Nhìn
Lại Thượng HĐGM Về Miền Amazon
Sau 3
tuần lễ tiến hành khẩn trương, Thượng HĐGM về miền Amazon bế mạc với thánh lễ
trọng thể sáng chúa nhật 27-10-2019 tại Đền thờ Thánh Phêrô, do ĐTC cùng với
các nghị phụ và các LM cử hành.
G. Trần Đức Anh
OP – Vatican 27
tháng mười 2019
Nhìn
lại 3 tuần lễ hoạt động của Thượng HĐGM về miền Amazzonia, người ta thấy có sự
đồng thuận lớn về những lập trường bênh vực các thổ dân miền này chống lại
những chính sách xâm lược lãnh thổ, bóc lột, đàn áp, chiếm hữu bất hợp pháp.
Những
đề nghị không được đồng thuận
Tuy
nhiên, về những đề nghị mục vụ như truyền chức LM cho những người nam chín chắn
có gia đình, gọi là viri probati, không đạt được sự đồng nhất. Ngoài ra, sự
thăng tiến phụ nữ, thiết lập các thừa tác vụ dành cho phụ nữ cũng được sự ủng
hộ của đa số, nhưng vấn đề truyền chức phó tế như thánh chức cho phụ nữ thì
không được sự đồng thuận. Trong số 180 nghị phụ bỏ phiếu về 120 số, có 137 đồng
ý và 30 vị chống đề nghị truyền chức phó tế vĩnh viễn cho phụ nữ (số 103). 128
vị ủng hộ việc truyền chức LM cho những người có gia đình và 41 vị chống (số
111). 140 vị đồng ý việc lập Ủy ban nghiên cứu lập nghi lễ phục vụ miền
Amazzonia và 29 vị chống (số 1293).
Sự kiện
gây ồn ào nơi dư luận
Trong
dịp Thượng HĐGM về miền Amazzonia, cũng xảy ra một vụ được dư luận báo chí nói
đến nhiều, đó là vụ những pho tượng bằng gỗ diễn tả một phụ nữ thổ dân hầu như
không có quần áo, đang mang thai. Người thì bảo đó là Pachamama, nữ thần Mẹ Đất
của thổ dân, người thì bảo những tượng đó chỉ tượng trưng sự sống, sự sinh
sản.. Dầu sao sự kiện trong một lễ nghi thổ dân ở Vườn Vatican trưa ngày 4-10,
trước sự hiện diện của ĐTC và một số GM, chức sắc, có những tín hữu thổ dân phủ
phục trước những pho tượng đó, đã gây xốc nơi nhiều tín hữu, nhất là khi cảnh
tượng này được truyền đi qua các phương tiện truyền thông trên thế giới. Cũng
vậy khi tượng ấy được rước đi trong buổi đi đàng thánh giá của các nghị phụ và
trong thánh lễ khai mạc Thượng HĐGM. Sau cùng, những tượng đó được trưng bày
trước bàn thờ trong nhà thờ ”Đức Mẹ Maria bên kia cầu”, gần Vatican, và sáng
chúa nhật 20-10-2019, có 2 người đã lẻn vào lấy trộm 4 tượng và quẳng xuống
sông Tevere gần đó. Bộ trưởng Truyền thông của Tòa Thánh, ông Paolo Ruffini và
một số vị khác lên án việc làm ấy và gọi đó là hành động thiếu đối thoại, kỳ
thị chủng tộc và bất bao dung. ĐTC cũng lên án và đã xin lỗi về vụ này trong tư
cách là GM Roma.
Một
phản ứng từ xa
Nhưng
cũng có những phản ứng từ xa, như một thư của một giáo dân từ miền nam
Philippines gửi về Roma, đăng trên một mạng xã hội, với nội dung như sau:
“Những
gợi ý về nghi thức từ miền Amazzonia và những pho tượng bằng gỗ diễn tả các phụ
nữ mang thai có thể làm cho các nghị phụ và những vị chung quanh phấn khởi,
nhưng gây khó khăn cho các tín hữu Công Giáo ở miền nam bán cầu. Vì trong các
khu nhà ở ngoại ô thế giới dân chúng xem youtube và trải qua nhiều giờ xem
facebook, và những pho tượng ấy có một ý nghĩa làm cho cuộc sống của các giáo
lý viên và các thừa sai trở nên khó khăn phức tạp rất nhiều, đứng trước tình
trạng số các tín hữu Công Giáo ngày càng liên tục giảm sút.
Đó là
kinh nghiệm của bất kỳ ai thực hiện vài cuộc du hành truyền giáo ngoài Âu Châu,
kinh nghiệm đứng trước những giáo phái tin lành hiếu chiến hoặc những giáo phái
chủ trương sắp tận thế, họ dành phần lớn thời gian để tấn công Giáo Hội Công
Giáo và lôi kéo các tín hữu ra khỏi Giáo Hội. Một trong những lý luận chủ yếu
của họ là: ”Những người Công Giáo tôn thờ các ngẫu tượng”. “Người Công Giáo tôn
thờ ma quỉ”, vì thế họ nói: ”Người Công Giáo không phải là Kitô hữu, vậy quí vị
hãy đến với chúng tôi”.
Tôi xin
kể một kinh nghiệm của tôi như một tín hữu thường, vì lý do riêng, thường phải
lui tới miền cực nam Philippines, miền Mindanao. Vùng này có một số lớn dân là
tín đồ Hồi giáo định cư tại đây, rồi có sự bành trướng mạnh mẽ của Tin Lành,
khiến người ta dự đoán miền này cũng sẽ có một tương lai có mầu sắc Brazil,
nghĩa là dân chúng ngả theo Tin Lành Pentecostal, ngay tại một quốc gia như
Philippines, một trong những nước đông Công Giáo nhất thế giới.
Không
có đường phố nào, kênh truyền hình hoặc tần số Radio nào mà không có sự hiện
diện của các nhà truyền đạo Tin Lành: họ tìm cách chiêu dụ các tín hữu Công
Giáo đi theo họ. Mục tiêu đầu tiên của họ là thuyết phục dân chúng tin rằng
Giáo Hội Công Giáo là đạo giả. Thứ hai là làm cho các tín đồ ấy nộp thuế thập
phân cho giáo phái. Trong bối cảnh đó, những hình ảnh cúi mình thờ lạy các thần
ngoại giáo - hoặc những gì có vẻ là thần ngoại giáo - như trong lễ nghi ngày 4
tháng 10 tại vườn Vatican, trước sự hiện diện của ĐGH, đã được truyền đi khắp
thế giới. Và tại Mindanao, đặc biệt ở những vùng như Nam Cotabato, nơi mà những
người Tin Lành hiện nay chiếm tới 20, 25% dân số, những hình ảnh thờ thần tượng
ấy đã giúp đỡ rất nhiều cho các nhà truyền đạo Tin Lành thuộc mọi loại: họ nói:
”coi kìa, những người Công Giáo thờ thần tượng. Đúng như chúng tôi vẫn nói. Như
Kinh Thánh đã nói”.
“Hôm
nay, tôi nói chuyện mới một thiếu nữ, một nữ giáo lý viên Công Giáo can đảm, cả
cô ấy cũng lấy làm gương mù. Tôi thấy trong giọng nói của cô có sự xấu hổ vì
không biết bảo vệ đức tin của cô, không biết làm sao giải thích cho các thiếu
niên biết rằng, không phải là các tín hữu Công Giáo thờ thần tượng. Nhưng vì
tôn trọng, cô không muốn bình luận gì trên Facebook những gì xảy tại Roma, vì
nếu cô bắt đầu phê bình điều xảy ra tại Roma thì cô sẽ trở thành người trợ giúp
cho Tin Lành. [Cần giải thích cho dân chúng vùng này về những điều tinh tế, về
thái độ coi là điều ác trong thực tế không có như vậy. Nếu điều đó xảy ra ở Mindanao,
tôi không dám tượng tượng ra phản ứng tại Phi châu hoặc Nam Mỹ.”]
Điều
chắc hắn là những hình ảnh ấy, nhìn từ Nam Bán Cầu, thực sự làm đau lòng. Và
chúng gây khó khăn cho cuộc sống của những người hằng ngày đã phải đương đầu
với nguy cơ bị Hồi giáo khủng bố khi họ đi nhà thờ, và đàng khác phải đối đầu
với sự chiêu dụ tín đồ của Tin Lành khi họ đi trên đường phố.
“Tôi hy
vọng tại Roma người ta hiểu. Họ tưởng là sẽ chiếm được miền Amazzonia bằng
những việc làm như thế, nhưng rồi họ đánh mất phần còn lại của thế giới....”.
Có lẽ
vụ ồn ào này có thể tránh được nếu trước đó những người chủ xướng việc mang các
pho tượng giải thích rõ hơn cho dư luận về ý nghĩa việc làm này, và giúp dư
luận hiểu rõ đó không phải là ”thờ thần tượng”.