“Giờ đây, lạy Chúa, Chúa biết không phải vì dục tình
mà tôi cưới em này làm vợ, song chỉ vì muốn có con cái nối dòng,
để danh Chúa được chúc tụng muôn đời”.
Sara cũng nguyện rằng:
“Lạy Chúa, xin thương xót chúng tôi, xin thương xót chúng tôi,
xin cho hai chúng tôi được an khang trường thọ”. (Tb 8, 7)
Tình yêu
vợ chồng mang tính cách một cam kết quyết liệt. Đôi bạn thời đính hôn cần hiểu
rõ tình yêu này, để biết mình đang hướng đến điều gì và phải chuẩn bị tâm hồn
nghiêm túc như thế nào? Thật vậy, trong tình yêu vợ chồng, “mình với ta tuy hai
mà một”. “Một” ở đây muốn nói lên sự kết hợp mật thiết đến độ không chỉ dừng ở việc
ý hợp tâm đầu, mà còn đón nhận và trao ban cho nhau trọn vẹn, trở thành một
xương một thịt suốt đời. Trao ban trọn cả con người, đón nhận nhau trọn cả cuộc
sống, để trở thành một xương một thịt suốt đời và từ đó làm nảy sinh những sự
sống mới. Đây chính là đặc tính của tình yêu vợ chồng.
Tình yêu
vợ chồng trước hết hướng đến việc kết hợp nên một: “Người đàn ông sẽ lìa bỏ cha mẹ mà kết hợp với vợ mình, và
cả hai nên một thân thể” (St
2,24; Mt 19,5; Mc 10,8). Trước
khi lấy nhau, họ là hai thế giới khác biệt với những vấn đề, những khát vọng,
những niềm vui, nỗi buồn riêng tư. Giờ đây, khi đã lấy nhau, hai thế giới đó
được hoà trộn vào nhau, thành một xương một thịt và một tâm hồn, chia sẻ một
vận mệnh và một cuộc sống. Sự kết hợp đó sâu xa đến nỗi chỉ cái chết mới có thể
chia lìa. Chính vì vậy, tình yêu hôn nhân đòi hỏi sự đơn nhất và bất khả phân
ly[1].
Nhờ khả
năng tính dục, người nam và người nữ hiến thân cho nhau qua những hành vi ân ái
dành riêng cho vợ chồng. Tính dục không chỉ là hành vi sinh lý, mà còn liên can
đến những điều thâm sâu nhất của nhân vị.
Những
hành vi thực hiện sự kết hợp thân mật và thanh khiết của đôi vợ chồng đều cao
quý và chính đáng. Chúng biểu hiện và khích lệ sự hiến thân cho nhau, nhờ đó
hai người làm cho nhau thêm phong phú trong hoan lạc và biết ơn.
Sự trao
hiến trọn vẹn toàn thể con người dẫn đôi bạn đến sự kết hợp mật thiết với nhau
thành một trái tim, một tâm hồn, một cuộc sống. Nhờ sự kết hợp nên một và trao
hiến trọn vẹn của vợ chồng, hai mục đích của hôn nhân được thực hiện: lợi ích
của chính đôi vợ chồng và lưu truyền sự sống.
Tình yêu
hôn nhân đòi hỏi hai vợ chồng phải dứt khoát, không được tạm bợ, nghĩa là phải
luôn chung thuỷ với nhau, bởi vì do giao ước hôn nhân, họ không còn là hai,
nhưng đã trở thành một thân thể duy nhất.
Thiên
Chúa đã yêu thương chúng ta bằng một tình yêu vĩnh viễn không lay chuyển. Tình
yêu vợ chồng được tham dự vào tình yêu này và được tình yêu này hướng dẫn và
nâng đỡ. Nhờ chung thủy với nhau, vợ chồng trở thành chứng nhân cho tình yêu
trung tín của Thiên Chúa[2].
Truyền
sinh vừa là một ân huệ, vừa là một mục tiêu căn bản của hôn nhân, vì tự bản
chất, tình yêu vợ chồng hướng tới việc sinh sản con cái. Con cái là hoa quả của
tình yêu vợ chồng, hiện diện ngay trong việc vợ chồng hiến thân cho nhau, chứ
không phải là một cái gì được thêm vào từ bên ngoài. Vì thế, mọi hành vi ân ái
phải mở ngỏ cho việc truyền sinh. Hội Thánh đã nhắc đi nhắc lại điều này nhiều
lần: hành vi ân ái luôn mang hai giá trị bất khả phân ly: kết hợp và truyền
sinh. Đây là điều chính Thiên Chúa đã muốn và con người không được phá bỏ.
Vì được
mời gọi thông truyền sự sống, đôi vợ chồng tham dự vào quyền năng sáng tạo và
tình phụ tử của Thiên Chúa.[3]
Trong khi thi hành bổn phận truyền sinh và giáo dục, đôi vợ chồng biết rằng
mình cộng tác với tình yêu của Thiên Chúa và trở thành như những người diễn đạt
tình yêu của Ngài. Do đó, họ sẽ chu toàn bổn phận trong tinh thần trách nhiệm
của một con người và một Kitô hữu.
Một khía
cạnh đặc biệt của trách nhiệm, đó là điều hòa sinh sản. Khi có lý do chính
đáng, đôi vợ chồng có quyền kéo dài khoảng cách giữa những lần sinh con. Chính
họ phải chứng thực rằng ước muốn đó không do ích kỷ, nhưng xứng hợp với lòng
quảng đại chính đáng của bậc làm cha làm mẹ có trách nhiệm. Ngoài ra, họ phải
xử sự theo những tiêu chuẩn khách quan của luân lý.
Trong
gia đình, cộng đoàn hiệp thông giữa các ngôi vị, người nam được mời gọi sống sự
tự hiến của mình trong vai trò là chồng và là cha.
Qua
người vợ, người chồng nhìn thấy ý định của Thiên Chúa được thực hiện: “Đàn ông
ở một mình không tốt, Ta hãy tạo dựng cho nó một nội trợ giống như nó” (St 2,
18). Người chồng sẽ có cùng một tiếng kêu hạnh phúc như Ađam, người chồng đầu
tiên: “Bây giờ xương bởi xương tôi và thịt bởi thịt tôi” (St 2, 23).
Tình
nghĩa vợ chồng đòi buộc người chồng phải thực sự tôn trọng phẩm giá của người vợ, như
thánh Ambrôxiô đã viết: “Con không phải là chủ của nàng, nhưng là chồng nàng;
nàng được trao cho con để làm vợ chứ không phải để làm nô lệ... Hãy đáp lại
những quan tâm nàng đã dành cho con, và hãy biết ơn tình yêu của nàng”
(Exameron V, 7.19).
Đối với
vợ, người chồng phải trở nên người bạn đời. Hơn thế nữa, người chồng còn được
mời gọi trở nên người bạn đạo bằng cách yêu thương vợ mình một cách tế nhị và
mạnh mẽ như Đức Kitô đã yêu thương Hội Thánh
Tình yêu
đối với người vợ đã trở thành mẹ và tình yêu đối với con cái là con đường tự nhiên đưa
người chồng đến chỗ hiểu biết và thể hiện tư cách làm cha của mình. Chỗ đứng và
vai trò của người cha
trong gia đình có một tầm quan trọng không ai có thể thay thế được. Sự vắng mặt
của người cha thường gây ra những sự thiếu quân bình về tâm lý và tinh thần,
cũng như nhiều khó khăn đáng kể khác trong những tương quan gia đình; nhưng
ngược lại, cũng sẽ xảy ra như thế nếu sự hiện diện của người cha lại mang tính
cách áp bức và độc đoán.
Khi biểu
lộ và sống tình cha của Thiên Chúa, người chồng được mời gọi đứng ra bảo đảm sự
phát triển thống nhất của mọi thành phần trong gia đình. Để chu toàn sứ mạng
này, người chồng cần phải quảng đại lãnh lấy trách nhiệm đối với sự sống đang
được người vợ cưu mang, và cố gắng giáo dục con cái cùng với vợ mình; công việc
ấy sẽ không bao giờ làm chia rẽ gia đình, nhưng làm cho gia đình được vững mạnh
trong sự hiệp nhất và ổn định, trở nên một chứng tá về đời sống Kitô hữu trưởng
thành, để con cái có được kinh nghiệm sống động về Đức Kitô và về Hội Thánh một
cách hữu hiệu hơn[4].
Trong
gia đình, người nữ cũng được mời gọi sống sự tự hiến của mình trong vai trò là
vợ và là mẹ. Trước hết cần khẳng định rằng người vợ bình đẳng với người chồng
về phẩm giá cũng như về trách nhiệm. Sự bình đẳng này được thể hiện một cách
đặc biệt trong sự hy sinh cho con cái. Một sự trao hiến như thế chỉ có trong
hôn nhân và gia đình. Điều con người cảm nghiệm, cũng là điều được mặc khải đầy
đủ trong Lời Chúa. Thật vậy, lịch sử cứu độ cho thấy phẩm giá của người phụ nữ
luôn luôn được đề cao.
Tuy
nhiên, cho đến nay không thể phủ nhận rằng có nhiều người muốn thu hẹp phạm vi
của người phụ nữ vào vai trò làm vợ và làm mẹ, không để cho họ bước ra ngoài xã
hội, nắm giữ những trọng trách, vốn thường được coi như chỉ dành cho nam giới.
Chắc chắn sự bình đẳng về phẩm giá và trách nhiệm giữa người nam và người nữ
cho phép người nữ dấn thân vào các vai trò xã hội. Đàng khác, cũng cần phải
nhìn nhận rằng vai trò làm mẹ và làm nội trợ của người phụ nữ có giá trị không
thua kém so với những vai trò ngoài xã hội và những nghề nghiệp khác.
Cần vượt
qua não trạng cho rằng danh dự của phụ nữ là do việc làm ngoài xã hội hơn là do
hoạt động trong gia đình. Nhưng để đạt được điều ấy, nam giới cần biết quý
chuộng và thật sự yêu thương người phụ nữ với tất cả sự tôn trọng phẩm giá cá
nhân của họ, và xã hội cần phải tạo ra và phát triển những điều kiện thích hợp
cho công việc tại gia đình[5].
Tại Cana, bữa tiệc cưới được nửa chừng thì hết
rượu. Tình huống ấy có thể đe doạ hạnh phúc tương lai của đôi tân hôn. May
thay, Đức Kitô có mặt ở đó và theo lời yêu cầu của Mẹ Maria, Ngài đã can thiệp
để biến nước thành rượu, thật nhiều và thật ngon (x. Ga 2,1-12). Câu chuyện
thật an ủi: Tình yêu vợ chồng đầy hoan lạc nhưng cũng kèm theo biết bao thử
thách, với phận người yếu đuối tình yêu giới hạn ấy thật mong manh. Thế nhưng
ngay cả khi nó đã cạn, đã thành nhạt như nước lã, Đức Kitô vẫn có thể biến nước
lã ấy thành rượu ngon một cách hết sức dồi dào.
Thật
vậy, như xưa Thiên Chúa đã đến gặp gỡ Dân Ngài bằng một giao ước yêu thương và
trung thành, thì nay Đấng Cứu Thế, Bạn Trăm Năm của Hội Thánh, cũng đến với đôi
vợ chồng qua bí tích Hôn phối. Ngài còn ở lại với họ để họ mãi mãi trung thành
yêu thương nhau bằng sự tự hiến cho nhau, như Ngài đã yêu thương Hội Thánh và
nộp mình vì Hội Thánh.
Trong
đời sống hôn nhân và gia đình, đôi vợ chồng Công giáo được mời gọi noi gương
Đức Kitô và Hội Thánh để biết sống yêu thương và tôn trọng nhau, sẵn sàng tha
thứ cho nhau, cũng như sẵn sàng hy sinh vì lợi ích của nhau và của con cái.
1. H.
Tình yêu vợ chồng có những đặc tính nào?
T. Tình
yêu vợ chồng có những đặc tính này là :
- Một là kết hợp nên một.
- Hai là trao hiến trọn vẹn.
- Ba là chung thủy suốt đời.
- Bốn là đón nhận con cái.
2. H. Vợ
chồng có những bổn phận nào?
T. Người nam được mời gọi chu toàn bổn phận làm chồng và
làm cha; người nữ được mời gọi chu toàn bổn phận làm vợ và làm mẹ.
3. H.
Khuôn mẫu của tình yêu vợ chồng là gì?
T. Khuôn
mẫu của tình yêu vợ chồng chính là sự kết hợp giữa Đức Kitô và Hội Thánh.
1. Trong Kinh Hoà bình của thánh
Phanxicô có câu: “Lạy
Chúa, xin hãy dạy con: tìm an ủi người hơn được người ủi an, tìm hiểu biết người
hơn được người hiểu biết, tìm yêu mến người hơn được người mến yêu. Vì chính
khi hiến thân là khi được nhận lãnh. Chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản
thân. Vì chính khi thứ tha là khi được tha thứ...”. Anh Chị nghĩ sao nếu trong
cuộc sống hôn nhân, cả hai vợ chồng đều cố gắng sống tinh thần trên?
2. Anh Chị nghĩ gì về câu nói
sau đây của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trong Tông huấn về Gia đình: “Ngày
nay, làm chứng về giá trị cao quý của sự bất khả phân ly trong hôn nhân và của
lòng chung thủy giữa hai vợ chồng là một trong những bổn phận quan trọng và cấp
bách nhất của các đôi bạn Kitô hữu.”
(x. số 20)
Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã yêu thương Hội Thánh đến nỗi đổ máu
ra thanh tẩy và làm cho Hội Thánh thành người mẹ sinh ra tất cả con cái Thiên
Chúa. Xin giúp chúng con biết sống thông cảm, nhân hậu, khiêm tốn, hiền hòa và
nhẫn nại đối với nhau; biết tha thứ cho nhau như Chúa đã tha thứ cho chúng con.
Xin Chúa luôn ở bên chúng con, ban cho chúng con sức mạnh để chúng con có thể
bước theo con đường yêu thương của Chúa cho đến cùng. Amen.