HỘI NHẬP
VĂN HÓA
(Bài tham luận đọc tại
Đại Hội Dân Chúa 2010)
Thư Chung lịch sử 1980 của Hội Đồng
Giám Mục Việt Nam (HĐGMVN) - với định hướng Gắn
Bó Với Dân Tộc Và Đất Nước, nói
theo cách hiện nay là Hội Nhập Văn Hóa
(HNVH) -
đã đưa ra hai nhiệm vụ cụ thể mà một trong đó là : " Xây dựng trong Hội thánh (Việt Nam) một nếp sống và một lối diễn
tả đức tin phù hợp với truyền thống dân tộc." (số 9). Còn trong Tài Liệu
Làm Việc của Đại Hội Dân Chúa (ĐHDC) sắp tới, thì chúng ta đọc được, nơi Đề Nghị
Mục Vụ về HNVH, định hướng như sau : "
Giáo Hội Việt
Như
thế chúng ta thấy rằng, tuy khác nhau về cách diễn đạt và cách nhau một khoảng
thời gian 30 năm, cả hai văn kiện đều nhằm đưa ra một nhiệm vụ thống nhất cho
toàn Dân Chúa : đó là hội nhập văn hóa.
Nhưng chúng ta đã thấy được gì trong 30 năm qua - từ khi Thư Chung ra đời
- và sẽ được thấy gì trong những tháng năm hậu ĐHDC ? Đó là ưu tư của toàn thể
Dân Chúa. "Trân trọng, học hỏi, giữ
gìn và phát huy những giá trị cao đẹp trong nền văn hóa của dân tộc Việt
Như
vậy, nhiệm vụ cấp bách là phải qui tụ được một tập thể những giáo sư, những
chuyên viên để tập thể này soạn ra những giáo trình phù hợp, cung cấp cho các
nhà đào tạo chất liệu giảng dạy. Có vậy, kế hoạch thực hiện đề nghị mục vụ về
HNVH mới có cơ may được thể hiện; nếu không đề nghị này vẫn nằm trên bàn giấy
thôi. Và nhiệm vụ cấp bách vừa nói chính là nhiệm vụ của các Ủy Ban Giáo Lý Đức
Tinn, Văn Hóa và Phụng Tự thuộc HĐGMVN.
Nói
đến hội nhập văn hóa, người ta dễ
nghĩ đến những biểu hiện thường có tính phụ thuộc chứ không phải là bản chất :
như biến Đức Mẹ - một phụ nữ Do-thái - thành người Việt Nam với áo dài và vương
miện, xây nhà thờ theo kiến trúc chùa chiền, mặc áo thụng xanh đỏ khi cử hành
thánh lễ … Chúng ta không ngạc nhiên sao khi thấy tượng Đức Phật đời nào cũng vậy,
ở đâu cũng vậy, hoặc kinh kệ Phật giáo vẫn là tiếng Phạn được phiên âm, tu phục
của các Sư Sãi vẫn không hề cần đến
thời trang, …mà có ai dám bảo rằng Phật giáo đã không hội nhập vào văn hóa Việt
Nam ?!
Vậy
trước mắt, và trong khi chờ đợi được học hỏi cách hội nhập văn hóa theo đúng định
hướng được đề ra, chúng ta có thể và phải ưu tiên làm gì? Học giả Vũ Lưu Xuân,
trong bài "Từ Bi, Bác Ái, Từ Góc
Nhìn Hội Nhập" của ông, đăng trên Ns CG&DT số 142, tháng 10.2006,
đã viết những lời kết rất đáng được lưu tâm và có thể coi như một câu trả lời như
sau : " … Có thể khẳng định : Sống
triệt để "đức Ái" cũng
chính là hội nhập, một thứ hội nhập
không ồn ào, không phô trương, và rất nhiều khi không để lại chứng tích cho hôm
nay và mai sau, trong khi con người đa phần thích để lại chứng tích, và vì rất
thích, nên thường xuyên chú trọng tới bề ngoài".
ĐHDC khơi dậy nhiều hoài bão. Xin đừng dập tắt niềm hy vọng
mới bừng lên.
Giuse Bùi Văn Tường
Một đại diện giáo dân Đà-lạt.