Sứ điệp Mùa Chay đầu
tiên của Đức Thánh Cha Phanxicô: 2014
vi.radiovaticana.va2014-02-04
12:33:14 –
Hiện diện trong trên
bàn chủ tọa cuộc họp báo còn có 2 vị Tổng thư ký và Phó Tổng thư ký của Hội
đồng Đồng Tâm và ông Bà Davide Dotta và Anna Zumbo, thừa sai giáo dân tại
Haiti.
Sau đây là toàn văn Sứ
Điệp của ĐTC.
“Ngài đã trở nên nghèo để làm cho chúng ta được giàu có nhờ cái
nghèo của Ngài” (Xc 2 Cr 8,9)
Anh chị em thân mến,
Nhân dịp Mùa Chay, tôi
muốn cống hiến anh chị em vài suy tư có thể giúp anh chị em trong hành trình
hoán cải bản thân và cộng đồng. Tôi lấy hứng từ câu nói của thánh Phaolô: “Thực
vậy, anh chị em biết lòng quảng đại của Đức Giêsu Kitô Chúa chúng ta: Ngài giàu
sang, nhưng đã trở nên nghèo vì anh chị em,
để anh chị em trở nên giàu sang nhờ cái nghèo của Ngài” (2
Cr 8,9). Thánh Tông Đồ ngỏ lời với các tín hữu Kitô thành Corintô để khích
lệ họ quảng đại trong việc giúp đỡ các tín hữu thành
Ân sủng của Chúa Kitô
Trước tiên những lời ấy
nói với chúng ta đâu là đường lối của Thiên Chúa. Thiên Chúa không tỏ mình bằng
những phương thế quyền lực và giàu sang của trần thế, nhưng bằng những phương
thế yếu đuối và nghèo nàn: “Ngài giàu sang, nhưng đã trở nên nghèo vì anh
chị em...”. Chúa Kitô, Con
vĩnh cửu của Thiên Chúa, đồng hàng với Chúa Cha về quyền năng và vinh quang, đã
trở nên nghèo; Ngài đã xuống giữa chúng ta, trở nên gần gũi với mỗi người chúng
ta; Ngài đã cởi bỏ, “trở nên trống rỗng”, để trở nên giống chúng ta hoàn toàn
(Xc Pl 2,7; Dt 4,15). Mầu nhiệm nhập thể của Thiên Chúa cao cả dường nào! Chính
tình yêu của Thiên Chúa là nguyên nhân mầu nhiệm ấy, một tình yêu là ân sủng,
lòng quảng đại, ước muốn trở nên gần gũi, và không do dự hiến thân và hy sinh
vì những thụ tạo mà Ngài yêu mến. Lòng bác ái, tình yêu, có nghĩa là chia sẻ
trong mọi sự số phận của người mình yêu. Tình yêu làm cho trở nên giống nhau,
kiến tạo sự bình đẳng, phá đổ các bức tường và những ngăn cách. Và đó là điều
Thiên Chúa đã làm với chúng ta. Thực vậy, Chúa Giêsu “đã làm việc bằng đôi
bàn tay của con người, đã suy nghĩ với trí thông minh của con người, đã hành động với ý chí của con người, đã yêu
thương với trái tim của con người. Sinh bởi Đức Trinh Nữ Maria, Ngài đã thực sự trở nên một
người trong chúng ta, giống chúng ta trong mọi sự ngoại trừ tội lỗi” (Gaudium
et Spes, 22,2).
Lý do thúc đẩy Chúa
Giêsu trở nên nghèo không phải là sự nghèo nàn tự nó, nhưng - như thánh Phaolô
đã nói - “.. là để anh chị em
trở nên giàu sang nhờ cái nghèo của Ngài”. Đây không phải là một kiểu chơi chữ,
một kiểu nói để gây ấn tượng! Trái lại đó là một sự tổng lô-gíc của Thiên Chúa,
lô-gíc yêu thương, lô-gíc Nhập Thể và Thập Giá. Thiên Chúa đã không làm cho ơn
cứu độ rơi xuống chúng ta từ trên cao, như kẻ thương người lấy của dư thừa của
mình mà làm phúc bố thí. Đó không phải là tình yêu của Chúa Kitô! Khi Chúa
Giêsu bước xuống sông Giordano và chịu phép rửa của Gioan Tẩy Giả, Ngài không
hành động vì thấy cần phải thống hối, hoán cái; Ngài làm như thế để nhập hàng
giữa dân chúng là những người đang cần ơn tha thứ, Ngài ở giữa chúng ta là
những người tội lỗi, và gánh lấy tội lỗi của chúng ta. Đó chính là con đường
Ngài chọn để an ủi chúng ta, cứu thoát chúng ta, giải phóng chúng ta khỏi tình
trạng lầm than. Chúng ta có ấn tượng mạnh vì Thánh Tông Đồ nói rằng chúng ta đã
được giải thoát không phải nhờ sự giàu sang của Chúa Kitô, nhưng nhờ cái nghèo
của Ngài. Tuy Thánh Phaolô biết rõ “những sự phong phú khôn lường của Chúa
Kitô” (Ep 3,8), “là người được thừa tự mọi sự” (Dt 1,2).
Như thế, cái nghèo mà
Chúa Giêsu dùng để giải thoát chúng ta và làm cho chúng ta trở nên giàu sang,
là gì? Thưa đó chính là cách thức Ngài yêu thương chúng ta, Ngài trở nên người
thân cận của chúng ta như Người Samaritano nhân lành đến gần người bị bỏ mặc
giở sống giở chết bên vệ đường (Xc Lc
10,25tt). Điều mang lại cho chúng ta tự do chân thực, ơn cứu độ thực sự và hạnh
phúc đích thực chính là tình yêu thương xót, dịu dàng và chia sẻ của Ngài. Cái
nghèo của Chúa Kitô làm cho chúng ta được giàu sang chính là sự kiện Ngài làm
người, gánh lấy những yếu đuối của chúng ta, tội lỗi của chúng ta, thông truyền
cho chúng ta lượng từ bi vô biên của Thiên Chúa. Cái nghèo của Chúa Kitô là sự
giàu sang lớn nhất: Chúa Giêsu giàu lòng tín thác vô biên nơi Thiên Chúa Cha,
tín thác nơi Cha trong mọi lúc, luôn luôn và chỉ tìm kiếm thánh ý và vinh danh
Thiên Chúa. Ngài giàu sang như một trẻ em giàu sang khi cảm thấy được yêu thương
và mến yêu cha mẹ, và không nghi ngờ một giây phút nào về tình thương và sự dịu
dàng của cha mẹ. Sự giàu sang của Chúa Giêsu chính là Con Thiên Chúa; tương
quan có một không ai với Chúa Giêsu chính là đặc ân cao cả nhất của Đấng Messia
nghèo khó này. Khi Chúa Giêsu mời gọi chúng ta hãy mang lấy “ách nhẹ nhàng” của
Ngài, Ngài mời gọi chúng ta hãy trở nên giàu có bằng “cái nghèo giàu sang” và “sự
giàu sang nghèo” của Ngài, chia sẻ với Ngài tinh thần con thảo và huynh đệ, trở
nên con cái trong Con của Ngài, là anh em trong người Anh Trưởng Tử (Xc Rm 8,29).
Người ta nói rằng có
một điều sầu muộn duy nhất, đó là sầu muộn vì không được nên thánh (L. Bloy);
chúng ta cũng có thể nói rằng có một sự lầm than đích thực duy nhất, đó là:
không sống như con cái Thiên Chúa và như những người em của Chúa Kitô.
Chứng tá của chúng ta
Chúng ta có thể nghĩ
rằng “con đường” nghèo như thế là con đường của Chúa Giêsu, trong khi chúng ta,
là những người đến sau Ngài, chúng ta có thể cứu vớt thế giới bằng những phương
thế thích hợp của con người. Không phải như vậy. Trong mọi thời đại và mọi nơi,
Thiên Chúa tiếp tục cứu vớt con người và thế giới nhờ cái nghèo của Chúa Kitô,
Đấng trở nên nghèo trong các Bí tích, trong Lời Chúa và trong Giáo Hội của
Ngài, là một dân tộc gồm những người nghèo. Sự giàu sang của Thiên Chúa không
thể đến với chúng ta qua sự giàu sang của chúng ta, nhưng luôn luôn và chỉ qua
cái nghèo của chúng ta, bản thân và cộng đoàn, được Thần Khí của Chúa Ktiô linh
hoạt.
Noi gương Thầy Chí
Thánh, các Kitô hữu chúng ta được kêu gọi hãy nhìn đến tình cảnh lầm than của
anh chị em chúng ta, động chạm đến, gánh lấy và hoạt động cụ thể để thoa dịu
những lầm than ấy. Lầm than (miseria) không đồng nghĩa với nghèo (povertà); lầm
than là sự nghèo nàn không có lòng tín thác, không có tình liên đới, không có
hy vọng. Chúng ta có thể phân biệt ba loại lầm than: lầm than vật chất, lầm
than luân lý và lầm than tinh thần. Lầm than vật chất vẫn thường được gọi chung
là sự nghèo khổ và đè nặng trên những người sống trong hoàn cảnh không xứng
đáng với con người: những người bị thiếu các quyền cơ bản và nhu yếu phẩm như
lương thực, nước, những điều kiện vệ sinh, công ăn việc làm, khả năng phát
triển và tăng trưởng về văn hóa. Đứng trước lầm than này, Giáo Hội cống hiến
dịch vụ của mình, diakonia, để đi gặp gỡ những người túng thiếu và chữa lành
nhưng vết thương làm xấu xí khuôn mặt của nhân loại. Nơi những người nghèo và
những người rốt cùng, chúng ta nhìn thấy tôn nhan của Chúa Kitô; khi yêu thương
và giúp đỡ những người nghèo, chúng ta yêu mến và phụng sự Chúa Kitô. Sự dấn
thân của chúng ta cũng nhắm làm sao để chấm dứt những vụ vi phạm phẩm giá con
người trên thế giới, những kỳ thị và lạm dụng là nguồn gốc gây ra lầm than
trong bao nhiêu trường hợp. Khi quyền lực, sa hoa và tiền bạc trở thành thần
tượng, thì người ta coi chúng quan trọng hơn đòi hỏi phải phân phối công bằng
những của cải. Vì thế, các lương tâm cần hoán cải, trở về với công lý, sự bình
đẳng, sự điều độ và chia sẻ.
Điều không kém phần gây
lo âu chính là lầm than luân lý, nó hệ tại trở nên nô lệ cho những tật xấu và
tội lỗi. Bao nhiêu gia đình lo âu vì có một trong những phần tử của mình,
thường là người trẻ, nghiện ngập rượu, ma túy, cờ bạc và dâm ô! Bao nhiêu người
đã đánh mất ý nghĩa cuộc sống, thiếu những viễn tượng tương lai và mất hy vọng!
Và bao nhiêu người bị bó buộc sống trong lầm than luân lý do những điều kiện xã
hội bất công, thiếu công ăn việc làm, khiến họ không còn phẩm giá mang mang cơm
bánh về nhà, thiếu bình đẳng trong các quyền giáo dục và sức khỏe. Trong những
trường hợp ấy, lầm than luân lý có thể được gọi là một sự bắt đầu tự sát. Hình
thức lầm than này cũng là nguyên nhân làm cho nền kinh tế suy sụp, nó luôn gắn
liền với lầm than tinh thần mà chúng ta khi chúng ta xa lìa Thiên Chúa và từ
khước tình thương của Ngài. Nếu chúng ta cho rằng mình không cần Thiên Chúa,
Đấng đang giơ tay cho chúng ta trong Chúa Kitô, vì chúng ta nghĩ mình tự mãn,
thì chúng ta đang đi vào con đường thất bại. Thiên Chúa là Đấng duy nhất có thể
cứu vớt và giải thoát chúng ta thực sự.
Tin Mừng là thuốc giải
độc đích thực chống lại lầm than tinh thần: Kitô hữu được mời gọi mang vào mọi
môi trường lời loan báo giải thoát, theo đó có sự tha thứ tội lỗi đã phạm,
Thiên Chúa cao cả hơn tội lỗi chúng ta và Ngài yêu thương chúng ta một cách nhưng
không, luôn luôn, và chúng ta được dựng nên để hiệp thông và sống vĩnh cửu.
Chúa mời gọi chúng ta hãy trở thành những người hân hoan loan báo sứ điệp từ bi
và hy vọng ấy! Thật là đẹp khi cảm nghiệm niềm vui loan truyền tin mừng đó,
chia sẻ kho tàng đã được ủy thác cho chúng ta, để an ủi những con tim tan vỡ và
mang lại hy vọng cho bao nhiêu anh chị em chúng ta đang bị bóng đêm bao phủ.
Vấn đề ở đây là đi theo và noi gương Chúa Giêsu, Đấng đã đi đến với người nghèo
và tội nhân như một mục tử đi tìm con chiên bị lạc mất, và Ngài đến gặp chúng
ta với đầy tình yêu thương. Khi hiệp nhất với Chúa, chúng ta có thể can đảm mở
ra những con đường mới để loan báo Tin Mừng và thăng tiến con người.
Anh chị em thân mến,
ước gì Mùa chay này thấy được toàn thể Giáo hội sẵn sàng và mau mắn làm chứng
cho những người đang sống trong tình trạng lầm than vật chất, luân lý và tinh
thần: làm chứng về sứ điệp Tin Mừng, được tóm tắt trong việc loan báo tình
thương của Chúa Cha từ bi, sẵn sàng ôm lấy mỗi người trong Chúa Kitô. Chúng ta
có thể thi hành điều ấy theo mức độ chúng ta được trở nên đồng hình đồng dạng
với Chúa Kitô, Đấng đã trở nên nghèo và làm cho chúng ta được giàu sang bằng
cái nghèo của Ngài. Mùa Chay là mùa thích hợp để cởi bỏ, làm cho chúng ta tự
hỏi đâu là điều chúng ta có thể chịu thiếu để giúp đỡ và làm cho người khác trở
nên phong phú nhờ cái nghèo của chúng ta. Chúng ta đừng quên rằng sự nghèo nàn
đích thực gây đau khổ: một sự cởi bỏ mà không có chiều kích thống hối thì không
có giá trị. Tôi không tín nhiệm việc làm phúc mà chẳng làm cho chúng ta mất mát
hoặc không gây đau đớn nào.
Xin Chúa Thánh Linh, -
nhờ Ngài “chúng ta vốn là người nghèo, nhưng có khả năng làm bao nhiêu điều phong phú: như
người không có gì cả, nhưng lại sở hữu tất cả” (2 Cr 6,10),- nâng đỡ những quyết tâm trên đây của chúng ta và củng
cố trong chúng ta mối quan tâm và trách nhiệm đối với sự lầm than của con
người, để chúng ta trở nên từ bi và là những người thực thi lòng từ bi. Với lời
cầu chúc ấy, tôi hứa cầu nguyện cho anh chị em, để mỗi tín hữu và mỗi cộng đoàn
Giáo Hội tiến bước một cách hiệu quả trong hành trình Mùa Chay, và tôi xin anh
chị em cầu nguyện cho tôi. Xin Chúa chúc lành cho anh chị em và xin Đức Mẹ gìn
giữ anh chị em.
Lễ Thánh Stephano, Phó Tế và là Vị Tử Đạo tiên
khởi
G. Trần Đức Anh, O.P,
chuyển ý