Sứ Điệp của ĐTC Phan-xi-cô nhân dịp Mùa Chay 2019: „Muôn loài thọ tạo những ngong ngóng đợi chờ
ngày Thiên Chúa mặc khải vinh quang của con cái Người“ (Rm 8,19)
Anh chị em thân mến!
Thông qua Mẹ Giáo hội, mỗi năm Thiên Chúa lại ban cho „các tín hữu của Ngài hồng ân được mong chờ Đại
Lễ Phục Sinh trong niềm vui của Chúa Thánh Thần“. Ngài kêu gọi chúng ta „hãy cử hành các mầu nhiệm mà chúng canh tân
trong chúng ta hồng ân được làm con cái Thiên Chúa“, và dẫn chúng ta đi tới
„sự viên mãn của cuộc sống, với con tim được
biến đổi, nhờ Chúa Giê-su Ki-tô Chúa chúng ta“ (Kinh Tiền Tụng Mùa Chay I).
Bằng cách đó, chúng ta có thể đi từ Đại Lễ Phục Sinh để tới với sự viên mãn của
ơn cứu độ mà chúng ta đã lãnh nhận nhờ vào mầu nhiệm Vượt Qua của Chúa Ki-tô: „Quả thế, chúng ta đã được cứu độ, nhưng vẫn
còn phải trông mong“ (Rm 8,19). Từ mối liên hệ này, Cha muốn đưa ra một vài
yếu tố để suy tư, mà những yếu tố ấy nên đồng hành với con đường hoán cải của
chúng ta trong Mùa Chay sắp tới.
1.Thế giới thụ tạo được cứu độ
Như là cao điểm của Năm Phụng Vụ, việc cử hành Tam Nhật Vượt Qua
về cuộc Khổ Hình, về Sự Chết và Sự Phục Sinh Chúa Chúa Ki-tô, lại một lần nữa
kêu gọi chúng ta hãy sống sự chuẩn bị cho việc cử hành Tam Nhật đó trong niềm ý
thức rằng, sự đồng hình đồng dạng của chúng ta với Chúa Ki-tô (xc. Rm 8,29)
chính là một hồng ân bao la phát xuất từ Lòng Thương Xót của Thiên Chúa.
Khi con người sống với tư cách là con Thiên Chúa, với tư cách là
nhân vị được cứu chuộc, tức nhân vị để cho mình được hướng dẫn bởi Chúa Thánh
Thần (xc. Rm 8,14) và biết nhận ra Lề Luật của Thiên Chúa – bắt đầu từ Lề Luật
đã được ghi sẵn trong tâm hồn và trong bản tính con người – cũng như biết đem Lề
Luật đó áp dụng vào trong thực tế, thì rồi con người cũng sẽ thực hiện điều tốt
lành cho thế giới thụ tạo, cũng như cùng cộng tác để đem ơn cứu độ đến cho
chúng. Vì thế, niềm ngong ngóng mong chờ của thế giới thụ tạo – như Thánh
Phao-lô nói – trước việc Thiên Chúa sẽ mạc khải vinh quang của những người con
trai và con gái của Ngài, tức những người đã lãnh nhận ân sủng mầu nhiệm Vượt
Qua của Chúa Giê-su, sẽ sống hoa trái của mầu nhiệm này trong sự viên mãn của
chúng. Thực ra, họ đã được tiền định để hoàn toàn đạt tới sự trưởng thành của
mình trong sự cứu độ của chính thân xác con người. Khi Tình Yêu của Chúa Ki-tô
biến đổi đời sống các Thánh – trí tuệ, tinh thần và thân xác – thì rồi các Ngài
sẽ ngợi khen Thiên Chúa. Trong sự cầu nguyện, trong sự chiêm ngưỡng và trong
nghệ thuật sống của mình, các Thánh cũng bao hàm cả các thụ tạo ở đó, như được
thể hiện cách tuyệt vời trong „Bài Ca Ánh Mặt Trời“ của Thánh Phan-xi-cô (xc.
Thông Điệp Laudato si’, 87). Nhưng trong thế giới này, sự hòa điệu được tạo ra
nhờ vào ơn cứu độ vẫn tiếp tục, và luôn luôn bị đe dọa bởi sức mạnh tiêu cực của
tội lỗi và sự chết.
2.Sức mạnh hủy hoại của tội lỗi
Nếu chúng ta không sống với tư cách là những người con trai và
con gái của Thiên Chúa, thì thái độ của chúng ta đối với tha nhân cũng như đối
với các thụ tạo khác – kể cả đối với chính mình – thường sẽ trở thành thái độ mang
tính hủy hoại, bởi vì, với sự ý thức nhiều hay ít, chúng ta sẽ căn cứ vào điều
đó để có thể sử dụng mọi thứ theo sở thích của mình. Và rồi, sự vô độ sẽ chiếm
ưu thế và dẫn tới một lối sống có khả năng gây tổn hại cho bất cứ mọi giới hạn
nào mà nhân loại và bản tính của mình đòi chúng ta phải tôn trọng chúng. Chúng
ta sẽ nhân nhượng trước những ước muốn mãnh liệt mà trong sách Khôn Ngoan, những
ước muốn đó được gán cho những kẻ bất tín, hay nói chính xác hơn là gán cho những
kẻ không coi Thiên Chúa là điểm quy chiếu cho những hành vi của mình, cũng chẳng
có niềm hy vọng cho tương lai (xc. Kn 2,1-11). Nếu chúng ta không thường xuyên hướng
về Đại Lễ Phục Sinh, và không đặt sự phục sinh làm mục tiêu trước mắt, thì thật
rõ ràng rằng, luận lý của việc muốn có được tất cả và ngay tức khắc, cũng như
càng ngày càng phải nhiều hơn, sẽ diễn ra vào phút cuối.
Nguyên cớ đặc biệt của sự ác, như chúng ta đã biết, chính là tội
lỗi. Kể từ sự xuất hiện đầu tiên của nó giữa con người, tội lỗi đã phá hủy sự
hiệp thông với Thiên Chúa, với những người khác, và với thế giớ thụ tạo mà
chúng ta được liên kết với chúng cách đặc biệt nhờ vào thân xác chúng ta. Thông
qua sự phá vỡ mối hiệp thông với Thiên Chúa, sự hòa điệu của con người với môi
trường chung quanh cũng bị hủy hoại theo, đến độ ruộng vườn sẽ bị biến thành sa
mạc (xc. St 3,17-18). Ở đây, đó là tội lỗi mà nó dẫn con người tới chỗ coi mình
như là chúa tể của thế giới thụ tạo, cảm thấy mình như là chủ nhân ông tuyệt đối
của nó, và sẽ không sử dụng nó cho mục tiêu đã được Thiên Chúa xác định, nhưng
chỉ trong những mối quan tâm riêng và gây hại cho các thụ tạo và tha nhân.
Khi Lề Luật của Thiên Chúa, tức Giới Luật Tình Yêu bị bỏ qua,
thì rồi luật lệ của những kẻ mạnh sẽ được đem ra để chống lại những kẻ yếu thế.
Tội lỗi mà nó cư ngụ trong con tim nhân loại (xc. Mc 7,20-23) – được biểu thị
trong sự thèm muốn, trong việc ước ao có được một sự thịnh vượng quá mức, trong
sự thờ ơ lãnh đạm đối với niềm hạnh phúc của người khác, và cũng đối với cả niềm
hạnh phúc của chính mình nữa – sẽ dẫn tới việc bóc lột thế giới thụ tạo, bóc lột
con người và bóc lột môi trường với lòng tham vô độ, mà đối với lòng tham đó, bất
cứ sự mong muốn nào cũng đều trở thành một quyền lợi, và sớm muộn gì cũng sẽ hủy
hoại chính kẻ đang bị thống trị bởi lòng tham vô độ đó.
3.Sức mạnh chữa lành của sự thống hối và của ơn tha thứ
Vì thế, việc hiển thị hóa những người con trai và những người
con gái của Thiên Chúa, tức tất cả những ai đã được sinh ra với tư cách là „những
thụ tạo mới“, chính là điều vô cùng cần thiết đối với thế giới thụ tạo: „Cho nên, phàm ai ở trong Đức Ki-tô đều là thụ
tạo mới: Cái cũ đã qua, và cái mới đã có đây rồi“ (2Cr 5,17). Nhờ vào việc
hiển thị hóa những người con cái Thiên Chúa, nên bản thân thế giới thụ tạo cũng
sẽ có thể „cử hành Đại Lễ Phục Sinh“:
mở ra cho trời mới và đất mới (xc. Kh 21,1). Con đường đi tới Đại Lễ Phục Sinh
cũng kêu gọi chúng ta hãy canh tân khuôn mặt và con tim Ki-tô giáo của mình nhờ
vào sự thống hối, hoán cải và ơn thứ tha, để chúng ta có thể sống sự phong phú
hoàn toàn của hồng ân mầu nhiệm Vượt Qua.
Sự „ngong ngóng“ và mong chờ ấy của thế giới thụ tạo sẽ được
hoàn tất nếu những người con trai và những người con gái của Thiên Chúa được hiển
thị cách rõ ràng, có nghĩa là, khi các Ki-tô hữu và tất cả con người đón nhận một
cách cương quyết „cơn đau sinh nở“ của sự sám hối. Toàn thể thế giới thụ tạo sẽ
„không còn phải lệ thuộc vào cảnh hư nát
nữa, nhưng được cùng với con cái Thiên Chúa, chung hưởng tự do và vinh quang“
(Rm 8,21). Mùa Chay chính là dấu chỉ mang tính Bí Tích của sự hoán cải. Mùa này
kêu gọi các Ki-tô hữu hãy để cho mầu nhiệm Vượt Qua trở nên hữu hình cách mạnh
mẽ và cụ thể hơn trong đời sống cá nhân, gia đình và xã hội của họ, đặc biệt là
thông qua việc chay tịnh, cầu nguyện và làm phúc bố thí.
Ăn chay có nghĩa là học để thay đổi thái độ của chúng ta đối với
người khác cũng như đối với mọi loài thụ tạo: từ cơn cám dỗ muốn „ngấu nghiến“
mọi thứ để thỏa mãn sự thèm muốn của mình, đến chỗ có khả năng đau khổ vì Tình
Yêu, mà Tình Yêu ấy có thể lấp đầy sự trống rỗng của con tim chúng ta. Cầu nguyện
để chúng ta học biết cách khước từ sự sùng bái cũng như sự tự thỏa mãn cái TÔI của
mình, và thú nhận rằng, chúng ta cần tới Thiên Chúa và Lòng Xót Thương của
Ngài. Làm phúc bố thí để chúng ta đặt tính ngông cuồng lại đàng sau chúng ta,
mà với sự ngông cuồng ấy, chúng ta sẽ chỉ sống cho mình, tích lũy tất cả cho
mình trong sự ảo tưởng rằng, mình sẽ có được một tương lai bảo đảm, trong khi
tương lai đó không thuộc về chúng ta. Như thế, chúng ta sẽ tái thấy được niềm
vui trong kế hoạch mà Thiên Chúa đã khắc ghi vào trong thế giới thụ tạo cũng
như trong con tim chúng ta: yêu mến Ngài cũng như yêu thương những người anh chị
em và toàn thế giới, và thấy được niềm hạnh phúc đích thực trong Tình Yêu ấy.
Anh chị em thân mến, „Mùa Chay“ của Con Thiên Chúa chính là sự
bước vào sa mạc của thế giới thụ tạo, để làm cho sa mạc ấy tái trở thành mảnh
vườn của sự hiệp thông với Thiên Chúa, mà mảnh vườn ấy vốn đã từng là mảnh vườn
của sự hiệp thông trước khi con người sa ngã phạm tội (xc. Mc 1,12-13; Is
51,3). Trong Mùa Chay của mình, một lần nữa chúng ta lại muốn cùng đi trên một
con đường, để mang đến cho thế giới niềm hy vọng của Chúa Ki-tô rằng, „nó sẽ được giải thoát , không còn phải lệ
thuộc vào cảnh hư nát, nhưng được cùng với con cái Thiên Chúa, chung hưởng tự
do và vinh quang“ (Rm 8,21). Chúng ta đừng để cho thời gian thuận tiện này
trôi đi cách vô ích! Chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa giúp sức để chúng ta biết
chọn đi theo con đường hoán cải đích thực. Chúng ta hãy để sự ích kỷ, để cái
nhìn bị gắn chặt vào bản thân mình, lại đàng sau chúng ta, và hãy hướng về Đại
Lễ Phục Sinh của Chúa Giê-su; những người anh chị em của chúng ta đang gặp cảnh
khốn cùng nên trở thành những người thân cận của chúng ta, tức những người mà
chúng ta chia sẻ với họ những kho tàng tinh thần và vật chất của mình. Và như
thế, khi chúng ta đón nhận cuộc chiến thắng của Chúa Ki-tô trên tội lỗi và sự
chết vào trong cuộc sống cụ thể của chúng ta, chúng ta cũng sẽ kéo được sức mạnh
có sức biến đổi của Ngài xuống trên thế giới thụ tạo.
Từ
Vatican ngày mồng 04 tháng 10 năm 2018
Nhân
ngày kính nhớ Thánh Phan-xi-cô Assisi
(Công
bố lúc 12g00 ngày 26 tháng 02 năm 2019)
ĐTC
Phan-xi-cô
Lm Đa-minh Thiệu O.Cist
– chuyển ngữ