Tông Huấn « Pastores gregis »
(Các Mục Tử hay các Vị Chủ Chăn
của đoàn chiên)
sứ vụ trước tiên của Giám Mục :
sống thánh thiện.
ĐGH ký tập tài liệu
gồm tóm tất cả các kết luận của Thượng Hội Đồng các Giám Mục năm 2001.
VATICANÔ, thứ Năm ngày 16 tháng 10 năm
2003 (zenit.org) – Vào bước đầu của thiên niên kỷ này, Giáo Hội cần những giám
mục thánh thiện. Chúng ta có thể tóm lược như thế bản Tông Huấn mà ĐGH GP II đã
ký ngày thứ năm này, trong Phòng Tiếp Kiến của Vaticanô, ngày Ngài mừng ngân
khánh nhiệm kỳ Giáo Hoàng.
Bản Tông Huấn mang tựa đề
“Pastores gregis” (các mục tử của đoàn chiên) gồm tóm tất cả những kết luận của
Thượng Hội Nghị Giám Mục đã họp tại Vaticanô từ ngày 27 tháng 9 đến 30 tháng 10
năm 2001.
Trong buổi họp này, với chủ đề
“Giám Mục : đầy tớ của Tin Mừng của Chúa Giêsu Kitô cho Niềm Hy Vọng của Nhân
Loại ”, các Giám Mục đã trình tấu hàng chục “đề nghị ” lên ĐGH. Ngài đã dùng
những kết luận này để soạn thảo bản Tông-Huấn-Hậu-Thượng-Hội-Đồng dầy khoảng
200 trang.
Tập tài liệu này có thể gọi là
“một quy luật mục vụ” mà Đấng Kế Vị Thánh Phêrô trao cho 4.695 giám mục của
Giáo Hội Công Giáo để trình bầy diện mạo của Giám Mục thời nay.
“Pastores gregis” tóm tắt “quy
luật mục vụ này” qua một câu mượn của Thánh Grégoire de Nazianze nói với các
Giám Mục “trước hết phải thánh thiện, sau đó là thánh hóa”.
Lời huấn-giáo thực sự là một bài
nghiên cứu và một đề nghị về “đặc tính giám mục của con đường thánh thiện của
một giám mục”.
“Sẽ phải luôn mãi là một sự thánh
thiện được thể hiện trong cuộc sống với dân chúng và cho dân chúng, trong một
sự thông công được biến thành một nguồn khích lệ và một sự xây dựng hỗ tương
trong bác ái. Ở đây vấn đề không phải là những nghi vấn phụ thuộc hay ngoài lề.
Thực thế, chính đời sống thiêng liêng của giám mục giúp cho sự trù phú của hoạt
động mục vụ của mình”.
“Nền tảng của tất cả đời sống mục
vụ hữu hiệu không phải là ở trong sự suy niệm liên lỉ về mầu nhiệm Chúa Kitô,
trong sự chiêm ngưỡng cách đam mê dung nhan Ngài và trong sự noi gương cách
quảng đại đời sống của Vị Mục Tử Nhân Lành sao ? Nếu thực sự chúng ta đang ở
trong một thời đại của biến chuyển không ngừng, và cũng thường xuyên của tích
cực chủ nghĩa, dễ dàng lâm vào nguy cơ “làm để làm”, trong khi giám mục phải là
người đầu tiên chỉ dẫn, bằng gương mẫu của đời sống mình, là phải tái lập sự
trổi vượt của “sự hiện hữu” trên “sự làm”.
Phần dẫn nhập của bài Tông Huấn,
đưa ra câu nghi vấn của niềm hy vọng ki tô giáo ngày hôm nay, nhất là sau biến
cố 11 tháng 9 năm 2001. Vả lại, Hội nghị các Giám Mục đã bắt đầu 16 ngày sau vụ
khủng bố bên Nữu Ước.
ĐGH căn dặn : “Dù chúng ta là
ai đi nữa, đừng để niềm hy vọng của các con dựa trên chúng ta”. “Chúng ta biết
rằng thế giới cần “niềm hy vọng không lừa dối” (thư thánh Phaolô cho thành Rôma
5,5). Chúng ta biết rằng niềm hy vọng này chính là Đức Kitô. Chúng ta biết điều
đó và vì thế chúng ta tuyên dương niềm hy vọng bật ra từ Thập Tự”.
Bản Tông Huấn được chia ra thành 7
đoạn.
Đoạn đầu có tựa đề “Mầu nhiệm và sứ vụ của
Giám Mục” giải thích tính cách cộng đoàn và tích cách truyền giáo của sứ vụ
Giám Mục.
Đoạn hai, được soạn thảo về “đời sống
thiêng liêng của Giám Mục”, đề cập đến những nghi vấn khác nhau như : Ơn Gọi
sống đời thánh thiện trong Giáo Hội của thời đại chúng ta ; con đường thiêng
liêng của Giám Mục ; Maria, Mẹ của hy vọng và là thầy dậy của đời sống linh
thiêng , phó thác vào Ngôi Lời ; nuôi dưỡng bằng Thánh Thể ; Kinh nguyện và
Phụng Vụ giờ kinh ; con đường của những lời khuyên của Tin Mừng và của Tám Mối
Phúc Thật ; Nhân Đức vâng lời ; Tinh thần và sự thực thi sự nghèo khó nơi Giám
Mục ; Đời sống trong sạch để phục vụ một Giáo Hội phản ảnh sự tinh tuyền của
Đức Kitô ; hoạt náo viên của một đời sống thiêng liêng của hiệp thông và của sứ
vụ ; một lối đi thể hiện trong cuộc sống thường nhật ; sự đào tạo liên tục của
Giám Mục ; gương mẫu của các thánh Giám Mục.
Đoạn ba mang tựa đề “Tôn sư của Đức Tin
và người rao giảng Ngôi Lời”, đề cập những chủ đề sau đây : Đức Kitô trong lòng
của Tin Mừng và của con người ; Giám Mục lắng nghe và giữ Ngôi Lời ; sự phục vụ
chân thực và đúng tư cách của Ngôi Lời; Sứ vụ giám mục trước sự thiếu hiểu biết
về Tin Mừng ; Rao giảng bằng lời nói và bằng mẫu mực.
Đoạn bốn mang tựa đề “Thừa tác viên của ân
sủng của chức Linh Mục tối cao”. Đoạn này trình bầy những chủ đề như sau :
“Giám Mục, người có trách nhiệm của phụng vụ cũng như của khoa sư phạm về Đức
Tin ; chỗ đứng quan trọng của Ngày Chúa Nhật và của năm phụng vụ ; Giám Mục,
thừa tác viên của Thánh Lễ Misa ; Giám Mục, người có trách nhiệm của sự khai
tâm kitô giáo ; trách nhiệm của Giám Mục trong kỷ luật Cáo Giải ; chú ý đến sự
sùng đạo của quần chúng ; sự giúp thăng tiến đời sống thánh thiện cho tất cả
các tín hữu.
Đoạn năm “sự cai quản mục vụ của Giám Mục”
bàn về Quyền Uy của sứ vụ mục vụ của Giám Mục, và Phong Cách mục vụ của sự cai
quản và của sự hiệp thông giáo phận. Đoạn này đề cập đến những chủ đề sau đây :
Giám Mục và Linh Mục Đoàn của mình ; những tuyển sinh cho chức vụ Linh Mục ;
những phó tế vĩnh viễn ; những tu sĩ ; những giáo dân và đặc biệt gia đình,
giới trẻ…
Đoạn sáu mang tựa đề “Trong sự hiệp thông
của các Hội Thánh”, phân tích Giám mục giáo phận trong mối tương quan của Ngài
với quyền uy tối cao ; những chuyến thăm viếng Ad Limina Apostolorum (coi bài ngày 9/10 “Phi luật tân …
trong trang Tin ngắn giáo hội tháng 9) ; Thượng Hội Đồng Giám Mục ; Sự
hiệp thông giữa các Giám Mục và giữa các Hội Thánh địa phương ; Những Giáo Hội
công giáo đông phương ; Những Giáo Hội theo hệ thống giáo phụ và những Thượng
hội đồng giám mục ; Tổ chức tổng giám mục và các giáo phận ; Những Hội Đồng
Giám Mục ; sự hiệp nhất của Giáo Hội và sự đối thoại hoàn vũ ; khía cạnh thừa
sai trong thừa tác vụ giám mục.
Đoạn bẩy và là đoạn cuối của Tông Huấn Hậu
Thượng Hội Đồng Giám Mục của Đức Gioan Phaolô II mang tựa đề “Giám Mục trước
những thách đố hiện đại. Đoạn này trình bầy những chủ đề như : Giám Mục, thợ
thủ công của công lý và hòa bình ; Sự đối thoại liên tôn giáo, nhất là cho hòa
bình trên thế giới ; Đời sống dân sự, xã hội và kinh tế ; Sự kính trọng môi
trường và sự bảo trì các sáng tạo ;Thừa tác vụ của Giám Mục trong lãnh vực sức
khỏe ; sự ân cần mục vụ của Giám Mục đối với những di dân.
Những Thượng Hội Đồng các giám mục
trên toàn thế giới được triệu tập sau Công Đồng Vaticanô II, đã tìm cách cải
tân những ơn gọi khác biệt giữa lòng Giáo Hội, bằng cách đề cập đến những chủ
đề như sứ vụ của các giáo dân, linh mục, đời sống đạo, v.v… Bản tài liệu được
ký ngày hôm nay bởi tay ĐGH, đánh dấu một cách đặc biệt con đường của canh tân
giáo sĩ đã được đề nghị bởi hội nghị thượng đỉnh của Giáo Hội mà ĐGH Gioan
XXIII đã triệu tập.
Trần văn Toàn, chuyển ngữ