Phụng Vụ Đặt Thánh Nữ Maria Mađalena Ngang Hàng Với Các Tông Đồ

Bài 2. Trong Tin Mng theo thánh Lu-ca.

 

Tin Mng theo thánh Mat-thêu ch cho ta thy nhóm ph n đng đàng xa khi Chúa Giê-su b treo trên thp giá, và cho biết “các bà đã đi theo Chúa Giê-su t Ga-li-lê đ giúp đ Người”. Tin Mng theo thánh Lu-ca cho chúng ta danh sách các ph n đi theo phc v Chúa Giê-su ngay t chương th 8: “Sau đó, Đc Giê-su ro qua các thành ph làng mc, rao ging và loan báo Tin Mng Nước Thiên Chúa. Cùng đi vi Người, có Nhóm Mười Hai, và my ph n đã được Người tr qu và cha bnh. Đó là bà Maria gi là Maria Mac-đa-la, người đã được gii thoát khi by qu, bà Gio-an-na, v ông Khu-da qun lý ca vua Hê-rô-đê, bà Su-san-na và nhiu bà khác na. Các bà này đã ly ca mình mà giúp đ Đc Giê-su và các môn đ”.

Trong c ba sách Tin Mng Nht Lãm, bà Maria Mac-đa-la luôn đng đu danh sách các ph n đi theo giúp đ Chúa Giê-su. Mat-thêu không cho biết lai lch ca bà. Lu-ca cho biết bà là người được gii thoát khi by qu. Trong Kinh Thánh thì con s by ch s tròn đy, by qu tc là toàn b quyn lc ca qu. Ta không biết tình trng ca bà khi b by qu hành h như thế nào, cũng không biết bà được Chúa cu trong hoàn cnh nào. (Mc 16, 9 cũng lp li thông tin này trong phn kết.)

Danh sách ca Lu-ca theo ngay sau chuyn người đàn bà ti li đến khóc dưới chân Chúa trong nhà ông Si-môn, có l vì thế người ta đã quen đng hóa hai bà, cho rng Maria Ma-đa-le-na chính là người đàn bà ti li sám hi kia, hoc là người đàn bà ngoi tình trong Gio-an 8, 1-11. Nhưng trên cơ s văn bn thì không có gì cho phép đng hóa. V phương din quá trình bn thân, mt người b by qu hành h thì không th nào tr thành “người ph n ti li ni tiếng trong thành” (Lc 7, 37) hay người ph n ngoi tình b bt qu tang (Ga 8, 3). Vy thì xin ci b cái áo khoác lãng mn người ta đã choàng lên cho Maria Mác-đa-la, và đi vào ngun chính là các sách Tin Mng, đ chiêm ngm dung nhan người ph n tuyt vi trong hàng môn đ, được Hi Thánh tôn kính ngang hàng các v trong nhóm Mười Hai tông đ, và hc biết nhng gì Tin mng nói v ngài thay vì nhng phóng chiếu lãng mn ca chúng ta. Trong bài này tôi xin trình bày Maria Mađalena trong sách Tin Mng Lu-ca.

Bn danh sách chương th 8 ca Lu-ca cho thy nhóm ph n do Maria Mac-đa-la đng đu, đã đi theo Chúa Giêsu khi Chúa cùng vi nhóm Mười Hai rong rui đường trường loan báo Tin Mng. Nhóm Mười Hai là nhng người b mi s mà đi theo Chúa và được Chúa chn làm Tông Đ (Lc 6, 13) đ vi Chúa (Mc 3, 14), còn nhóm ph n thì đem theo ca ci mà giúp đ Chúa Giê-su và các Tông Đ. Vy thì nhóm Mười Hai và nhóm ph n là hai nhóm luôn bên cnh Chúa Giê-su, tuy nhiên sut cuc hành trình ca Chúa Giê-su ta không thy các bà xut hin ln nào, cho ti khi Chúa b treo lên thp giá ta mi li gp các bà trong tư thế “chng nhân”: “Đng đàng xa, có tt c nhng người quen biết Đc Giê-su, cũng như nhng ph n đã theo Người t Ga-li-lê; các bà đã chng kiến nhng vic y” (Lc 23, 49). Bn văn nói đến hai nhóm cùng đng đàng xa: “tt c nhng người quen biết Đc Giê-su” và “nhng ph n…”, nhưng khi nói v chng kiến thì ch nói đến các bà[bn dch đây theo đúng nguyên văn Hy lp].

Sau đó, khi ông Giô-xép xin được xác Đc Giê-su, “ông h xác Ngài xung, ly tm vi gai mà lim, ri đt Người vào ngôi m đc sn trong núi đá, nơi chưa chôn ct ai bao gi… Cùng đi vi ông Giô-xép, có nhng người ph n đã theo Đc Giê-su t Ga-li-lê.Các bà đ ý nhìn ngôi m và xem xác Người được đt như thế nào. Ri các bà v nhà, chun b du và thuc thơm. Nhưng ngày sa-bát, các bà ngh l như Lut truyn” (Lc 23, 53-56).

Lu-ca b trí câu chuyn tht cht ch đây: nhóm ph n này chng kiến cái chết ca Chúa Gê-su trên thp giá, chng kiến khi ông Giô-xép h xác Chúa Giê-su t tên thp giá xung, ly vi gai lim và đt vào ngôi m đc sn trong núi đá…Các bà cùng đi vi ông ti m, đ ý nhìn ngôi m và xem xác người được đt như thế nào. Các bà v nhà, chun b du và thuc thơm. Nhưng ngày sa-bát, các bà ngh l như Lut truyn. Như vy là các bà có mt và ghi nhn mi s cho đến lúc bt buc phi ngh theo lut. Các bà chun b du và thuc thơm [sau khi mt tri ln ngày sa-bát, là có th mua sm] là đã có ý tr li m đ ướp xác Chúa, ch không phi tình c kéo nhau đi.“Ngày th nht trong tun, va tng sáng, các bà đi ra m, mang theo du thơm đã chun b sn”. Nhng chi tiết trên còn cho thy các bà không ch đi chuyn gì khác thường, nhưng ch làm mt chuyn rt đơn gin là đem du và thuc thơm đến ướp xác, vì hôm trước là áp ngày sa-bat, và các bà cũng b bt ng v cái chết ca Chúa cũng như v chính vic được lãnh xác đ mai tang.

Các bà thc hin d tính ca mình. Nhưng các bà thy gì m? “H thy tng đá đã lăn ra khi m”. H không th lm, vì h đã đi theo ông Giô-xép, đã nhìn xem ngôi m và xem xác Người được đt như thế nào. H là mt nhóm ch không phi mt người, và mi cách mt ngày, không th nói h vào lm mt ngôi m khác. “Nhưng khi bước vào, h không thy thi hài Chúa Giê-su đâu c”. Lu-ca cho cm tưởng h không b bt ng vì thy tng đá đã lăn ra khi m, thn nhiên bước vào. Ch khi không thy thi hài Chúa Giê-su h mi phân vân.

H còn đang phân vân, thì bng có hai người đàn ông y phc sáng chói, đng bên h. Đang lúc các bà s hãi cúi gm xung đt, thì hai người kia nói: Sao các bà li tìm người sng gia k chết? Người không còn đây na nhưng đã tri dy ri. Hãy nh li điu Người đã nói vi các bà hi còn Ga-li-lê… By gi các bà nh li nhng điu Đc Giê-su đã nói.”

Hai người đàn ông y phc sáng chói bng xut hin ngay bên cnh h ngay trong m. H s hãi là l đương nhiên. Hai người này là ai? Lu-ca không nói là thiên thn nhưng là hai người. Đ hiu điu này, phi tr li cnh Chúa Giê-su t vinh quang (hin dung) trên núi: “Đang lúc Người cu nguyn, dung mo Người bng đi khác, y phc Người tr nên trng tinh chói lòa. Và kìa, có hai nhân vt đàm đo vi Người, đó là ông Mô-sê và ông Ê-li-a. Hai v hin ra rng ngi vinh hin, và nói v cuc Xut Hành Người sp hoàn thành ti Giê-ru-sa-lem.” Hai người đàn ông y phc sáng chói, gi cho ta nh ti “hai v hin ra rng ngi vinh hin”, tc là Mô-sê và Ê-li-a. Hai v đã đàm đo vi Chúa Giê-su v cuc Xut Hành người sp hoàn thành ti Giê-ru-sa-lem, nay đến xác nhn vi các bà rng Người đã hoàn thành cuc Xut Hành: Người không còn đây na, Người đã tri dy ri.

Hai người nói vi các bà: “Hãy nh li li Người đã nói vi các bà khi còn Ga-li-lê”. Mat-thêu nói trng : “như Người đã nói”; Mac-cô nhc các môn đ: “như Người đã nói vi các ông”. Lu-ca nói rõ: Người đã nói vi các bà khi còn Ga-li-lê. Mt chi tiết nh đ l mt s tht ln. Đc các sách Tin Mng khác, chúng ta có cm tưởng Chúa Giê-su ch trc tiếp dy d các ông môn đ v cuc kh nn và phc sinh. Lu-ca li cho thy các bà cũng đã được trc tiếp nghe Chúa dy nhng điu “bí mt”trng đi, ch không ch nghe các ông nói li.

By gi các bà nh li nhng điu Đc Giê-su đã nói. Khi t m tr v, các bà k cho nhóm Mười Mt và mi người khác biết tt c nhng s vic y. My bà nói đây là bà Maria Mac-đa-la, bà Gio-an-na và bà Maria, m ông Gia-cô-bê, các bà khác cùng đi vi my bà này cũng nói vi các Tông Đ như vy. Nhưng các ông cho là chuyn v vn nên không tin”.

Hai ln Lu-ca k rng Đc M ghi nh mi điu y và suy nim trong lòng (Lc 2, 19.61). Các n môn đ cũng ghi nh nhng li Chúa Giê-su đã nói, và ch cn “hai người y phc sáng chói” này nhc mt tiếng là các bà nh li. Các Tông Đ nghe các bà k thì cho là chuyn v vn nên không tin, hn là vì b nh ca các ông không tt bng. Chúa dng nên người ph n vi b nh đc bit. Trong gia đình, cha nhiu khi quên c sinh nht ca các con, thì m là người ghi nh mi s. B nh này đôi khi cũng gây phin toái, vì “đàn ông không tha nhưng mà quên, đàn bà tha nhưng mà không quên”. Nhưng nếu dùng đ ghi nh mi li Chúa nói thì mi s s êm xuôi. Lc đ ri!

Tr li câu chuyn trong Tin Mng Lu-ca, sau câu kết lun v thái đ không tin ca các Tông Đ, Lu-ca tiếp tc k cho chúng ta chuyn ông Phê-rô chy ra m, ri chuyn hai người môn đ trên đường Em-mau. Sau khi nhn ra Chúa Giê-su lúc Chúa b bành, hai người t Em-mau vi vã quay v Giê-ru-sa-lem. Hn trong bng hai ông phi thích thú vi ý nghĩ mình là đàn ông, s làm cho các ông khác phi tin. Nhưng khi v ti nơi và gõ ca, thì các ông khác trong nhà va m ca đã reo lên: “Chúa tri dy tht ri, và đã hin ra vi ông Si-môn”. Hai ch tht ri mang ý nghĩa rt đc bit đây: “tht ri” quy chiếu vào chuyn lúc ban sáng các ông không tin li các bà, vì cho là chuyn v vn. Bây gi thì các ông đã tin. Ti sao? Chúa đã hin ra vi ông Si-môn! Trong ba Tic Ly, Chúa đã nói vi ông Si-môn: “Thy đã cu nguyn cho anh đ khi mt lòng tin. Phn anh, mt khi đã tr li, hãy làm cho anh em ca anh nên vng mnh” (Lc 22, 32). Bây gi Chúa đã cho ông Phê-rô cơ hi thi hành s mng. Anh em đã tuyên xưng: “Chúa tri dy tht ri”, vì h đã nghe ông Phê-rô k li vic Chúa Phc Sinh hin ra vi ông. 

Trong vic xác nhn vai trò ca ông Phê-rô, Chúa Giê-su cũng xác nhn giá tr li chng ca các n môn đ, đng đu là bà Maria Mac-đa-la. Các ông cho chuyn các bà k là chuyn v vn nên không tin. Đó là thái đ “nam trng, n khinh”, “nht nam viết hu, thp n viết vô” (mt đa con trai cũng là có, mui đa con gái cũng là không). Trng và khinh đây không phi là kính trng và khinh d, nhưng trng là nng, khinh là nh. Trong Kinh Thánh, li chng ca người ph n không có giá tr trước tòa án, tr trường hp sinh đ (ta s thy trong Tin Mng Gio-an). Vit Nam có câu “đàn bà trông gà hóa qu”, các Tông Đ coi li chng ca các bà là “chuyn v vn”. Bây gi nh li chng ca ông Phê-rô, các ông cũng phi nhn là các bà đã nói đúng, ch không phi chuyn v vn.

Kết lun: Tin Mng Lu-ca trình bày rt chi tiết và cht ch vic các ph n đi theo Chúa Giê-su t Ga-li-lê, đng đu là bà Maria Mác-đa-la, đã là nhng môn đ đích tht, được nghe Chúa Giê-su dy d c nhng điu bí mt v cuc Thương Khó và Phc Sinh, ngang hàng các Tông Đ. Trong khi các Tông Đ và các môn đ khác chy trn hết, thì các n môn đ chng kiến cái chết ca Chúa Giê-su trên thp giá; chng kiến ông Giô-xép h xác và táng xác, biết ngôi m đâu, xác Chúa được đt như thế nào. Các bà chun b du và thuc thơm. Sáng sm ngày th nht trong tun các bà ra m và được thy m đã m, được hai người y phc sáng chói cho biết Chúa đã tri dy, và được s mng v báo tin cho các Tông Đ. Các bà nh li li Chúa đã nói khi còn Ga-li-lê v cái chết và s phc sinh ca Chúa.

Các Tông Đ vn gi não trng c truyn, coi li các bà k là chuyn v vn. Nhưng khi thánh Phê-rô làm cho anh em vng mnh, thì cũng đng thi xác nhn rng v phương din làm chng cho Chúa Giê-su, li chng ca các n môn đ cũng ngang hàng li chng ca các ông môn đ và các Tông Đ, và còn hơn thế na: các n môn đ là nhng người đu tiên đã nh li nhng li Chúa nói khi còn Ga-li-lê, đã gp Chúa Phc Sinh, và nhn được s mng đem Tin Mng cho các Tông Đ.  

Giê-ru-sa-lem 18/6/2016

L.M. Giu-se Nguyn công Đoan, S.J.

 


Trang Kinh Thanh