Phụ lục 3
CÁC BƯỚC CỦA MỘT GIỜ TÂM NGUYỆN

Những ai muốn nguyện ngắm theo Linh Thao của các cha Dòng Tên, có thể tìm trên mạng, ví dụ: https://www.facebook.com/pg/linhthaotrongcuocsong/posts/ hoặc: http://linhthao.net/luutru/424, 

Bạn cũng có thể tự khám phá ba bước nguyện ngắm của các cha thuộc tu hội Xuân Bích qua ba cụm từ: Chúa trước mặt, Chúa trong lòng, Chúa trên tay.

Hoặc phương pháp của thánh Phanxicô Salêsiô, có thể xem tại

https://www.vanthoconggiao.net/2020/04/mot-phuong-phap-suy-niem-ngan-gon-va-don-gian.html

Trong phụ lục này, chúng tôi xin mời bạn tiếp cận với một kinh nghiệm của dòng Cát Minh.

Tuy nhiên, dù bạn cầu nguyện theo cách nào, khi có điều kiện (chẳng hạn trong những ngày cách ly yên tĩnh này), sau giờ cầu nguyện bạn nên có phút nhìn lại việc cầu nguyện. Đây là kinh nghiệm đơn giản sẽ giúp bạn tiến dần theo các kinh nghiệm 6, 7, 8, 9 và 10. Kinh nghiệm nhìn lại việc cầu nguyện được giới thiệu nơi những dòng cuối của phụ lục này.

CÁC BƯỚC TÂM NGUYỆN THEO THÁNH NỮ TÊRÊXA AVILA

Thánh Têrêxa đã không viết một lược đồ thực tập cho giờ tâm nguyện, tức là giờ cầu nguyện lắng đọng chủ động, nhưng trong giáo huấn của ngài chúng ta có thể tìm được đủ những yếu tố cho một lược đồ như thế. Tuy nhiên trước khi nói tới một lược đồ nguyện ngắm, ta cần nói tới một hướng sống hằng ngày với những bước thực hành.

1. Hướng sống hằng ngày: sống hiện diện trước Thiên Chúa

Giữa cuộc sống hằng ngày, ta cần giữ cho lòng được lắng đọng, chú tâm làm tròn bổn phận với tình yêu mến như thể thấy Chúa đang nhìn mình. Điều này rất quan trọng, vì ai không biết chú tâm chu toàn các bổn phận khác trong ngày thì cũng không thể tập trung chú ý vào bổn phận thờ phượng Thiên Chúa. Hai đàng bổ sung cho nhau: Sự chú tâm chu toàn ý Chúa qua việc bổn phận, không chạy theo những chuyện không cần thiết, sẽ giúp cho lòng được bình an dễ gặp Chúa và việc sống thân mật với Chúa sẽ đem lại ánh sáng và sức mạnh giúp làm tròn bổn phận. Giữa cuộc sống thường ngày, ta cần giữ vững ba điều quan trọng: “Thứ nhất là yêu thương nhau, thứ hai là buông bỏ, tức là thoát khỏi mọi dính líu với thụ tạo và thứ ba là khiêm nhường thực tình; điều thứ ba này tuy đặt ở cuối nhưng lại là chính yếu và bao gồm tất cả” (Đht 4,4). Trong cả ba điều này, ta phải thật kiên quyết (Đht 21,2).

Thánh nữ Têrêxa liên tục nhấn mạnh sự khiêm nhường. Với đức khiêm nhường, ta chuyên tâm chu toàn phận sự của mình, không âu lo về việc người khác. Cần xin ơn Chúa Thánh Thần và vận dụng phương pháp xem-xét-làm để chu toàn bổn phận thật tốt. Khiêm nhường cũng còn là nhớ mình là không trước mặt Thiên Chúa, yêu thích bị bỏ quên và vui lòng chịu sỉ nhục.

Buông bỏ là không màng thụ tạo, làm chủ giác quan từ trong những điều nhỏ, sống nghèo khó, khước từ ý riêng (Đht 12,3) và vâng lời. Ma quỷ thường núp dưới những chiêu bài tốt lành để dẫn dụ ta mở cánh cửa ý riêng, chạy theo những điều tốt ảo. Ta cần biết buông bỏ những điều tốt không cần thiết để đóng chặt cửa phía đối phương, và quảng đại chăm lo việc bổn phận để mở rộng cửa về phía Thiên Chúa.

Yêu thương là nghĩ tốt cho người khác và mau mắn phục vụ. Nói chung là vui vẻ làm tròn bổn phận hằng ngày với lòng tin, cậy và yêu mến. Những thái độ ấy sẽ giúp ta giữ được sự thinh lặng nội tâm sâu xa để hiệp nhất với Thiên Chúa (Đời 8,9).

2. Chuẩn bị xa

Nhịp cầu giữa đời sống hoạt động và tâm nguyện là khẩu nguyện, tức là nguyện Các Giờ Kinh Phụng Vụ hoặc các kinh khác. Mỗi khi bắt đầu đọc kinh, ta cần nhớ mình đang đến với Thiên Chúa và đang đối thoại với Ngài.

Đọc Lời Chúa và các sách về đời sống tâm linh là cách chuẩn bị rất hữu hiệu, giúp ta dễ đi vào tâm nguyện. Ta nên đọc theo cách gọi là “gậm nhấm thiên thư”, tức là đọc chậm, vừa đọc vừa suy và vừa thưa chuyện với Thiên Chúa. Không riêng các đan sĩ, mọi Kitô hữu đều nên có giờ đọc sách hằng ngày, nhất là những người mới bước vào đời sống cầu nguyện. Những khi gặp khô khan lâu ngày thì lúc nguyện ngắm ta cũng nên dùng sách để nâng đỡ sự yếu kém của mình (Đời 4,8-9; Đht 26,9-10).

Việc gậm nhấm thiên thư sẽ giúp lòng ta thường xuyên nghĩ về Chúa Cha và Chúa Giêsu Kitô. Ta cũng nên dựa vào mùa phụng vụ và cả dựa trên tâm tình cá nhân để hướng lòng đến những cảnh phù hợp trong cuộc đời Chúa và dùng những cảnh ấy để tập trung khi tiến vào tâm nguyện (Đht 26,4-5; Đời 13,12-14).

3. Bắt đầu giờ nguyện ngắm

Mở đầu giờ nguyện ngắm, ta ý thức Thiên Chúa đang hiện diện trong lâu đài tâm hồn ta (Đht 28,9-10; 29,4) và trút bỏ hết mọi sự để đạt được sự lắng đọng (Đht 26,1). Cụ thể là nên khẳng định lại ba điều quan trọng đã nói trên đây:

- Yêu thương: Trước sự hiện diện của Thiên Chúa, ta muốn điều tốt cho mọi người, cầu nguyện cho mọi người, cả người thân và kẻ thù. Ta hiểu tốt và nghĩ tốt cho tất cả mọi người, cách riêng là những người đang sống chung một mái nhà và những người đang làm việc chung với ta. Ăn năn thống hối, nếu đã có điều gì lỗi bác ái. Ta giữ tâm tình khiêm nhường đối với tất cả mọi người và giục lòng mến Chúa. Đây là bước chủ động đầu tiên. Khi lòng thực sự an hoà với mọi người, ta dễ đạt được sự lắng đọng.

- Khiêm nhường trước mặt Chúa: Ta giữ lòng khao khát hiệp nhất với Thiên Chúa, thế nhưng trước mặt Thiên Chúa, ta chỉ hoàn toàn là không, hoàn toàn bất xứng và bất lực trên đường đến với Ngài. Do đó, ta xin Chúa Thánh Thần lấp đầy sự bất xứng và bất lực của ta, xin Ngài soi sáng cho biết cách cầu nguyện. Đây là thái độ đức tin.

- Buông bỏ: Mục tiêu giờ tâm nguyện là hiệp nhất với Thiên Chúa. Do đó ta nên chọn tập trung vào đề tài nào dễ giúp kết hiệp với Chúa hơn, ví dụ một cảnh trong mầu nhiệm thương khó. Khi ta bắt đầu tập trung vào đề tài, thường những nỗi âu lo và những bận tâm về công việc sẽ kéo đến trong tâm trí ta. Ta gạt bỏ hết và phó thác tất cả cho Thiên Chúa. Đây là thái độ đức trông cậy. Tiếp đó, có thể lại bị chia trí, nhưng ta sẽ kiên quyết gạt bỏ mọi sự để thiết lập sự lắng đọng, tức sự thinh lặng nội tâm cho bằng được. Thường thì sau những cố gắng ban đầu, ta sẽ được Thiên Chúa ban ơn để giữ cho lòng được lắng đọng.

4. Đối thoại

“Tâm nguyện không gì khác hơn là một cuộc trao đổi thân tình và là cuộc đàm đạo thường xuyên một mình mình với Đấng mà ta biết là rất yêu thương ta” (Đời 8,5). Sau khi hồi tâm lắng đọng, ta tập trung vào  nội dung đã chọn và hình ảnh thích hợp về Chúa Giêsu như nói ở số 2 trên đây và đối thoại với Chúa “như một người cha, một người anh, một người chủ hay một người bạn lòng” (Đht 28,3), bằng những lời tự đáy lòng (Đht 26,6.9; 22,1.3). Theo gương thánh nữ Têrêxa Avila, ta nên thưa với Chúa:

- về điều Chúa muốn nói với ta qua đề tài

- về vẻ đẹp của Chúa, về tình Chúa yêu thương ta

- về nỗi khốn cùng của bản thân ta và của mọi người

- về ý Chúa muốn cho những người được cứu rỗi và nỗi khắc khoải của ta trước ơn cứu rỗi của mọi người.

(Những nỗi khốn cùng của bản thân ta và của mọi người, những gánh nặng của cuộc đời, những điều rất thường trực trong đời sống giáo dân, không riêng những công việc mà cả những gánh nặng khác như sức khỏe của người thân, chuyện buồn vui của con cái… có thể chi phối ta, khiến ta chia trí. Nếu cần, hãy dành một phút nghĩ tới chúng rồi phó thác cho Chúa, và buông bỏ hết để mặc Chúa lo, ngay cả bản thân cũng để tùy Chúa yêu thương, chăm sóc và định đoạt. Hãy để Chúa biến ta thành Abraham trong những điều nhỏ).

5. Chú tâm trìu mến

Tiếp đó, những lời đối thoại sẽ thưa dần, nhường chỗ cho một cái nhìn chú tâm trìu mến (Đht 24,6; 26,3; 31,5.7). “Giờ đây tôi không xin chị em phải luôn nghĩ đến Người, cũng không xin chị em suy tư nhiều, cũng không đòi chị em phải có tư tưởng cao siêu tế nhị, tôi chỉ xin chị em có một điều: Nhìn ngắm Người, vậy ai cấm chị em hướng mắt nhìn Chúa, mặc dầu chỉ trong giây lát, nếu chị em không nhìn lâu hơn được? Chị em nhìn những cái xấu xa được, mà không thể nhìn đối tượng cực đẹp được sao?” (Đht 26,3).

“Hãy hướng nhìn lên Đấng chịu đóng đinh, rồi các chị sẽ thấy không còn gì khác là quan trọng cả” (7M 4,8)

Cái nhìn ấy là cái nhìn của ba nhân đức hướng thần: tin, cậy, mến. “Điều quan trọng là đừng suy luận nhiều nhưng là yêu mến nhiều” (4M 1,7).

6. Kết thúc

Ta cần kiên trì cho đến cùng. “Chút ít thời giờ chúng ta đã muốn dâng hiến Chúa thì hãy dâng hiến với một tinh thần tự do, thoát ly khỏi mọi sự, và với một ý chí quyết tâm sẽ không bao giờ đòi lại nữa cho dầu có gặp nhiều khổ cực, hoặc chống đối hoặc khô khan” (Đht 23,2). “Đừng ngừng lại giữa đường, hãy chiến đấu đến chết để đạt được mục tiêu, vì chị em vào đây không ngoài mục đích là để chiến đấu, luôn luôn tiến đức với sự quyết tâm thà chết hơn là bỏ dở không đạt tới đích (Đht 20,2)”.

“Lúc khởi đầu và kết thúc cầu nguyện, dầu được chiêm niệm cao siêu đến đâu chăng nữa, luôn luôn hãy nhận biết mình là ai... Hãy nghĩ đến sự hèn hạ của mình nhiều lần, vì sự cầu nguyện vẫn đi đôi với đức khiêm nhường và luôn soi sáng để chúng ta nhận biết sự yếu kém của chúng ta” (Đht 39,5).

Với tâm tình ấy, ta sẽ gói ghém giờ cầu nguyện lại trong những lời tâm sự tha thiết với Chúa. Sau giờ cầu nguyện, ta cần cố gắng giữ cho lòng luôn được dành riêng cho Chúa và thỉnh thoảng lại thốt lên đôi lời đối thoại với Chúa (Đht 31,7).

7. Kiểm điểm giờ nguyện ngắm

Khi đã cầu nguyện xong, nên dành dăm bảy phút nhìn lại giờ nguyện ngắm để rút kinh nghiệm. Thánh nữ Têrêxa luôn nhắc lại quy tắc “xem quả biết cây”. Một giờ nguyện ngắm tốt không tuỳ thuộc nơi sự sốt sắng nhưng tuỳ thuộc nơi sự biến đổi của lòng ta, giúp ta sống đời thường cách thật tốt đẹp trong yêu thương, khiêm nhường và buông bỏ (7M 4,14-15).

Viết tắt tác phẩm Thánh nữ Têrêxa Avila:

Đời:             Đời tôi hay là Tiểu sử tự thuật

Đht:            Đường hoàn thiện

1M, 2M:       Mức ở lại 1, Mức ở lại 2… trong sách Lâu đài nội tâm

XÉT MINH KIỂM ĐIỂM

KIỂM ĐIỂM GIỜ NGUYỆN NGẮM

Sau khi nguyện ngắm, kiểm điểm các chi tiết sau đây và ghi lại:

1. Tư thế: Ngồi, quỳ

2. Tập trung nghiêm túc (đánh giá bằng A, B, C): Vd. Đầu giờ: A, Giữa giờ: B, Cuối giờ: A.

3. Cảm nghiệm từ nội dung: Được những ánh sáng và những ơn biến đổi nào?

4. Lo ra chia trí về điều gì?

5. Có lúc nào bị lạc đề và lạc hướng? Hướng nào? Tại sao? Có lúc nào đã tránh né tiếng Chúa? Điều gì? Cách nào? Có điều gì đã tưởng lầm, nguyện ngắm xong rồi mới thấy là bị lừa, cần rút kinh nghiệm?

 

NHẬN ĐỊNH CUỐI NGÀY

Ngày: …………………………   

1. Có những kinh nghiệm mới nào về nguyện ngắm?

2. Có những kinh nghiệm mới nào về thinh lặng nội tâm? Có điều gì làm giảm sút thinh lặng nội tâm?

3. Bận tâm về điều gì khiế mình bị chi phố? Có những kinh nghiệm mới nào về ứng xử quảng đại?

4. Kinh nghiệm thường xuyên nhớ Chúa đang hiện diện?

5. Tập trung vào Chúa hơn hay là bị lạc hướng? Nếu đã tập trung hơn, nhờ đâu?

6. Nếu đã bị lạc hướng, tại sao? Đã để cho mình bị lừa như thế nào? Tại sao bị lừa? 

Việc kiểm điểm giờ nguyện ngắm sẽ giúp bạn tiếp cận với kinh nghiệm lý thú ở phụ lục 4 là tìm ý Chúa và nhận rõ ý Chúa.