Giáo xứ Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo Việt Nam

Edmonton, Alberta, Canada

“Tình Yêu đáp trả, Mạng sống báo đền”

 

Thoại kịch cuộc xưng đạo và tử đạo của Chân Phước Anrê Phú Yên, Anh hùng tử đạo tiên khởi Việt Nam, bị bắt ngày 25-7-1644, tử đạo ngày 26-7-1644, phong chân phước ngày 5-3-2000

Duy-Sinh dựng kịch phỏng theo “Dòng Máu Anh Hùng” của Linh mục Vũ Thành

Tặng Sinh Viên Học Sinh và Giáo lý viên

 

Màn 1:                  Thầy Anrê Phú Yên bị bắt

Các nhân vật:       

Một thầy già ốm liệt

Thầy Anrê Phú Yên, trạc 19 tuổi, người mảnh khảnh, mặc áo dài khăn đóng

4 người lính xưa: 1 người đánh thanh la, 1 người cầm loa, 2 người cầm giây trói cùng giáo mác

Sân khấu trình bày quang cảnh bên trong ngôi nhà cha Đắc Lộ.  Chính giữa là một bàn thờ có đèn nến, thánh giá, ảnh tượng, trước bàn thờ, một cái bàn nhỏ trên để một số sách vở, một bình trà, vài cái tách. một vài cái ghế chung quanh.  Bên phải là một cái giường nhỏ.

Một hồi chiêng trống, tiếp theo là nhạc nền cổ điển cho tới cuối màn.

Dẫn Chuyện (DC):  Các vị thừa sai vẫn coi giáo hội Việt Nam còn non nớt vì chưa có ai đổ máu đào ra chứng minh lòng trung thành. Thì đây máu đào của Thầy Anrê đã làm cho Cha Đắc Lộ hết sức khâm phục, và cùng với cha bao nhiêu người khác được biết đến và khâm phục đức tin kiên cường của người Việt Nam.  Sau đây là nội dung cuộc tử đạo của thầy dưới ngòi bút điêu luyện của Cha Đắc Lộ.

Không có tài liệu nào cho biết tên thật của thầy, chỉ được biết quê quán của thầy ở Phú Yên. Theo niên hiệu tử đạo và tuổi tác thì có lẽ thầy sinh vào năm 1625. Theo tài liệu hoạt động của Cha Đắc Lộ chúng ta có thể suy đoán là thầy được rửa tội năm 1641 và được khấn trong bậc thầy giảng năm 1643 tại Hội An. Thầy Anrê đã được thụ huấn với Thầy I-nha-xiô, truởng đoàn các thầy giảng, đặt trụ sở tại nhà cha Đắc Lộ.

Anrê từ bên trái, dẫn thầy già bị bệnh đi vào, tới trước bàn thờ thắp 2 ngọn nến, làm dấu thánh giá, dẫn thầy già tới giường bệnh, đắp chăn cho, rồi ra bàn rót một tách trà bưng đến giường đỡ thầy già bệnh lên cho uống.

DC:  Ngày 25-7 vào khoảng trưa, lính đến nhà Cha Đắc Lộ để bắt Thầy Inhaxiô theo lệnh của Quan Nghè Bộ, nhưng cả hai đã xuống thuyền với ý định lên chào thăm ông, vì nghe tin ông từ kinh mới về. Thầy Anrê hôm ấy tình nguyện ở nhà để săn sóc cho một thầy khác đang ốm.

4 người lính từ phía dưới khán giả đi vào.  Một người đánh thanh la đi trước, 2 người cầm giáo mác đi sau cùng lùng sục trong khán giả, và ở giữa một người cầm loa la to với tiếng đệm của thanh la (người lính có thể rao báo vài lần tùy trường hợp hội truờng dài hay ngắn).

Lính:  “Lịnh Quan Nghè truyền bắt tên I-nha-xiô (beng beng…beng), là bổn đạo, là thầy giảng của giáo sĩ Tây phương (beng beng…beng), ai biết I-nha-xiô trốn tránh ở đâu (beng beng…beng), kíp báo Quan Nghè sẽ được trọng thưởng (beng beng…beng).

Đám lính nghênh ngang vào nhà cha Đắc Lộ lùng sục trước sau, đá ghế đá bàn, gạt đổ sách vở.

DC:  Một người lính nói với thầy Anrê

Lính: Thằng nhóc kia, I-nha-xiô đâu rồi, hả, biết nó ở đâu thì khai cho mau

Anrê:  Nếu các ông muốn bắt Thầy Inhaxiô thì vô ích, vì thầy không có ở nhà. Còn nếu muốn bắt tôi thì cứ bắt, vì tôi cũng là bổn đạo và còn là thầy giảng nữa. Tôi có cả hai tội mà các ông khép cho Thầy Inhaxiô. Nếu thầy ấy có tội thì tôi làm sao vô tội được.

Binh lính xông vào nhà giật các ảnh tượng và lôi thầy đang ốm xuống. Thầy ốm ngã xuống, Anrê giơ tay đỡ thầy ốm, đặt nằm xuống và đứng lên.

DC:  Thầy Anrê dõng dạc nói

Anrê:  Người này ốm nặng, xin đừng nặng tay.  Còn các ảnh tượng, nếu các ông quyết định lấy những ảnh đạo ấy thì cứ để tôi xếp lại cẩn thận cho, cho các ông dễ mang theo hơn.

Vừa nói, Anrê vừa đến bàn thu gọn ảnh tượng.

DC:  Một người lính giật lấy ảnh tượng, bắt trói Anrê và nói với mấy người lính kia

Lính:  Không có I-nha-xiô, ta bắt thằng nhóc này về cho Quan Nghè tra khảo.  Thật là láo khoét!

Bọn lính bắt trói và dẫn Anrê vào bên trong, đem theo ảnh tượng sách vở.


 

Màn 2:                  Anrê Phú Yên xưng đạo và bị kết án tử hình

Các nhân vật:

Thầy Anrê bị trói tay sau lưng

4 người lính  với gươm giáo dẫn thầy Anrê

Quan Nghè Bộ, mặc áo dài khăn đóng xanh, tay cầm quạt

Sau lưng, hai bên Quan Nghè Bộ là hai viên quan cũng áo dài khăn đóng

Thầy già Anrê  bị đóng gông nhốt trong củi

Cha Đắc Lộ, áo chùng đen, đội nón đen cao, râu tóc dài

Sân khấu trang trí quang cảnh bên trong huyện đường, nơi xử án các tội nhân.  Quan Nghè Bộ ngồi chính giữa, sau 1 cái bàn nhỏ,  phe phẩy quạt tay, đàng sau là 2 viên quan, sau nữa là 2 cái lọng che.  Bên tay phải là 1 cái củi lớn, bên trong có thầy già Anrê bị đóng gông, tay bị xiềng.

Lính hùng hổ dẫn Thầy Anrê từ phía dưới khán giả vào, lên phía trái sân khấu, tới nơi lính xô Anrê quỳ xuống trước mặt Quan Nghè

Nhạc nền cổ điển cho tới cuối màn.

DC:  Cũng tối hôm ấy bọn lính giải Thầy Anrê đến trước mặt Quan Nghè Bộ. Thấy người thanh niên trẻ tuổi, ông đập bàn sừng sộ với toán lính

Quan Nghè:  Ta bảo đi bắt thằng I-nha-xiô, sao lại đem thằng nhóc con miệng còn hôi sữa này về hả?

Lính:  Bẩm quan, thằng Inhaxiô đi vắng, nhưng thằng nhóc này cũng thuộc hạng lỳ lợm như Inhaxiô, hắn nói hắn là bổn đạo và cũng là thầy giảng của giáo sĩ Tây phương, dọc đường hắn còn cố chấp giảng đạo cho chúng tôi nữa.

DC:  Quan Nghè quay qua Anrê, thay đổi thái độ, ngọt ngào dụ dỗ

Quan Nghè:  Này cháu, nghe bác đây này.  Mình là người Việt Nam, có đạo giáo tổ tiên phải giữ gìn.  Sao cháu dại dột nghe lời xúi dục của ông Tây, bỏ đạo giáo của cha ông?  Cháu còn nhỏ dại, chưa biết lẽ phải trái, nghe bác bỏ đạo ông Tây mà về với gia đình

Anrê:   Bẩm quan, chẳng có ai xúi dục cháu cả.  Cháu tự mình tìm hiểu đạo Chúa và xin theo, vì Đức Chúa Trời là Đấng tốt lành muôn loài muôn vật phải thờ kính

Quan Nghè:  Cháu lầm rồi.  Có ai nhìn thấy Đức Chúa Trời của cháu đâu.  Đức Chúa Trời có cho cháu cơm ăn áo mặc đâu mà phải thờ.   Nghe bác, bỏ cái đạo Tây đó đi, bác nuôi cho ăn học rồi thi đỗ làm quan như bác đây, vừa sướng thân, vừa quyền hành một phương

Anrê:  Xin cám ơn quan Nghè.  Cháu không lầm, cháu nhìn nhận Đức Chúa Trời là Chúa Tể trời đất và Con một Người xuống thế chịu chết chuộc tội cho mọi người. Mọi sự chúng ta có đều do nơi Người. Cháu không bao giờ phản bội, bỏ đạo Đức Chúa Trời, cho dù phải chịu hình phạt nặng nề hay cả cái chết nữa 

DC:  Gặp thái độ cương quyết và say mê đạo của thầy giảng trẻ tuổi, quan Nghè giận dữ đập bàn quát

Quan Nghè:  Cha chả, hay cho thằng con nít chưa ráo máu đầu, dám hỗn hào dạy dỗ quan lớn.  Bây đâu?

Lính:  Dạ, bẩm quan

Quan Nghè:  Đem gông thật nặng mà đóng cho nó, rồi đem giam chung với ông già kia cho ta

Lính:  Dạ, bẩm quan.

Quan Nghè và các quan phe phẩy đi vào trong.  Quân lính đóng gông thầy Anrê và đem nhốt chung với ông già Anrê.

DC:  Sáng ngày 26-7, quan Nghè triệu tập phiên họp các quan để ra án tử. Ngay sau khi các quan đồng lòng lên án, họ mới đưa hai tù nhân ra để nghe án. Cha Đắc Lộ thuật lại thái độ của hai người: "Họ bước đi vững mạnh, không hề sợ hãi, lại hân hoan như đi dự tiệc cưới vậy. Vai mang gông nặng nhưng họ vẫn tỏ ra khoan khoái dễ chịu, vì đó là xe chở họ về nước thiên đường".

Trong khi Người hướng dẫn giới thiệu, cha Đắc Lộ, một số giáo dân và cả người bên lương từ bên dưới sân khấu kéo nhau đến thăm và an ủi thầy Anrê.

DC:  Bản án gồm hai phần: trước hết xử tử hai người nội trong ngày hôm đó, và thứ đến đốt các đồ đạo. Trong khi chờ đợi hành quyết, Cha Đắc Lộ và người Bồ Đào Nha lại vận động một lần nữa xin trả ảnh đạo lại, lấy lẽ Thượng Vương đã cho phép họ đến buôn bán và họ phải mang theo các đồ đạo để giữ đạo. Quan hứa trả đồ lễ, nhưng ảnh tượng thì phải đốt. Tiếp đến họ xin tha mạng cho hai người vô tội, lấy lẽ chưa có người Công Giáo nào phạm lỗi với Thượng Vương, vì phép đạo dậy phải kính đấng bề trên, yêu kẻ bề dưới, nộp thuế cho vua và làm lành lánh dữ. Họ cũng nói rằng Thượng Vương sẽ không nỡ giết một cụ già 73 tuổi và một thiếu niên 19 tuổi không bao giờ trộm cắp nhưng vẫn một lòng trung thành với Thượng Vương, còn tín ngưỡng là quyền tự do riêng của mỗi người lựa chọn để lo việc cứu linh hồn mình về đời sau. Quan trả lời: "Vụ xin cho lão già đã 73 tuổi được sống với con cháu ít lâu nữa, cứ lẽ ấy thì chẳng đáng tha. Vì tôi đã hỏi lão ba bốn lần có phải là bổn đạo chăng thì lần nào lão cũng nói là bổn đạo đã lâu năm, không chịu bỏ đạo Đức Chúa Trời và sẵn lòng chịu phạt thế nào cũng được. Lời lão già nói rất dại, vì cứng cổ thì càng dại, nhưng đã dại thì ta tha cho sống. Còn người trẻ thì không tha được vì y bạo ngược và cả lòng, lại quyết mình không lầm, cứ nói rằng mình là bổn đạo thờ Chúa Trời Đất, dù cách nào cũng không bỏ, lại sẵn sàng chịu mọi hình phạt, cả đến mất mạng sống nữa. Nếu như khi ấy y nói với tôi là mình nghèo khó phải đi ở với giáo sĩ để có ăn thì tôi tha. Song cả lòng thì chết".

Không thành công, Cha Đắc Lộ xuống nhà tù để yên ủi và sửa soạn cho người lính can trường của Chúa đi lãnh triều thiên tử đạo. Thầy già Anrê đã mặc áo chỉnh tề mà không được vinh dự tử đạo nên rất buồn. Mọi người chạy đến ôm hôn Thầy Anrê, thầy chỉ ấp úng thưa

Anrê:  Tôi là kẻ có tội, xin cầu nguyện cho tôi

DC:  Binh lính thấy thái độ người ngoại quốc trọng kính người sắp chết vì đạo như vậy thì rất ngạc nhiên, đồn thổi khắp cả thị trấn làm bao nhiêu người tò mò tuôn đến nhà lao. Lợi dụng cơ hội, thầy khuyên mọi người

Anrê:  Hỡi anh chị em, đối với Chúa Giêsu rất yêu dấu, chúng ta hãy lấy tình yêu mà đáp trả tình yêu. Chúa đã chịu chết và đau khổ vì chúng ta, chúng ta hãy lấy mạng sống mà báo đền mạng sống

DC:  Với người bên lương, thầy nói với họ

Anrê:  Các anh chị em thấy rõ tôi đây đã bị bắt và sắp phải chết, chẳng phải vì ăn cướp giết người hay làm thiệt hại ai, mà chỉ vì tôi đã nhìn nhận Chúa Tể trời đất và Con một Người xuống thế chịu chết chuộc tội cho chúng ta. Mọi sự chúng ta có đều do nơi Người. Thế mà người ta lại muốn tôi phạm đến Người. Tôi chẳng sợ bất cứ hình phạt nào người ta bắt tôi phải chịu, tôi chỉ sợ lửa hỏa ngục đời đời, là hình phạt dành cho kẻ không tin thờ Thiên Chúa. Anh chị em hãy coi chừng, đừng từ chối ơn Đức Chúa Trời ban, phải liệu sao cho khỏi bị xử phạt đời đời"

DC:  Thỉnh thoảng thầy lại hỏi

Anrê:  Sắp đến giờ chưa, tôi đã sẵn sàng rồi mà sao người ta lại chậm thế, còn chờ gì nữa

DC:  Thầy còn nói

Anrê:  Tôi tưởng như cửa thiên đàng đã mở ra cho tôi, tôi thấy Chúa Giêsu đang đứng trước cửa đó để đón nhận tôi, bao nhiêu thánh tử đạo giơ cho tôi xem mũ triều thiên và cành thiên tuế. Ôi, thiên đàng, hạnh phúc dường nào, mau mau cho tôi về thiên đàng. Tại sao người ta trì hoãn lâu vậy?

Một giáo dân đem 1 mâm thức ăn và 1 ly nước cho thầy Anrê.

DC:  Người ta đem thức ăn đến, thầy chỉ ăn một chút theo lời Cha Đắc Lộ khuyên để có đủ sức ra tới pháp trường, rồi uống một ly nước và nói

Anrê:  Thế là đủ! Tôi để dành bụng ăn tiệc thiêng liêng dọn trên thiên đàng.

Anrê quỳ ngước mắt lên trời đọc kinh.  Cha Đắc Lộ và mọi người cùng quỳ chung quanh Anrê.

DC:  Từ khi có tin báo giờ đã gần, thầy thầm thĩ đọc kinh Tin, Cậy, Mến và kêu tên cực trọng Chúa Giêsu và Mẹ Maria luôn mãi.

 

Màn 3:                  Anrê Phú Yên chết vì đạo                

Các nhân vật:

Thầy Anrê bị đeo gông

4 người lính,  1 người đeo mã tấu cầm giáo, 1 người cầm thanh la, 2 người cầm lọng che cho quan Nghè

Quan Nghè Bộ, mặc áo dài khăn đóng xanh, tay cầm quạt

Sau lưng, hai bên Quan Nghè Bộ là hai viên quan cũng áo dài khăn đóng

Cha Đắc Lộ cầm thánh giá, áo chùng đen, đội nón đen cao, râu tóc dài cùng với các giáo dân và những người bên lương đi theo, 1 người cầm 1 chiếc chiếu để trải xuống đất cho Anrê quỳ lên

Sân khấu trang trí quang cảnh pháp trường nơi đồng trống, ghế cho quan Nghè ngồi mé bên trái, ở giữa là trống chiêng, phía bên phải là 1 khay tròn với 1 khung vải điều mỏng (dành để thủ cấp Anrê sau khi bị chém)

Lính dẫn Thầy Anrê rồi đến quan Nghè, các quan, lính cầm lọng che và cả đoàn từ phía dưới khán giả vào

Quan Nghè ngồi vào ghế, 2 quan đứng sau lưng, 2 lọng che đặt trên giá sau lưng quan Nghè, 2 người lính cầm lọng đi ra giữa chuẩn bị đánh chiêng trống, Anrê bị đẩy quỳ ngay giữa, hướng xéo ra ngoài, cha Đắc Lộ cầm thánh giá đứng bên trái, những người đi theo đứng bên phải, còn 2 người lính mang mã tấu, cầm giáo đứng ngay sau lưng Anrê

DC:  Tới giờ, lính đến điệu thầy ra pháp trường. Một người lính đi đầu thỉnh thoảng rao lệnh

Lính:  Theo lệnh Thượng Vương (beng beng beng), tên này bỏ đạo giáo tổ tiên mà theo đạo Tây phương (beng beng beng), hôm nay bị chém đầu làm gương (beng beng beng)

DC:  Khi tới nơi, Cha Đắc Lộ nói vài lời nâng đỡ. Thầy Anrê quì dưới đất, từ chối tấm chiếu mới mà Cha Đắc Lộ trải ra. Lý hình tháo gông và Thầy Anrê nói lời từ biệt với mọi người

Anrê:  Hỡi anh chị em, chúng ta hãy trung tín với Chúa Kitô cho đến hết hơi, cho đến trọn đời

DC:  Người lý hình biết nạn nhân là người tốt lành nên trước khi hành quyết cũng lâm râm cầu khẩn

Lý hình:  Lạy trời, nếu tôi có phạm tội vì giết người này thì xin tha cho tôi, vì tôi chỉ là người thừa hành

Chiêng trống nổi lên 3 hồi 9 tiếng

Lý hình đến đằng sau lưng, đâm Thầy Anrê từ giữa hai bả vai thấu suốt ra trước ngực. Anrê quay qua chào Cha Đắc Lộ, nhưng cha bảo thầy ngước lên trời. Thầy vẫn không ngớt kêu lên thánh danh Chúa Giêsu và Mẹ Maria. Người lý hình đâm thêm ba nhát, và cuối cùng một người lính khác chém đầu cho đứt hẳn.

Cha Đắc Lộ và mọi người chạy đến lấy vải thấm máu, vài người bưng Anrê để vào chiếu và vác lên vai đi ra giữa sân khấu, cha Đắc Lộ cầm khay để thủ cấp đứng bên phải, những người khác quỳ hai bên, quan lính đứng tại chỗ

DC:  Cha Đắc Lộ làm chứng là vẫn còn nghe thấy tên Giêsu phát ra từ cuống họng thầy. Thánh Danh Giêsu không thể phát ra đàng miệng thầy nữa, thì lại phát ra từ trái tim thầy, ngay đang lúc thôi đập để tỏ rằng trái tim nầy dầu có chết cũng còn giữ mãi thánh danh kia, và khi không thể dùng miệng lưỡi mà ca ngợi tên cực trọng Giêsu được nữa thì thầy dùng chính vết thương mình mà ca ngợi Thiên Chúa

Nhạc trổi lên bài “Tình Yêu Đáp Trả” (Lời Trăng Thập Tự, Nhạc Sơn Ca Linh), mọi người cùng hát.

Mục Lục Hoạt Cảnh & Kịch