Người
Do Thái giáo và người Kitô giáo, từ sự khinh miệt đến sự nhận biết
Rôma ngày 9/1/2007
Cha Michel Remaud, giám đốc Viện kitô giáo về nghiên cứu do thái
giáo, mới xuất bản cuốn sách tựa đề là « Giáo Hội dưới Bức Tường thánh,
người Do Thái giáo và người Kitô giáo, từ sự khinh khi đến sự nhận biết »,
nhà xuất bản Bayard. Cha đã đồng ý giải thích với Zenit điều tại sao của cuốn
sách về những tương quan giữa Do Thái và Giáo Hội.
Zenit : « Giáo Hội dưới Bức Tường
Thánh » : tựa đề gây sốc phải không thưa cha ?
Cha Remaud : Tựa đề và hình
ảnh ngoài bìa giải thích cho nhau : hình ảnh cho thấy bàn tay của ĐGH
Gioan Phaolô II dựa trên bức tường phía tây của đền Giêrusalem sau khi ngài đã
đặt tờ giấy trên đó ngài đã ghi lời cầu nguyện mà ngài mới đọc. Chính vì thế mà
từ ngữ « Bức Tường »được viết bằng chữ hoa. Cuốn sách muốn trình bầy
những hơn thua, những thách thức và những xích gần giữa Giáo Hội và dân tộc do
thái trong lúc giao thời của thiên niên kỷ. Bức hình này là một biểu tượng đẹp
về những điều này.
Zenit : Tại sao cha viết cuốn sách
này ?
Cha Remaud : Bởi vì nhà
xuất bản yêu cầu tôi viết ! Họ mong muốn xuất bản một cuốn sách nhỏ dành
cho những người không chuyên môn để giải thích cho họ bằng những từ ngữ đơn
giản « cuộc cách mạng copernic » diễn ra từ nửa thế kỷ nay trong
những tương quan giữa Giáo Hội và nước Do Thái. Không dễ dàng cho tôi để làm
điều này trong 100 trang...
Zenit : Cha đã xuất bản nhiều tác phẩm về
đề tài này. Cuốn sách này có phải là một tổng hợp những điều đó không thưa
cha ?
Cha Remaud : Không hoàn
toàn như vậy. Dĩ nhiên tôi đã phải lấy lại những điều tôi đã viết liên quan tới
những nguồn gốc, Tân Ước và những thế kỷ đầu tiên kitô giáo, bởi vì đó là lúc
mà những vấn đề đã được đặt ra và lập trường mỗi bên đã được ấn định, nếu không
muốn nói là đã được đóng chặt. Người ta không thể hiểu hiện tại nếu người ta
không thông hiểu quá khứ này, điều mà phần đông những ngưòi kitô hữu không
biết. Nhưng tôi muốn nhấn mạnh đến hiện tại : những tiến triển từ công
đồng cuối cùng.
Zenit : Cha tóm gọn những điều ra sao
thưa cha ?
Cha Remaud : Bằng một cách
tương phản. Một mặt, hiển nhiên là đã có những bước lớn lao được thực hiện từ
thời công đồng Vatican II. Cách đây 50 năm, người ta có thể tưởng tượng ĐGH Piô
XII đến suy niệm trước bức tường được gọi lúc đó là « bức tường thống
hối » không ? Tôi nhấn mạnh trong mức độ có thể của cuốn sách nhỏ sự
đóng góp quyết định của ĐGH Gioan Phaolô II, ngài đã không ngừng nhấn mạnh
trong 26 năm rằng tương quan với dân do thái đang sống thì thuộc về bản chất
của chính Giáo Hội, nó khác với tương quan với các tôn giáo khác. Tương quan
của chúng ta với dân do thái là tương quan có tính cách gia đình. Nhưng đồng
thời cũng phải nhận rằng trong thế giới công giáo có những chống đối mạnh đối
với phong trào đã được ĐGH Gioan XXIII và công đồng khởi xướng, và đôi khi có
ngay cả sự thoái hoá nữa.
Zenit : Cha giải thích điều đó ra sao
thưa cha ?
Cha Remaud : Chính yếu có
hai nguyên nhân. Trước tiên là sự nặng nề của thói quen. Người ta không thay
đổi một cách dễ dàng đường lối suy nghĩ, nói chuyện và rao giảng đã bắt rễ từ
nhiều thế kỷ. Phải nhìn nhận rằng Do Thái giáo thường được trình bầy trong giáo
huấn kitô giáo, ngay cả ngày hôm nay, như một tiêu chuẩn tiêu cực trái ngược
trong việc định nghĩa lý tưởng của Phúc Âm. Nguyên nhân thứ hai là trong ý nghĩ
của người công giáo, Do Thái giáo thường được nhìn qua hình ảnh mà các phương
tiện truyền thông gán cho nước Do Thái và đường lối chính trị của họ. Hai khó
khăn này hỗ trợ nhau. Thí dụ như khi lời giảng đề cập đến những « người
pharisiêu đạo đức giả » và sau đó lời cầu nguyện phổ quát nói đến
« những nạn nhân của bạo động tại Palestine » thì sự nhầm lẫn dễ xẩy
ra.
Zenit : Nhưng người kitô hữu không có bổn
phận liên kết với những người bị đàn áp sao thưa cha ?
Cha Remaud : Tôi không nói
trái lại điều đó và tôi nghĩ rằng sự liên đới với dân do thái, điều mà mọi kitô
hữu phải có, không được dẫn họ đến việc thay thế sự thiên vị này bằng một sự
thiên vị khác. Nhưng có những trắc trở phải được tháo gỡ ở đây. Trước tiên bằng
sự phát triển tinh thần phê bình của người kitô hữu đố với những tin tức có
khuynh hướng đơn giản hoá quá mức một thực tại phức tạp. Và nhất là cho thấy
bản chất đích thực của sự liên đới giữa Giáo Hội và dân do thái, đó là một sự
liên đới khác với sự lựa chọn bên này chống lại bên kia. ĐGH Gioan Phaolô II đã
nhắc lại nhiều lần rằng dân do thái được tuyển chọn là điều không thể quay
ngược lại. Đó là dấu hiệu sống động và trường cửu của sự trung thành của Thiên
Chúa. Đây không phải là phải biện luận một cách vô điều kiện cho những sáng
kiến do thái, nhưng là hiểu rằng sự trung thành của Thiên Chúa là nguồn của ơn
cứ độ cho người do thái hay không do thái. Nhân loại không được cứu độ bởi
những lý tưởng vĩ đại hay những sự trừu tượng lớn lao (sự quảng đại, sự liên
đới vv...), nhưng bởi sự dấn thân của Thiên Chúa trong lịch sử nhân loại, dấn
thân mà sự tuyển chọn dân do thái là dấu chỉ trường cửu.
Thông tấn Zenit
Lang Biang dịch