Tình hình xã hội tôn giáo tại Nga
Phỏng vấn Đức Cha Paolo Pezzi, Tổng Giám
Mục giáo phận Mẹ Thiên Chúa Matscơva, về tình hình xã hội tôn giáo tại Nga
Trong những ngày vừa qua chiến tranh đã
bùng nổ tại miền Nam Ossezia, Georgia và Abkazia khiến cho tình hình toàn vùng
Caucase trở nên căng thẳng và ngày nào nước Nga cũng được lên trang nhất của
báo chí thế giới.
Để trả đũa binh sĩ Tbilisi tiến đánh
Tskhinvali, thủ đô của vùng Nam Ossezia, chính quyền Nga đã ra lệnh cho 140 xe
tăng và hàng ngàn binh sĩ tràn sang Georgia, tái chiếm vùng Nam Ossezia, đánh
Abkazia, và tiến sâu vào lãnh thổ Georgia cũng như bỏ bom nhiều thành phố của
Goergia. Chỉ sau 5 ngày chiến tranh đã có 2000 người chết và 160 ngàn người tị
nạn.
Dưới sự điều động của Caritas quốc tế,
Caritas Nga đã cùng với Caritas Georgia cùng nhau phối hợp công tác cứu trợ
người tị nạn.
Dưới áp lực quốc tế và nhờ lời kêu gọi
của nhiều giới chức đạo đời, trong đó có Đức Thánh Cha Biển Đức XVI và Đức
Thượng Phụ Chính Thống Matscơva Alexis II, cũng như qua trung gian của tổng
thống Sarkozy, Nga và Goergia đã ký thỏa hiệp ngưng chiến, nhưng quân Nga vẫn
chưa rút lui hết khỏi Georgia.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và
các bạn một số nhận định của Đức Cha Paolo Pezzi, Tổng Giám Mục giáo phận Mẹ
Thiên Chúa Matscơva về tình hình xã hội tôn giáo tại Nga.
Đức Cha Paolo đã được Tòa Thánh chỉ định
làm Tổng Giám Mục giáo phận Mẹ Thiên Chúa Matscơva thay thế Đức Tổng Giám Mục
Kondrusiewicz ngày 21-9-2007, và ngày 29-6-2008 lễ kính hai thánh Phêrô và
Phaolô Đức Cha đã nhận dây Pallium từ tay Đức Thánh Cha Biển Đức XVI.
Hỏi: Thưa Đức Cha Pezzi, Đức Cha có
các tâm tình nào, khi được Tòa Thánh chỉ định làm Tổng Giám Mục giáo phận Mẹ
Thiên Chúa tại Matscơva và Đức Cha thấy tình hình Giáo Hội tại đây ra sao?
Đáp: Tôi nhận và sống trách nhiệm
này như là sự tiếp nối của ơn thánh đối với cuộc đời tôi. Theo tôi, ơn thánh và
trách nhiệm luôn đi sóng đôi với nhau, bất kể đó là ơn gì Chúa ban cho chúng
ta: một tài khéo, một ơn thánh, một khả năng diễn tả mà Thiên Chúa có thể ban
cho chúng ta theo tính tình của từng người. Tuy nhiên ơn thánh cũng nở hoa, khi
chúng ta biết đáp trả lại ơn Chúa ban.
Tôi đã biết một phần tình hình Giáo Hội
tại đây, nhưng khi nhìn trong nhãn quan của ơn thánh và trách nhiệm Chúa trao
phó, thì thực sự nó khác. Giáo Hội Công Giáo tại Nga là một cộng đoàn bé nhỏ
trong số lượng, nhưng ý nghĩa vì lòng tin của mình. Điều mà Giáo Hội Công Giáo
tại Nga cần có đó là ngày càng phải ý thức hơn về ơn lòng tin và sống nó trong
tinh thần truyền giáo, cống hiến vẻ đẹp của kinh nghiệm gặp gỡ Chúa Kitô cho
các anh chị em khác. Tâm tình này khiến cho chúng tôi nhìn người khác vời lòng
xót thương và sự chú ý, mà không lo lắng cho con số. Nó trao ban cho chúng tôi
tâm tình biết ơn đối với thực tại của Giáo Hội Chính Thống hay các thực tại
khác của giáo phận, chẳng hạn như vài cộng đoàn tin lành Luther. Loại thực tại
xã hội mà tôi đã gặp chứng minh cho thấy một yếu tố định đoạt và là nhu cầu lớn
nhất: đó là người dân Nga cần Chúa Kitô; một cách ít nhiều ý thức họ kêu gào và
đòi Chúa Kitô.
Hỏi: Thưa Đức Cha đâu là các khó khăn
và các vấn đề lớn mà tín hữu công giáo đang phải đương đầu tại Nga?
Đáp: Trước hết là ý thức về lòng
tin và vấn đề giáo dục lòng tin để cho các tín hữu có lòng tin trưởng thành, có
ý thức trách nhiệm, có khả năng lo lắng cho công ích của xã hội; để họ có thể
đem lòng tin vào các lãnh vực chính trị, kinh tế, xã hội và trong các tương
quan cuộc sống thường ngày. Thách đố thứ hai đó là sự tái lập và củng cố thực
tại gia đình. Tôi tin rằng một người không thể lớn lên một cách lành mạnh trong
mọi lãnh vực nhân bản, tinh thần, tâm lý và thể lý, nếu không có một khung cảnh
ổn định. Nếu không, họ sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong các tương quan của cuộc
sống. Giáo Hội có thể đóng góp phần mình trong lãnh vực này. Thách đố thứ ba đó
là ý thức về sự cần thiết của tình bác ái nhưng không đối với tha nhân. Nó
không phải là hoạt động chuyên môn bù đắp cho các thiếu thốn, mà là thái độ
sống yêu thương trợ giúp nhau trong mọi môi trường cuộc sống thường ngày.
Hỏi: Liên quan đến lãnh vực đối thoại
đại kết và liên tôn, có dấn thân chung nào giữa các Giáo Hội Kitô hay giữa các
tôn giáo hay không thưa Đức Cha?
Đáp: Vâng, tuy có các khó khăn
nhưng chúng tôi đối thoại với nhau. Vì khi đối thoại chúng ta hiểu biết nhau
hơn và trở thành phong phú hơn. Trước hết đối thoại để tiến tới sự hiệp nhất và
hiệp thông Kitô. Điều này có nghĩa là ý thức sống là một trong Chúa Kitô và làm
tất cả những gì có thể để tiến tới mục đích đó. Nếu không đặt Chúa Kitô vào chỗ
nhất và dành mọi ưu tiên cho Chúa là chúng ta không sống Kitô giáo.
Có nhiều việc mà các Giáo Hội có thể
cùng nhau làm được như: say mê và cùng nhau loan báo Chúa Kitô cho mọi người,
tổ chức các cuộc gặp gỡ trao đổi, cùng nhau giáo dục con người liên quan tới
các giá trị của gia đình, nâng đỡ gia đình và giúp gia đình thông truyền lòng
tin. Sau cùng còn có việc cộng tác với nhau trong lãnh vực giáo dục bác ái,
nhưng cần phải chân thành liên quan tới các mục đích và phương thế thực hiện.
Hỏi: Chuyến viếng thăm Liên Bang Nga
mới đây của Đức Hồng Y Walter Kasper, Chủ tịch Hội Đồng Tòa Thánh hiệp nhất các
tín hữu Kitô, có để lại dấu chỉ nào quan trọng cho Giáo Hội Chính Thống và Giáo
Hội Công Giáo cũng như công tác tông đồ mục vụ của cá nhân Đức Cha không?
Đáp: Dấu chỉ mà Đức Hồng Y Kasper
đã để lại cho tôi cũng như cho hai Giáo Hội đó là sự chú ý Đức Hồng Y dành cho
Giáo Hội Chính Thống. Đức Hồng Y Kasper đã gặp giới trẻ, giới lãnh đạo và thực
tại cuộc sống chính thống. Tôi cảm nhận sự kiện này như là một khiêu khích tôi
cũng phải làm và tiếp tục làm như vậy. Điều thứ hai đánh động tôi đó là tuy đây
là một cuộc viếng thăm có tính cách cá nhân, Đức Hồng Y Kasper đã có thể gặp gỡ
nhiều giới thuộc nhiều môi trường khác nhau, và tại những nơi nào có thể, Đức
Hồng Y tìm tiếp xúc trực tiếp với dân chúng và đối thoại với họ. Đức Hồng Y đã
kể cho tôi nghe một cuộc đối thoại rất hay với vài sinh viên chính thống và
ngài trả lời cho các câu hỏi ở chiều sâu chứng minh cho thấy các sinh viên này
muốn tìm hiểu Giáo Hội Công Giáo.
Hỏi: Đức Cha nghĩ gì về một cuộc gặp
gỡ giữa Đức Thánh Cha Biển Đức XVI và Đức Thượng Phụ Alexis II của Chính Thống
Giáo Nga. Công việc đối thoại đang tiến triển tốt. Cuộc gặp gỡ có nguy cơ chỉ
trở thành một biến cố truyền thông không?
Đáp: Người ta đang di chuyển
trong hướng này, nghĩa là không biến cuộc gặp gỡ giữa hai vị trở thành biến cố
truyền thông thời đại, mà là một thời điểm ý nghĩa và xây dựng giúp tiến tới sự
hiệp thông trọn vẹn giữa hai Giáo Hội.
Và cuộc găp gỡ đó sẽ là một sức đẩy cho
chúng tôi đi theo chiều hướng này. Đàng khác nếu cuộc gặp gỡ không được chuẩn
bị một cách thích hợp, thì nó có thể khiến cho con đường đối thoại trở thành
khó khăn hơn. Vì thế nên phải biết chờ đợi. Khi yêu thương nhau, thì người ta
có khả năng chờ đợi nhau.
Hỏi: Thưa Đức Cha Pezzi, theo Đức
Cha, khởi hành từ những điểm chung, chẳng hạn như lòng sùng kính Đức Mẹ, vốn
kết hiệp các tín hữu Kitô và chính thống, có là điều ích lợi không?
Đáp: Trong tương quan với anh em
chính thống lòng sùng kính Đức Mẹ là một điểm chung tốt và rất ý nghĩa. Điều cả
hai bên cần chú ý, đặc biệt là phía công giáo chúng tôi đang hoạt động tại Nga,
đó là đừng khiến cho một hình thức hay kiểu tôn sùng nhất định nào đó trở thành
điều chống lại người khác. Chúng tôi đã phát triển bên Đông cũng như bên Tây
một kiểu sùng kính sâu đậm, nhưng rất khác nhau. Vì thế các mô thức sùng kính
phải gặp nhau tại ngọn nguồn của chúng.
Xem ra là điều tầm thường, nhưng đối với
chúng tôi việc diễn tả Đức Mẹ bằng hình và ảnh tượng là việc bình thường và là
phần của lòng tôn sùng Đức Mẹ. Nhưng đây lại là điều thiếu vắng trong Giáo Hội
Chính Thống, trong đó lòng sùng kính Đức Mẹ phát triển qua hình vẽ trên gỗ gọi
là icone. Điều này không có nghĩa là không dùng tượng ảnh hay icone, mà làm sao
để cho lòng sùng mộ của tôi gặp gỡ lòng sùng mộ của người khác, và tháp nhập
vào lòng sùng mộ của họ. Điều này bao gồm việc học hiểu sở thích và sự say mê
đối với lòng tôn sùng của người khác, liên quan tới kiểu họ cầu nguyện và hướng
tới Mẹ Maria. Và phải có người làm điều này. Nếu chúng ta không ước muốn học
hiểu sự nhậy cảm này vốn là điều tốt lành, thì việc hướng tới Đức Mẹ cũng dễ
trở thành lý do chống đối tha nhân. Và đây là điều hoàn toàn sai lầm.
Hỏi: Thưa Đức Cha Pezzi, Đức Cha là
một nhà truyền giáo thuộc Huynh đoàn linh mục thánh Carlo Borromeo, là thừa sai
bên Nga có nghĩa là gì? Truyền giáo cho các vùng đất như Nga và Siberia xem ra
là một sự đam mê của Đức Cha ngay từ thời dọn luận án tiến sĩ. Nó có lý do đặc
biệt nào không, thưa Đức Cha?
Đáp: Sự đam mê truyền giáo thuộc
bản chất của Giáo Hội nói chung và của tín hữu Kitô nói riêng. Mỗi một người đã
lãnh nhận bí tích rửa tội đều là một nhà truyền giáo, và nếu không truyền giáo,
thì chúng ta không sống ơn của bí tích rửa tội. Chúng ta có thể nói truyền giáo
là sống ơn gọi Thiên Chúa đã ban cho từng người. Tôi thấy sự đối thoại giữa ý
tưởng truyền giáo được phát triển trong truyền thống la tinh và ý tưởng truyền
giáo trong truyền thống đông phương rất là hay. Trong truyền thống la tinh
truyền giáo là đem Chúa Giêsu đến cho tha nhân qua cuộc sống, qua cái xinh đẹp,
sự thật, công bằng, và lòng yêu đời mà tín hữu đã gặp thấy nơi Chúa Kitô. Trong
truyền thống đông phương truyền giáo trùng với sự hiển dung, với sự biến đổi
cuộc sống của mình, nghĩa là trùng với sự thánh thiện, trùng với ơn gọi sống
của mình. Đó là nét quyến rũ và lôi kéo của Kitô giáo.
Tôi đã hấp thụ được cả hai khía cạnh này
của cùng một con đường, từ các thầy dậy, khiến cho Kitô giáo trở thành cái gì
thích đáng với cuộc sống, hay đẹp và hấp dẫn. Vì thế trong một lúc nào đó của
cuộc sống tôi chấp nhận Kitô giáo trở lại, với sự say mê làm nảy sinh ra sự say
mê truyền giáo của tôi. Trái lại sự say mê đối với nước Nga chỉ là tình cờ, tôi
đã không bao giờ nghĩ hay đọc nhiều sách về nước Nga một cách chuyên biệt.
Trong cuộc đời tôi đã chỉ có một vài dấu chỉ dẫn đưa tôi tới sự đam mê này: như
icone Chúa Cứu Thế của Rublev, nó đồng hành với sự gặp gỡ Kitô giáo của tôi,
hay việc đọc một loại tác phẩm văn chương kể lại cuộc sống đạo khó khăn của các
tín hữu Nga. Tất cả đã dọn đường cho câu trả lời khi người ta cho biết là đang
cần một linh mục, và hỏi tôi có sẵn sàng qua làm việc tại Siberia và tại vùng
Nga Âu châu hay không. Và tôi đã trả lời có. Vì trong đời mình, tôi đã chỉ biết
nói có, và không biết làm nhiều chuyện khác. Và điều này đã khiến cho tôi say
mê nước Nga, người dân Nga, hình thức tôn giáo, Kitô giáo như được sống trong
Giáo Hội Chính Thống, thánh ca, âm mhạc và văn chương Nga.
(FIDES 7-7-2008)
Linh Tiến Khải
Nguồn : Đài Vatican