Thánh
lễ bế mạc Khóa họp Thượng hội đồng giám mục về châu Phi
Radiovaticana 25/10/2009 – Sau ba tuần làm việc, khóa họp lần
thứ hai của Thượng hội đồng Giám mục bàn về Phi châu đã kết thúc với Thánh Lễ
lúc 10 giờ sáng chúa nhật tại đền thánh Phêrô. Cũng như vào dịp khai mạc, đồng
tế với đức thánh cha là toàn thể 239 nghị phụ (gồm 33 hồng y, 3 giáo chủ Đông
phương, 75 tổng giám mục, 120 giám mục, 8 linh mục), cộng thêm 55 nhân viên của
Văn phòng Tổng thư ký. Các ngài đã nhận được áo lễ và dây stola như món quà lưu
niệm. Có một sự khác biệt về phía ca đoàn: vào ngày khai mạc là cộng đoàn liên
tu sĩ nước Congo, còn vào ngày bế mạc là cộng đoàn liên tu sĩ Nigeria đảm
nhiệm; đây là hai nước Phi châu với số sinh viên đông nhất theo học tại Rôma.
Thánh lễ kéo dài cho đến 11 giờ 45 phút, rồi tất cả các vị đồng tế đã tiến ra
trước tiền đường của đền thờ, để dự buổi đọc kinh kính Đức Mẹ. Trong bài huấn
dụ dẫn nhập đức Bênêđictô XVI đã giới thiệu những công việc của Thượng hội đồng
như sau:
Anh chị em thân mến
Khóa họp đặc biệt lần thứ hai của Thượng hội đồng Giám mục về Phi
châu vừa kết thúc với Thánh lễ tại đền thánh Phêrô. Ba tuần lễ cầu nguyện và
lắng nghe để nhận định điều gì Chúa Thánh Thần ngày hôm nay muốn nói với Hội
thánh đang sống tại châu Phi, và đồng thời cho toàn thể Hội thánh. Các nghị
phụ, đến từ các quốc gia châu Phi, đã trình bày thực trạng phong phú của các
giáo hội địa phương. Chúng tôi đã cùng nhau chia sẻ những niềm vui của các ngài
vì các cộng đoàn Kitô hữu năng động đang tiếp tục tăng gia về lượng và về phẩm.
Chúng tôi đã tạ ơn Thiên Chúa vì niềm hăng say truyền giáo đã tìm được mảnh đất
trù phú ở nhiều giáo phận và được biểu lộ qua việc phái cử các thừa sai sang
các nước khác của châu Phi và sang các đại lục khác. Các nghị phụ đã quan tâm
đặc biệt đến gia đình, là một tế bào nòng cốt của xã hội tại châu Phi, nhưng
hiện nay đang bị đe doạ bởi những trào lưu ý thức hệ bắt nguồn từ các đại lục
khác. Rồi còn phải nói chi đến giới trẻ bị đe doạ bởi áp lực đó, bị ảnh hưởng
của những khuôn mẫu tư duy và hành động trái ngược với những giá trị nhân bản
và Kitô giáo của các dân tộc châu Phi? Dĩ nhiên là trong khóa họp người ta cũng
nói đến những vấn đề hiện tại của châu Phi, và sự cần thiết của việc hòa giải,
công lý và hòa bình. Giáo hội muốn đáp ứng điều đó bằng các trưng bày lại việc
loan báo Tin mừng và hoạt động để thăng tiến nhân sinh, với một nhiệt khí mới.
Được thôi thúc nhờ Lời của Chúa và Mình Thánh Chúa, Giáo hội cố gắng làm sao để
cho đừng ai phải thiếu điều cần thiết để sinh sống, và để cho tất cả được sống
xứng với phẩm giá con người.
Nhắc lại chuyến thăm viếng
nước Camerun và nước Angola vào hồi tháng ba vừa rồi, với mục tiêu là khai mào
công cuộc chuẩn bị trực tiếp của Khóa họp lần thứ hai về châu Phi, hôm nay tôi
muốn ngỏ lời với tất cả các dân tộc châu Phi, cách riêng với những ai chia sẻ
đức tin Kitô giáo, để trao cho họ sứ điệp kết thúc của Thượng hội đồng. Đây là
một sứ điệp gửi đi từ Rôma, tòa của vị kế nhiệm thánh Phêrô, chủ toạ cộng đoàn
Hội thánh toàn thế giới, nhưng theo một nghĩa cũng đúng không kém, nó bắt nguồn
từ châu Phi, mang theo vẻ phong phú của một biến cố của tình hiệp thông sâu xa
trong Chúa Thánh Thần. Thưa các anh chị em thân mến từ Phi châu đang nghe tôi
nói, tôi xin gửi gắm cho lời cầu nguyện của anh chị em những hoa trái của công
việc các nghị phụ, và tôi xin dùng lời Chúa để khuyến khích anh chị em rằng:
anh chị em hãy là muối và ánh sáng cho đất nước châu Phi thân yêu.
Vào lúc bế mạc Thượng hội đồng này, tôi muốn nhắc nhở rằng vào năm
tới sẽ có một khóa họp đặc biệt bàn về miền Trung đông. Nhân chuyến viếng thăm
nước Chypre, tôi sẽ hân hạnh trao Tài liệu làm việc của khóa họp này. Chúng ta
hãy tạ ơn Chúa là Đấng không ngừng xây dựng Hội thánh của Người trong tình
thông hiệp, và chúng ta hãy tin tưởng khẩn xin Đức Trinh nữ Maria là mẹ chuyển
cầu cho chúng ta.
Sau khi ban phép lành Tòa thánh, Đức Thánh Cha đã thêm những lời
chào các phái đoàn hành hương bằng các tiếng Pháp, Anh, Đức, Tây ban nha, Bồ
đào nha, Ba lan.
Trở lại với Thánh lễ cử
hành lúc 10 giờ sáng, đức Bênêđictô XVI đã dựa theo các bài đọc Sách Thánh của
chúa nhựt XXX Mùa Thường niên, để gửi đến sứ điệp hy vọng cho châu Phi. Thực
vậy, bài đọc thứ nhất được trích trong phần được mệnh danh là “sách An ủi” của
ông Giêrêmia, để phấn khích nhân dân Israel đang lâm cảnh thất trận và lưu đày.
Ngôn sứ nhắc nhở đồng bào rằng Thiên Chúa xưa kia đã giải thoát dân tộc khỏi
cảnh nô lệ bên Ai cập thì cũng sẽ tiếp tục bày tỏ tình thương, cứu vớt những
người đang lâm cảnh lầm than. Thực vậy, trải qua dòng lịch sử, Thiên Chúa không
ngừng đến bên cạnh những người khao khát tự do, công lý và hoà bình. Bài Tin
mừng thuật lại việc Chúa Giêsu chữa lành một người mù ở cửa thành Giêricô đã
chứng tỏ điều đó. Chúa Giêsu đã đến gần anh ta khi Người lên đường về
Giêrusalem, nơi mà mình sẽ hoàn tất công trình cứu độ. Người đã gặp anh ta trên
đường đi của mình, con đường dẫn đến giải thoát. Người đã hỏi anh ta: “anh muốn
tôi làm gì cho anh?”. Người muốn mang lại ánh sáng cho anh, nhưng Người muốn
cho anh bày tỏ lòng tin và yêu mến. Người muốn cho anh ta chỗi dậy, can đảm yêu
cầu điều cần thiết cho phẩm giá của mình. Người đã chữa lành cho anh, theo như
nguyện vọng của anh: “Này anh, hãy lên đường, lòng tin của anh đã cứu anh”.
Chúng ta cũng có thể áp dụng điều này cho các dân tộc châu Phi: nhờ lòng tin
vào Chúa Giêsu là ánh sáng, các tín hữu lấy can đảm để làm chứng cho hoà giải,
công lý và hoà bình, trở nên muối và ánh sáng cho xã hội.
Bài đọc thứ hai nói đến Chúa Kitô là Thượng tế. Tác giả của thư gửi
Hipri nêu bật đặc trưng của Chúa Kitô ở chỗ Người biết cảm thông với nỗi khổ
của anh em đồng loại. Đức Kitô đã mở ra một viễn tượng mới về chức vụ tư tế: một
chức vụ không đặt ưu tiên vào việc tế tự nhưng là vào việc phục vụ. Hội thánh
được mời gọi tiếp tục con đường đó. Công tác truyền giáo của Hội thánh luôn đi
kèm với việc thăng tiến con người. Đó là một hình thức tư tế của Kitô giáo: nhờ
tình yêu, Hội thánh tìm hết mọi hình thức để cổ động cuộc phát triển toàn diện
cho con người: không những giúp cho họ vượt qua cảnh nghèo đói bệnh tật, nhưng
còn giúp cho họ phát triển các giá trị tinh thần thuộc văn hoá của họ.
Trong phần kết luận, đức thánh cha đã trích dẫn những lời của sứ
điệp bế mạc Thượng hội đồng để khuyến khích các giáo hội châu Phi hãy can đảm,
đứng dậy và lên đường, nhờ sức mạnh của Chúa Thánh Thần. Công tác truyền giản
Tin mừng thật là khẩn trương để thiết lập những mối quan hệ hòa giải, công lý,
hoà bình trong xã hội. Ước mong rằng Giáo hội sẽ mang Chúa Kitô đến với mọi
người, mang lại cho họ sự sống xứng hợp với phẩm giá của họ, sao cho không còn
ai phải chịu cảnh đói khổ nữa.
Bình Hòa