Tương quan đại kết giữa hai Giáo Hội Chính Thống và Công Giáo
Radiovaticana 09/11/2009 – Phỏng vấn Đức
Chrysostomos II, Tổng Giám Mục đảo Chypre về tương quan đại kết với Giáo Hội
Công Giáo
Ngày 20-10-2009 Đức Hồng Y Williams Levada, Tổng
trưởng Bộ Giáo Lý Đức Tin đã mở cuộc họp báo cho biết Đức Thánh Cha Biển Đức
XVI sắp sửa công bố Tông Hiến cho phép thành lập các Giáo hạt tòng nhân, tương
tự như những giáo phận không lãnh thổ, dành cho các giáo sĩ và giáo dân cựu Anh
giáo trở về hiệp nhất với Giáo Hội Công Giáo. Trong cùng ngày Đức Cha Vincent
Nichols Tổng Giám Mục giáo phận Westminster, Chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Anh
quốc và tiến sĩ Rowan Williams, Tổng Giám Mục Canterbury, Giáo chủ Liên hiệp
Anh Giáo, đã công bố tuyên ngôn chung tại Luân Đôn về việc Đức Thánh Cha sắp
công bố Tông Hiến nhắm đáp ứng yêu cầu từ vài năm nay của các nhóm Anh giáo
muốn được hiệp nhất trọn vẹn với Giáo Hội Công Giáo.
Đối với các Giáo Hội Chính Thống cử chỉ cởi mở của
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI rất có ý nghĩa và là dấu chỉ dấn thân mà Đức Thánh
Cha đã lãnh nhận ngay từ ngày đầu tiên triều đại của người: đó là đem hết nghị
lực làm việc để tái xây dựng sự hiệp nhất hữu hình của tất cả mọi môn đệ Chúa
Kitô.
Ngày 16-10-2009 Ủy ban hỗn hợp quốc tế đối thoại
thần học giữa Công Giáo và Chính Thống giáo đã khai mạc khóa họp tại đảo Pafos
với sự tham dự của 60 thành viên, trong đó 30 vị là Giám Mục và thần học gia
Công Giáo và 30 vị khác đại diện 15 Giáo Hội Chính Thống, mỗi Giáo Hội Chính
Thống cử 1 Giám Mục và 1 thần học gia. Khóa họp được đặt dưới quyền chủ tọa của
hai vị đồng chủ tịch là Đức Hồng Y Walter Kasper, Chủ tịch Hội đồng Tòa Thánh
hiệp nhất các tín hữu Kitô, và Đức Tổng Giám Mục Joannis, Đại diện Đức Thượng
Phụ Bartolomaios I, vì ngài cũng là Giáo chủ danh dự chung của toàn Chính Thống
giáo.
Đức Thượng Phụ Bartolomais I, Giáo Chủ Chính Thống
Constantinople tỏ ra lạc quan và tin tưởng trước khóa họp hiện nay của Ủy ban
hỗn hợp quốc tế đối thoại thần học giữa Công Giáo và Chính Thống giáo. Ủy ban
tiếp tục thảo luận về đề tài đã được khởi sự cách đây 2 năm, vào tháng 10 năm
2007, trong khóa họp tại thành phố Ravenna , bắc Italia. Đức Thượng Phụ Chính
Thống Constantinople hy vọng sẽ có những tiến bộ đáng kể trong nhận thức chung
của Công Giáo và Chính Thống về Đức Thánh Cha và các quyền của ngài đối với
Giáo Hội Tây và Đông phương. Đây là lần đầu tiên kể từ khi xảy ra vụ ly giáo
giữa hai Giáo Hội Kitô Đông Tây năm 1054, thế giới chính thống chấp nhận thảo
luận về quyền tới thượng của Giám Mục Roma.
Ngày 14-10 trước đó, Tổng Linh Mục Dositheos
Anagnostopoulos, Phát ngôn viên tòa Thượng Phụ Constatinople, nói rằng vấn đề
vai trò của Đức Giáo Hoàng cần phải được giải quyết thì Giáo Hội mới có thể
tiến đến sự hiệp nhất.
Về vấn đề những xung đột nội bộ Chính Thống giáo,
Tổng Linh Mục Anagnostopoulos bày tỏ hy vọng Hội nghị Liên Chính Thống giáo
nhóm tại Hy Lạp vào tháng 12 tới đây có thể làm sáng tỏ các xung đột này, cụ
thể là vấn đề qui chế của các Giáo Hội Chính Thống hoàn toàn tự trị và các Giáo
Hội tự quản. Hội nghị sẽ xác định các qui luật để một Giáo Hội Chính Thống có
thể được công nhận là tự trị hoặc tự quản.
Trên thế giới hiện nay có khoảng 250 triệu tín hữu
chính thống thuộc 5 Toà Thượng Phụ và 10 Giáo hội quốc gia tự quản. Đó là các
Tòa Thượng Phụ Costantinopoli, Giêrusalem, Antiochia, Alessandria và Mastcơva.
Tòa thượng phụ Costantinopoli có từ thời tông đồ
Anrê và có quyền trên các tín hữu chính thống Thổ Nhĩ Kỳ, đảo Creta, Núi Athos
và các đảo Imbro và Tenedo trong biển Egeo. Tòa thượng phụ Giêrusalem có từ
thời tông đồ Giacôbê. Đa số tín hữu là người A rập. Tòa thượng phụ Alessandria
có từ thời thánh sử Marco và có quyền trên các tín hữu hy lạp sống bên Ai Cập.
Tòa thượng phụ Antiochia có từ thời hai tông đồ Phêrô Phaolô và có quyền trên
các tín hữu chính thống Sirai, Libăng, Irak và Kuweit.
Giáo Hội chính thống Nga có đông tín hữu nhất
khoảng 120 triêu tại Nga và trong các Cộng hòa cựu Liên Xô. Trong khi các Giáo
Hội Chính Thống quốc gia độc lập và tự quản bao gồm Giáo Hội chính thống tông
truyền Giorgia và các Giáo Hội chính thống Serbia, Rumania, Bulgaria, đảo
Chypre, Hy Lạp, Ba Lan, Albania, Tchèques, Slovachia và Armenia.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn
bải phỏng vấn Đức Chrysostomos II, Tổng Giám Mục đảo Chypre về tương quan đại
kết với Giáo Hội Công Giáo. Đức Tổng Giám Mục năm nay 62 tuổi làm Tổng Giám Mục
đảo Chypre từ tháng 11 năm 2006 và là vị lãnh đạo cộng đoàn kitô cổ xưa nhất
thế giới sau cộng đoàn Giêrusalem.
Hỏi: Thưa Đức Tổng
Giám Mục Chrysostomos, Đức Tổng Giám Mục thấy tình hình các tương quan giữa tín
hữu công giáo và tín hữu chính thống hiện nay như thế nào?
Đáp: Trong 1000 năm qua
chúng ta đã ở trong thế đối nghịch với nhau. Đã phải có cuộc gặp gỡ giữa Đức
Thượng Phụ Athenagoras và Đức Giáo Hoàng Phaolô VI hồi năm 1964 tại Giêrusalem
để bắt đầu cuộc đối thoại bác ái. Nhưng ngày nay chúng ta đã bước vào một giai
đoạn mới, là giai đoạn đối thoại thần học. Đây là nhiệm vụ đòi hỏi rất nhiều
dấn thân nhưng cũng hứng khơi.
Hỏi: Có một lịch trình
để đi tới sự hiệp nhất giữa các Giáo Hội Kitô hay không thưa Đức Tổng Giám Mục?
Đáp: Khi bắt đầu cuộc đối
thoại thần học chúng tôi đã ý thức rằng mình đang bước vào không phải một con
lộ lớn xuống dốc nhưng một con đường hẹp, gồ ghề và với các đoạn dốc không lên
tới được. Mỗi bước tiến đều được bước đi với tất cả sự cân nhắc dè dặt. Nhưng
tôi tin tưởng: có lẽ còn cần phải nhiều thập niên nữa chứ không phải chỉ vài
năm là đủ, nhưng một ngày kia chúng ta sẽ hiệp nhất.
Hỏi: Đức Tổng Giám Mục
thấy vai trò cá nhân của ngài và vai trò của Giáo Hội tại đảo Chypre như thế
nào trong tiến trình đối thoại đại kết?
Đáp: Cả khi trên bình diện
con số Giáo Hội chính thống tại đảo Chypre là một Giáo Hội bé nhỏ, nhưng hoạt
động rất tốt. Chúng tôi là Giáo Hội đầu tiên nảy sinh tại Âu châu và điều này
có một ý nghĩa rất lớn kể cả đối với ngày nay nữa. Mọi người đều thừa nhận gia
tài này mà chúng tôi muốn biến thành một đóng góp tích cực cho nội bộ gia đình
chính thống, không phải để chiếm hữu quyền bính nhưng trong tinh thần phục vụ
Tin Mừng. Vì thế chúng tôi đã tiếp đón nhiều cuộc họp đại kết, chẳng hạn như
phiên họp vừa qua của Ủy ban thần học hỗn hợp chính thống công giáo. Và với
tinh thần ấy chúng tôi mời Đức Thánh Cha Biển Đức XVI tới viếng thăm đảo Chypre
vào tháng 6 năm tới đây 2010.
Hỏi: Đức Tổng Giám Mục
cũng đã gặp gỡ Đức Thánh Cha Biển Đức XVI. Đức Tổng Giám Mục thấy gương mặt của
Đức Giáo Hoàng như thế nào?
Đáp: Đức Thánh Cha Biển
Đức XVI là một người hiểu biết thần học sâu rộng, không phải chỉ có truyền
thống thần học tây phương mà cả truyền thống thần học đông phương nữa. Ngài là
một tư tưởng gia rất lớn và đây là điều rất quan trọng không phải chỉ đối với
tín hữu công giáo mà đối với cả tín hữu chính thống nữa. Chúng tôi hoàn toàn
đồng ý với các phán đoán của người đối với thế giới ngày nay.
Hỏi: Chuyến viếng thăm
của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI tại đảo Chypre sẽ diễn ra như thế nào?
Đáp: Chúng tôi chưa có
chương trình chi tiết. Chúng tôi chỉ biết là Đức Thánh Cha sẽ đến đảo Chypre
vào tháng 6 năm tới. Ngài sẽ chủ sự một buổi cử hành phụng vụ quan trọng tại
Nicosia, rồi sẽ viếng thăm Pafos, tại những nơi ghi dấu bước chân của thánh
Phaolô. Cũng có thể là Đức Thánh Cha sẽ viếng thăm miền bắc đảo Chypre bị người
Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng và viếng thăm vài làng có đa số dân theo công giáo.
Hỏi: Thưa Đức Tổng
Giám Mục đây là ước muốn của Đức Thánh Cha hay đã có thỏa thuận nào đàng sau
đó?
Đáp: Tôi không biết. Tôi
có thể nói rằng có khả thể đó. Chúng tôi sẽ xem chính quyền Thổ Nhi Kỳ trả lời
như thế nào.
Hỏi: Thưa Đức Tổng
Giám Mục Chrysostomos, Đức Tổng Giám Mục đã dấn thân làm cho Tòa Thánh Vaticăng
và Tòa Thượng Phụ Mastcơva xích lại gần nhau hơn. Thế kết qủa đã như thế nào?
Đáp: Tôi đã sẵn sàng làm
trung gian cho một cuộc gặp gỡ thượng đỉnh giữa Đức Giáo Hoàng và Đức Thượng
Phụ Mastcơva. Dĩ nhiên là tôi sẽ chỉ nhận lãnh nhiệm vụ này nếu cả hai bên đồng
ý. Nhưng khi tôi đến Mastcơva hồi năm 2008 tôi đã hiểu rằng sự can thiệp của
tôi sẽ không được chấp thuận.
Hỏi: Đức Tổng Giám Mục
có nghĩ rằng với Đức tân Thượng Phụ Nga Kirill, sẽ có các thay đổi hay không?
Đáp: Đức Thượng Phụ Kirill
đang quyết liệt đương đầu với nhiều vấn đề nội bộ của Giáo Hội chính thống Nga.
Và tôi xác tín rằng các chướng ngại hiện còn đang cản ngăn một cuộc gặp gỡ giữa
Đức Giáo Hoàng và Đức Thượng Phụ Matscơva sẽ mau chóng được vượt thắng.
(KNA 14-10-2009; SD
20-10-2009; Avvenire 28-10-2009)
Linh Tiến Khải