Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI: “Khi châu Âu lắng nghe lịch sử của
Kitô giáo, nó sẽ hiểu được lịch sử của riêng mình”
Gặp gỡ Đại kết tại
Tòa Tổng giám mục Praha
WHĐ (28.09.2009) – Sau
Công đồng Vatican II, Giáo Hội không ngừng tìm kiếm đối thoại với những người
khác quan điểm, đặc biệt với các Kitô hữu thuộc các giáo hội và cộng đoàn khác.
Cuộc đối thoại không hề dễ dàng, nhưng điều quan trọng là vẫn được tiếp tục và
dần dần mang lại những hoa trái cụ thể. Vì thế việc gặp gỡ đại biểu các giáo hội
khác luôn được sắp xếp trong các chuyến tông du của Đức Thánh Cha.
Cuộc gặp gỡ đại kết tại
Tòa Tổng giám mục Praha ngày 27-09 – ngày thứ hai trong chuyến viếng thăm mục
vụ Giáo Hội tại Cộng Hòa Séc
Tiếp theo là diễn văn
của Đức Thánh Cha. Kết thúc, các đại biểu đã cùng nhau cầu nguyện chung.
Sau đây là toàn văn bài
diễn văn của Đức Thánh Cha.
Thưa các Hồng y,
Thưa Quý vị
và Anh chị em
trong Chúa Kitô thân mến,
Tôi cảm tạ Thiên Chúa Toàn
Năng đã cho tôi cơ hội gặp gỡ anh chị em là đại diện của các cộng đoàn Kitô hữu
tại đất nước này. Xin cám ơn Tiến sĩ Černý, Chủ tịch Hội đồng Đại kết các Giáo
hội tại Cộng hòa Séc (Czech), vì những lời chào đón ưu ái dành cho tôi.
Anh chị em thân mến, châu
Âu tiếp tục trải qua nhiều thay đổi. Khó tin được rằng sự sụp đổ của những chế
độ cũ chỉ cách chúng ta hai thập niên, đã mở ra lối đi khó khăn, nhưng mang
tính chuyển tiếp đầy kết quả hướng đến các cơ cấu chính trị cho phép nhiều sự
tham dự hơn. Trong suốt thời kỳ này, các Kitô hữu đã gắn kết với các người
thiện chí khác để tái xây dựng một trật tự chính trị thích đáng và ngày nay họ
tiếp tục cố gắng duy trì cuộc đối thoại nhằm chuẩn bị những con đường mới hướng
đến sự hiểu biết lẫn nhau, hợp tác với nhau vì hòa bình và cổ võ lợi ích chung.
Tuy nhiên, người ta thấy
xuất hiện, dưới những hình thức mới, các toan tính đẩy ra bên lề ảnh hưởng của
Kitô giáo trong đời sống công cộng, đôi khi viện cớ rằng các giáo huấn của Kitô
giáo tác hại đến thiện ích của xã hội. Hiện tượng này khiến chúng ta phải dừng
lại để suy nghĩ. Như tôi đã gợi ý trong thông điệp về niềm Hy vọng Kitô giáo,
sự tách ly giả tạo Tin Mừng với đời sống công cộng và trí thức phải thúc đẩy
chúng ta “tự kiểm thảo tính hiện đại” lẫn “tự kiểm thảo Kitô giáo hiện đại”,
nhất là về niềm hy vọng mà Tin Mừng hay cuộc sống có thể trao ban cho con người
(xem Spe Salvi, số 22). Chúng ta phải tự hỏi xem Tin Mừng có gì để nói
với Cộng hòa Séc cũng như toàn khối châu Âu ngày nay, trong một thời kỳ được
đánh dấu bởi sự phát sinh nhiều thế giới quan.
Kitô giáo có nhiều điều để
cống hiến trên bình diện thực hành và đạo đức, bởi vì Tin Mừng không ngừng gợi
hứng cho biết bao người nam và nữ chọn việc phục vụ anh chị em của mình. Ít ai
có thể nghi ngờ điều đó. Tuy nhiên, những ai gắn chặt ánh mắt niềm tin của mình
vào Chúa Giêsu Nazareth biết rằng Thiên Chúa ban tặng điều gì đó sâu xa hơn
nữa, tuy dù điều ấy không tách rời khỏi “nhiệm cục” của tình yêu đang hoạt động
trong thế giới này (xem Caritas in Veritate, số 2): Ngài ban tặng ơn cứu
độ.
Từ ngữ này mang nhiều ý
nghĩa, nhưng nó diễn tả điều căn bản và phổ quát, liên quan đến khát vọng của
con người về sự sung mãn và trọn vẹn. Từ ngữ ấy gợi lên khát khao nồng nàn xuất
phát từ cõi thâm sâu của tinh thần con người: được hòa giải và hiệp thông. Đó
là chân lý trọng tâm của Tin Mừng và là mục đích mà toàn bộ công cuộc Phúc âm
hóa nhắm đến cũng như mọi hoạt động mục vụ đều hướng về. Và đây chính là chuẩn
mực mà mọi Kitô hữu qui hướng về, đang khi họ cố gắng chữa lành các vết thương
chia rẽ do quá khứ. Như Tiến sĩ Černý đã kể ra, vì điều đó mà vào năm 1999, Tòa
Thánh đã hân hoan tiếp đón Hội nghị Chuyên đề quốc tế về Jean Hus, để tạo thuận
lợi cho một cuộc tranh luận về lịch sử tôn giáo phức tạp và xáo trộn của Đất
Nước này và của châu Âu nói chung (xem Gioan-Phaolô II, Diễn từ tại Hội nghi
Chuyên đề quốc tế về Jean Hus, năm 1999). Tôi cầu nguyện cho những sáng
kiến đại kết như thế sẽ mang lại kết quả không chỉ cho việc theo đuổi sự Hiệp
nhất giữa các Kitô hữu, mà còn cho ích lợi của toàn thể châu Âu.
Chúng ta tin tưởng khi
biết rằng việc Giáo hội công bố ơn cứu độ do Chúa Giêsu Kitô mãi là công việc
vừa cũ xưa lại vừa mới mẻ, công việc này được sự khôn ngoan của quá khứ dưỡng
nuôi, đang ngập tràn niềm hy vọng cho tương lai. Khi châu Âu lắng nghe lịch sử
của Kitô giáo, nó sẽ hiểu được lịch sử riêng của mình. Khái niệm của châu Âu về
công lý, tự do và trách nhiệm xã hội cũng như các cơ chế văn hóa và luật pháp
được thiết lập để bảo tồn và truyền đạt các khái niệm ấy cho các thế hệ tương
lai, được tạo dáng bởi di sản Kitô giáo. Quả thực, ký ức về quá khứ của châu Âu
giúp linh hoạt các khát vọng của nó cho tương lai.
Vì thế, các Kitô hữu nhận
được cảm hứng từ các gương mặt như thánh Adalbert và Angès de Bohème. Động lực
của việc dấn thân loan báo Tin Mừng của họ là do xác tín rằng những người Kitô
hữu không được run sợ trước thế gian, mà đúng hơn phải mạnh dạn chia sẻ kho
tàng chân lý đã được giao phó cho mình. Cũng vậy, người Kitô hữu ngày nay, đang
khi cởi mở với các thực tại hiện thời và tán đồng tất cả những gì tốt lành
trong xã hội, phải có can đảm mời gọi mọi người nam và nữ hoán cải tận căn,
cuộc hoán cải gắn liền với việc gặp gỡ Đức Kitô và khởi đầu một cuộc sống mới
trong ân sủng.
Trong viễn cảnh ấy, chúng
ta hiểu rõ hơn tại sao các Kitô hữu phải liên kết với những người khác để nhắc
lại cho châu Âu gốc rễ của nó. Không phải vì từ lâu nay, gốc rễ này đã khô cằn.
Trái lại, bởi vì một cách âm thầm nhưng hiệu quả, gốc rễ ấy ấy đã nuôi châu lục
này bằng một dòng nhựa sống tâm linh và luân lý. Dòng nhựa sống này đã giúp cho
châu Âu bước vào một cuộc đối thoại xây dựng với những người thuộc về các nền
văn hóa và tôn giáo khác nhau. Bởi vì rõ ràng rằng Tin Mừng không phải là một ý
thức hệ, Tin Mừng không có tham vọng đóng khung các thực tại xã hội-chính trị
vốn luôn đổi thay trong những lược đồ cứng nhắc. Trái lại, Tin Mừng vượt trên
những nỗi thăng trầm của thế giới này và chiếu tỏa một ánh sáng mới trên phẩm
giá của con người, cho mọi thời đại. Các bạn thân mến, chúng ta hãy cầu xin
Thiên Chúa gieo vào lòng chúng ta tinh thần can đảm để chia sẻ các chân lý vĩnh
cửu về ơn cứu độ, các chân lý đã và còn đang tiếp tục xây dựng sự tiến bộ xã
hội và văn hóa của lục địa này.
Ơn cứu độ được Chúa Giêsu
mang lại nhờ những khổ đau, cái chết, sự phục sinh và thăng thiên của Người,
không những biến đổi chúng ta là những người tin nơi Người, mà còn đòi hỏi
chúng ta chia sẻ Tin Mừng này với các người khác nữa. Được chiếu sáng bởi các
ân huệ của Chúa Thánh Thần là hiểu biết, khôn ngoan và phân định, nguyện cho
khả năng thấu hiểu chân lý được Chúa Giêsu dạy bảo thúc đẩy chúng ta làm việc
không ngừng cho sự hiệp nhất; sự hiệp nhất mà Người ước mong cho mọi người con
đã được tái sinh nhờ Phép Rửa cũng như cho toàn thể nhân loại.
Với tất cả tâm tình ấy và
trong tình huynh đệ đối với anh chị em cũng như đối với các thành viên trong
cộng đoàn của anh chị em, tôi xin chân thành cám ơn anh chị em và phó thác anh
chị em cho Thiên Chúa Toàn Năng, Ngài là đồn lũy, thành trì và là Đấng giải
thoát chúng ta (xem Tv 144, 2). Amen.
Người dịch: Tâm Giao