Hai ngày viếng thăm Tây Ban Nha của
Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI
Chuyến tông du của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI
tại Tây Ban Nha kéo dài hai ngày, cũng có thể được xem là hai giai đoạn chính
của chuyến tông du này: thứ Bảy 6-11, tại thánh đường Thánh Giacôbê Compostela,
để kết hợp với “khách hành hương tới dưới chân vị Tông đồ trong Năm thánh này
[được biết mỗi khi lễ thánh Giacôbê Tông đồ ngày 25-7 hàng năm rơi vào ngày
Chúa nhật, năm ấy sẽ là Năm thánh], và Chúa nhật 7-11, tại Barcelona, nơi ngài
tới cung hiến ngôi đền thờ kỳ diệu Sagrada Familia [Thánh Gia], tác phẩm
của kiến trúc sư thiên tài và đạo đức, Antoni Gaudi (1852-1926), –án phong chân
phước cho kiến trúc sư đã được mở (1994), đã qua giai đoạn giáo phận (2003) và
hiện đang được tiến hành tại Roma.
Đây là chuyến tông du lần thứ hai của Đức Thánh
Cha Bênêđictô XVI đến Tây Ban Nha. Chuyến viếng thăm lần thứ nhất của ngài diễn
ra vào tháng 7-2006 tại
Ít ngày trước khi lên đường đi Tây Ban Nha, Đức
Thánh Cha đã khẳng định: ngài tới “như nhân chứng của Đức Kitô phục sinh, với
ước mong đem đến cho mọi người Lời của Người, ở đó, họ có thể tìm thấy ánh sáng
để sống với phẩm giá và hy vọng để xây dựng một thế giới tốt lành hơn”.
Về Giáo hội Tây Ban Nha
Giáo hội Tây Ban Nha là một giáo hội cổ
kính, được thành lập từ thời các thánh Tông Đồ. Tây Ban Nha cũng là quê hương
của các vị thánh lớn trong giáo hội như Inhatio Loyola, Têrêsa Cả, Gioan Thánh
Giá, Phanxicô-Xaviê…
Tây Ban Nha tính tới ngày 31-12-2009 có
92,5% dân số là công giáo, tức 42.470.000 người trên tổng dân số 45.929.000
người. Giáo hội công giáo Tây Ban Nha hiện có 124 giám mục, 24.849 linh mục,
3.906 chủng sinh, 54.599 tu sĩ, 22.786 giáo dân tận hiến và 101.261 giáo lý
viên, 22.674 giáo xứ, 5.585 cơ sở giáo dục từ mẫu giáo tới đại học với
1.596.429 học sinh và sinh viên, 93 bệnh viện, 72 phòng khám bệnh, 788 nhà hưu,
3.036 trung tâm đào tạo hay cải tạo xã hội và 400 cơ sở các loại.
Thứ Bảy 6-11-2010 tại Nhà thờ chính tòa
thánh Giacôbê Compostela
Tại sân bay Santiago de Compostela, sau lời chào và
cám ơn các bậc vị vọng đạo đời có mặt và những người theo dõi chuyến tông du
của ngài qua các phương tiện truyền thông, Đức Thánh Cha đã nói đến sứ vụ của
giáo hội:
“Con người, tự thâm tâm, luôn ở trong cuộc hành
trình tìm kiếm chân lý. Giáo hội cũng tham dự vào nỗi khát vọng thâm sâu của
con người và cùng đi với con người đang khát khao một cách mạnh mẽ sự viên mãn.
Đồng thời, Giáo hội cũng thực thi cuộc hành trình nội tâm của chính mình, để,
ngang qua lòng tin, lòng cậy và lòng mến, Ghội trở nên trong suốt trước Đức
Kitô đối với thế giới. Đó chính là sứ vụ và đường đi của Giáo hội: luôn luôn là
sự hiện diện rõ rệt hơn nữa của Đức Kitô, ‘Đấng do bởi Thiên Chúa đã nên sự
khôn ngoan cho chúng ta, sự công chính, sự thánh thiện và sự cứu chuộc…’ (1Cr
1, 30), giữa con người. Do đó, tôi cũng bước vào cuộc hành trình để củng cố anh
em của tôi trong lòng tin (x. Lc 22, 32).
“Tôi đến đây với tư cách khách hành
hương trong Năm thánh tại Compostela này và tôi mang trong lòng chính tình yêu
đã thúc đẩy thánh Tông đồ Phaolô thực hiện các cuộc hành trình với ước nguyện
nóng bỏng tới được Tây Ban Nha (x. Rm 15, 22-29). Tôi cầu mong được kết hiệp
với số đông người, suốt các thế kỷ, đã tới Compostela từ mọi phía của Bán đảo
Tây Ban Nha-Bồ Đào Nha và từ Châu Âu, thậm chí từ khắp nơi trên thế giới, để ở
dưới chân thánh Giacôbê và để được biến đổi thành chứng tá của Người về lòng
tin. Với những dấu chân để lại và hy vọng tràn trề, họ mở ra một con đường của
văn hóa, của cầu nguyện, của lòng thương xót và hối cải, được cụ thể hóa nơi
các ngôi nhà thờ và bệnh viện, quán trọ, cầu cống và tu viện. Chính vì vậy mà
Tây Ban Nha và châu Âu đã có được một dung mạo tinh thần mang dấu ấn không thể
xóa nhòa của Tin Mừng.
“Tôi cũng sẽ tới
Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI cũng ngỏ lời với
toàn lục địa châu Âu, “khuyến khích Tây Ban Nha và châu Âu xây dựng hiện tại và
phác họa tương lai của họ từ chân lý đích thực về con người, về tự do vốn tôn
trọng và không hề làm tổn thương chân lý ấy, và từ công lý cho mọi người, bắt
đầu từ những người nghèo nhất và bị bỏ rơi. Một nước Tây Ban Nha và một châu Âu
quan tâm không chỉ tới những nhu cầu vật chất của con người, mà cả tới những
nhu cầu luân lý và xã hội, tinh thần và tôn giáo, bởi vì đó là những đòi hỏi
đích thực của con người duy nhất và chỉ như vậy, người ta mới hoạt động một
cách hữu hiệu, chính trực và phong phú cho lợi ích của mình”.
Viếng thăm nhà thờ Chính tòa Thánh Giacôbê
Compostela
Tại nhà thờ chính tòa thánh Giacôbê Compostela,
mục tiêu chính của ngày thứ nhất, Đức Thánh Cha nói lên ý nghĩa của hành hương
kitô giáo: “Đi hành hương không có nghĩa là đơn thuần thăm viếng một nơi nào đó
để chiêm ngắm kho tàng thiên nhiên, nghệ thuật hay lịch sử của nơi đó. Đi hành
hương đúng hơn có nghĩa là ra khỏi chính mình để đi gặp Thiên Chúa tại nơi Ngài
tỏ mình, tại nơi ân sủng của Thiên Chúa được tỏ bày một cách đặc biệt lộng lẫy
và đã làm nảy sinh vô số hoa trái của sự trở lại và thánh thiện nơi các tín
hữu. Kitô hữu đi hành hương, tại những nơi gắn với cuộc thương khó, cái chết và
sự sống lại của Chúa, tại Đất Thánh, rồi tại Roma, thành phố nơi Phêrô và
Phaolô đã chịu chết vì lòng tin, và tại Compostela gắn với ký ức về Giacôbê và
đã đón nhận các khách hành hương từ khắp thế giới, mong muốn được củng cố tâm
hồn mình qua các chứng tá của lòng tin và tình yêu thương của Tông đồ.
“Trong Năm thánh này tại Compostela, với tư
cách là người Kế vị Phêrô, tôi muốn đích thân tới hành hương tại Nhà của Señor
Santiago [thánh Giacôbê] trong dịp kỷ niệm lần thứ 800 ngày cung hiến, để
củng cố lòng tin và hun đúc lòng trông cậy của anh em, và để phó thác cho sự
cầu bầu của thánh Tông đồ các khát vọng, các nỗ lực và công việc của anh em vì
Tin Mừng. Trong khi ôm lấy tượng được tôn kính của Người, tôi cũng đã cầu
nguyện cho tất cả mọi con cái của Giáo hội vốn bắt nguồn từ mầu nhiệm Hiệp
thông là Thiên Chúa. Lòng tin đưa chúng ta đi vào mầu nhiệm của tình yêu thương
vốn là Thiên Chúa Ba Ngôi. Một cách nào đó, chúng ta đã được Thiên Chúa ôm lấy,
và được tình thương của Ngài biến đổi. Giáo hội chính là vòng tay ôm chặt này
của Thiên Chúa trong đó con người cũng học cách ôm chặt anh chị em của mình,
khám phá ra nơi họ hình ảnh và họa ảnh của Thiên Chúa tạo thành chân lý sâu
thẳm nhất của thực thể của họ và là nguồn gốc của tự do đích thực”.
Nhân dịp này, Đức Thánh Cha cũng nhắc lại việc
phục vụ chân lý và tự do của Giáo hội: “Có một mối quan hệ chặt chẽ và thiết
yếu giữa chân lý và tự do. Sự tìm kiếm chân lý một cách trung thực, lòng khao
khát chân lý, là điều kiện của một sự tự do đích thực. Người ta không thể sống
chân lý mà không có sự thật và ngược lại. Giáo hội phục vụ cả hai, chân lý và
tự do, vì ước ao phục vụ hết mình con người và nhân phẩm. Giáo hội không thể từ
chối công việc này của mình bởi vì đây là vấn đề liên quan đến con người, và vì
Giáo hội bị thúc bách bởi tình yêu thương con người”.
Theo dấu chân các nhà hành hương
Đức
Thánh Cha lấy làm tiếc: “Quả là bi đát khi châu Âu, nhất là vào thế kỷ XIX, đã
tự khẳng định mình và bảo vệ xác tín rằng Thiên Chúa là kình địch của con người
và là kẻ thù của sự tự do của mình”. Trong khi đó, Đức Thánh Cha khẳng định,
“Thiên Chúa là nguồn gốc của thực thể của chúng ta và Ngài là nền tảng và là
chóp đỉnh của sự tự do của chúng ta, chứ không phải là kẻ thù của con người”,
bởi vậy, “chúng ta không thể phụng thờ Thiên Chúa mà lại không bảo vệ con
người, con của Ngài, và chúng ta không phục vụ con người mà không tự đặt câu
hỏi Cha của con người là ai và không trả lời cho câu hỏi về con người ấy”. Theo
Đức Thánh Cha, đây là điều “Giáo hội mong muốn đem đến cho châu Âu: quan tâm
đến Thiên Chúa và quan tâm đến con người, từ sự hiểu biết về cả hai, sự hiểu
biết được ban cho chúng ta nơi Chúa Giêsu Kitô”.
Thánh lễ chiều thứ Bảy, 6-11
Trong bài giảng thánh lễ chiều thứ Bảy, 6-11,
tại nhà thờ Chính tòa thánh Giacôbê ở Compostela, Đức Thánh Cha đã gợi lại việc
các Tông đồ đã mạnh mẽ làm chứng cho sự phục sinh của Chúa Giêsu và ngài khẳng
định cái làm nên Kitô giáo, từ buổi đầu và tiếp tục mãi mãi, “không phải là một
sáng kiến hay một dự án của con người, mà là Thiên Chúa, Đấng tuyên bố Đức
Giêsu là công chính và thánh thiện trước bản án của toà án loài người đã kết án
Người là báng bổ và mưu loạn; Thiên Chúa, Đấng đã giành lại Giêsu Kitô từ cái
chết; Thiên Chúa, Đấng sẽ đem lại công lý cho mọi kẻ bị sỉ nhục một cách bất
công trong lịch sử”.
Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI cũng kêu gọi
“Châu Âu cần phải mở lòng mình trước Thiên Chúa, gặp gỡ Ngài không e dè sợ sệt,
với ân sủng của Ngài, hoạt động cho phẩm giá của con người mà các truyền thống
tốt đẹp nhất đã khám phá ra: truyền thống Thánh Kinh – nền tảng của trật tự này
-, và các truyền thống cổ điển, trung đại và hiện đại, từ các truyền thống này,
những công trình sáng tạo lớn thuộc lĩnh vực triết học và văn chương, văn hóa
và xã hội của châu Âu đã nảy sinh”.
Chúa nhật 7-11-2010 tại
Cung hiến nhà thờ Thánh Gia
Trong thánh lễ cung hiến và nâng nhà thờ
Sagrada Familia lên hàng Tiểu vương cung thánh đường, hôm chúa nhật 7-11-2010,
tại Barcelona, Đức Thánh Cha đã gọi đây là “một phép mầu của kiến trúc, một sự
tổng hợp diệu kỳ giữa kỹ thuật, nghệ thuật và lòng tin”. Ngài cũng đã nhắc tới
dung mạo của vị kiến trúc sư, người đã hình dung ra công trình đồ sộ này,
Antoni Gaudi, người đã biết “kếp hợp ở đây cảm hứng đến từ ba cuốn sách lớn ông
đã hấp thụ được với tư cách con người, với tư cách tín hữu và với tư cách kiến
trúc sư: đó là thiên nhiên, Kinh Thánh và Phụng vụ”.
Nhắc đến vị kiến trúc sư đã dày công trong việc
xây dựng thánh đường này, Đức Thánh Cha đã khẳng định Gaudi đã thành công trong
việc “biến ngôi nhà thờ này thành một lời ngợi khen bằng đá dâng lên Thiên
Chúa… Gaudi muốn đem Tin Mừng đến với mọi người”. Đức Thánh Cha giới thiệu: một
phần phía ngoài nhà thờ đã là “một bài giáo lý về Chúa Giêsu Kitô”.
Đức Thánh Cha cũng gợi lên tấm lòng của Gaudi
đối với người nghèo, người đã “cùng với cha xứ Gil Parés, phác họa và tài trợ
từ chính nguồn tài chính của mình cho việc thiết lập một ngôi trường dành cho
con cái của các người thợ nề và của các gia đình thấp bé nhất trong vùng ngoại
ô Barcelona”.
Qua công trình của mình, Gaudi đã “vượt qua
được sự chia tách giữa ý thức con người và ý thức kitô hữu, giữa sự hiện
hữu trong thế giới thế tục này với sự mở ra trước sự sống đời đời, giữa cái đẹp
của các sự vật và Thiên Chúa vốn là cái Đẹp”, “nhu cầu lớn của con người”.
Qua công trình vẫn còn dang dở này, sau 128 năm
khởi công, ngài nói thêm, “Gaudi cho chúng ta thấy rằng Thiên Chúa là thước đo
đích thực của con người, rằng bí quyết của sự độc đáo đích thực, như kiến trúc
sư nói, là về lại với cội nguồn là Thiên Chúa.”
Hãy bảo vệ hôn nhân, gia đình và sự sống
Tại lễ cung hiến thánh đường Sagrada
Familia, trước sự hiện diện của nhà vua Juan Carlos và hoàng hậu Sofia của
Tây Ban Nha tham dự thánh lễ, Đức Thánh Cha bày tỏ lòng ước ao được thấy Tây
Ban Nha dấn thân trong việc nâng đỡ hôn nhân giữa một người nam và một người
nữ, bảo vệ gia đình và sự sống bằng những biện pháp kinh tế và xã hội thích
hợp. Ngài cũng nói lên quyết tâm của Giáo hội là “chống lại mọi hình thức chối
bỏ sự sống của con người” và ủng hộ những gì “phát triển trật tự tự nhiên trong
khuôn khổ của thiết chế gia đình”.
Trong khi đọc kinh Truyền Tin sau Thánh lễ cung
hiến nhà thờ mang tên Thánh Gia, Đức Thánh Cha một lần nữa nhắc đến giá trị
thiết yếu của hôn nhân và gia đình: Đức Kitô đã dạy chúng ta về “phẩm giá và
giá trị thiết yếu của hôn nhân và của gia đình, niềm hy vọng của cả nhân loại,
nơi sự sống được đón nhận, từ khi thụ thai cho tới khi kết thúc theo luật tự
nhiên”.
Thông điệp của Đức Bênêđictô XVI được công bố tại
Tây Ban Nha trong chuyến tông du hai ngày, 6 và 7-11-2010, hiển nhiên là không
dành riêng cho Tây Ban Nha mà cho cả châu Âu và Giáo Hội trên toàn thế giới,
những gợi ý quý báu cho nỗ lực phát triển bền vững và toàn diện.
NN. tổng hợp