Kỷ niệm 5 năm Đức Razinger làm Giáo
Hoàng
radiovaticana 03/05/2010 – Phỏng vấn giáo sư Andrea Riccardi,
sáng lập viên Cộng đồng thánh Egidio, về 5 năm triều đại Giáo Hoàng của Đức
Thánh Cha Biển Đức XVI
Ngày 19-4-2010 là kỷ niệm đúng 5 năm Đức Joseph Ratzinger
được bầu làm Giáo Hoàng lấy tên là Biển Đức XVI, và ngày 24 tháng 4 Đức
Tân Giáo Hoàng đã chủ sự thánh lễ khai mạc sứ vụ Chủ Chăn Giáo Hội Hoàn Vũ tại
quảng trường Thánh Phêrô.
Trong 5 năm làm Giáo Hoàng Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã công bố 3
Thông Điệp: Deus caritas est năm 2005; Spe salvi năm 2007; Caritas in veritate
năm 2009; và 1 Tông Huấn Sacramentum caritatis năm 2007. Đức Thánh Cha cũng đã
chủ sự 7 lễ phong hiển thánh cho 28 chân phước và 2 Mật Nghị Hồng Y tấn phong
38 tân Hồng Y. Đức Thánh Cha cũng chủ sự 3 Thượng Hội Đồng Giám Mục về các đề
tài: Thánh Thể như suối nguồn và tột đỉnh cuộc sống và sứ mệnh của Giáo Hội năm
2005; Lời Chúa trong cuộc sống và sứ mệnh của Giáo Hội năm 2008; và Thượng Hội
Đồng Giám Mục Phi châu kỳ II năm 2009. Đức Thánh Cha cũng đã thực hiện 31
chuyến tông du: 14 chuyến viếng thăm mục vụ tại nước ngoài và 17 chuyến trong
nước Italia.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn giáo
sư Andrea Riccardi, sáng lập viên Cộng đồng thánh Egidio, về 5 năm triều đại
Giáo Hoàng của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI.
Hỏi: Thưa giáo sư Riccardi, dịp kỷ niệm 5 năm Giáo Hoàng của Đức
Thánh Cha Biển Đức XVI xem ra bị lu mờ vì các vụ giáo sĩ tu sĩ bị tố cáo lạm
dụng tính dục trẻ em. Giáo sư có cảm thấy như thế không?
Đáp: Cần phải tránh khiến cho ý thức về cuộc khủng hoảng này biến thành
khuynh hướng yếm thế bi quan. Chúng ta phải làm hơn thế nữa. Cách đây mấy hôm
Đức Thánh Cha đã kêu gọi chúng ta sám hối. Điều này sẽ không làm cho tình trạng
khủng hoảng và các hiểu lầm qua đi. Nhưng đàng khác Giáo Hội luôn sống trong
tình trạng khủng hoảng, còn hơn thế nữa Giáo Hội luôn sống trong tình trạng hấp
hối, nghĩa là trong tình trạng chiến đấu.
Hỏi: Có lẽ chúng ta đã quen với các kỷ niệm các biến cố huy hoàng
trong triều đại giáo hoàng trước của Đức Gioan Phaolô II chăng...
Đáp: Cả Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II cũng đã bị chỉ trích nhiều trong
các năm đầu triều đại của người. Điều còn lại trong ký ức là đám táng của Đức
Wojtila: chưa bao giờ một sự hiển thắng của một Giáo Hoàng đã hiệp nhất các
nhân vật lớn của thế giới với dân chúng như vậy. Nhưng không phải tất cả triều
đại của Đức Gioan Phaolô II đều đã là một hiển thắng. Chỉ cần nghĩ tới sự kiện
trong hơn 10 năm trời các Kitô hữu vẫn bị bách hại trong đại lục Âu châu thì đủ
biết. Tại Albania tín hữu bị bỏ tù chỉ vì đọc một Kinh Lậy Cha.
Hỏi: Đâu là nét nổi bật nhất trong 5 năm đầu tiên triều đại giáo
hoàng của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI thưa giáo sư?
Đáp: Sự lựa chọn lớn của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI là sự khiêm tốn của
người. Nó là một lựa chọn vô cùng mạnh mẽ: đó là đề nghị nòng cốt của kinh
nghiệm tinh thần Kitô. Đức Thánh Cha tin tưởng nơi Lời của Thiên Chúa, tin
tưởng nơi sự thông truyền Tin Mừng, tin tưởng nơi phụng vụ. Và trong sự lựa
chọn đề nghị trọng tâm đức tin của chúng ta một cách liên lỉ - theo cung cách
của các Giáo Phụ lớn của Giáo Hội như thánh Gioan Kim Khẩu, trong lúc thuận
tiện cũng như không thuận tiện - tôi dám nói rằng có sự trong trắng của vị Giáo
Hoàng này, nhất là sự trong trắng tin rằng Lời Chúa làm cho trái tim con người
được tái sinh. Và có một sự khôn ngoan lớn lao trong đó. Nhất là ngày nay khi
chúng ta đang sống một giai đoạn phức tạp, trong đó xem ra thiếu sự thành công,
và chúng ta khám phá ra rằng sức mạnh của chúng ta không phải là sự thành công.
Nghĩa là trong sự khiêm tốn của của người Đức Giáo Hoàng làm rung lên sức mạnh
Kitô.
Hỏi: Ngoài sự khiêm tốn và trong trắng, có khía cạnh nào khác nữa
trong con người của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đánh động giáo sư không?
Đáp: Có sự chân thành của người không muốn sống khác với chính mình:
một người tin mạnh mẽ. Sự hiền dịu của Đức Thánh Cha, sự đơn sơ của người, tính
cách không diễn kịch của người. Người không đóng kịch. Nhưng mà Đức Thánh Cha
cũng là một người, mà đối với những ai không quen biết, đã biến đổi một cách
sâu xa, nhất là người đã phối hợp được tuổi tác không còn trẻ lắm của người
trong một nỗ lực rất lớn. Đức Thánh Cha đã viếng thăm mọi lục địa, và đã thực
hiện nhiều chuyến công du hơn Đức Giáo Hoàng Phaolô VI. Và đây không phải chỉ
là các chuyến công du biểu tượng, mà thực sự, và là các chuyến viếng thăm gặp
gỡ với tín hữu và dân chúng.
Hỏi: Đức Thánh Cha Biển Đức XVI là vị Giáo Hoàng đầu tiên được bầu
trong đầu thiên niên kỷ thứ III, có đúng thế không thưa giáo sư?
Đáp: Vâng, người là một vị Giáo Hoàng đem theo những vết thương của thế
kỷ XX: đặc biệt là hai vết thương: vết thương của chiến tranh, vì thế người đã
chọn tên là Benedicto, để tưởng nhớ vị tiền nhiệm đã định nghĩa chiến tranh là
một tai ương vô ích. Và vết thương thứ hai là vết thương của sự tục hóa của tây
phương, kiếm tìm tự do hay tương lai mà không có Thiên Chúa. Và từ đó là ước mơ
lớn lao mà tôi dám gọi là sự ngây thơ thánh thiện, là làm cho Tây Phương lý
luận. Đức Thánh Cha Biển Đức XVI không chỉ đến để tái lập lý trí, mà còn khiến
cho thế giới chúng ta lý luận để hiểu đâu là nền tảng sự tự do đích thật của
nó.
Hỏi: Nhưng mà Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đâu có phải chỉ là vị Giáo
Hoàng của Tây Phương không thôi thưa giáo sư...
Đáp: Đúng thế. Tôi đã có thể xác nhận về điều này khi Đức Thánh Cha đến
thăm trung tâm cung cấp thực phẩm của cộng đồng thánh Egidio. Tôi đã giới thiệu
với Đức Thánh Cha 25 người khách ngoại quốc đến từ nhiều nước khác nhau. Khi
chào hỏi họ Đức Thánh Cha cho thấy người hiểu biết tình hình địa lý chính trị các
quốc gia của họ. Đức Thánh Cha Biển Đức XVI chú ý tới các tình hình khác nhau
trên thế giới. Nơi đó có trí thông minh của con người và phản ánh của Giáo Hội
công giáo, sống sự toàn cầu hóa trong sự hiệp thông giữa các thế giới khác
nhau. Tại trung tâm phân phát thực phẩm của cộng đồng thánh Egidio Đức Thánh
Cha đã cho thấy sự nhân bản của người, khi chú ý tới người nghèo.
Hỏi: Có người cho rằng Đức Thánh Cha Biển Đức XVI chống lại Công
Đồng Chung Vaticăng II. Riêng giáo sư thì giáo sư nghĩ sao?
Đáp: Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II cũng đã bị định nghĩa như vậy. Trái
lại Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã là vị Giáo Hoàng của việc tiếp nhận Công
Đồng. Tôi tức cười khi nghe nói rằng Đức Ratzinger chống lại Công Đồng Chung
Vaticăng II, từ những người đọc được vài tài liệu vớ vẩn nào đó hay xem một
phim nào đó trên đài truyền hình. Đức Ratzinger đã là một trong các người làm
nên Công Đồng, đã là người chủ động và đã tin nơi Công Đồng Chung Vaticăng II.
Trong vị Giáo Hoàng này chúng ta có lịch sử của Giáo Hội đi ngang
qua Công Đồng. Có việc tái chiếm lại những gì đã được nêu bật trong Công Đồng
như Lời Chúa và truyền thống lớn của các Giáo Phụ.
Hỏi: Có lẽ người ta đã không tha thứ cho Đức Thánh Cha vì đã tha vạ
tuyệt thông cho các Giám Mục theo phe Đức Tổng Giám Mục Lefèvre, và cho tự do
cử hành Thánh Lễ bằng tiếng Latinh theo lễ nghi tiền Công Đồng Chung Vaticăng
II... Có đúng thế không thưa giáo sư?
Đáp: Tôi không đặc biệt bị lôi cuốn bởi thế giới bảo thủ, nhưng đây
cũng là một kiểu cho người ta cảm tưởng là có một sự đa nguyên nào đó. Nhưng mà
Công Đông Chung Vaticăng II đã lại không nói nhiều về đa nguyên hay sao?
Hoi: Có một điểm đau đớn nữa là tương quan với Do thái giáo, giáo
sư nghĩ sao?
Đáp: Đối với Đức Thánh Cha Biển Đức XVI tương quan với các anh em Do
thái là điều định đoạt. Họ vừa là những người có tương quan nội tại với đức tin
của chúng ta vừa là những người đầu tiên đồng hành với chúng ta trong cuộc đối
thoại với các tôn giáo khác. Đây là điều tôi đã chứng kiến trong nhiều trường
hợp và đặc biệt là trong chuyến Đức Thánh Cha viếng thăm hội đường Do thái ở
Roma.
Chuyến viếng thăm hội đường Do thái ở Roma đã là một sự kiện lớn.
Đức Thánh Cha đã cho thấy sự nhân bản của người đối với nỗi khổ đau của dân tộc
Israel, cũng như tinh thần sâu xa của người, là bảo đảm đích thật cho việc giúp
nhìn vào thế giới do thái.
Hỏi: Với triều đại của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI có thật là Giáo
Hội đang trải qua mùa đông đại kết hay không thưa giáo sư?
Đáp: Một trong những người đầu tiên mà Đức Thánh Cha Biển Đức XVI gặp
gỡ sau khi được bầu làm Giáo Hoàng đó là Đức Tổng Giám Mục Kiril của Chính
Thống Nga. Đây không phải là chuyên tình cờ. Và cũng không phải tình cờ mà ngày
nay Đức Thượng Phụ Kiril là Giáo Chủ Giáo Hội Chính Thống Nga cùng với Đức
Thánh Cha Biển Đức XVI là một trong các nhận vật lớn của việc canh tân Kitô tại
Âu châu. Vào tháng 6 tới này Đức Thánh Cha sẽ viếng thăm đảo Chypre, một vùng
đất đang sống trong một tình trạng địa lý chính trị khó khăn, nơi có bức tường
cuối cùng của Âu châu, và cũng là lần đầu tiên Đức Thánh Cha viếng thăm một
quốc gia chính thống. Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã phải đợi 20 năm, trước
khi có thể viếng thăm Rumani. Tất cả phải là các tin quan trọng. Nhưng tôi
không tin là nó sẽ như thế.
Hỏi: Người ta đọc thấy rằng Đức Thánh Cha ít được các cơ quan trung
ương Tòa Thánh giúp đỡ, đã thế sứ mệnh của người lại còn bị ngăn cản nữa, có
đúng thế không thưa giáo sư?
Đáp: Đây là một chuyện cũ rồi. Nào là người ta nói tới chuyện Chân
phước Giáo Hoàng Gioan XXIII đã sống trong “hang trộm cướp” của cơ quan trung
ương Tòa Thánh, trong khi Đức Phaoô VI là vị Giáo Hoàng rất tốt lành thì ở
trong tay của Hồng Y Benelli. Chuyện muốn cứu Đức Giáo Hoàng bằng cách đối chọi
người với các cộng sự viên là chuyện cổ xưa. Nhưng Đức Đương Kim Giáo Hoàng đã
xây dựng một kiểu hiện diện và cai quản riêng của người.
(Avvenire 18-4-2010) Linh Tiến Khải