Học biết thinh lặng để lắng nghe Thiên Chúa
và tha nhân
Radiovaticana 07/03/2012 17.50.19 – Sáng
thứ tư 7-3-2012 đã có khoảng 40.000 tín hữu và du khách hương năm châu tham dự
buổi gặp gỡ chung hàng tuần với Đức Thánh Cha, trong đó cũng có Đức Thượng Phụ
Nerses Bedros XIX Tarmouni, Thượng phụ Celicia của các tín hữu công giáo Armeni
và các Giám Mục thuộc nhiều lục địa về Roma tham dự Công nghị.
Trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã trình
bầy về sự thinh lặng của Chúa Giêsu trên thập giá. “Ngôi Lời im tiếng trở thành
cái thinh lặng của sự chết, vì Người “đã được nói” cho tới nín lặng, và không
giữ lại gì cả từ những gì Người phải thông truyền cho chúng ta” (Verbum Dei 12). “Ngôi lời của Thiên Chúa
Cha không lời, Đấng đã làm ra mọi thụ tạo có tiếng nói; không còn sự sống nơi đôi
mắt của Đấng, mà mọi sự sống đều di động theo lời nói và dấu hiệu của Người”
(La vita di Maria, s. 89: Testi mariani del primo millenio, 2, Roma 1989, p.
253). Đức Thánh Cha nói:
Thập giá Chúa Kitô không chỉ cho thấy sự
thinh lặng của Đức Giêsu như lời nói cuối cùng của Thiên Chúa Cha, mà cũng vén
mở cho thấy Thiên Chúa nói qua thinh lặng: sự thinh lặng của Thiên Chúa, kinh
nghiệm sự xa cách của Đấng Toàn Năng và Thiên Chúa Cha là chặng định đoạt nhất
trên con đường dương thế của Con Thiên Chúa, Ngôi Lời nhập thể. Bị treo trên
thập giá, Người đã than van đau đớn về sự thinh lặng đó: “Lậy Chúa con, lậy
Chúa con, tại sao Chúa bỏ con?” (Mc 15,34; Mt 27,46). Tiến bước trong sự vâng
phục cho đến hơi thở tột cùng, trong cái tối tăm của sự chết Đức Giêsu đã kêu lên
Thiên Chúa Cha. Người đã tín thác nơi Thiên Chúa Cha trong lúc từ cái chết bước
vào cuộc sống vĩnh cửu: “Lậy Cha con phó hồn con trong tay Cha” (Lc 23,46) (Dei
Verbum, 21). Kinh nghiệm của Đức Giêsu trên thập giá vén mở cho thấy một cách
sâu xa tình trạng của người cầu nguyện và tột đỉnh của lời cầu: sau khi đã lắng
nghe và nhận biết Lời Chúa, chúng ta cũng phải đọ mình với sự thinh lặng của
Thiên Chúa, là kiểu diễn tả quan trọng của chính Ngôi Lời Thiên Chúa.
Tiếp tục bài huấn dụ Đức Thánh Cha nói:
Lời nói và sự thinh lặng ghi dấu lời cầu nguyện của Đức Giêsu trong suốt cuộc
đời dương thế của Người, nhất là trên thập giá, cũng đụng chạm tới cuộc sống
chúng ta trong hai chiều hướng.
Chiều hướng thứ nhất liên quan tới việc
tiếp đón Lời của Thiên Chúa. Cần có thinh lặng bên trong và bên ngoài để có thể
lắng nghe được lời đó. Đây là điểm đặc biệt khó đối với con người thời đại
chúng ta. Thật thế, thời đại chúng ta là một thời đại, trong đó người ta không
tạo thuận tiện cho việc cầm trí; trái lại nhiều khi người ta có cảm tưởng con
người sợ hãi tách rời mình, dù chỉ trong một lát, khỏi dòng sông lời nói và
hình ảnh ghi dấu và làm đầy các ngày sống. Vì thế cần phải giáo dục sống thinh
lặng.
“Tái khám phá ra Lời Chúa trong cuộc
sống Giáo Hội cũng có nghĩa là tái khám phá ra ý nghĩa sự cầm trí và thinh lặng
nội tâm. Truyền thống giáo phụ dậy chúng ta rằng các mầu nhiệm của Chúa Kitô
gắn liền với sự thinh lặng, và chỉ trong thinh lặng Ngôi Lời mới có thể tìm ra
chỗ ở trong chúng ta, như đã xảy ra với Đức Mẹ Maria, người phụ nữ của Ngôi Lời
và sự thinh lặng không thể tách rời nhau” (Verbum Domini, 21). Nguyên tắc không
có thinh lặng không thể cảm, không thể lắng nghe, không thể tiếp nhận một lời
nói này cũng có giá trị, nhất là đối với lời cầu nguyện cá nhân, mà cũng có giá
trị đối với các buổi cử hành phụng vụ nữa. Để thuận tiện cho việc lắng nghe
chăm chú, các buổi cử hành phụng vụ phải có các lúc thinh lặng và cầm trí không
lời. Vì thế điều thánh Agostino nói vẫn còn có giá trị: “Khi Ngôi Lời của Thiên
Chúa lớn lên, thì các lời nói của con người giảm xuống” (x. Sermo 288,5;
PL38,1307; Sermo 120,2; Pl 38, 677). Các Phúc Âm thường cho thấy, đặc biệt
trong những lúc định đoạt, Đức Giêsu một mình rút lui vào trong một nơi xa cách
đám đông và cả các môn đệ để cầu nguyện trong thinh lặng; và để đào sâu trong
mội tâm của chính chúng ta một nơi để làm cho Thiên Chúa ở trong đó, để lời
Chúa ở lại trong chúng ta, để cho tình yêu đối với Người đâm rễ sâu trong tâm
trí và linh hoạt cuộc sống chúng ta. Như vậy chiều hướng thứ nhất là tái học
thinh lặng và rộng mở để lắng nghe tha nhân và lời Chúa.
Liên quan tới chiều hướng thứ hai Đức
Thánh Cha nói:
Thường khi trong lời cầu, chúng ta đứng
trước sự thinh lặng của Thiên Chúa, chúng ta như cảm thấy bị bỏ rơi, xem ra
Thiên Chúa không lắng nghe và không trả lời. Nhưng như đã xảy ra với Đức Giêsu,
sự thinh lặng đó của Thiên Chúa không ghi dấu sự vắng bóng của Người. Tín hữu
kitô biết rõ rằng Thiên Chúa hiện diện và lắng nghe, cả trong đêm đen của khổ
đau, khước từ và cô đơn. Chúa Giêsu bảo đảm với các môn đệ và từng người trong
chúng ta rằng Thiên Chúa biết rõ các nhu cầu của chúng ta trong bất cứ lúc nào
của cuộc sống. Và Người dậy các môn đệ: “Khi cầu nguyện các con đừng lải nhải
như dân ngoại; họ nghĩ rằng cứ nói nhiều là được nhận lời. Đừng bắt chước họ,
vì Cha các con đã biết rõ các con cần gì, trước khi các con xin” (Mt 6,7-8).
Một con tim chú ý, thinh lặng cởi mở quan trọng hơn biết bao nhiêu lời nói.
Thiên Chúa biết chúng ta rõ hơn chính chúng ta, và Người yêu thương chúng ta:
biết như thế phải đủ cho chúng ta.
Trong Thánh Kinh kinh nghiệm của ông
Giốp đặc biệt có ý nghĩa. Chỉ trong một thời gian ngắn ông Giốp bị mất tất cả
người thân, của cải, bạn bè, sức khỏe. Xem ra thái độ của Thiên Chúa đối với
ông là thái độ bỏ rơi và hoàn toàn thinh lặng. Nhưng trong tương quan với Thiên
Chúa ông Giốp nói với Thiên Chúa, kêu lên Người trong lời cầu nguyện, và mặc dù
mọi sự, ông duy trì được tinh tuyền đức tin của mình, và sau cùng khám phá ra
giá trị kinh nghiệm của mình và giá trị sự thinh lặng của Thiên Chúa. Và chính
vì thế sau cùng ông Giốp mới có thể thưa lên với Thiên Chúa: “Con chỉ biết Ngài
vì nghe nói, nhưng giờ đầy mắt con đã được trông thấy Chúa” (G 42,5).
Sách Giáo Lý Công Giáo dậy chúng ta
rằng: “Biến cố của lời cầu nguyện được vén mở cho chúng ta một cách tràn đầy nơi
Ngôi Lời, là Đấng đã nhập thể và ở giữa chúng ta. Tìm hiểu lời cầu nguyện của
Người qua những gì các nhân chứng của Người nói với chúng ta trong Phúc Âm, là
tới gần Chúa Giêsu thánh thiện, như tới gần bụi gai cháy: trước tiên là để
chiêm ngưỡng Người trong khi Người cầu nguyện, rồi lắng nghe Người dậy chúng ta
cầu nguyện, sau cùng nhận biết Người chấp nhận lời cầu của chúng ta như thế nào”
(GLGHCG 2598).
Đức Thánh Cha nói thêm trong bài huấn
dụ: Chúa Giêsu dậy chúng ta cầu nguyện không chỉ với kinh Lậy Cha là hành động
trung tâm của việc giảng dậy, nhưng cả khi chính Người cầu nguyện nữa. Như thế
ngoài nội dung Người còn chỉ cho chúng ta thấy các thái độ cần có cho một lời
cầu nguyện đích thực: sự trong sạch của con tim kiếm tìm Nước Thiên Chúa và tha
thứ cho các kẻ thù nghịch; niền tin tưởng táo bạo và con thảo vượt qua những gì
chúng ta cảm thấy và hiểu được; sự tỉnh thức che chở người môn đệ khỏi chước
cám dỗ (GLGHCG 544).
Lần dở các Phúc âm chúng ta đã thấy Chúa
là người đối thoại, là bạn, chứng nhân và thầy dậy đối với lời cầu nguyện của
chúng ta như thế nào. Nơi Đức Giêsu được vén mở lên sự mới mẻ của cuộc đối
thoại của chúng ta với Thiên Chúa: lời cầu con thảo mà Thiên Chúa Cha chờ đợi
nơi các con cái Người. Và từ Đức Giêsu chúng ta học biết lời cầu nguyện liên lỉ
giúp chúng ta giải thích cuộc sống của mình thế nào, có các lựa chọn ra sao,
thừa nhận và tiếp đón ơn gọi của chúng ta, khám phá ra các tài năng Thiên Chúa
ban cho chúng ta và chu toàn ý muốn của Người mỗi ngày, là con đường duy nhất
giúp chúng ta thực hiện cuộc sống. Đức Thánh Cha giải thích thêm điểm này như
sau:
Chúng ta thường lo lắng về sự hữu hiệu
và các kết qủa cụ thể chúng ta theo đuổi, lời cầu nguyện của Chúa Giêsu chỉ cho
chúng ta biết rằng cần phải dừng lại, sống các lúc thân tình với Thiên Chúa,
tách rời mình khỏi tiếng động ồn ào thường ngày, để lắng nghe, để đi về nguồn
cội nâng đỡ và dưỡng nuôi cuộc sống. Một trong những lúc đẹp nhất trong lời cầu
nguyện của Chúa Giêsu là khi Người đối diện với các tật bệnh, khổ đau và hạn
hẹp của dân chúng, Ngừơi hướng về Thiên Chúa Cha trong lời cầu nguyện và như
thế dậy cho những ai đứng quanh Người biết phải tìm suối nguồn để có niềm hy
vọng và ơn cứu rỗi như thế nào. Đứng trước mồ của ông Ladarô Chúa Giêsu ngước
mắt lên trời cầu nguyện như sau: “Lậy Cha, con tạ ơn Cha vì Cha đã nhận lời
con. Phần con con biết Cha luôn luôn lắng nghe lời con, nhưng vì dân chúng
quanh đây nên con đã nói để họ tin là Cha đã sai con. Nói xong Người kêu lớn
tiếng: “Ladarô hãy ra khỏi mồ!” (Ga 11,41-43). Nhưng điển sâu xa nhất trong lời
cầu nguyện của Chúa Giêsu là trong lúc chịu khổ nạn và cái chết, trong đó Người
nói lên tiếng “xin vâng” với chương trình của Thiên Chúa, và cho thấy ý muốn
của con người tìm thấy sự thành toàn của nó trong việc hoàn toàn gắn bó với ý
muốn của Thiện Chúa như thế nào, chứ không phải trong sự chống lại. Chúng ta
hãy xin Thiên Chúa giúp chúng ta biết sống con đường cầu nguyện và hằng ngày
học nơi Đức Giêsu Con Ngài để biết hướng về Thiên Chúa như Người.
Sau khi chào các tín hữu bằng nhiều thứ
tiếng khác nhau Đức Thánh Cha chúc họ những ngày hành hương sốt sắng và bổ ích,
rồi người cất kinh Lậy Cha và ban phép lành tòa thánh cho mọi người.
Linh Tiến Khải