Vai trò của Giáo Hội Công Giáo giữa lòng xã hội Cuba
Radiovaticano 21/03/2012 11.10.50 – Phỏng vấn Đức
Hồng Y Jaime Ortega, Tổng Giám Mục La Habana
Thứ sáu 23-3-2012 Đức Thánh Cha Biển Đức XVI sẽ lên đường
công du Mêhicô sau đó ngày 26-3-2012 ngài sẽ viếng thăm
Tháng 7 năm 2006 vì đau yếu chủ tịch Fidel Castro tạm
nhường quyền cho em là ông Raul Castro. Ngày 20 tháng 2 năm 2008 Đức Hồng Y
Tarcisio Bertona Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh đến thăm Cuba và trao cho chủ tịch
Fidel Castro môt bức thư kêu gọi hòa giải. Ngày hôm sau ông Fidel Castro tuyên
bố chính thức từ chức để cho em làm chủ tịch nước.
So sánh với tình hình cách đây 14 năm, Giáo Hội công giáo
Giáo Hội muốn thay đổi cái luận lý của sự đụng độ bằng thứ
luận lý của sự gặp gỡ, đối thoại, tôn trọng, khoan nhượng và chung sống. Trong
các năm qua từ cả hai phía nhà nước và xã hội dân sự nảy sinh các nhóm có tinh
thần cải tiến và từ từ trưởng thành, chấp nhận đối thoại. Trong khi các nhóm
thủ cựu cứng nhắc đối nghịch với mọi thay đổi tìm cách cản trở họ, thì các cải
tổ kinh tế và kiểu lãnh đạo thực tế của ông Raul Castro khích lệ họ và khiến
cho phe chủ trương rộng mở lớn mạnh. Một trong các dấu chỉ của sự thay đổi đó
là sự kiện chủ tịch Raul Castro đã tuyên bố các ngày Đức Thánh Cha viếng thăm
Sau đây chúng tôi
xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn Đức Hồng Y Jaime Ortega,
Tổng Giám Mục La Habana về vai trò của Giáo Hội công giáo giữa lòng đất
nước
Hỏi: Thưa Đức Hồng Y, ý tưởng chuyến viếng thăm
này của Đức Thánh Cha đã nảy sinh như thế nào?
Đáp: Ngay từ khi mới lên giữ chức vụ Chủ Chăn Giáo
Hội hoàn vũ, Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã bảy tỏ ước muốn chấp nhận lời mời mà
Giáo Hội và cả nhà nước Cuba đã mau mắn gửi đến Đức Thánh Cha xin ngài đến
viếng thăm Cuba.
Nhân chuyến viếng thăm Tòa Thánh lần đầu tiên của tôi, Đức Thánh
Cha đã cho biết các dè dặt của ngài, vì tuổi tác khiến cho ngài phải hạn chế
việc di chuyển xa như vậy. Nhưng trong các cuộc gặp gỡ sau đó, trong thời gian
này Đức Thánh Cha đã viếng thăm Brasil, Phi châu và cả Australia nữa, khi tôi
lập lại lời mời ngài đến thăm Cuba, Đức Thánh Cha luôn trả lời ”Nếu Chúa muốn”,
cho tới hồi tháng 8 năm ngoái. Ngài vẫn có ý định viếng thăm
Hỏi: Quyết định này của Đức Thánh Cha có ý
nghĩa gì đối với Giáo Hội và dân nước
Đáp: Sự kiện Đức Thánh Cha đã muốn đến viếng thăm
Cuba trong dịp kỷ niệm 400 năm tìm thấy tượng Đức Mẹ Bác Ái, Bổn Mạng của dân
nước Cuba, và cùng với toàn dân Cuba hành hương đến đền thánh Đức Mẹ Mỏ Đồng,
nhân chuyến công du mục vụ Mêhicô, thì đây là một vinh dự và là dấu chỉ sự chú
ý đặc biệt của ngài đối với Giáo Hội và đất nước Cuba. Lý do là vì
Hỏi: Như vậy đây thực sự là một biến cố lịch
sử, có đúng thế không thưa Đức Hồng Y?
Đáp: Đúng thế. Đề tài của chuyến viếng thăm ”Người
hành hương của Đức Ái” có một ý nghĩa sâu xa đối với mọi người dân
Hỏi: Mười bốn năm đã trôi qua kể từ chuyến
viếng thăm của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, đã có gì được thay đổi tại
Đáp: Hai chuyến viếng thăm xảy ra trong hai lúc
khác nhau của lịch sử
Hỏi: Như vậy Đức Hồng Y đánh giá các cải tổ này
như thế nào?
Đáp: Các cải cách kinh tế đã được đề ra là những
điều thiết yếu không thể thiếu và cũng không thể quay trở lại đàng sau được
nữa. Sự chậm chạp trong việc thi hành các cải tổ này là lỗi của các kháng cự và
nạn bàn giấy rườm rà và việc cần thiết phải thay đổi não trạng, là điều khó mà
có ngay được.
Hỏi: Thưa Đức Hồng Y, vậy trên bình diện tôn
giáo thì đã có các thay đổi nào?
Đáp: Cả trên bình diện này cũng có một sự khác biệt
lớn, nhất là liên quan tới mức độ mà việc công khai diễn tả đức tin đã đạt được
trong các năm qua, một phần chính là nhờ chuyến viếng thăm của Đức Gioan Phaolô
II. Con số các linh mục và tu sĩ gia tăng. Một đại chủng viện quốc gia mới đã
được xây trong thủ đô La Habana. Giáo Hội cũng có các in ấn khác nhau được phổ
biến và đánh giá cao. Con số các ứng sinh linh mục gia tăng. Giáo Hội cũng có
thể sử dụng các phương tiện truyền thông mặc dù một cách chưa có hệ thống; và
các biểu lộ đức tin công khai trở thành việc bình thường. Bằng chứng là chuyến
thánh du của tượng Đức Mẹ Bác Ái Mỏ Đồng tại khắp nơi trong toàn nước Cuba
trong suốt 15 tháng trời vươt qua hơn 30.000 cây số đường dài. Chuyến thánh du
của tương Đức Mẹ đã thu hút sự chú ý của hàng triệu người dân
Hỏi: Thưa Đức Hồng Y, hồi năm 2010 Giáo Hội đã
nắm giữ vai trò trung gian cho việc trả tự do cho một nhóm tù nhân chính trị.
Đức Hồng Y đã là một trong các nhân vật làm trung gian này, có đúng thế không?
Đáp: Vâng, đúng thế. Chính nhà nước Cuba đã xin
Giáo Hội làm trung gian liên quan tới vấn đề tù nhân chính trị, khi các tù nhân
chính trị yêu cầu chủ tịch Raul Castro có thái độ đúng đắn đối với các bà vợ và
các bà mẹ của họ biểu tình yêu cầu nhà nước trả tự đo cho chồng con của họ. Chủ
tịch Castro đã lập tức xin Giáo Hội làm trung gian với các thân nhân của các tù
nhân chính trị. Các phụ nữ này không chỉ yêu cầu nhà nước cải tiến các diều
kiện sống của chồng con họ, mà còn đòi hỏi phải trả tự do cho họ nữa. Và chính
quyền đã quyết định trả tự do cho họ, một cách từ từ. Một số các tù nhân đã di cư
sang Tây Ban Nha, trong khi 12 người khác ở lại
Hỏi: Hồi năm ngoái 2011 đã có một vụ ân xá khác
nữa cho các tù nhân, có phải vậy không thưa Đức Hồng Y?
Đáp: Vâng, hồi trước lễ Giáng Sinh năm ngoái, để
mừng chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha và để cử hành Năm Thánh, chủ tịch Raul
Castro đã ân xá cho gần 3.000 tù nhân thường phạm vì lý do nhân đạo và nhờ lời
yêu cầu của Giáo Hội công giáo và các Giáo Hội kitô khác. Giáo Hội đánh giá
tích cực sự kiện nhà nước đã xin tham dự vào tiến trình này.
Hỏi: Và đó đã là một sự tham dự chưa từng có...
Đáp: Sự hiện diện và sự tham dự của Giáo Hội vào
các lãnh vực xã hội của đất nước là một cái gì hoàn toàn mới mẻ so với thời Đức
Gioan Phaolô II viếng thăm
(Avvenire 18-3-2012)
Linh Tiến Khải