Tường thuật thánh lễ phong thánh cho hai vị Giáo Hoàng
Gioan 23 và Gioan Phaolô 2
vi.radiovaticana.va/2014-04-27
16:25:43 – Lễ phong thánh Đức Giáo Hoàng Gioan 23 và Gioan Phaolô 2
Chúa
nhật 27-4-2014 thực là một ngày đặc biệt trong lịch sử Giáo Hội. Giới báo chí gọi là “Chúa
nhật 4 Giáo Hoàng”: lần đầu tiên hai vị Giáo Hoàng cùng được tôn phong hiển
thánh trong một buổi lễ và lần đầu tiên hai vị Giáo Hoàng: một vị đương kim và một vị cựu, cùng hiện diện trong buổi lễ, Đức
Phanxicô và Đức Biển Đức 16.
Buổi lễ diễn ra tại
Quảng trường Thánh Phêrô được sự hiện diện của hàng trăm ngàn tín hữu hiện diện
tại khu vực Đền Thờ và vùng phụ cận, không kể hàng chục ngàn người khác tham dự
thánh lễ qua các màn hình khổng lồ được bố trí tại một số nơi ở Roma, cũng như
tại Quảng trường trước Nhà Thờ chính tòa Milano, cách Roma khoảng 500 cây số.
Theo đô trưởng Roma, Ông Ignazio Marino, hàng tỷ khán thính giả trên thế giới
cũng theo dõi buổi lễ đặc biệt này qua truyền hình và
các phương tiện truyền thông khác.
Trên thềm Đền thờ, bên
trái lễ đài từ dưới nhìn lên, được dành cho 150 Hồng Y và 700 Giám Mục, còn bên
phải được dành cho các vị Quốc trưởng, thủ tướng, các quan chức và đại sứ thuộc
120 phái đoàn chính thức của các nước và nhiều cơ quan quốc tế, các đại diện
tôn giáo, Chính Thống, Anh giáo, và cả Hồi giáo.
Hàng ngàn tín hữu đã
qua đêm tại khu vực cạnh Quảng trường Thánh Phêrô, để lúc gần 6 giờ sáng, vừa
khi được phép, họ tiến ngay vào khu vực dự lễ. Bầu trời Roma
mây dầy, nhưng phần lớn thời gian không có mưa, nên tránh được nhiều vụ cảm
nắng.
Sơ lược tiểu sử hai vị
tân Hiển Thánh
- Đức Giáo Hoàng Gioan
23
Đức Gioan 23 tên đời là
Angelo Giuseppe Roncalli, sinh ngày 25.11.1881 tại Bergamo, Bắc Italia, trong
một gia đình 13 người con, Angelo là người thứ tư. Bé Angelo đã được rửa tội
ngay ngày chào đời và đã sống thời thơ ấu trong bầu khí Đức Tin mạnh mẽ của gia
đình và giáo xứ. Sau khi nhận lãnh bí tích Thêm Sức và rước lễ lần đầu năm
1889, Angelo gia nhập chủng viện
Từ năm 1921, bắt đầu
giai đoạn 2 trong đời cha Roncalli: giai đoạn phục vụ Tòa Thánh. ĐGH Benedetto
XV gọi cha về bộ Truyền Giáo và 4 năm sau đó, 1925, Đức Pio XI chỉ định cha làm
Kinh Lược tông tòa Bulgari và nâng cha lên hàng GM. Mười năm sau, Đức Cha được
chỉ định làm Đại Diện Tông Tòa tại Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp. Những năm làm việc tại
những môi trường thật khó khăn này đã giúp Đức Cha thu thập những kinh nghiệm
hay đẹp, nhưng cũng đã làm cho Đức Cha chịu nhiều hiểu lầm đau khổ. Trong thời thế chiến thứ hai, Đức Cha đã cứu được nhiều người Do
Thái nhờ tư cách ngoại giao. Năm 1953, Đức Cha Roncalli được nâng lên
hàng HY và 5 năm sau đó, khi ĐGH Pio XII qua đời, HY đoàn đã bầu ĐHY Roncalli
vào nhiệm vụ chủ chăn giáo hội hoàn vũ với tên gọi là Gioan 23. Suốt triều đại
giáo hoàng của Ngài, Đức Gioan 23 đã được toàn thế giới yêu mến, xem là hình
ảnh đích thật nhất của một chủ chăn nhân lành, đơn sơ nhưng can đảm, hiền hòa
những đầy sáng kiến, nổi bật nhất là quyết định triệu tập Công Đồng chung
Vatican II. ĐGH Gioan 23 qua đời chiều ngày 03.06.1963.
Ngài được Đức Gioan Phaolo 2 tôn phong chân phước ngày 03.09 năm 2000 tại quảng
trường Thánh Phêrô.
- Đức Giáo Hoàng Gioan
Phaolô 2
Karol Jozef Wojtyla
sinh ngày 18.05.1920 tại Wadowice bên Ba Lan. Tuổi thơ
của Karol mang nhiều tang tóc. Bà mẹ Emilia qua đời năm 1929, Karol vừa lên 9
tuổi, Năm 1932, đến lượt người anh trai bác sĩ Edmund và năm 1941, Karol mồ côi
cha. Năm lên 9 tuổi, Karol được rước lễ lần đầu và lãnh bí
tích thêm sức năm 18 tuổi. Năm 1938, sau khi hoàn tất
bậc trung học tại Wadowice, Karol ghi danh vào trường đại học Jagellonica tại
Cracovia. Năm sau 1939, quân Đức quốc xã xâm lăng
đóng cửa các trường đạo học Ba Lan. Karol phải đi làm công nhân trong một xưởng
đẽo đá rồi trong hãng hóa học Solvay để sống và để tránh khỏi bị lưu đày sang
Đức. Đồng thời Karol cũng phát triển tài năng kịch nghệ bẩm sinh. Giữa bao
nhiêu khó khăn cấm cản của quê hương Ba Lan bị quân
Đức chiếm đóng, Karol khám phá ra ơn gọi tu trì và quyết định xin theo các khóa
huấn luyện đào tạo linh mục lén lút tại Cracovia, do ĐTGM Adam Stefan Sapieha
điều động.
Chiến
tranh chấm dứt, thầy Karol tiếp tục việc học tại đại chủng viện Cracovia và tại
phân khoa thần học đại học Jagellonica cho đến khi thụ phong linh mục ngày
01.11.1946. Sau đó cha được gửi sang Roma tiếp tục học tiến sĩ thần học. Năm
1948, cha trở về quê hương làm phụ tá trong các giáo xứ phụ cận Cracovia, linh
hướng sinh viên, giảng dạy các bộ môn thần học luân lý đạo đức tại đại chủng
viện Cracovia và tại phân khoa thần học Lublino. Tháng 7 năm
1958, ĐGH Pio XII chỉ định cha làm GM phụ tá Cracovia. Tháng giêng năm
1964, Đức Cha Wojtyla được ĐTC Phaolo VI chỉ định làm TGM Cracovia và 3 năm sau
đó, 1967, nâng lên hàng HY. ĐC tham gia các hoạt động của Công đồng chung Vatican 2, cộng tác vào việc soạn thảo hiến chế Vui
Mừng và hy vọng. Khuôn mặt và hoạt động của ĐC nổi bật lên trong môi trường
Giáo hội Ba Lan đang nằm trong kềm kẹp của xã hội cộng
sản bấy giờ.
Ngày 16.10.1978, ĐHY Wojtyla
được HY đoàn bầu lên làm Giáo Hoàng với tên hiệu là Gioan Phaolo 2 và chính
thức nhậm chức ngày 22 tháng 10 sau đó. Ngày 13.05.1981, ĐGH Gioan Phaolo 2 đã
bị mưu sát nhưng thoát chết nhờ bàn tay che chở của
hiền mẫu Maria. Ngài đã tha thứ cho kẻ mưu sát mình và ý thức là đã được ban
cho một cuộc sống mới, người đã miệt mài hoạt đông phục vụ không biết mỏi mệt. Chưa có vị Giáo Hoàng nào đã viếng thăm gặp gỡ với tín hữu nhiều
như Đức Gioan Phaolo 2. Ngài qua đời lúc 21 giờ 37
ngày 02.04.2005 tại dinh tông tòa trong nội thành
Thánh Lễ
Lúc quá 9 giờ 30, Đức
nguyên Giáo Hoàng Biển Đức 16 tiến vào địa điểm hành lễ, giữa tiếng vỗ tay chào
mừng của mọi người. Ngài ngồi ở ghế đầu dành cho các Hồng Y,
phía sau đã có 700 GM trong phẩm phục đồng tế ngồi sẵn.
Các tín hữu cũng cảm
động vỗ tay như vậy khi tổng thống Italia, ông Giorgio Napolitano, và phu nhân
đến chào ngài, khi đến khu vực dành cho các vị nguyên thủ quốc gia.
10 giờ kém 5 phút,
trong khi ca đoàn và mọi người hát kinh cầu các thánh, đoàn 150 Hồng Y đồng tế
bắt đầu tiến từ bên trong đền thờ Thánh Phêrô tiến ra lễ đài, đi trước là các
vị Thượng Phụ và TGM trưởng của các Giáo Hội Công Giáo nghi lễ Đông phương. Đi sau cùng là ĐTC Phanxicô. Ngài xông hương bàn thờ xong và
tiến lại chào vị tiền nhiệm Biển Đức 16 của ngài, trước khi tiến đến bái kính
tượng Đức Mẹ và đến ngai tòa.
Nghi thức phong hiển
thánh bắt đầu với 3 lần ĐHY Angelo Amato, Tổng trưởng Bộ Phong Thánh, nhân danh
toàn thể Giáo Hội xin ĐTC ghi tên hai chân phước Gioan 23 và Gioan Phaolô 2 vào
Sổ Bộ các thánh. Sau lời thỉnh cầu thứ I, ĐTC mời gọi toàn thể các tín hữu cầu
xin Thiên Chúa toàn năng nhờ Đức Giêsu Kitô, Đức Trinh Nữ Maria và các thánh,
nâng đỡ chúng ta bằng ơn thánh điều mà chúng ta sắp thực hiện. Sau lời thỉnh cầu thứ hai, ĐTC mời gọi cộng đoàn hát kinh Cầu Xin
Chúa Thánh Linh. Sau lời xin thứ 3 của ĐHY Tổng trưởng Bộ Phong thánh,
ĐTC đã tuyên đọc công thức phong thánh:
“Để tôn vinh Chúa Ba
Ngôi cực thánh, để tuyên dương đức tin Công Giáo và tăng tiến đời sống Kitô,
với quyền bính của Chúa Giêsu Kitô, của các thánh Tông Đồ Phêrô và Phaolô và
của Chúng Tôi, sau khi suy nghĩ chín chắn, nhiều lần khẩn cầu ơn phù trợ của
Chúa và lắng nghe ý kiến của nhiều anh em chúng tôi trong hàng Giám Mục,
chúng tôi tuyên bố và xác định Chân Phước Gioan 23 và Gioan Phaolô 2 là Hiển
Thánh, và chúng tôi ghi tên các ngài vào sổ bộ các Thánh và qui định rằng trong
toàn thể Giáo Hội, các Ngài được được tôn kính với lòng sùng mộ nơi Các Thánh.
Nhân danh Cha và Con và Thánh Thần
ĐTC vừa dứt lời, cộng
đoàn vỗ tay nồng nhiệt và ca đoàn cùng cộng đoàn ca bài Jubilate Deo (Hãy tung
hô Chúa, hãy hát mừng Chúa), trong khi đó, thánh tích của hai vị tân hiển thánh
được rước lên cho ĐTC hôn kính trước khi đặt trên một giá nhỏ phía trước bàn
thờ. Thánh tích của Đức Gioan 23 là một mảnh da của Người, và của Đức Gioan
Phaolô 2 là một ống nhỏ đựng máu của thánh nhân.
Trong
bài giảng sau bài đọc Tin Mừng bằng tiếng la tinh và hy lạp, ĐTC đã diễn giải
bài Tin Mừng về việc Thánh Tôma tông đồ được Chúa Giêsu Phục Sinh mời gọi động
chạm đến những vế thương để tin và đừng cứng lòng nữa. ĐTC nói đến lòng can
đảm của hai vị thánh Giáo Hoàng không hổ thẹn về những vết thương của Chúa,
ngoan ngoãn tuân theo Chúa Thánh Linh trong việc hướng dẫn Dân Chúa, và ĐTC đặc
biệt cầu xin Đức Gioan Phaolô 2, vị Giáo Hoàng của gia đình, hướng dẫn hành trình
của Thượng Hội đồng GM về gia đình.
Toàn văn bài giảng của
ĐTC
“Nơi trọng tâm chúa
nhật kết thúc Tuần Bát Nhật Phục Sinh này, mà Đức Gioan Phaolô 2 đã muốn gọi là
Chúa Nhật Lòng Thương Xót Chúa, có những vết thương vinh hiển của Chúa Giêsu
Phục sinh.
“Chúa đã tỏ các vết
thương ấy lần đầu tiên khi Ngài hiện ra với các Tông Đồ, chính buổi chiều tối
ngày sau ngày sabát, ngày Phục sinh, nhưng chiều tối hôm ấy không có tông đồ
Tôma; và khi nhưng vị khác kể lại với ông là đã thấy Chúa, ông trả lời là sẽ
không tin nếu không nhìn thấy và động chạm đến các vết thương của Ngài. 8 ngày
sau, Chúa Giêsu lại hiện ra tại Nhà Tiệc Ly, giữa các môn đệ, và có cả Tôma;
Ngài ngỏ lời với ông và mời ông chạm đến các vết thương của Ngài. Bấy giờ con
người chân thành ấy, con người quen đích thân kiểm chứng, liền quỳ xuống trước
Chúa Giêsu và thưa: “Lạy Chúa con, lạy Thiên Chúa của con!” (Ga 20,28).
“Những vết thương của
Chúa Giêsu là cớ vấp phạm đối với đức tin, nhưng chúng cũng là điều kiểm chứng
niềm tin. Vì thế nơi thân thể của Chúa Kitô Phục Sinh, những vết thương ấy
không biến mất, nhưng tồn tại, vì những vết thương ấy là dấu chỉ trường tồn về
tình thương của Thiên Chúa đối với chúng ta, và chúng không thể thiếu được để
tin nơi Thiên Chúa. Không phải để tin Thiên Chúa hiện hữu,
nhưng để tin rằng Thiên Chúa là tình thương, là lòng từ bi, trung tín.
Thánh Phêrô, nhắc lại Ngôn sứ Isaia, đã viết cho các tín hữu Kitô: “Từ những
vết thương của Người, anh chị em được chữa lành” (1 Pr 2,24;
Xc Is 53,5).
“Đức Gioan 23 và Gioan
Phaolô 2 đã can đảm nhìn những vết thương của Chúa Giêsu, động chạm đến những
bàn tay bị thương và cạnh sườn của Chúa bị đâm thâu qua. Các vị đã không hổ
thẹn vì thân thể của Chúa Kitô, không vấp phạm về Chúa, về thập giá của Ngài Is
58,7); không hổ thẹn vì thân mình của người anh em (Xc 58,7), vì nơi mỗi người
đau khổ, các vị nhìn thấy Chúa Giêsu. Hai vị là những người can đảm, đầy ơn táo
bạo (parresía) của Chúa Thánh Linh, và đã làm chứng cho Giáo Hội và thế giới về
lòng từ nhân của Thiên Chúa, về lòng từ bi của Chúa. Các vị
đã là những linh mục, giám mục và giáo hoàng của thế kỷ 20. Các vị đã sống những thảm trạng, nhưng không để chúng lướt thắng.
Nơi các vị, Thiên Chúa mạnh mẽ hơn; niềm tin nơi Chúa Giêsu Đấng Cứu Chuộc con
người và là Chúa tể của lịch sử mạnh mẽ hơn; nơi các vị sự gần gũi từ mẫu của
Mẹ Maria mạnh mẽ hơn. Nơi hai vị là những người chiêm ngắm các vết thương của
Chúa Kitô và là chứng nhân về lòng từ bi của Chúa có một “niềm hy vọng sinh
động”, cùng với một “niềm vui khôn tả và vinh hiển” (1 Pr 1,3.8). Niềm hy vọng
và niềm vui mà Chúa Kitô phục sinh ban cho các môn đệ của Ngài, và không ai và
không gì có thể làm cho họ bị thiếu những hồng ân ấy.
Niềm hy vọng và niềm vui phục sinh, được thanh luyện qua cái lò từ bỏ, loại trừ
sự gần gũi tội lỗi cho đến tột cùng, đến độ cảm thấy
buồn nôn vì chén đắng. Đó chính là niềm hy vọng và niềm vui mà hai vị Thánh
Giáo Hoàng đã lãnh nhận như hồng ân từ Chúa phục sinh và tiếp đến, các vị đã
trao tặng dồi dào cho Dân Chúa, và được lòng biết ơn đời đời của họ.
“Niềm hy vọng và niềm
vui này được cảm nghiệm trong cộng đoàn đầu tiên của các tín hữu ở Jerusalem,
như sách Tông đồ công vụ kể lại (Xc 2,42-47). Đó là một cộng
đoàn trong đó nòng cốt của Tin Mừng được sống thực, nghĩa là tình thương, lòng
từ bi, trong đơn sơ và huynh đệ.
“Và đó là hình ảnh Giáo
Hội mà Công đồng chung Vatican 2 đã có trước mắt. Đức
Gioan 23 và Gioan Phaolô 2 đã cộng tác với Chúa Thánh Linh để phục hồi và canh
tân Giáo Hội theo dạng thức nguyên thủy, dạng thức mà các thánh qua các thế kỷ
đã mang lại cho Giáo Hội. Chúng ta đừng quên rằng chính các thánh đã làm cho
Giáo Hội tiến bước và tăng trưởng. Trong việc triệu tập Công đồng chung Vatian
2, Đức Gioan 23 đã chứng tỏ một thái độ ngoan ngoãn đối với Chúa Thánh Linh, đã
để cho Chúa hướng dẫn, và đối với Giáo Hội, Người là một vị mục tử đối với Hội
Thánh, một vị hướng đạo được hướng dẫn. Đó chính là một sự phục vụ cao cả Người
dành cho Giáo Hội; Người là một vị Giáo Hoàng ngoan ngoãn tuân theo Chúa Thánh Linh.
“Trong
việc phục vụ Dân Chúa, Đức Gioan Phaolô 2 là vị Giáo Hoàng của gia đình. Chính
Người đã có lần nói là muốn được nhắc nhớ đến như vị Giáo Hoàng của gia đình.
Tôi vui lòng nhấn mạnh điều đó trong lúc chúng ta đang sống
hành trình Thượng HĐGM về gia đình và với các gia đình, một hành trình mà từ
trời cao, chắc chắn Người đang tháp tùng và hỗ trợ. xin cả hai vị tân
Hiển Thánh Mục Tử của Dân Chúa chuyển cầu cho Giáo Hội, để trong hai năm hành
trình Thượng HĐGM này, Giáo hội ngoan ngoãn tuân theo chỉ dạy của Chúa Thánh
Linh trong việc phục vụ mục vụ gia đình. Xin cả hai thánh
nhân dạy chúng ta đừng coi các vết thương của Chúa Kitô như cớ vấp phạm, tập
trung vào mầu nhiệm từ bi của Chúa, luôn hy vọng, luôn tha thứ, luôn yêu thương”.
Lời nguyện phổ quát và
chào thăm
Trong phần lời nguyện
phổ quát bằng 5 thứ tiếng Tây Ban Nha, Arập, Anh, Hoa, và Pháp, cộng đoàn đã
cầu xin Chúa cho vẻ đẹp của đời sống mới luôn rạng ngời trong Giáo Hội và cho mỗi
người nhận biết Chúa Giêsu Phục Sinh và hằng sống; cầu xin Chúa Cha đổ Thần Trí
trên các tội nhân và những người lầm lạc trong tâm hồn và trong đêm tối được
gặp Chúa Phục Sinh; cầu cho những người mới được tái sinh nhờ ơn thánh của các
nhiệm tích Vượt Qua được Chúa giữ gìn trong sự thánh thiện và qua hoạt động của
họ, mọi người thấy được công việc của Chúa Giêsu Phục Sinh và hằng sống. Ý
nguyện thứ tư: nhờ lời chuyển cầu của Thánh Gioan 23, xin Chúa Cha lôi kéo tư
tưởng và quyết định của các vị thủ lãnh các dân nước ra khỏi cái vòng oán thù
và bạo lực, và để Chúa Giêsu Phục Sinh và hằng sống chiến thắng trong các quan
hệ của con người với nhau. Sau cùng, nhờ lời chuyển cầu của thánh Gioan Phaolô
2, xin Chúa Cha luôn khơi lên nơi những người thuộc giới văn hóa, khoa học và
chính quyền lòng say mê bênh vực phẩm giá con người và để Chúa Giêsu Phục Sinh
và hằng sống được phụng sự nơi mỗi người.
Trong phần rước lễ, 70
phó tế đã mang Minh Máu Thánh đến cho các HY, GM đồng tế, trong khi 700 LM và
phó tế khác phân phát Mình Thánh Chúa cho các tín hữu tại Quảng trường cũng như
tại đường Hòa giải.
Cuối
thánh lễ, ĐTC đã chủ sự phần đọc kinh Lạy Nữ Vương Thiên Đang. Trong
bài huấn dụ ngắn trước đó, ngài nồng nhiệt chào thăm và cám ơn các Hồng Y, đông
đảo các GM và LM đến từ các nơi trên thế giới. Ngài
cũng cám ơn các phái đoàn chính thức đến từ bao nhiêu nước, đến đây để tôn kính
hai vị Giáo Hoàng đã góp phần không thể xóa nhòa cho chính nghĩa phát triển các
dân tộc và hòa bình. Ngài không quên cám ơn chính quyền Italia về sự
cộng tác quí giá, cũng như thân ái chào thăm các tín hữu thuộc giáo phận
Bergamo và Cracovia nguyên quán của hai vị Giáo Hoàng và tất cả các tín hữu
tham dự trực tiếp hoặc qua các phương tiện truyền thống thánh lễ phong thánh
này.
Thánh
lễ kéo dài 2 giờ 10 phút và kết thúc lúc 12 giờ 10. ĐTC
đặc biệt chào thăm Đức nguyên Giáo Hoàng Biển Đức 16 trước khi chào các vị
trưởng phái đoàn của các nước.
G. Trần Đức Anh OP, Mai
Anh