Nội dung bài viết về lịch sử Giáo Hội Hàn quốc của Linh
Mục Rossi De Gasperis, dòng Tên
vi.radiovaticana.va/2014-08-08
12:13:26 – Chỉ còn một tuần nữa
Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ viếng thăm Hàn quốc để tham dự Ngày Giới Trẻ Á châu
và chủ sự lễ phong chân phước cho 124 vị tử đạo nước này.
Chúng tôi xin giới
thiệu với qúy vị và các bạn nội dung bài viết của cha Rossi de Gasperis, dòng
Tên, về lịch sử Giáo Hội Hàn quốc.
Giáo Hội tại Hàn quốc
đã nảy sinh từ một sáng kiến của các giáo dân vào năm 1784, mà không có sự trợ
giúp trực tiếp nào của các thừa sai. Thời đó Đại Hàn tùy
thuộc Trung Quốc, nơi triều đình tiếp đón nhiều người Âu châu chuyên viên địa
lý, thiên văn và các khoa học thời bấy giờ, kể cả tôn giáo. Trong số các chuyên viên ấy cũng có các linh mục công giáo. Tuy nhiên, trên bình diện văn hóa Đại Hàn là “vương quốc ẩn cư”,
đóng kín với mọi ảnh hưởng từ bên ngoài. Thời đó có một nhóm các nhà trí
thức, văn sĩ và triết gia thành lập tổ chức “Gang-Hak-Hwe, Diễn đàn khoa học”,
và trong các cuộc thảo luận họ đưa ra vấn nạn liên quan tới chiều kích tôn giáo
của cuộc sống và khát vọng của trí tuệ con người liên quan tới sự thật. Họ sang
Bắc Kinh và nghe nói tới một niềm tin mới, mà họ tìm hiểu bằng cách đọc một
cuốn giáo lý và vài sách kitô do cha Matteo Ricci và một vài tu sĩ dòng Tên đã
viết bằng tiếng Hoa, hai thế kỷ trước đó. Như thế một giáo dân Đại Hàn là ông
Hong Yu-Han đã say mê các sách này và tuy không gặp kitô hữu nào cũng không
nhận được bí tích Rửa Tội, ông vẫn có thói quen cầu nguyện theo một cách nào
đó, và hằng tuần cử hành một “Ngày của Chúa” và biến nó thành gia tài của mình.
Thật ra, hai thế kỷ
trước đó đã có vài thừa sai ngoại quốc sang Đại Hàn theo cuộc xâm lăng của
Người Nhật, và đã ban bí tích Rửa Tội cho vài người dân, nhưng các tín hữu đầu
tiên này biến mất không để lại dấu vết nào. Như thế trong vòng hơn 50 năm hàng
trăm giáo dân nam nữ đã phổ biến Tin Mừng trên quê hương của họ mà không có sự
trợ giúp của các linh mục, trừ sự hiện diện ngắn của vài linh mục người Hoa,
cho tới khi có các thừa sai người Pháp đến Hàn quốc vào năm 1863. Các vị dâng hiến mạng sống cho Chúa Kitô và đương đầu với cái chết
vì đạo trong thanh thản và niềm vui như các tín hữu kitô trong vài thế kỷ đầu
của lịch sử Giáo Hội.
Thật
ra người thành lập Giáo Hội Đại Hàn là ông Lee Byeok. Ông đặc biệt chú ý tới Kitô giáo và xin một người bạn là ông Lee Seung-Hun
khi sang Bắc Kinh mua cho ông các sách kitô bằng tiếng Hoa và khích lệ ông lãnh
bí tích Rửa Tội. Ông bạn này là người tháp tùng thân phụ ông Lee Byeok như là thư ký tòa đại sứ Hàn quốc ở Bắc Kinh. Tại
Bắc Kinh ông Lee Seung-Hun gặp ba linh mục dòng Tên, một người Bồ Đào Nha và
hai người Pháp, mà ông có thể trao đổi bằng chữ Tầu. Sau một tháng dậy
giáo lý vỡ lòng cho ông, cha Grammont ban bí tích Rửa Tội cho ông và đặt tên
thánh là Phêrô.
Vào tháng giêng năm
1784 ông Phêrô Lee Seung-Hun trở về nước mang theo các
sách thiên văn, toán học, hình học và tôn giáo. Cùng với các
bạn mình ông Lee Byeok bắt đầu hết sức học đạo Kitô và có vài người được ông
Phêrô Lee Seung Hun ban phép Rửa tội. Rồi những người
đầu tiên được rửa tội ấy dậy đạo cho những người khác và rửa tội cho họ.
Các sách đặc biệt là các sách kinh được dịch ra tiếng Đại Hàn và được phổ biến
rộng rãi với tinh thần truyền giáo hăng say. Ông Lee Byeok soạn một cuốn tóm
tắt Thánh Kinh Cựu Ước và Tân Ước trong thể thơ phú, trong khi ông Jeong Yak
Jong sáng tác “Bài thơ Mười Điều Răn”. Họ cũng soạn một cuốn lịch phụng vụ ghi
các ngày lễ của Chúa, dành cho lời cầu nguyện, việc chiêm niệm và ăn chay.
Tuy
nhiên các vụ bắt bớ bắt đầu gây ra các nạn nhân đầu tiên. Ông Gioan Baotixita
Lee Byeok bị gia đình bắt giam tại nhà, nhưng ông đã tuyên xưng đức tin bằng
cách ăn chay nhiều ngày, sau đó ông qua đời năm 1785 như vị tử đạo đầu tiên tại
Đại Hàn.
Số các tín hữu gia tăng
và họ tuyển lựa các linh mục và cả một vị giám mục. Nhưng khi
được hỏi ý kiến thì cộng đoàn kitô và Giám Mục Bắc Kinh nói là không được làm
như thế. Nhưng Đức Giám Mục Bắc Kinh hứa sẽ gửi một
linh mục đến. Vào năm 1794 một linh mục trẻ người Tầu là cha Giacôbê Chu
lén lút vào Hàn quốc và bí mật ban các bí tích cho giáo dân và trợ giúp họ ban
đêm. Và trong vòng sáu năm bốn tháng số tìn hữu từ 4.000 tăng lên 10.000. Vì
cảnh sát bắt giữ và tra tấn các kitô hữu bắt họ phải khai vị linh mục ở đâu,
cha
Cuộc bắt đạo năm 1839
đã khiến cho vài thừa sai người Pháp và các giáo dân lãnh đạo cộng đoàn kitô
Đại Hàn chịu tử đạo, như ông Phaolô Jeong Ha-Sang và ông Agostino Yoo Jin-Ghil,
là hai người đã thành lập giáo phận Cho Seon năm 1831. Các thừa sai Pháp cũng
gửi vài người trẻ sang
Chuyến
viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô tại Nam Hàn với cuộc gẵp gỡ giới trẻ Á
châu xem ra thực hiện chương trình của ngài bắt đầu từ các vùng ngoại biên. Không
phải chỉ trong nghĩa địa lý và cả trong nghĩa thần học nữa. Thật thế
Giáo Hội Hàn quóc đã không bắt đầu từ hàng giáo sĩ, từ các bí tích, lại càng
không phải từ giáo lý và các cuộc rước lễ lần đầu của trẻ em, mà từ niềm tin
của người lớn nơi Lời Chúa, được khẳng định trong cái chết tử đạo của họ và
trong tình bác ái. Rồi Lời Chúa tìm ra con đường để đến với các lương tâm người
lớn “không lời” (1 Pr 3,1). Giữa các thừa sai dòng Tên
cùng với cha Matteo Ricci, hồi cuối thế kỷ XVI có ai đã tưởng tượng rằng một
vài tác phẩm của các vị đã mở đường cho đức tin nơi các nhà trí thức Đại Hàn
của thế kỷ XIX?
Người ta là thành phần
của Giáo Hội với đức tin tiền rửa tội, chứ không phải vì một ghi chép trong các
sổ của giáo phận. Và từ Giáo Hội người ta đi ra vì lòng tin, cả khi người ta
giữ lại nhiều lễ nghi bí tích long trọng và các thực hành đạo đức đã hết ý
nghĩa đối với các người cử hành chúng.
Á châu của các đám đông
dân chúng, của các đầu óc thông minh sâu xa và của các nhậy cảm tinh thần tinh
tế, của các bậc thầy tư tưởng có khả năng đối thoại trên khoa học, của các nhà
gieo hạt lớn của Giáo Hội Nestriana, là Giáo Hội công giáo thánh thiện tông
truyền Assiri của Đông phương - trong các thế kỷ thứ IV và thứ V, và của công
cuộc truyền giáo của các tu sĩ dòng Phanxicô trong hai thế kỷ XIII-XIV... có lẽ
là vùng đất văn hóa ngoại biên, nơi người ta có thể hiểu Chúa Thánh Thần là cơ
cấu riêng của Giáo Hội Chúa Giêsu phục sinh chừng nào, trước và hơn tất cả các
lễ nghi bí tích và các cơ cấu giáo hội của Tây Phương hay Phi châu, và là nơi
hạt giống của Thần Khí có thể được tìm kiếm và tái họp bên cạnh nhiều truyền
thống tôn giáo mà trong đó nó đã được gieo vãi qua các thế kỷ.
Trong lịch sử hiện đại
mặc dù chiến tranh lạnh đã chấm dứt trên thế giới, nhưng Đại Hàn vẫn còn là
vùng ghi đậm dấu vết hậu qủa của nó với chiến tranh Triều tiên và sự kiện đất
nước chia đôi lấy vĩ tuyến 38 làm ranh giới. Ngày 15 tháng 8 năm 1948 Cộng Hòa
Nam Hàn khai sinh, trong khi ngày mùng 9 tháng 9 cùng năm, Bắc Hàn được tuyên
bố là Cộng hòa dân chủ nhân dân Bắc Hàn. Ngày 25 tháng 5 năm 1950 Bắc Hàn xâm lăng Nam Hàn. Chiến tranh mau chóng trở
thành toàn diện và bị quốc tế hóa với sự tham dự của Hoa Kỳ trợ giúp Nam Hàn,
và Trung Quốc yểm trợ Bắc Hàn. Ba năm nội chiến đã khiến cho khoảng 400
ngàn người dân Nam Hàn bị giết, 55.000 lính Mỹ thiệt mạng và khoảng 1 triệu
người dân Bắc Hàn và Trung quốc chết và bị thương. Ngày 27 tháng 7 năm 1953
Liên Hiệp Quốc chấp nhận nghị quyết chia đôi Triều Tiên lấy vĩ tuyến 38 làm
ranh giới và là vùng phi quân sự. Nó là “bức tường
Trong
hơn nửa thế kỷ qua chế độ cộng sản vô thần Băc Hàn đã tiêu diệt tôn giáo. Giáo
Hội công giáo không còn linh mục, tu sĩ nam nữ và giáo dân nữa. Tuy
nhiên, Giáo Hội Nam Hàn đã không bao giờ coi bức tường ngăn cách hiện hữu, và
đã liên tục dấn thân hoạt động cho việc thống nhất đất nước, qua các công tác
bác ái cứu trợ nhân dân Bắc Hàn, đặc biệt là cứu đói.
Hội Đồng Giám Mục Nam
Hàn đã thành lập một Ủy ban hòa giải nhắm nhiều mục đích khác nhau. Cha Timoteo
Lee Eun-Hyung thành phần Ủy ban cho biết ngoài việc rao truyền Tin Mừng cho Bắc
Hàn là nơi không có tự do tôn giáo, Ủy ban tìm mọi cách để trao đổi tin tức
giữa hai miền, cũng như chia sẻ tình yêu thương liên đới, trong đó có việc trợ
giúp các anh chị em Bắc Hàn định cư tại Nam Hàn. Ngoài ra còn có việc cầu
nguyện chung. Gần biên giới có vài
giáo xứ, trong đó vào mỗi ngày thứ tư tín hữu tụ tập nhau cầu nguyện cho người
dân Bắc Hàn.
Hồi tháng 5 vừa qua ĐHY
Andrew Yeom Soo-Jung, TGM Seoul đã sang thăm vùng kỹ nghệ
(SD 4-8-2014)
Linh Tiến Khải