Tường trình đúc kết các bài phát biểu tại Thượng Hội đồng Giám
Mục tế giới về gia đình
vi.radiovaticana.va/2014-10-13 12:13:17 –
Trước sự hiện diện của
ĐTC và các nghị phụ, ĐHY Peter Erdoe, người Hungari, Tổng tường trình viên, đã
đọc bản tường trình đúc kết các ý kiến chính trong các bài phát biểu và suy tư
của 180 nghị phụ trong tuần đầu của Công nghị GM thế giới.
Văn bản này được dùng
làm căn bản cho cho việc soạn Văn kiện chung kết của
Thượng HĐGM này.
Bản tường trình đề ra 3
đường hướng chỉ đạo, đó là lắng nghe bối cảnh xã hội và văn hóa trong đó các
gia đình ngày nay đang sống; sau đó là đối chiếu với những viễn tượng mục vụ
cần đề ra và nhất là nhìn lên Chúa Kitô, lắng nghe Tin Mừng của Chúa về gia
đình.
- Gia đình là thực tại
”quan trọng và quí giá”, ”là nguồn vui mừng và cũng là nơi có thử thách, những
tình cảm sâu và và những quan hệ nhiều khi bị thương tổn, là trường dạy về lòng
nhân đạo. Trước tiên cần lắng nghe gia đình trong toàn bộ
phức tạp của thực tại này. Chủ nghĩa cá nhân thái quá, thử thách lớn về
cô đơn, tình cảm tự kỷ gắn liền với những tình cảm mong manh, ”ác mộng” vì công
ăn việc làm bấp bênh, cùng với chiến tranh, nạn khủng bố, di cư, ngày càng làm
cho tình trạng nhiều gia đình bị suy thoái. Chính trong bối cảnh đó, Giáo Hội
phải mang lại hy vọng và ý nghĩa cho đời sống con người ngày nay, giúp họ ngày
càng hiểu biết giáo lý đức tin nhưng đồng thời cũng đề nghị với họ lòng từ bi
Chúa”.
Tiếp
đến là hướng nhìn lên Chúa Kitô, Đấng tái khẳng định sự kết hiệp bất khả phân
ly giữa một người nam và một người nữ, nhưng cũng cho phép đọc giao ước hôn
phối trong sự liên tục và mới mẻ. Nguyên tắc ở đây phải là
nguyên tắc tiệm tiến đối với các đôi vợ chồng bị thất bại tronog hôn nhân,
trong một viễn tượng bao gồm đối với những hình thức bất toàn của thực tại hôn
phối”.
- Bản tường trình được
ĐHY Erdoe tuyên đọc cũng đề cập đến những
trường hợp mục vụ khẩn cấp nhất, cần ủy thác việc
cụ thể hóa trong các Giáo Hội địa phương, luôn luôn ở trong tình hiệp thông với
ĐTC. Trước hết có việc loan báo Tin Mừng gia đình cần thực hiện, không phải để
lên án, nhưng là chữa lành sự dòn mỏng của con người. ”Loan báo Tin Mừng là
trách nhiệm chung của toàn thể Dân Chúa, mỗi người
theo sứ vụ và đoàn sủng riêng. Nếu không có chứng tá vui mừng của các đôi vợ
chồng và của các gia đình, thì việc loan báo, cho dù là đúng đắn, cũng có nguy
cơ không được hiểu hoặc bị chìm đắm trong biển cả những lời nói vốn là đặc tính
của xã hội chúng ta. Các gia đình Công Giáo được kêu gọi trở
thành những chủ thể tích cực trong việc mục vụ gia đình”.
- Bản tường trình nhấn
mạnh rằng việc chuẩn bị hôn
nhân Kitô là điều thiết yếu,
vì hôn nhân này không phải chỉ là một truyền thống văn hóa hoặc một đòi hỏi xã
hội, nhưng là một quyết định theo ơn gọi. Không nhắm
làm cho chu kỳ huấn luyện trở nên phúc tạp, mục đích nhắm tới ở đây là đi vào
chiều sâu, chứ không giới hạn vào những đường hướng tổng quát, trái lại cũng
cần canh tân việc đào tạo linh mục về vấn đề gia đình, nhờ sự can dự của chính
các gia đình. Các nghị phụ cùng đề nghị phải tháp tùng các gia đình sau khi hết
hôn, là thời kỳ sinh tử và tế nhị, trong đó các đôi vợ chồng chín mùi sự ý thức
về bí tích, ý nghĩa và những thách đố về bí tích này.
Đồng thời Giáo Hội cũng
phải khích lệ và nâng đỡ các giáo dân dân thân trong lãnh vực văn hóa, chính
trị và trong xã hội, để không quên tố giác những yếu tố ngăn cản đời sống gia
đình chân thực, vạch rõ nhưng kỳ thị, nghèo đói, loại trừ và bạo lực.
- Về những người ly thân, ly dị và ly dị
tái hôn, ĐHY Erdoe nhấn mạnh rằng 'không phải là điều khôn ngoan khi nghĩ
đến những giải pháp độc nhất, theo tiêu chuẩn 'hoặc phải có tất cả hoặc không
được gì hết'; vì thế phải tiếp tục cuộc đối thoại trong các Giáo Hội địa
phương, trong niềm tôn trọng và yêu mến đối với mỗi gia đình bị thương tổn,
nghĩ ngay đến người vợ hoặc chồng bị bỏ rơi một cách bất công, tránh những thái
độ kỳ thị và phải bảo vệ các trẻ em. ”Điều quan trọng là chấp nhận một cách
lương thiện và xây dựng những hậu quả của việc ly thân hoặc ly dị đối với con
cái: con cái không thể trở thành một ”đồ vật” để tranh
giành, và cần phải tìm kiếm những hình thức tốt đẹp nhất để con cái có thể vượt
thắng chấn thương do sự phân rẽ gia đình và có thể tăng trưởng bao nhiêu có thể
trong thanh thản”.
- Về việc cứu xét nhanh
chóng các đơn xin tuyên bố hôn
nhân vô hiệu, ĐHY Erdoe nhắc lại những đề nghị đã được các nghị phụ đề ra
trong khóa họop: nghĩa là không cần phải có 2 phán quyết đồng thuận với nhau,
xác định thể thức hành chánh ở cấp giáo phận để tuyên bố hôn nhân vô hiệu, khởi
sự việc xét xử đơn giản trong trong những vụ hôn phối vô hiệu tỏ tường, đặc
biệt chú ý đến đức tin của những người kết hôn để nhận xét xem bí tích hôn phối
của họ có thành sự hay không. Tất cả những điều đó đòi nhân viên giáo sĩ và
giáo dân tại tòa án hôn phối được chuẩn bị thích hợp,
và các GM địa phương có trách nhiệm nhiều hơn”.
- Về việc cho những tín hữu ly dị tái hôn được rước lễ, vị Tổng
tường trình viên liệt kê những đề nghị chính được trình bày trong Thượng HĐGM
như: duy trì kỷ luật hiện hành, thực hiện một sự cởi mở nhiều hơn đối với những
trường hợp đặc biệt, bất khả phân ly mà không gây ra những bất công hoặc đau
khổ mới; hoặc chọn con đường thống hối: cần thực hiện hành trình này dưới trách
nhiệm của GM giáo phận, trước khi được lãnh nhận các bí tích.
Vấn đề rước lễ thiêng liêng vẫn còn bị bỏ ngỏ, và các nghị phụ kêu
gọi đào sâu hơn về thần học, cũng vậy cần suy tư sâu hơn về các cuộc hôn nhân
hỗn hợp và những vấn đề hệ trọng liên quan tới kỷ luật khác của các Giáo Hội
Chính Thống về hôn phối.
- Về những người đồng tính luyến ái, trong
Thượng HĐGM, có các nghị phụ nhấn mạnh rằng những người đồng tính luyến ái là
những người có năng khiếu và chất lượng có thể cống hiến cho cộng đoàn Kitô:
Giáo Hội phải trở thành căn nhà đón tiếp họ; nhưng Giáo Hội vẫn quyết liệt
không chấp nhận sự kết hiệp đồng tính luyến ái và những sức ép của cac tổ chức
quốc tế đặt điều kiện một quốc gia phải ban hành các qui luật chịu ảnh hưởng
của ý thức hệ gender, giới tính, thì mới được nhận viện trợ tài chánh... Giáo Hội cũng đặc biệt chú ý đến các trẻ em sống với các cặp đồng
phái, và tái khẳng định rằng cần đặt lên hàng đầu những yêu sách và quyền lợi
của các trẻ em.
- Phần cuối của bản
tường trình có đề cập đến các đề tài của thông
điệp Humanae vitae (Sự sống
con người) do Đức Phaolô 6 ban hành năm 1968, và tập trung vào vấn đề cởi mở
đối với sự sống, và định nghĩa sự cởi mở này như một ”đòi hỏi nội tại của tình
yêu vợ chồng”.
- Nhiều nghị phụ nhấn
mạnh sự cần thiết phải có một ngôn
ngữ thực tế cụ thể, biết giải thích vẻ đẹp và chân lý cởi mở đón nhận hồng
ân con cái, và nhờ sự giáo dục thích hợp về các phương pháp điều hòa sinh sản
tự nhiên, và sự đả thông hài hòa và ý thức giữa đôi vợ chồng trong mọi chiều
kích.
ĐHY Erdoe không quên
ghi nhận rằng cuộc đối thoại trong Thượng HĐGM diễn ra trong bầu không khí tự
do và lắng nghe nhau. Ngài cho biết những suy tư trình bày trên đây chưa phải
là quyết định, vì hành trình của Thượng HĐGM sẽ được tiếp nối trong khóa họp
thường lệ nhóm vào tháng 10 năm tới, 2015, cũng về đề tài gia đình.
Sau bài tường trình của
ĐHY Erdoe, các nghị phụ được 10 phút giải lao trước
khi trao đổi ý kiến về bài này. Rồi ban chiều, từ lúc 4 giờ rưỡi, các nghị phụ
nhóm họp và thảo luận trong các nhóm nhỏ theo các sinh
ngữ khác nhau (SD 13-10-2014)
G. Trần Đức Anh OP