Phỏng vấn Đức Thánh Cha trên máy bay từ Cuba sang Mỹ
WASHINGTON. Chiều
ngày 22-9-2015, trên chuyến bay dài 3 tiếng rưỡi từ Santiago de Cuba sang thủ
đô Washington của Hoa Kỳ, ĐTC đã dành cho các ký giả một cuộc họp báo.
Trong dịp đó
ngài trả lời cho những người phê bình giáo huấn của ngài và nói: ”Tất cả những
gì tôi nói đều ở trong giáo huấn xã hội của Hội Thánh”. Về việc Mỹ cấm vận
Cuba, ĐTC nói: ”Tôi hy vọng họ sẽ đạt tới một thỏa hiệp làm hài lòng hai bên”.
Về những người đối lập, ngài nói: ”Một số người đã được mời để chào tôi trong
nhà thờ chính tòa. Không có người nào xưng mình là người đối lập, tôi không được
tin về những vụ bắt bớ”. Sau cùng, ĐTC cho biết với Fidel Castro, ngài đã nói về
thông điệp Laudato sì (Hãy chúc tụng Chúa) và về giáo sư dòng Tên của ông xưa
kia”.
Rosa Miriam Elizalde (Cuba): Con muốn biết các tiêu chuẩn của ĐTC về cuộc cấm vận của
Mỹ chống Cuba? Ngài sẽ nói về vấn đề này với quốc hội Mỹ hay không?
ĐTC. ”Vấn đề cấm
vận là điều thuộc về cuộc thương thảo giữa Hoa Kỳ và Cuba, hai vị quốc trưởng
đã nói tới vấn đề này, đó là điều công khai và tiến theo chiều hướng những quan
hệ tốt mà họ đang tìm kiếm. Tôi hy vọng họ sẽ đạt tới một hiệp định làm hai bên
hài lòng. Về lập trường của Tòa Thánh đối với việc cấm vận, các vị Giáo Hoàng
trước đây đã nói về vấn đề này, và không phải chỉ về cuộc cấm vận Mỹ chống Cuba
mà thôi. Giáo huấn xã hội Công Giáo cũng nói về vấn đề đó. Tại Quốc hội Mỹ, tôi
đã soạn diễn văn, nhưng tôi không thể nói bây giờ.. (cười). Tôi sẽ không nói một
cách đặc biệt về đề tài cấm vận, nhưng tôi sẽ nhắc đến một cách tổng quát tới
các hiệp định song phương và đa phương như một dấu chỉ sự tiến bộ trong sự sống
chung”.
Rosa Flores (đài CNN): Chúng con nghe nói có hơn 50 người đối lập
bị bắt bên ngoài tòa Sứ Thần Tòa Thánh ở Cuba vì họ tìm cách gặp ĐTC. Câu hỏi đầu
tiên là ĐTC có muốn gặp họ không? Và nếu gặp thì Ngài sẽ nói gì với họ?
ĐTC. Trước hết,
tôi không có tin về những vụ bắt bớ. Tôi không có tin về việc xảy ra những vụ bắt
bớ như vậy. Hai câu hỏi tiếp theo là những điều tương lai, và tôi muốn có thể
trả lời. Tôi muốn gặp tất cả mọi người, tất cả đều là con cái Thiên Chúa, mỗi
cuộc gặp gỡ đều phong phú hóa. Điều hiển nhiên là tôi không phải chỉ tiếp kiến,
gặp gỡ những người đối lập, nhưng cả những người khác, kể cả một số vị quốc trưởng.
Tôi đến thăm một nước, không dự dự định cuộc tiếp kiến riêng nào. Từ tòa Sứ Thần
Tòa Thánh, đã có một số điện thoại gọi đến những người thuộc nhóm những người đối
lập, để nói với họ rằng khi tôi đến Nhà thờ Chính tòa, tôi sẽ vui lòng chào
thăm họ. Nhưng không có ai xưng mình là người đối lập khi tôi chào thăm, tôi
không biết trong số họ có người đối lập hay không, tôi đã chào tất cả mọi người
có mặt ở đó. Nếu tôi gặp họ, tôi cũng không biết tôi sẽ nói gì với họ, vì tôi
nói điều tôi nghĩ đến trong đầu lúc ấy.
Silvia Poggioli
(National Public Radio, USA): Trong những thập niên khi Fidel Castro còn nắm
quyền, Giáo Hội Công Giáo đã chịu đau khổ rất nhiều. Trong cuộc gặp gỡ của ĐTC
với ông ấy, Ngài có nhận thấy có gì là hối hận nơi Fidel không?
ĐTC. Hối hận là
điều ở trong sâu thẳm tâm hồn, một điều thuộc về lương tâm. Trong cuộc gặp gỡ với
Fidel, chúng tôi đã nói về những tu sĩ dòng Tên mà ông ấy đã biết, vì tôi có
mang đến cho ông như quà tặng một cuốn sách và một đĩa CD ghi các bài thuyết
trình của cha Llorente (dòng Tên, cựu giáo sư của Ông Fidel) và 2 cuốn sách của
cha Pronzato, mà chắc chắn là ông ấy sẽ thích. Chúng tôi đã nói về những điều ấy.
Chúng tôi đã nói nhiều về thông điệp Laudato sì, ông rất quan tâm đến vấn đề
môi sinh. Đó là một cuộc gặp gỡ không có tính cách chính thức, nhưng tự nhiên
và gia đình ông cũng hiện diện, và cả những người tháp tùng tôi, tài xế của tôi
nữa, nhưng chúng tôi hơi cách nhau nên họ không thể nghe được câu chuyện. Chúng
tôi đã nói nhiều về thông điệp, Ông rất chú ý đến môi trường. Về quá khứ, chúng
tôi đã nói về học viện dòng Tên và cách hoạt động của học viện ấy.
Gian Guido Vecci (báo Corriere della sera, Italia): Một số suy tư, một số lời tố giác của
ĐTC chống sự bất chính trong chế độ kinh tế hoàn cầu, nguy cơ tự hủy diệt của
trái đất, nạn buôn bán khí giới.. cũng là những lời tố giác gây khó chịu, theo
nghĩa chúng đ-ung đến quyền lợi rất lớn. Nhưng hôm trước cuộc viếng thăm này,
có một số phản ứng lạ thường: - và cả những cơ quan truyền thông rất quan trọng
đã lấy lại và truyền đi, đó là có thành phần trong xã hội Mỹ tự hỏi không biết
ĐGH này có phải là người Công Giáo hay không... Trước đây đã có những tranh luận
của những người nói về ”vị Giáo Hoàng cộng sản”, nay họ tự hỏi: ”Đức Giáo Hoàng
này có phải là Công Giáo hay không?” Ngài nghĩ gì về những nhận xét ấy?
ĐTC. Một người
bạn Hồng y đã kể với tôi rằng một bà đến gặp Hồng y ấy và rất lo lắng, bà rất
Công Giáo, và hơi cứng nhắc, nhưng là người tốt lành. Bà ấy hỏi vị Hồng y xem
có phải trong Kinh Thánh có nói về một Ngụy Kitô không. ĐHY giải thích cho bà ấy
rằng Kinh Thánh có nói về Ngụy Kitô trong sách Khải Huyền. Rồi bà hỏi ĐHY xem
có phải Kinh Thánh nói về một ngụy Giáo Hoàng hay không. ĐHY hỏi: tại sao bà hỏi
tôi như thế? Bà ấy đáp: tại vì vị Giáo Hoàng này không đi giầy màu đỏ.!
Về việc tôi có
phải là cộng sản hay không: tôi chắc chắn là tôi không nói một điều gì ngoài những
gì đã được nói trong Đạo lý xã hội Công Giáo. Trong một chuyến bay khác, một ký
giả đồng nghiệp của bạn đã hỏi tôi về vấn đề bài diễn văn của tôi với các phong
trào nhân dân: Nhưng Giáo Hội có đi theo ĐGH không?” Tôi đã trả lời: ”Chính tôi
đi theo Giáo Hội, và về điểm này tôi tin là mình không lầm. Sự việc có thể giải
thích: có lẽ có cái gì đó tạo nên cảm tưởng tôi hơi thuộc phe tả, nhưng giải
thích như thế thực là điều sai lầm. Đạo lý của tôi về tất cả những điều ấy,
thông điệp Laudato sì và về chế độ đế quốc kinh tế là điều ở trong giáo huấn xã
hội của Hội Thánh. Và nếu cần đọc kinh tin kính, tôi sẵn sàng làm.
Jean-Louis de la Vaissiere, hãng AFP: Trong cuộc viếng thăm chót (hồi tháng
7 năm nay) tại Mỹ châu la tinh, ĐTC đã mạnh mẽ phê bình chế độ tư bản, nhưng tại
Cuba ngài lại tỏ ra mềm dịu hơn với chế độ cộng sản? Tại sao?
ĐTC. Trong các
diễn văn tôi đã đọc tại Cuba, tôi luôn nhắc đến đạo lý xã hội của Hội Thánh.
Nhưng những điều cần sửa chữa, tôi nói rõ ràng, không phải như kiểu ”thuốc viên
bọc đường”. Về chế độ tư bản luật rừng, tôi không nói hơn những gì đã được viết
trong Tông huấn ”Evangelii gaudium” (Niềm vui Phúc Âm) và trong thông điệp
Laudato sì. Điều tôi viết như vậy là đủ rồi. Tại Cuba này cuộc viếng thăm có
tính chất rất mục vụ, với cộng đồng Công Giáo, với các tín hữu Kitô và cả những
người thiện chí. Những lời phát biểu của tôi là những bài giảng. Cả với những
người trẻ, các tín hữu Kitô trẻ cũng như những người không tín ngưỡng, và trong
số các tín hữu cũng có những người thuộc các tôn giáo khác, điều tôi nói là một
diễn văn hy vọng, khích lệ đối thoại để tìm kiếm những điều chung. Đó là một
ngôn ngữ có tính chất mục vụ nhiều hơn. Trái lại trong thông điệp, cần phải bàn
tới những điều chuyên môn hơn”.
Nelson Castro (Radio Continental, Argentina): Tại sao ĐTC quyết định không tiếp những
người đối lập? Giáo Hội Công Giáo có thể có một vai trò trong việc giúp tìm một
sự cởi mở về những tự do chính trị, xét vì ĐGH cũng đã giữ một vai trò trong việc
tái lập quan hệ giữa Mỹ và Cuba. Vấn đề tự do này là vấn đề đối với những người
nghĩ khác ở Cuba. Phải chăng đó sẽ là một vai trò mà Tòa Thánh nghĩ cho Giáo hội
Công Giáo trong tương lai tại Cuba?
ĐTC. Trước
tiên, tôi không tiếp riêng một ai, và cũng có một vị quốc trưởng xin được tiếp
kiến riêng. Giáo Hội Cuba đã làm việc để thiết lập danh sách các tù nhân để xin
ân xá, và có 2.200 tù nhân được ân xá. Còn có những vụ khác đang được cứu xét,
vị Chủ tịch HĐGM Cuba nói với tôi như vậy. Có người nói với tôi: thật là đẹp nếu
loại bỏ án tù chung thân! Án này như thể là một án tử hình được ngụy trang, tù
nhân ấy chết dần chết mòn mỗi ngày và không có hy vọng hy vọng được trả tự do.
Một giả thuyết khác là người ta toàn xá cho mọi tù nhân mỗi năm hoặc 2 năm một
lần. Nhưng Giáo Hội đang làm và đã làm... Tôi không nói rằng tất cả 3 ngàn tù
nhân Cuba được trả tự do đều ở trong danh sách do Giáo Hội đệ trình, không phải
vậy. Nhưng Giáo Hội đã làm danh sách ấy, Giáo Hội đã xin ân xá và còn tiếp tục
làm.
Rogelio Mora (Telemundo): Trong vòng 20 năm đã có 3 cuộc viếng thăm của 3 vị Giáo
Hoàng tại Cuba. Phải chăng vì Cuba ”bị bệnh” và chịu đau khổ vì cái gì đó?
ĐTC. Không phải
vậy. Cuộc viếng thăm đầu tiên của ĐGH Gioan Phaolô 2 thật là ”lịch sử”, nhưng
bình thường: ngài đã viếng thăm bao nhiêu nước gây hấn đối với Giáo Hội. Cuộc
viếng thăm thứ hai của ĐGH Biển Đức, và đó cũng là một cuộc viếng thăm bình thường.
Cuộc viếng thăm của tôi thì hơi tình cờ, vì ban đầu tôi đã nghĩ là sẽ đến Hoa Kỳ
đi từ biên giới Mêhicô, từ thành phố Ciudad Juarez. Nhưng đi tới Mêhicô mà
không kính viếng Đức Mẹ Guadalupe thì không thể được. Rồi ngày 17-12 năm ngoái
có cuộc loan báo (về sự tan băng giữa Cuba và Hoa Kỳ) sau một tiến trình dài gần
một năm. Và tôi nói: chúng ta hãy đến Mỹ qua ngả Cuba. Không phải vì nước này
có những tai ương đặc biệt mà những nước khác không có. Tôi không giải thích 3
cuộc viếng thăm như thế. Ví dụ tôi đã viếng thăm Brazil, ĐGH Gioan Phaolô 2 đã
thăm nước này 3, 4 lần, không phải vì nước này có ”một bệnh đặc biệt”. Tôi hài
lòng vì đã viếng thăm Cuba.
G. Trần Đức Anh O.P dịch (vi.radiovaticana.va/news/23/09/2015 12:15)