Can
Đảm Khước Từ Nền Kinh Tế Loại Trừ
Trong
tháng 4 này ĐTC mời gọi chúng ta hiệp ý với tín hữu công giáo toàn thế giới cầu
xin cho giới hữu trách tư tưởng và quản trị kinh tế có can đảm khước từ một nền
kinh tế loại trừ và biết rộng mở cho các con đường mới.
Nếu
dựa trên các giáo huấn của Thánh Kinh và tinh thần Tin Mừng của Chúa
Giêsu, đây sẽ là điều dễ thực hiện. Chương 5 sách Đệ Nhị Luật dậy: “Ngươi phải
yêu đồng loại như chính mình” (Lv 19,18). Sau này Chúa Giêsu tóm tắt mọi giáo
huấn của các ngôn sứ và của Tân Ước khi trả lời một người biệt phái hỏi
Ngài: “Thưa Thầy, trong sách Luật Mô-sê, điều răn nào là điều răn trọng nhất?
“ Đức Giê-su đáp: “Ngươi phải yêu mến Chúa, Thiên Chúa của ngươi,
hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn ngươi. Đó là điều răn quan trọng
nhất và điều răn thứ nhất. Còn điều răn thứ hai, cũng giống điều răn ấy,
là: ngươi phải yêu người thân cận như chính mình. Tất cả Luật Mô-sê và các
sách ngôn sứ đều tuỳ thuộc vào hai điều răn ấy.” (Mt 22,35-40). Nền luân lý đạo
đức cựu ước cũng đã dậy trong hình thức tiêu cực. Chẳng hạn ông Tobia dặn con
như sau: “Điều gì con không thích, thì cũng đừng làm cho ai cả” (Tb 4,15). Ông
bà cha mẹ ta xưa cũng đã dậy: “Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân” Điều mình không
muốn cũng đừng làm cho người khác”. Chúa Giêsu dậy trong hình thức tích cực như
sau: ”Vậy tất cả những gì anh em muốn người ta làm cho mình, thì chính
anh em cũng hãy làm cho người ta, vì Luật Mô-sê và lời các ngôn sứ là thế đó.”
(Mt 7,12). Nói cho cùng luật này dựa trên luật yêu thương: “hãy yêu thương tha
nhân như chính mình”. Sau này Chúa Giêsu còn đi một bước xa hơn: “Hãy yêu
thương nhau như Thầy yêu các con”.
Nếu
mọi người đều lấy tình yêu làm chuẩn mực để đối xử với nhau, thì bộ mặt thế
giới này sẽ biến đổi ngay tức khắc. Tuy nhiên, khi nói đến kinh tế, tài chánh,
doanh thương là người ta nghĩ ngay đến lợi nhuận. “Mua rẻ bán mắc” là
châm ngôn của dân buôn bán thuộc mọi thời đại.
Thật
ra, đây cũng là điều bình thường thôi. Buôn bán, làm việc, giao dịch phải có
lời mới sống được. Nhưng trong các hệ thống kinh tế người ta có trăm ngàn
phương cách để kiếm lời một cách bất chính. Và như thế người ta loại trừ nhau,
và nhất là loại trừ những người nghèo, những người yếu thế, không có khả năng,
không có phương tiện và không có tiếng nói trong xã hội. Nhưng khi lấy yêu
thương làm nguyên tắc hướng dẫn, người ta sẽ có cung cách hành xử khác. Buôn
bán thì vẫn ăn lời đấy, nhưng không chèn ép, ức hiếp, cắt cổ bóc lột người
khác. Trái lại, còn biết dùng tiền lời để làm việc nghĩa, trợ giúp những người
túng thiếu, bần cùng và nhất là đầu tư vào những chương trình thăng tiến giáo
dục, y tế, an sinh, xây trường học, nhà ở, tạo công ăn việc làm cho những
người không có phương tiện tài chánh. Đây là điều nhiều triệu phú đã làm. Điển
hình như tỷ phú Bill Gates có gia tài lên tới 91,3 tỷ mỹ kim, đứng hàng thứ hai
sau Jeff Bezos có gia tài 99,6 tỷ mỹ kim. Tiếp đến là Warren Buffet với 85 tỷ
mỹ kim, rồi Amancio Ortega với 75,5 tỷ mỹ kim và Mark Zuckerberg với 72,6 tỷ mỹ
kim.
Hai
ông bà Bill Gates hàng năm đều bỏ ra hàng chục triệu mỹ kim để giúp dân nghèo
nhiều nước trên thế giới, trong đó có các nước Phi châu. Nghĩa là người giầu
vẫn có thể biết sử dụng của cải để làm cho người khác bớt đói khỏ và sung sướng
hạnh phúc hơn. Vì nói cho cùng có giầu mấy đi nữa chúng ta cũng chỉ ăn
được từng ấy thực phẩm mỗi ngày. Khi chết đi có xây lăng tẩm to lớn và sang
trọng mấy đi nữa thì thân xác cũng chỉ vừa một chiếc hòm chiếm không bao nhiêu
đất.
Sách
Châm Ngôn dậy chúng ta rằng tiền bạc không phải là tất cả. Tuy thế giới tôn
kính người giầu, nhưng Thiên Chúa lại lựa chọn người nghèo (Gc 2,5). Chính Chúa
Giêsu đã tự đồng hoá với người nghèo không cơm ăn áo mặc, rách rưới, bị bỏ rơi
quên lãng, đau khổ, bị tù tội và gạt bỏ ngoài lề xã hội: “Điều các con
làm cho một trong những anh em bé nhỏ nhất đây là anh em làm cho chính Thầy
vậy” (Mt 25, 40). Ngôn sứ Isaia dậy dân Do thái rằng: “Cách ăn chay mà Ta ưa
thích chẳng phải là thế này sao: mở xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói
buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập tan mọi gông cùm? Chẳng phải là chia
cơm cho người đói,
rước
vào nhà những người nghèo không nơi trú ngụ; thấy ai mình trần thì cho áo che
thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục?” (Is 58,6-7). Chính
vì thế tín hữu phải lo lắng giúp đỡ người nghèo. Thờ ơ không biết đến những
người cần được trợ giúp là một tội.
Với
các tâm tình trên đây trong tháng 4 này hiệp ý với tín hữu công giáo toàn thế
giới cầu xin cho giới hữu trách tư tưởng và quản trị kinh tế có can đảm khước
từ một nền kinh tế loại trừ và biết rộng mở cho các con đường mới để thăng tiến
cuộc sống cho mọi giai tầng xã hội.
Linh
Tiến Khải (vi.radiovaticana.va/news/20/04/2018 11:10)