Phỏng vấn linh mục Nguyễn Duy, Tổng Thư ký Ủy ban Thánh nhạc toàn quốc,
nhân phát hành Tuyển tập Thánh ca Việt Nam
WHĐ (16.11.2009) – Như tin đã đưa, ngày
10-11-2009, ngày 10-11-2009, tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận TP HCM (6 bis,
Tôn Đức Thắng, quận I, TP HCM), đã diễn ra Hội thảo Thánh nhạc toàn quốc lần
thứ 25 của Ủy ban Thánh nhạc trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam.
Trong cuộc Hội thảo này, linh mục nhạc sĩ Nguyễn
Duy, Tổng Thư ký Ủy ban Thánh nhạc toàn quốc, thông báo: Tuyển tập Thánh ca
Việt Nam (quyển I) chính thức phát hành. Đây là công trình chào mừng Năm
Thánh 2010, kỷ niệm 50 năm thiết lập Hàng Giáo phẩm tại Việt Nam.
Nhân sự kiện này, WHĐ đã phỏng vấn cha Tổng Thư ký
Ủy ban Thánh nhạc, linh mục nhạc sĩ Nguyễn Duy.
* * *
– WHĐ: Thưa Cha, Tuyển tập Thánh ca Việt Nam
(quyển I) vừa chính thức phát hành. Xin cha cho biết việc tuyển chọn đã diễn ra
như thế nào: thành phần ban tuyển chọn, tiêu chí chọn bài, tổ chức công việc
tuyển chọn…
– Lm. Nguyễn Duy: Như Đức cha Phaolô Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch
UBTN/HĐGMVN đã viết trong phần giới thiệu Tuyển tập Thánh ca Việt Nam,
quyển 1, tại Việt Nam thời gian gần đây nở rộ lên một phong trào sáng
tác Thánh ca. Đây là một điểm đáng mừng, nhưng cũng kèm theo nhiều lo
âu, vì có bài đã qua kiểm duyệt, có bài
không.
Đứng trước tình trạng này, cần phải lựa
chọn bài hát cho bảo đảm để tránh nạn “tam sao thất bản”, và nhất
là để thi hành đúng Quy chế Tổng quát sách lễ Rôma ban hành ngày
3/4/1969 (số 25 và 56i) và ấn bản thứ ba ban hành ngày 20/4/2000 (số
48 và 87). Theo Quy chế này: Những bài hát dùng thay thế Đối ca
Nhập lễ, Hiệp lễ, bản văn phải được Hội đồng Giám mục chuẩn nhận.
Từ năm 1997, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã muốn Ủy ban Thánh nhạc
thực hiện Tuyển tập Thánh ca để các giáo phận cùng sử dụng.
Công việc này đã được khởi sự và tiếp tục qua hai nhiệm kỳ đặc
trách Thánh nhạc của Đức cha Phêrô Nguyễn văn Nho và Đức cha Stêphanô
Tri Bửu Thiên. Những bước đầu đã đạt được một số thành quả tốt đẹp.
Mới đây, qua Huấn thị thứ năm để áp
dụng đúng đắn Hiến chế Phụng vụ Thánh, ban hành ngày 28/3/2001 (số
108) Bộ Phụng tự đã quy định: Hội đồng Giám mục phải soạn
thảo một Tập Chỉ nam hay một danh mục các bản văn dùng hát trong
phụng vụ. Vì thế, năm 2007, một Ban tuyển chọn mới được thành
lập với những phương pháp làm việc mới.
Ban tuyển chọn mới này gồm Ban Sơ Tuyển và
Chung Tuyển. Ban Sơ Tuyển do linh mục TTK đứng đầu với các thành viên
có khả năng về nhiều phương diện khác nhau: Cha Phêrô Nguyễn Văn Võ
(Kinh thánh), Soeur Trầm Hương (nhạc sĩ), nhà giáo Khổng Thành Ngọc (Ngữ
văn), nhà thơ Lê Đình Bảng, nhạc sĩ Phanxicô, nhạc sĩ Nguyễn Bách
(Giảng viên Nhạc viện TP. HCM), Ca trưởng nhạc sĩ Ngọc Linh, nhạc sĩ
Minh Tâm, nhạc sĩ Anh Tuấn, nhạc sĩ Quốc Vinh, nhạc sĩ Tiến Linh.
Ban này đã tiến hành việc tuyển chọn rất
công phu, căn cứ vào những tiêu chuẩn phụng vụ, thánh nhạc và mục
vụ, đồng thời cũng quan tâm đến sự chọn lọc của thời gian với đôi
chút chỉnh sửa khi cần thiết (như không dùng danh xưng “Giavê”
trong các bản văn phụng vụ; theo ý các nhà thần học,
không dùng danh xưng “Cha” cho Chúa Giêsu).
Khi chọn xong Ban Sơ tuyển đã trình lên Ban
Chung tuyển do Đức cha Chủ tịch và cha phó Chủ tịch UBTN/HĐGMVN đảm
nhận để duyệt xét và chỉnh sửa trước khi chính thức in ấn và phát
hành.
Sau 4 năm làm việc, Ban Tuyển chọn đã hoàn tất
cuốn THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 1, và nay được hân hạnh ra mắt cùng
cộng đồng Dân Chúa. Tuyển tập này gồm những bài Thánh ca (đã
được phép sử dụng) được phổ biến từ những ngày đầu khai sinh
nền Thánh Nhạc Việt Nam cho đến khoảng năm 1973-1975, với tổng số lên
đến gần 506 bài và các Bộ Lễ.
1. Những bài thánh ca trong quyển 1 này được
tuyển chọn từ hơn 4000 bài hát của nhiều tác giả từ ngày đầu tiên
khai sinh nền thánh nhạc VN cho đến khoảng năm 1975. Gồm các sáng tác
của các nhạc đoàn và các nhạc sĩ: - Lê Bảo Tịnh (Hà Nội) gồm
Hợp tuyển, Tuyển tập, Tuyển tập Tân biên - Sao Mai (Bùi Chu)
trong đó có Nhạc sĩ Hải Linh - Tiếng chuông Nam (Thanh Hoá)
- Nhóm Ca Thánh (Phát Diệm) - Nhóm Thiên Cung (Hải Phòng)
- Nhóm Minh Nhạc (Bắc Ninh) - Cha Thích (Huế) – Cha Phaolô
Qui, Phaolồ Đạt (Sàigòn) - Thánh Gia, Philipphê Minh (Vĩnh Long) -
Suối Nhạc (Cha Tiến Dũng) và các linh mục nhạc sĩ: Đinh Quang
Tịnh, Chính Trung, Hoàng Diệp, Thiện Cẩm,v..v..- Vinh Hạnh, Kim Long,
Phạm Liên Hùng, Hương Phong, Văn Chi, Dao Kim và các nhạc sĩ trong tuyển
tập Chúc Tụng Chúa 1 và 2 của Đại Chủng Viện Sài Gòn.
2. Tiêu chuẩn tuyển chọn:
- Các bài xuất hiện nhiều trong các
tuyển tập thánh ca của các giáo phận, các cộng đoàn dòng tu, các
giáo xứ, v.v...
- Các bài đúng và
hay (đúng trước, hay sau: xét về Lời và Nhạc; Lời: ưu tiên)
- Những bài có tính phổ
thông (ít bè), dễ hát, dễ thuộc.
3. Các
bước tuyển chọn:
- Thu thập tài liệu gốc;
- Sao thành nhiều bản
và gửi các bài đã sơ tuyển này đến các Cha trưởng ban thánh nhạc
và thành viên của 26 giáo phận và quý cha giáo đặc trách thánh nhạc
của 7 ĐCV để xin ý kiến, xin ghi chú những gì cần xem lại trong
từng bài hát để ban tuyển chọn dễ dàng lưu tâm (và sửa lại nếu
được).
- Các thành viên gặp
nhau 2 tuần 1 lần, hoặc 3 tuần 1 lần, cùng duyệt chung và chỉ chọn
bài khi có sự nhất trí cao (từ 70 đến 90% đồng thuận).
- Trong thời gian tuyển
chọn, ban Sơ tuyển cũng đã đón nhận thêm nhiều bài hát quý báu được
sử dụng tại nhiều địa phương khác nhau (mà ban tuyển chọn không có
trong tay), làm cho danh mục tuyển chọn được phong phú và đa dạng.
– Thưa Cha, việc tuyển chọn chắc đã mất không
ít thời gian?
– Lm. Nguyễn Duy: Công việc nào cũng cần có thời gian. Công
việc tuyển chọn những bài thánh ca tiêu biểu để dùng chung cho các
cộng đoàn phụng vụ Việt Nam càng cần nhiều thời gian hơn nữa. Vì đây
là việc tuyển chọn những bài ca dùng trong phụng vụ, phải đáp ứng
được các quy định về thánh ca trong phụng vụ theo giáo huấn của Giáo
Hội. Việc tuyển chọn vì thế phải được tiến hành hết sức cẩn
trọng, khách quan và từng bước, bởi việc làm này không phải là
chuyện “mì ăn liền” hay “vì phong trào”. Thêm vào đó, các anh em trong
ban tuyển chọn đều là những người có quá nhiều công việc và bổn
phận khác phải lo. Nên việc tuyển chọn đã mất rất nhiều thời gian.
Thời gian 4 năm cho việc thực hiện tuyển tập I tuy dài, nhưng vẫn chưa
phải là dài!
– Như Cha vừa trình bày, việc tuyển chọn thật
vất vả, nhọc nhằn, nhưng chắc cũng có những niềm vui? Ấn tượng sâu đậm nhất của
Cha sau khi hoàn thành Quyển I của bộ Tuyển tập?
– Lm. Nguyễn Duy: Vất vả, nhọc nhằn và niềm vui đan xen nhau
như những phách mạnh yếu trong bài ca, như lúc diễn tấu hay ngưng nghỉ
của dòng nhạc, việc tiến hành tuyển chọn cũng vậy. Anh em có những
lúc mệt mỏi, có những lúc bị động vì công việc này, công việc kia,
khiến tôi cũng bị tác động không ít; nhưng Chúa ban niềm vui nhiều
hơn: niềm vui vì ai cũng tha thiết với nền thánh nhạc, niềm vui được
chia sẻ những đồng cảm về một bài thánh ca khi ngẫm nghĩ đến ca
từ, khi “nhâm nhi” giai điệu của những bài thánh ca đẹp,
v.v...
Ấn tượng sâu đậm nhất khi hoàn thành Quyển
I của bộ Tuyển tập chính là anh em trong ban tuyển chọn “đã cùng
mang đến bàn xét tuyển những ân huệ khác biệt và thích thú phục vụ
lẫn nhau trong hiệp nhất và hiệp thông để dụng xây một Giáo Hội luôn
mới như lòng Chúa ước mong”; anh em đã thể hiện lòng tri ân các
vị cha anh bằng một món quà thiết thực: cố gắng duy trì, gìn giữ
và phát huy kho tàng thánh nhạc mà các ngài để lại; vui mừng khi
nghĩ đến dù đi đến bất cứ cộng đoàn phụng vụ nào, anh em cũng có
một quyển thánh ca chung để “chung lời ngợi ca Thiên Chúa”.
– Thưa Cha, Quyển I đã xong, vậy bao giờ sẽ đến
Quyển II, III và…
– Lm. Nguyễn Duy: Trước khi phát hành tuyển tập I, anh em đã
bắt đầu việc tuyển chọn những bài thánh ca từ năm 1975 cho đến nay
từ những sách thánh ca của các nhạc sĩ đã phổ biến. Nhờ có thêm
kinh nghiệm từ việc tuyển chọn quyển I, với nhiệt tình “nhà Chúa”
của anh em, lại được các Đấng Bậc trong Hội Thánh tận tình hướng
dẫn, hy vọng khi kết thúc Năm Thánh (ngày 6-1-2011) mọi người sẽ vui
mừng có trên tay tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM, q.II.
Xin cám ơn WHĐ đã luôn ưu ái và quan tâm đến công
việc thầm lặng của Ban Tuyển chọn những bài thánh ca tiêu biểu của
Giáo Hội Việt Nam.
– Xin cảm ơn Cha đã dành thời giờ cho WHĐ thực
hiện bài phỏng vấn này.
*** Quí vị muốn
mua Tuyển Tập Thánh Ca xin liên hệ:
Cô Kim Nhung
Trung Tâm Mục Vụ TGP
Sàigon (P. B 103)
6 bis Tôn Đức Thắng,
quận 1, Tp. HCM
Điện thoại (08) 3910
5692 hoặc 0908 208 394
từ 14g00 đến 16g00
(Thứ Hai đến thứ Bảy)
Email: banthanhnhacsg@gmail.com