Bài
giảng về Nước Trời
(tiếp theo)
Tâm điểm của bài
giảng về Nước Trời được trình bày trong 5:1-12. Ở đây Ki-tô hữu khám phá ra
theo Ðức Ki-tô cốt yếu là gì. Từ ngữ “Christian Manifesto” (Tuyên ngôn của Ðức
Ki-tô) do học giả Kinh Thánh Neil Flanagan đưa ra đã nói lên cốt lõi của đoạn
Tin Mừng này. Khi trình bày các Mối phúc như Tuyên ngôn của Ðức Ki-tô, Mát-thêu
đã đặt cơ sở cho Ki-tô hữu để họ công khai tuyên bố quyết định theo Ðức Giê-su
và đi xây Nước Trời. Những “lời nói” tiếp theo Mát-thêu 5:1-12 chỉ để làm thí
dụ và quảng diễn những Mối phúc.
Bạn hãy đọc
Mát-thêu 5:13-16.
Mát-thêu 5:13-16
mô tả các môn đệ là “muối cho đời” và “ánh sáng cho trần gian.” Trong Mát-thêu
10, toàn thể bài giảng nói về làm môn đệ.
Vào thời sách Tin Mừng được viết,
người ta dùng muối để giữ và ướp đồ ăn. Muối không thể mất vị được. Nhưng trong
Luật Do-thái, muối có thể trở thành nhơ bẩn và vì thế phải vứt đi. Người môn đệ
Chúa, với tính cách như một thầy dạy, đừng khi nào để mất đi mục đích đích thực
của mình do việc trở thành nhơ bẩn. Nhưng đúng hơn, người môn đệ phải tiếp tục
“gìn giữ” lời Chúa bằng cách chuyển lại cho học trò mình. Hành động này sẽ
“muối” đầu óc và trái tim họ thật đúng cách.
Nhà cửa tuy to lớn, nhưng là nhà một
phòng được mọi người gần xa trong nhà dùng để chung nhau ở, đôi khi còn thêm cả
người lạ nữa. Là những người giàu có, lúc nào cũng có dầu để đốt đèn, cũng như
những người không có đủ tiền mua dầu, tất cả đều sống dưới ánh sáng phát ra từ
ngọn đèn để trong nhà ở trên một trụ đèn cao. Cũng thế, người môn đệ phải giống
như ngọn đèn đem lại ánh sáng cho mọi người.
Bạn hãy đọc
Mát-thêu 5:17-20.
Ðức Giê-su khẳng
định rõ ràng là Ngài đã không đến để xóa bỏ Cựu Ước. Cộng đồng Mát-thêu có gốc
rễ trong truyền thống Do-thái. Khi sứ điệp Ki-tô lan rộng thì có hai điều ảnh
hưởng tới cộng đồng: (1) Một lớp sóng người Dân ngoại là những người không biết
đến Lề Luật Do-thái tiến đến, và (2) sự thù nghịch do những người Do-thái không
nhìn nhận Ðức Giê-su là Ðấng Mê-xi-a. Giữa thay đổi và xáo trộn ấy, Mát-thêu
muốn nói với cộng đoàn ngài rằng Ðức Giê-su là sự kiện toàn của Lề Luật và do
đó Ngài đã chu toàn mục đích do Thiên Chúa đặt định. Mát-thêu nêu lên câu hỏi:
“Chúng ta tìm được ở đâu giáo huấn, lề luật và tình yêu của Thiên Chúa?” Ngài
trả lời câu hỏi ấy bằng cách luôn luôn cho thấy đó là nơi Ðức Giê-su. Mát-thêu
cho thấy là mọi sự Thiên Chúa đã hoạch định cho chúng ta đều gặp được nơi Ðức Giê-su
là Ðấng Ki-tô.
Bạn hãy đọc
Mát-thêu 5:21-48.
Ðoạn Tin Mừng này cố ý sử dụng một thể
văn quen thuộc được gọi là “phản đề”, theo đó trước hết người viết trình bày
một khẳng định rồi lập tức sau đó là một quan điểm đối nghịch, thí dụ: “Anh em
đã nghe... còn Thầy, Thầy bảo anh em...” Chúng ta có thể gặp một thí dụ khác
trong thư 1 Cô-rin-tô
Trong khoảng trống dưới đây, bạn hãy
viết xuống những phản đề đã được nói trong Mát-thêu 5:21-48. Hãy đặt giới răn
và/hay tập tục của Cựu Ước đối nghịch với lệnh truyền mới của Ðức Giê-su.
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
Bạn thử so sánh
kết quả của bạn với kết quả của chúng tôi.
1)
đừng giết người
2) đừng ngoại tình
3) đàn ông được phép
ly dị
4) thề thốt
5) bình đẳng theo lề
luật
6) ghét kẻ thù
7) lòng đạo đức tỏ
ra nơi cộng cộng chỉ là để khoe khoang
8) cậy vào của cải
trần gian
9) lên mặt đạo đức
xét đoán người khác
1) đừng giận dữ
2) đừng tà dâm
3) tôn trọng người
vợ
4) không thề thốt
5) không trả thù
6) yêu thương kẻ thù
7) cầu nguyện riêng
tư, bố thí và ăn chay
8) tin tưởng Thiên
Chúa
9) thống hối cá nhân
và hoán cải
Mát-thêu 5:21-48
bình luận về những phản đề đưa người tín hữu vượt qua bề mặt hời hợt của khẳng
định để đi vào tâm điểm của sứ điệp Thiên Chúa. Trong những phản đề ấy, người
môn đệ sẽ khám phá ra sứ điệp đích thực của Thiên Chúa là tình yêu, lòng thương
xót và chân lý.
Trong những câu
đi trước đoạn này, Mát-thêu khẳng định rằng sự thánh thiện của một người phải
vượt trên những người Pha-ri-sêu và kinh sư (Mát-thêu
Khi đặt trên môi
miệng Ðức Giê-su những lời “Anh em đã nghe Luật dạy rằng... Còn Thầy, Thầy bảo
cho anh em biết”, Mát-thêu muốn nhắc nhở độc giả rằng cũng như Chúa Cha, Ðức
Giê-su là Ðấng thực sự ban Lề Luật.
1) Mặc dù Lề Luật
dạy không được giết người, Ðức Giê-su còn đi xa hơn nữa khi đòi người ta phải
loại bỏ hoặc kiềm chế tận gốc rễ việc giết người, tức là sự giận dữ. Như thế,
đòi hỏi ấy vượt trên cả lối giữ Lề Luật hời hợt bề ngoài và đưa chúng ta đến
những thái độ và ý hướng nội tâm.
2, 3) Ý đích thực
của Lề Luật cũng được trình bày qua việc đặt lại vấn đề ngoại tình và ly dị
(Mát-thêu
Trường hợp ngoại trừ – ngoại trừ
trường hợp hôn nhân bất hợp pháp” (Mát-thêu
Một trích dẫn Cựu Ước nữa từ sách Ðệ
Nhị Luật 24:1-4, cho phép một người đàn ông được ký giấy ly dị cho người vợ vì
những vấn đề liên quan tới sự thiếu đứng đắn. Trong Mát-thêu 19:8, Ðức Giê-su
lưu ý người Pha-ri-sêu rằng ông Mô-sê đã cho phép ly dị là vì người ta cứng
lòng. Ngoài ra, trong thời Mát-thêu một cuộc tranh luận về vấn đề ly dị vẫn
diễn ra giữa hai trường phái ráp-bi: Hillel và Shammai. Trường phái Hillel cho
phép ly dị vì bất cứ lý do gì. Còn trường phái Shammai giới hạn việc ly dị
trong những trường hợp người nữ không trong sạch thôi. Có thể Mát-thêu chủ
trương quan điểm của trường phái Shammai khi viết cho cộng đoàn ngài hoặc có
thể ngài muốn làm sáng tỏ ý nghĩa của việc không trong sạch.
4) Lệnh truyền
đừng khi nào thề thốt có tính cách cấp tiến. Dường như nó trực tiếp chống lại
Luật được nói trong Xuất Hành 20:7 hoặc Lê-vi 19:12. Có lẽ Mát-thêu muốn móc
nối khẳng định trong
Mát-thêu cũng nhắc nhở độc giả rằng
Thiên Chúa là “đấng siêu việt” và ở ngoài sự hiểu biết của loài người. Loài
người không có quyền lấy Thiên Chúa ra để làm chứng điều này điều nọ. Loài
người chỉ có thể yêu mến và vâng phục Chúa mà thôi.
5) Ba trích dẫn
Cựu Ước (Xuất Hành
6) Cả Cựu Ước
(Thánh Vịnh 139:19-22) lẫn tài liệu
7, 8, 9) Tất cả
những phản đề do Ðức Giê-su trình bày đều là những đường lối thiết lập Nước
Trời để biến đổi thế giới. Mỗi lệnh truyền là một cách để Ðức Giê-su chỉ cho
chúng ta thấy về ngày tận thế khi Nước Thiên Chúa được hoàn tất.
Bài giảng kết thúc với cả một đoạn nói
về vấn đề phải có ý ngay thẳng (Mát-thêu 6), song song với Luật về sự thánh
thiện trong sách Lê-vi (17-26). Chứng từ cuối cùng nói lên thế nào là sống
thánh thiện, đó là việc cầu nguyện, bố thí và ăn chay. Cầu nguyện thiết lập
quan hệ đích thực giữa con người với Thiên Chúa. Làm phúc bố thí là cách cụ thể
để sống niềm tin mọi người là anh chị em với nhau. Ăn chay có căn rễ trong Cựu
Ước, I-sai-a 58:6-7: “Cách ăn chay mà Ta ưa thích chẳng phải là thế này sao: mở
xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp bức, đập
tan mọi gông cùm? Chẳng phải là chia cơm cho người đói, rước vào nhà những
người nghèo không nơi trú ngụ, thấy ai mình trần thì cho áo che thân, không
ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục?” Khi ăn chay theo những ý hướng
ấy, người ta sẽ hạ mình trước mặt Chúa và sẵn sàng phục vụ tha nhân.
Trong Hành trình
7, bạn đã khám phá những điều sau đây:
·
Bài giảng về Nước Trời cho chúng ta những tiêu chuẩn để người
môn đệ biết phải sống thế nào.
·
Mát-thêu trình bày một phản đề đối với Lề Luật Cựu Ước để
minh chứng ý nghĩa đích thực của Lề Luật.
·
Người môn đệ Ðức Giê-su thực thi lối sống triệt để đã được
Ngài trình bày.
·
Chứng từ tối hậu nói lên đời sống thánh thiện là cầu nguyện,
ăn chay và làm phúc bố thí.
Kingsbury, Jack
Dean, ed. The Gospel of Matthew. Interpretation: A Journal
of Bible and
Theology, vol. XLVI, October 1992.
Meier, John P. Matthew,
New Testament Message, vol. 3.