TƯỚC HIỆU NHÀ THỜ - TÊN GỌI GIÁO XỨ - THÁNH BỔN MẠNG
GIÁO XỨ
Việc đặt tước hiệu nhà
thờ và chọn bổn mạng giáo xứ xem ra đơn giản nhưng thực tế lại gây ra một số
trùng lắp, dẫn đến ngộ nhận. Bài viết nhằm cung cấp một vài gợi ý về vấn đề này
theo như truyền thống xưa nay trong Giáo Hội.
1. Tước Hiệu của Nhà
Thờ
Về nguyên tắc, Tước Hiệu Nhà Thờ sẽ được Giám
Mục đặt khi ngài cung hiến nó. Mỗi
Nhà Thờ chỉ được một tước hiệu duy nhất mà thôi, trừ khi đó là tên của các vị
thánh được cử hành chung một ngày lễ phụng vụ, chẳng
hạn Các Thánh Tử Đạo Việt
Tước
hiệu thánh đường giống như tên gọi của mỗi người, đó là cách để nhận biết ra
ngay thánh đường khi nói tới tên của nó ở mỗi vùng đất nhất định. Nói tới nhà thờ Đức Bà
ở Sài Gòn hay tới nhà thờ Nữ Vương Hòa Bình ở Long Xuyên thì chúng ta biết ngay
đó là nhà thờ nào. Không thể khác được. Tuy vậy, vì
Thành Phố Long Xuyên chỉ có một nhà thờ và vì đó cũng là nhà thờ chính tòa giáo
phận, do vậy từ lâu chúng ta có thói quen chỉ nói nhà thờ Chính Tòa Long Xuyên
thôi.
Giáo luật điều 1218 quy
định: “Mỗi nhà thờ phải mang một tước hiệu riêng, và một khi đã cung hiến,
không thể thay đổi tước hiệu nữa”. Chữ “riêng” ở đây được
hiểu như là tên riêng cho thánh đường đó. Do vậy, có thể lấy Thánh Danh
làm tước hiệu cho nhà thờ, như Nhà Thờ Chúa Biến Hình, nhà thờ Đức Mẹ La Vang,
nhà thờ Chúa Thánh Thần vv... kể cả tên của các Chân
Phước đã được ghi vào lịch phụng vụ địa phương, nhưng đừng vì mộ mến cách
nào đó mà các thánh đường trong một khu vực lại lấy chung một tước hiệu. Vì là tên của nhà thờ, mỗi thánh đường cần có một tước hiệu riêng
biệt, không trùng lắp.
Ở
Roma một thời, người ta quá yêu kính thánh Phêrô, nhưng không vì thế mà tước
hiệu Phêrô được đặt cho hơn một nhà thờ tại kinh thành muôn thuở này, dù rằng
các nhà thờ mọc lên như nấm. Cũng vậy, Châu Âu trong thuở vàng son của Dòng
Tên, các trẻ em được đặt tên là Phanxicô hay Inhatiô rất nhiều, nhưng không vì
thế mà dễ tìm thấy các nhà thờ Phanxicô hoặc Inhatiô gần bên nhau. Về điều này,
chúng ta cũng cần suy nghĩ bởi nhiều nhà thờ của giáo phận Long Xuyên có chung
một tước hiệu, dù rằng các nhà thờ này rất gần nhau, cùng chung trong một giáo
hạt, hay thậm chí cận kề nhau.
2. Tên của Giáo Xứ
Ở rất
nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là Châu Âu, Châu Mỹ, tên của giáo xứ luôn
trùng tên với tước hiệu nhà thờ đã được cung hiến. Bởi trong thời đi tìm
các vùng đất mới, người ta vẫn có thói quen lấy Danh Thiên Chúa hay Đức Mẹ,
Thiên Thần, các Thánh và đặt tên cho nơi mới đến để dâng hiến cho các ngài. Và
rồi sau đó họ xây lên một ngôi thánh đường mang tên Thánh đó để tỏ lòng sùng
kính.
Còn ở
Việt
3. Bổn Mạng hay
Quan Thầy giáo xứ
Thánh
bổn mạng của giáo xứ được xem như vị chuyển cầu ơn lành cho giáo xứ. Việc
chọn thánh bổn mạng cần được sự nhất trí giữa cha sở với giáo dân và nhất thiết
phải được giám mục châu phê. Và vì thánh bổn mạng là vị cầu bầu cùng
Chúa cho giáo xứ, nên không bao giờ được chọn các Ngôi Vị Thiên Chúa, hay Ba
Ngôi. Vị trung gian chuyển cầu chỉ có thể là Đức Nữ Trinh Maria, các Tổng Lãnh
Thiên Thần, hay một vị thánh, một chân phước nào đó. Nguyên
tắc này tuyệt đối cấm chọn bổn mạng giáo xứ là Thiên Chúa. Đơn cử một
minh họa, chúng ta có thể thấy:
· có nhà thờ Kitô Vua vì đã được cung hiến cho Chúa Kitô Vua
Vũ Trụ,
· có giáo xứ Kitô
Vua, theo nghĩa tên của giáo xứ là Kitô Vua,
· không thể có bổn mạng giáo xứ là Kitô Vua, hay là Thánh
Tâm.
Khác với tước hiệu nhà
thờ, bổn mạng giáo xứ hay thánh quan thầy địa phương có thể được các giáo xứ
cận kề nhau chọn chung mà không bị một chế tài nào cả.
Một vùng có nhiều nhà thờ nhưng dân cư vùng đó yêu mến một vị thánh nào đó, thí
dụ như vùng Giáo Hạt Chợ Mới với Thánh Phụng và Thánh Quý, thì các giáo xứ
trong giáo hạt có thể, và thậm chí còn rất nên, chọn hai thánh đó làm bổn mạng
cho các giáo xứ trong giáo hạt này.
Tóm lại: tước hiệu nhà thờ,
tên giáo xứ và tên thánh bổn mạng giáo xứ là ba vấn đề tách biệt nhưng lại có
liên quan đến nhau. Tưởng cũng nên nhắc lại ở đây, mỗi giáo xứ thông thường có
ba ngày lễ được mừng trọng thể trong năm: ngày bổn mạng giáo xứ, ngày lễ tước
hiệu nhà thờ theo lịch phụng vụ và ngày kỷ niệm
cung hiến nhà thờ. Trường hợp một giáo xứ có thánh Giuse làm bổn mạng đồng thời
thánh nhân cũng được chọn làm tước hiệu nhà thờ và nhà thờ này lại được cung
hiến vào ngày 19/03 thì khi ấy chỉ mừng long trọng một lần là xong. Nếu không, mỗi giáo xứ sẽ có nhiều dịp mừng trọng thể hơn trong năm
như vừa nói tới.
Thay cho lời kết: người
viết bài này mong ước góp phần trong việc gọi hay đặt tên giáo xứ và nhà thờ
sao cho hợp lý, và nếu nhà thờ chưa cung hiến trọng thể thì có thể đổi tước
hiệu để tránh việc có quá nhiều trùng lắp tên nhà thờ trong giáo phận. Đồng thời cũng mong các giáo xứ có được những ngày lễ mừng trọng
thể riêng biệt của mình, đúng với tinh thần phụng vụ.
Lm. Phêrô
Nguyễn Đức Thắng
Nguồn: gplongxuyen.org