Nghị quyết về Lễ Nghi
Tôn Kính Ông Bà Tổ Tiên
(conggiao.info) 11/2/2014 10:38:32 PM – Xin gới thiệu đến đọc giả
nghị quyết về ‘Lễ Nghi Tôn Kính Ông Bà Tổ Tiên’ được lập từ năm 1974 tại Nha
Trang bởi các Giám Mục Việt Nam (Miền Nam).
I- Bổn phận thảo kính
đối với Ông Bà Cha Mẹ của người Công Giáo.
Khi nhìn lại quá trình loan báo Tin Mừng trong
Năm Thánh, người giáo dân ViệtNamchúng ta vẫn còn đối diện với một ngộ nhận khá
phổ biến nơi người ngoài Kitô giáo cho rằng: “Theo Đạo, bỏ ông bà”. Thực ra, người Kitô hữu được yêu cầu thực hành Mười Điều Răn, trong
đó Điều Thứ Tư yêu cầu người Công giáo phải thảo kính cha mẹ. Hơn nữa, mỗi khi tham dự thánh lễ, mọi Kitô hữu đều cầu nguyện cho
Ông Bà Tổ Tiên đã ly trần.
Như vậy, Hội Thánh buộc ngặt con cái mình phải chu toàn đạo hiếu. Khi cha mẹ còn sống thì nghĩa cử hiếu
thảo của người Công Giáo và không Công Giáo có thể coi như giống nhau: yêu mến,
kính trọng, vâng lời, giúp đỡ…. Nhưng đạo hiếu đối với người
đã khuất có thể khác nhau. Một người không tôn giáo sẽ
dành bàn thờ tổ tiên nơi trang trọng nhất trong nhà. Người Công Giáo
dành nơi trang trọng nhất cho Thiên Chúa, vì Ngài là Cha, “là nguồn gốc mọi gia
tộc trên trời dưới đất” (Eph 3, 14) và theo niềm tin của người Công Giáo thì: “Khi ngắm xem muôn loài
trong vũ trụ, tự nhiên chúng con thấy vạn sự đều có cội rễ căn nguyên : chim có tổ, nước có nguồn, con người sinh ra có cha
có mẹ. Nhưng nhờ ơn Cha mạc khải chúng con mới nhận biết Cha là nguyên lý sáng
tạo muôn loài, là Cha chung của tất cả chúng con. Cha đã ban sự sống cho tổ
tiên và ông bà cha mẹ chúng con để các ngài truyền lại cho con cháu. Cha cũng
ban cho các ngài ân huệ dư đầy, để chúng con được thừa hưởng mà nhận biết, tôn
thờ và phụng sự Cha.” (Lời Tiền Tụng lễ Mùng Hai
Tết, kính nhớ Tổ Tiên Ông Bà Cha Mẹ).
Một người theo “đạo ông
bà” sẽ rất dị ứng, khó chịu, đôi khi cho là xúc phạm khi phải dời bàn thờ tổ
tiên nơi trọng tâm gia đình sang một bên. Nhưng với tinh thần tôn thờ Thiên
Chúa là “Tổ Tiên của tổ tiên”, người tín hữu, và cả tổ tiên mình cũng vui mừng
dành cho Thiên Chúa nơi thờ tự cao trọng nhất. Còn việc dâng hương, xá lạy. . . ta hãy đọc lại chỉ dẫn của Hội Đồng Giám Mục. Sau đây
là nguyên văn của Quyết nghị này:
II- Quyết nghị của các Giám mục Việt
Quyết nghị về Lễ nghi tôn kính Ông Bà Tổ Tiên
Chúng tôi, các Giám mục chủ tọa khóa hội thảo
VII về Truyền Bá Phúc Âm toàn quốc, tại Nha Trang ngày 12-14 tháng 11 năm 1974,
đồng chấp thuận cho phổ biến việc thi hành trong toàn quốc, những quyết nghị
của Ủy Ban Giám mục về Truyền Bá Phúc Âm ngày 14.6.1965, về các lễ nghi tôn
kính Ông Bà Tổ Tiên, như sau:
“Để đồng bào lương dân dễ dàng chấp nhận Tin
Mừng, hội nghị nhận định: Những cử chỉ thái độ, lễ nghi (sau này) có tính cách
thế tục lịch sự xã giao để tỏ lòng hiếu thảo, tôn kính và tưởng niệm các Tổ
Tiên và các bậc anh hùng liệt sĩ, nên được thi hành và tham dự cách chủ động”
(Thông cáo Hội Đồng Giám Mục Việt Nam 14.06.1974).
1. Bàn thờ gia tiên để kính nhớ Ông Bà Tổ Tiên được
đặt dưới bàn thờ Chúa trong gia đình, miễn là trên bàn thờ không bày biện điều
gì mê tín dị đoan, như hồn bạch.
2. Việc đốt nhang hương, đèn nến trên bàn thờ
gia tiên và vái lạy trước bàn thờ, giường thờ Tổ tiên, là những cử chỉ thái độ
hiếu thảo tôn kính, được phép làm.
3. Ngày giỗ cũng là ngày “kỵ nhật” được “cúng
giỗ” trong gia đình theo phong tục địa phương miễn là loại bỏ những gì là dị
đoan mê tín, như đốt vàng mã, và giảm thiểu cùng canh cải những lễ vật biểu
dương đúng ý nghĩa thành kính biết ơn Ông Bà, như dâng hoa trái, hương
đèn.
4. Trong hôn lễ, dâu rể được làm “Lễ Tổ, Lễ Gia
Tiên” trước bàn thờ, giường thờ Tổ tiên, vì đó là nghi lễ tỏ lòng biết ơn, hiếu
kính trình diện với Ông Bà.
5. Trong tang lễ được vái lạy trước thi hài
người quá cố, đốt hương vái theo phong tục địa phương
để tỏ lòng cung kính người đã khuất cũng như Giáo Hội cho đốt nến, xông hương
nghiêng mình trước thi hài người quá cố.
6. Được tham dự nghi lễ tôn kính vị thành hoàng
quen gọi là phúc thần tại đình làng, để tỏ lòng cung kính biết ơn những vị mà theo lịch sử đã có công với dân tộc hoặc là ân nhân của dân
làng, chứ không phải là mê tín như đối với các “yêu thần, tà thần”.
Trong trường hợp thi hành các việc trên đây sợ
có sự hiểu lầm nên khéo léo giải thích qua những lời phân ưu khích lệ, thông
cảm… Đối với giáo dân, cần phải giải thích cho hiểu việc tôn kính Tổ Tiên và
các vị anh hùng liệt sĩ theo phong tục địa phương, là một nghĩa vụ hiếu thảo
của đạo làm con cháu, chứ không phải là những việc tôn kính liên quan đến tín
ngưỡng, vì chính Chúa cũng truyền phải “thảo kính cha mẹ”, đó là giới răn sau
việc thờ phượng Thiên Chúa.
Tại Nha Trang, ngày 14.11.1974
Ký tên:
- Philiphê Nguyễn Kim
Điền, TGM Huế
- Giuse Trần Văn
Thiện, GM Mỹ Tho
- Giacôbê Nguyễn Văn
Mầu, GM Vĩnh Long
- Giacôbê Nguyễn Ngọc
Quang, GM Cần Thơ
- Phanxicô Xaviê
Nguyễn Văn Thuận, GM Nha Trang
- Phêrô Nguyễn Huy
Mai, GM Ban Mê Thuột
- Phaolô Huỳnh Đông
Các, GM Quy Nhơn