KHÔNG CHỈ BẰNG CƠM BÁNH
Lm Nguyễn Hồng Giáo, dòng Phanxicô, (nguoitinhuu.com)
Ngoài cơm bánh, con
người còn đói khát nhiều thứ: sự thật, tình thương, phẩm giá, tự do, lòng kính
trọng, kiến thức, lẽ sống, lý tưởng... Các tôn giáo sẽ làm gì trước tình trạng
đạo đức xã hội chúng ta đang sa sút?
Đức Giêsu, người đã nói
ra câu đó, không phải là một kẻ mơ hồ hoặc sống toàn bằng những lý tưởng cao
đẹp hoặc đã có dư ăn dư mặc để có thể dễ dàng lên mặt dạy đời về sự tầm thường
của vật chất. Ngài hiểu rõ giá trị của đồng tiền bắt gạo và đã khó nhọc làm ăn,
nuôi mình và nuôi gia đình mình. Ngài biết rằng có thực mới vực được đạo, bằng
chứng là có lần Người đã phải cho ăn một đám đông đói khát sau những ngày tìm
kiếm đến với mình để nghe thuyết pháp. Ngài cũng biết nữa rằng bần cùng sinh
đạo tặc bởi đã thường xuyên lui tới với đám người khốn khổ nhất của xã hội,
biết rõ hoàn cảnh sống của họ. Nhưng Đức Giêsu nhất định không để cho nhu cầu
ăn uống, dù là một nhu cầu thiết yếu căn bản, ngự trị trên các nhu cầu khác của
con người; Ngài nhất định không coi của cải vật chất là tất cả, đến nỗi đã phải
bất cứ cách nào cho có được.
Có một thời cách đây
không xa lắm, chúng ta không khỏi ngạc nhiên tự hỏi tại sao thanh niên Âu Mỹ
lại chán chường, hoặc nổi loạn phá phách, hoặc làm những chuyện điên rồ, có vẻ
vô nghĩa khi mà họ đã có thừa mứa mọi thứ tiện nghi hưởng thụ, và xã hội đồng
loã xoá cho họ nhiều thứ rào cản về mặt luân lý hoặc luật lệ (như tự do quan hệ
tình dục trước hôn nhân, phá thai...). Người ta giải thích cho chúng ta rằng sở
dĩ như thế là vì lớp thanh niên đó có mọi thứ nhưng lại thiếu lý tưởng, thiếu
lẽ sống, thiếu cái gì đó cao cả để vươn tới... Thời ấy chúng ta nghe, nhưng vẫn
cảm thấy đó là điều hơi xa lạ, viễn vông.
Bây giờ nhìn thấy một
lớp tuổi trẻ sống vô lý tưởng, sống thực dụng, bất chấp đạo nghĩa, đặc biệt
những con ông cháu cha ngay trong xã hội Việt
Cha ông ta vẫn hiểu
điều đó khi nói, chẳng hạn:
- Tốt danh hơn lành áo
- Chết vinh hơn sống
nhục
- Ở đời muôn sự của
chung,
hơn nhau một tiếng anh
hùng mà thôi...
Và điều đó, hẳn là mọi
người có lương tri cũng đều hiểu. Bởi thế tôi đã gần như bàng hoàng khi nghe
một cô giáo trường B.T.X ở Tp Hồ Chí Minh kể lại rằng: hồi ấy, nhân dịp học
sinh tới nhà cô chơi, cô ta kể cho học sinh câu chuyện về Cha Maximilien Kolbe
đã tình nguyện chết thay cho một người cha gia đình con trẻ, bị Đức Quốc Xã
giam cùng trại với cha, vì cha nói: "Tôi già rồi, nếu có sống cũng không
có ích và cần thiết bằng người cha gia đình này". Nghe xong, một nam học
sinh đã phê phán một câu sâu sắc như nhát chém: "Đồ ngu!". Mới đây
tôi lại sửng sốt khi đọc báo trong báo Thanh Niên số tân niên (tháng 2/92) ý
kiến cô Tố Loan, 18 tuổi, làm nghề chiêu đãi viên và "đã có quan hệ tình
dục với nhiều người". Loan chẳng lo lắng gì về sự lựa chọn này. Vẫn vui vẻ
và có ý định tiếp tục. Loan cũng không mong gì hơn là có thật nhiều tiền,
"có tiền người ta không khinh mình", cô nói. Hôn nhân đối với Loan
không quan trọng. Ở được với nhau trăm năm thì ở, không thì chia tay cũng được,
không việc gì phải nặng nề (tr. 21).
Ngoài cơm bánh, con người
còn đói khát rất nhiều thứ: sự thật, tình thương, phẩm giá, tự do, lòng kính
trọng, kiến thức, lẽ sống, lý tưởng... Có lẽ hơn bất cứ tổ chức xã hội nào, các
tôn giáo chân chính hiểu rõ điều đó vì tôn giáo chân chính nào cũng nhằm đưa
con người vươn lên, vươn lên khỏi chính mình, và cứ vươn xa hơn mãi, cao hơn
mãi, hướng tới cái Toàn Chân, Toàn Thiện, Toàn Mỹ...
Các tôn giáo sẽ làm gì
trước tình trạng đạo đức xã hội chúng ta đang sa sút?