Sứ điệp không thể lãng quên: Bảy di ngôn cuối cùng của Đức Giêsu
trên thập giá
(dongten.net)
Lời mở đầu.
Cuộc thương khó của Chúa Giê-su mang nhiều nét đặc sắc. Một
trong những nét đó là các lời cuối cùng của Chúa trên Thánh Giá. Theo các Tin Mừng
có tất cả bảy lời Chúa Giê-su nói, khi Ngài bị treo trên Thánh Giá. Bảy lời cuối
cùng này của Chúa được thánh Bonaventure chú giải và được các tu sĩ dòng
Phanxico quảng bá.[i] Các
nhà thiêng liêng học đã chý ý đến những lời này của Đấng chịu đóng đinh, và qua
những lời đó, họ muốn diễn tả cách sống động về ý nghĩa và tinh thần của cuộc
thương khó của Chúa Giê-su. Vào thời Trung Cổ, bảy lời cuối cùng của Chúa
Giê-su thường được mọi người suy niệm như là một kho tàng thiêng liêng, và đặc
biệt trong thời gian Tuần Thánh hoặc thời gian chuẩn bị cho Con Đường Thương
Khó của Chúa Giê-su. Cũng thế, truyền thống thiêng liêng luôn yêu mến những lời
cuối cùng này của Chúa Giê-su, những lời diễn tả tâm tình của Chúa một cách sống
động.
Trong loạt bài Giáo Lý về cầu nguyện, ĐTC. Benedicto XVI cũng đã
có ba bài suy niệm về các lời cuối cùng của Chúa Giê-su trên Thánh Giá. Ngài viết
trong bài suy niệm thứ 26 về cầu nguyện: “Hôm nay tôi muốn cùng anh chị em suy
niệm về lời cầu nguyện của Chúa Giê-su khi giờ chết đã gần, bằng cách nói về những
điều được kể trong Tin Mừng Thánh Mác-cô và Thánh Mát-thêu. Hai Thánh Sử diễn tả
lời cầu nguyện của Chúa Giê-su lúc sinh thì trên Thánh Giá không chỉ bằng tiếng
Hy Lạp, là ngôn ngữ các ngài dùng để viết câu chuyện, nhưng cũng vì tầm mức
quan trọng của những lời cầu nguyện đó, nên chúng đã được viết bằng sự pha trộn
giữa tiếng Do Thái và tiếng Aram. Các ngài cũng đã truyền lại cho chúng ta
không những chỉ nội dung, mà cả âm thanh mà lời cầu nguyện này được thốt ra
trên môi miệng Chúa Giê-su: chúng ta thực sự nghe những lời của Chúa Giê-su như
Người đã thốt ra. Đồng thời, các ngài mô tả cho chúng ta thái độ của những người
hiện diện lúc đóng đinh, là những người không hiểu hoặc không muốn hiểu lời cầu
nguyện này”.[ii]
Thần học gia lỗi lạc Karl Rahner cũng nhìn thấy nơi bảy lời cuối
cùng của Chúa Giê-su như là bảy lời mà Chúa muốn nói với từng cá nhân, và luôn
mang một ý nghĩa sâu xa: “Con muốn suy niệm bảy lời cuối cùng của Chúa trên
Thánh Giá, trước khi Chúa – Đấng là Ngôi Lời vĩnh hằng của Thiên Chúa – sẽ phải
câm lặng trong cái chết trên trái đất này. Chúa đã nói bảy lời này với đôi môi
khô khan và từ trái tim tràn đầy đau khổ. Đó là các lời của trái tim. Chúa đã
nói các lời này cho tất cả mọi người. Chúa cũng đã nói với chính con. Xin hãy để
cho các lời của trái tim Chúa thấm nhập vào trái tim con. Thật sâu và vào tận
sâu kín hồn con, Chúa ơi. Nhờ đó con có thể hiểu được các lời đó. Nhờ đó những
lời này sẽ không bao giờ bị quên lãng, mà ngược lại các lời từ trái tim Chúa
luôn sống động và trở nên sức mạnh cho trái tim chết yểu của con. Vì thế, xin
hãy nói các lời đó với con. Như thế, con sẽ đón nhận và nghiễn ngẫm âm thanh
cao quý này.
Một lần nào đó Chúa sẽ nói với con trong cái chết của con và sau
cái chết của con. Như thế, những lời này từ trái tim của Chúa sẽ là sự khởi đầu
vĩnh cửu hay là một kết thúc vô tận.
Lạy Chúa, xin hãy cho con được lắng nghe lời nhân hậu và lời
tình yêu của Chúa trong chính cái chết của con, những lời mà con sẽ không bao
giờ xao lãng bỏ qua. Xin hãy giúp con ngay bây giờ biết đón nhận vào trong trái
tim quảng đại sẵn sàng của con các lời cuối cùng của Chúa trên Thánh Giá”.[iii]
Thật vậy, các lời cuối cùng của Chúa Giê-su trên Thánh Giá
có một sức mạnh đặc biệt. Nếu chúng ta đọc kỹ lưỡng và suy niệm từng lời một,
và để từng lời vang vọng và đi vào trong tâm hồn, chúng ta sẽ khám phá ra giá
trị cao quý của những lời đó, như là sứ điệp thiêng liêng hay nói một cách khác
là những di ngôn thiêng liêng cao quý của Đấng Cứu Độ để lại cho mỗi người
chúng ta. Các lời này giúp chúng ta đi vào cuộc gặp gỡ với Chúa Giê-su, Đấng chết
trên Thánh Giá để cứu độ chúng ta. Các lời này của Chúa diễn tả những nỗi đau
khổ và sợ hãi của Chúa, nhưng cũng giúp chúng ta đụng tới những hãi sợ và khổ
đau của đời người chúng ta. Và qua đó, với Chúa và với sức mạnh của Lời Chúa, sự
sợ hãi và mọi khổ đau của chúng ta sẽ được biến đổi và thánh hoá vào trong niềm
tin tưởng và phó thác. Niềm tin và phó thác vào bàn tay nhân hiền và trái tim
giàu lòng thương xót của Chúa Giê-su, nơi chúng ta tìm thấy niềm hy vọng, ngay
lúc chúng ta không còn hy vọng.
Những lời cuối cùng của Chúa hay còn gọi là những di ngôn của
Chúa không phải là những bài giảng cao siêu, mà là những lời thật ngắn gọn
nhưng chất chứa ý nghĩa sâu xa, đụng tới chỗ thẳm sâu nhất của phận người.
Các lời cuối cùng này cũng được một số nhạc sĩ phổ nhạc. Ở đây
có thể nhắc tới nhạc sĩ Heinrich Schuetz (* 1585, + 1672), người Đức sống trong
thế kỷ thứ 16, với tác phẩm Thánh Ca Sieben
Letzten Worte Jesu – Bảy Lời
Cuối cùng của Chúa Giê-su (khoảng
1645). Sau hơn một thế kỷ, nhạc sĩ Franx Joseph Haydn (* 1732, + 1809) người
Áo, sáng tác tác phẩmDie sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze – Bảy lời cuối cùng của Đấng Cứu Độ chúng ta ở trên
Thánh Giá (1785). Với
tác phẩm âm nhạc này, Haydn muốn đưa người nghe đi vào tinh thần chiêm niệm những
lời cuối cùng của Chúa Giê-su. Có cả một nghi thức giúp cầu nguyện, kết hợp với
tác phẩm âm nhạc của Haydn: đầu tiên Đức Giám Mục hay Linh Mục chủ sự nghi thức
bước lên bục giảng, đọc từng lời cuối cùng của Chúa Giê-su, và ngài sẽ suy niệm
lời đó, sau đó ngài bước đến trước bàn thờ và quỳ xuống thờ lạy Thiên Chúa,
trong khi đó tác phẩm âm nhạc Die
sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze vang lên, để từ từ hướng lòng mọi người
vào tinh thần chiêm niệm từng lời của Chúa Giê-su, Đấng Cứu Độ chúng ta, đang
nói với chúng ta từ trên Thánh Giá.
Ngoài ra, có thể kể thêm tác phẩm khác là Les sept paroles du Christ en croix – Bảy Lời của Đức Ki-tô trên Thánh Giá,
của César Franck (* 1822, + 1890), người Pháp. Đó là một số tác phẩm Thánh Ca nổi
tiếng, diễn tả những lời nói cuối cùng của Chúa Giê-su.
Bảy lời cuối cùng trên Thánh Giá là sứ điệp đầy ý nghĩa mà
Chúa Giê-su, Đấng Cứu Độ để lại cho chúng ta. Sứ điệp đó vang lên từ Thánh Giá
của Ngôi Hai Thiên Chúa, Đấng yêu thương nhân loại, đến nỗi Ngài sẵn sàng hiến
dâng chính mình, để chuộc lại mỗi con người Ngài yêu thương. Dưới đây là bảy lời
cuối cùng của Chúa, là sứ điệp không thể quên lãng.
(còn tiếp)
Lm. Nguyễn Ngọc Thế, SJ
[i] x. RADCLIFFE T., Les Sept
dernières paroles du Christ, Les Éditions du Cerf, Paris 2004, t.9
[ii] ĐTC. BENEDICTO XVI, Bài giáo
lý thứ 26 về cầu nguyện: Lời cầu nguyện của Chúa Giêsu trên thánh giá, http://www.giaoly.org/
[iii] RAHNER K., Wort vom
Kreuz, Herder Verlag, Freiburg 1980, t.50.