CHIÊM NGẮM MẨU NHIỆM CHÚA GIÁNG SINH

“Ánh sáng chiếu soi trong đêm tối” (Ga 1,5)

 

Cho đến nay các sử gia vẫn chưa xác định được Chúa Giêsu sinh ra vào ngày tháng nào. Nhưng Giáo hội đã chọn ngày 25 tháng 12 để cử hành Lễ sinh nhật của Đức Giêsu vì hai lý do:

- Đây là ngày mà mặt trời chiếu sáng nhất và là ngày dài nhất trong năm.

- Xưa kia, ngày này là lễ mừng Thần Mặt trời của người Rôma ngoại giáo.

Qua đó, Giáo hội muốn tuyên xưng Chúa Giêsu chính là mặt trời đích thực, đã đánh tan tối tăm của tội lỗi và gian tà.

Lễ Giáng Sinh được cử hành vào ban đêm cho thấy ý nghĩa cao vượt : Chúa Giêsu là Ánh Sáng, Ngài sinh xuống trần gian như ánh sáng bừng lên trong đêm tối.

. Đêm tối tượng trưng cho sự dữ, tội lỗi, bất hạnh, buồn  sầu.

. Ánh sáng tượng trưng cho sự lành, thánh thiện, hạnh phúc, vui mừng.

Khi sinh xuống trần gian, Chúa Giêsu mang lấy trên mình tất cả những gì là tăm tối của loài người, để ban lại cho loài người ánh sáng của Thiên Chúa.

Đọc Phúc Âm của thánh Gioan chúng ta gặp tiếng “sự sáng”, “ánh sáng” tới 21 lần ; tiếng “bóng tối” 7 lần, và nghe Chúa Giêsu tự xưng là “Ánh Sáng” tới 12 lần. Ngài còn dạy môn đồ phải trở thành ánh sáng soi muôn dân thiên hạ (x. 12, 36).

Vậy thế nào là “ánh sáng”? Sách Sáng Thế viết rằng : vào thuở thái sơ vũ trụ hồng hoang, bóng tối bao trùm muôn vật, khi Đấng Tạo Hoá dựng nên ánh sáng, thì cảnh hoang loạn mới chấm dứt. Như vậy, theo quan niệm của thánh Gioan, ánh sáng giúp loài người biết dùng trí óc mà tìm hiểu căn nguyên của mình trong dĩ vãng, tiền đồ của mình trong tương lai, lại biết dùng ý chí mà chế ngự tình dục hoang loạn ở trong lòng mình.

Ánh sáng đã chiếu soi, nhưng bóng tối là sự dữ vẫn luôn hoành hành trên thế giới, trong từng quốc gia, từng cộng đoàn, từng gia đình, từng con người, như bức tường chắn ngang giữa nhân loại với Thiên Chúa và với nhau.

Ánh sáng đã chiếu soi trong bóng tối, nhưng bóng tối cứ vẫn là bóng tối, khi lòng người cứ đóng kín phủ che, che khuất cuộc đời, che khuất cả lương tri : đó là bóng tối của dục vọng, của phân chia, của thù hằn ghen ghét, của tham lam và tranh chấp bạo tàn, của thế lực và tranh giành ảnh hưởng, của ngạo mạn và tiền tài danh vọng...

Không phải chỉ bóng tối của cõi đời thế tục, mà còn là bóng tối trong cõi chốn tu trì. Không phải chỉ bóng tối của quyền hành xã tắc, mà còn là bóng tối của Giáo Hội cơ chế.

Chúa Giêsu - Ngôi Lời là Ánh Sáng chiếu soi mọi người (x. Ga 1, 9), nhưng tiếc thay mọi người lại hay chọn bóng tối, vì bóng tối dễ chịu hơn, đồng lõa hơn (x. Ga 3, 19). Bóng tối ở ngoài ta và bóng tối ở trong ta. Hãy can đảm xóa tan bóng tối bằng cách thắp lên trong lòng mình một ngọn nến từ Ánh Sáng của Ngôi Lời Thiên Chúa là Sự Sống, là Tình Yêu và là Ơn Cứu Độ.

1. Chúa Giêsu - Ngôi Lời Thiên Chúa - Ánh sáng ban Sự Sống.

“Chính nhờ Ngôi Lời mà vạn vật được sinh thành... Những gì được tạo thành nơi Người thì đó là sự sống, và sự sống là ánh sáng cho nhân loại.” (Ga 1, 3). Qua ánh sáng Nhập Thể, Ngôi Lời mang lấy nhân tính, và con người khám phá ra nguồn gốc sự sống của mình. Không chỉ là sự sống thể chất và tinh thần, mà còn là sự sống thần linh, sự sống bất diệt.

Mọi sự sống đều thuộc về Thiên Chúa, mọi người đều sống nhờ Ngài và sống cho Ngài. Mọi tác hại đến sự sống con người trên mọi phương diện đều làm phân hoại sự sống của Thiên Chúa. Bất cứ ai làm phân hoại sự sống của Thiên Chúa đều làm hủy hoại sự sống của chính mình. Sự sống để lan tỏa chứ không phải để kiềm chế, để khai mở chứ không phải để bít kín, để triển nở chứ không phải chôn vùi. Bất cứ quốc gia nào, cộng đoàn nào, gia đình và cá nhân nào không để cho sự sống lan tỏa, triển nở và rộng mở, đều là đồng lõa với bóng tối sự chết.

Hòa bình chân chính và hạnh phúc chân thật chỉ có khi sự sống của mọi người được bảo vệ, nâng cao và phát triển không ngừng, nhất là sự sống tinh thần. Vươn tới sự sống tinh thần, đương nhiên người ta biết phát huy sự sống thể chất. Sự sống tinh thần làm cho người ta biết khao khát sự sống thần linh. Vươn tới sự sống thần linh, con người đang đi vào quỹ đạo của Thiên Chúa để hoàn thành sự sống cao vượt nhất của chính mình.

Thực tế, thân phận làm người cho thấy tính chất hỗn tạp của sự sống. Tuy nhiên, sự sống con người vẫn là một, mang tính duy nhất phát xuất từ chính Thiên Chúa, không tách biệt, không phân chia. Dưới sức mạnh Thần hóa của Ánh Sáng Ngôi Lời Nhập Thể song song với nỗ lực quyết liệt của con người, thì sự sống mỗi ngày trở nên cao vượt hơn, tinh ròng hơn, thanh khiết hơn, để được hòa nhập với sự sống của Thiên Chúa, là đích điểm của sự sống thành toàn của con người.

2. Chúa Giêsu - Ngôi Lời Thiên Chúa - Ánh Sáng Cứu Ðộ.

Tội lỗi đã nô lệ hóa con người, trói buộc và kiềm hãm con người trong bóng tối sự chết. Ánh Sáng Cứu Độ của Ngôi Lời Nhập Thể  đã chiếu vào bóng đêm sự chết để ban lại cho con người sự sống đích thật và tự do chân thật, bằng cách mời gọi con người tiếp nhận ánh sáng để trở nên con Thiên Chúa, không phải đứa con của lớp áo nghi thức bên ngoài mà là đứa con được sinh ra bởi Thiên Chúa từ sự sống bên trong. Ánh Sáng Cứu độ là sức mạnh giải phóng đưa ta ra khỏi sự tù túng và yếu nhược của bản thân:

- Vì tù túng nên người ta ham mê những thành tích để tránh né bản thân và đồng thời yên tâm về chính mình. Càng tù túng hơn, khi người ta ham thích làm nên những kỳ tích để tỏa ra ánh sáng của bản thân mình, và rồi tỏ ra khôn khéo dưới nhiều hình thức để gây nên cảm tưởng là mình vẫn khiêm nhu khi làm nên những việc “cao trọng”.

- Vì yếu nhược mà cho mình mạnh mẽ, nên càng cạnh tranh và gây ảnh hưởng qua mọi công việc. Càng yếu nhược hơn nữa khi cậy dựa vào thanh thế và khả năng riêng mình để thi hành chức vụ, mà thiếu sự hiệp thông, lắng nghe và cộng tác. Hóa ra những gì mình làm nên không phải vì ích lợi chung, mà chỉ nhằm phô trương bản thân mình.

Mọi hành động phát xuất từ sự tù túng và yếu nhược bản thân không thể làm triển nở nhân cách. Ngày nào chưa phơi mình ra để đón nhận Ánh Sáng Cứu Độ, ngày đó người ta đang còn sống dưới ách nô lệ và xiềng xích của bóng đêm tội lỗi, còn bị lôi kéo theo cái nhìn của người đời chứ không đặt mình dưới cái nhìn của Chúa. Không có tự do của con cái Thiên Chúa, thì mọi hoạt động chỉ là hư ảo.

Tội là từ chối tự do để trở nên cao cả ; là từ chối hành động để trở nên vĩnh cửu ; là từ chối Ánh Sáng Cứu Độ để trở thành thần linh. Chỉ có tội khi không có tự do, và chỉ khi có tự do ta mới thoát khỏi sự kiềm tỏa của tội. Ai cũng thấy mình có vẻ tự do khi hành động, nhưng trong hành động lại không tự do chút nào, nhất là khi tâm ý đã bị vọng động. Bà Evà có vẻ tự do khi quyết định đưa tay hái “trái cấm”, nhưng thực sự hành động đó đã bị nô lệ hóa bởi ham muốn bên trong và lôi kéo bên ngoài. Hơn nữa, từ trong thâm sâu, hành động đó đã bị khắc chế bởi lòng kiêu căng.

Chỉ trong sự lắng nghe và vâng phục ý Chúa ta mới trở nên tự do hơn, và triển nở tươi đẹp hơn trong mọi hành động của mình. Chỉ trong sự tin tưởng và hợp nhất với Chúa mới đem lại cho ta sự giải thoát khỏi bóng tối tăm của sự dữ, để có thể nhận lấy Ánh Sáng Cứu Độ. Tội lỗi chỉ xâm nhập khi vắng bóng Chúa trong lòng mình.

3. Chúa Giêsu - Ngôi Lời Thiên Chúa - Ánh Sáng Tình Yêu.

Máng cỏ luôn làm cho chúng ta bùi ngùi xúc động, vì đứng trước máng cỏ là đối diện với một Tình Yêu : một Tình Yêu không lùi bước trước sự khép kín của con người. Chúa là Đấng ba lần Thánh, bởi vì Ngài là Tình Yêu khôn cùng. Bởi vậy, thánh nhân và tội nhân cũng chỉ có mỗi khác biệt là tình yêu. Người ta trở thành tội nhân bởi vì yêu chưa đủ, và trở nên thánh nhân bởi vì yêu đến cùng.

Nơi máng cỏ ta bắt gặp một Tình Yêu khiêm tốn. Thiên Chúa đã cúi mình xuống để xin được trao tặng bản thân Ngài cho con người. Đấng Vô Hạn đã chấp nhận giới hạn. Đấng Tuyệt Đối đã muốn thành tương đối. Đấng Bao La đã muốn nên nhỏ bé. Ngài đã “tự hủy” mình đi để trở nên gần gũi thân thương với con người. Chúa đã hóa ra người nghèo khó để cho ta nên người giàu có.

Ai hiểu được ý nghĩa của máng cỏ, người đó hiểu được ý nghĩa của thập giá. Mầu nhiệm Giáng Sinh cũng là Mầu nhiệm Thập Giá : mầu nhiệm Tình Yêu. Mầu nhiệm Giáng Sinh khởi đầu “tiến trình tự hủy” để Thiên Chúa có thể trao ban hoàn toàn chính mình trong mầu nhiệm Thập Giá, và để trao ban liên tục trong mầu nhiệm Thánh Thể.

Mầu nhiệm nào cũng là lòng thương xót Chúa, kêu gọi lòng thương xót của con người. Ai thấu rõ điều đó sẽ thấu cảm được mọi sự. Bởi vì mọi sự đều nằm trong nhãn giới của tâm hồn mình. Nhưng để cho mình hòa nhập vào Ánh Sáng Tình Yêu Chúa, đòi ta cũng phải đi vào tiến trình tự hủy như Đức Giêsu : dám “xóa mình” để thoát khỏi vô minh và vọng tưởng.

Qua hang đá Bêlem, Thiên Chúa trở nên đáng yêu và mời gọi con người đi vào Tình Yêu, bằng con đường đơn sơ, bé nhỏ. Tình yêu khiêm tốn rất nhẹ nhàng, không làm cho người khác choáng ngợp, không ban bố một cách cha chú, nhưng biết gõ cửa và chờ đợi. Tình yêu nâng cao phẩm giá, làm cho người mình yêu trở nên sáng giá, và làm cho mình càng trở nên đáng yêu. 

Từ nguồn yêu thương sung mãn của Thiên Chúa, “tất cả chúng ta đã lãnh nhận hết ơn này đến ơn khác.” (Ga 1, 16). Tình yêu thương ấy như nguồn suối dạt dào, tưới gội cuộc sống ta khỏi những lấm láp và hôi tanh bụi đời. Tình yêu thương ấy là ánh sáng soi đường ta đi giữa những đêm tối đức tin, là ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn ta giữa những cơn lạnh giá của tình đời. Hãy phơi mình dưới Ánh Sáng Tình Yêu của Đức Kitô. Hãy mở toang các cánh cửa của tâm hồn để thu nhận ánh sáng Ngài.

Có nhiều cánh cửa lòng còn đang bị khóa lại, đó là những cánh cửa của cơ chế phòng vệ : phân biệt và kỳ thị, đam mê và ích kỷ, tự ái và hờn giận, kiêu căng và ngạo mạn, độc đoán và quyền hành… Hãy mở tâm hồn ra để cho mình được yêu thương và được chiếu sáng. “Ai yêu thương anh em mình thì ở trong ánh sáng.” (1Ga 2, 10).

Không thể tiến đức bằng việc chấp nhận một đường lối tu đức khắc kỷ, gò mình dưới một thứ kỷ luật và trật tự vô hồn. Không thể có đời sống thiêng liêng bằng một thứ linh đạo khắc khổ, chèn ép bản thân mình và người khác theo một ước lệ hay hình thức thủ cựu.

Mọi sự triển nở đều phải được khơi động bằng tình yêu để tiến tới tình yêu. Đó là tình yêu gặp gỡ, trao ban, tự hiến ; một tình yêu của sự tự do vâng phục. Chính vì đó mà mỗi cử chỉ trong yêu thương đều có giá trị vô biên, vì khi đó người ta ở trong ánh sáng của Ngôi Lời Thiên Chúa, và nhờ vậy người ta biểu hiện chính Thiên Chúa.

Thiên Chúa đã một lần nhập thể trong thế gian này, và Ngài còn đang tiếp tục nhập thể trong ta, khi ta để cho Ngài hóa thân thành Ánh Sáng Tình Yêu trong mỗi động tác của mình, nhờ đó mọi người xung quanh tiếp tục đón nhận Ánh Sáng Ban Sự Sống, và là Ánh Sáng Cứu Độ của Ngôi Lời Nhập Thể.

 

Lạy Chúa Giêsu!

Giữa giá rét mùa đông và đêm tối âm u,

xin cho con được gặp Chúa.

Giữa những long đong và bấp bênh phận người,

 xin cho con được gần Chúa.

Giữa cảnh nghèo khó và trơ trụi,

xin cho con được sống với Chúa.

Lạy Chúa Giêsu nằm trong máng cỏ, xin cho con cảm nhận được sự bình an và hiện diện của Chúa ngay trong những nghịch cảnh và khốn khó hằng ngày.

Xin cho con đón lấy cuộc đời con với bao điều không như ý, với những giăng mắc mà con chẳng hiểu chi, với những cơ cầu mà con chẳng biết gì.

Và cuối cùng, xin cho con dám sống hết lòng vì Chúa, như Chúa đã dám sống hết tình vì con. Amen.

(Mô phỏng lời nguyện Manna).

Lm. Thái Nguyên