CHÚA
NHẬT 24 THƯỜNG NIÊN C
THIÊN CHÚA
THƯƠNG XÓT VÀ THA THỨ
+++
A. DẪN NHẬP.
Chủ đề của ba bài đọc hôm nay là Thiên
Chúa thương xót những người tội lỗi. Trong bài đọc 1, chúng ta thấy ngay sau khi
dân Do thái ký Giao ước với Thiên Chúa đã quay ra phản bội, họ đã bỏ Chúa mà đi
tìm một thần tượng khác làm hộ mạng, tức là thờ lạy con bê vàng. Thiên Chúa nổi
cơn thịnh nộ định tiêu diệt dân này để lậïp một dân lớn hơn, trung thành hơn, nhưng
nhờ lời cầu xin của ông Maisen, Thiên Chúa đã nguôi giận và tha tội cho dân. Thực
ra, sứ điệp mà Thiên Chúa muốn gửi đến cho chúng ta qua bài đọc 1 này là Thiên
Chúa rộng lòng thương xót sẵn lòng tha thứ cho những kẻ tội lỗi.
Lòng thương xót và tha thứ của Thiên Chúa
được thể hiện một cách cụ thể trong Đức Giêsu Kitô. Sự kiện Đức Giêsu đã đón tiếp
và cùng ăn với những người tội lỗi làm cho những người biệt phái phẫn nộ. Họ là
những người “biệt phái” tránh né mọi
tiếp xúc với những người tội lỗi. Họ cho rằng những kẻ tội lỗi là những đồ bỏ
đi. Phản ứng lại những lời chỉ trích của nhóm họ, Đức Giêsu đã chỉ ra cho họ một
Thiên Chúa giầu lòng thương xót, chậm bất bình và hết sức khoan dung, Ngài sẵn
sàng tha thứ cho mọi lỗi lầm của con người, bằng cách đưa ra ba dụ ngôn : con
chiên đi lạc, đồng tiền bị mất và đứa con hoang đàng. Cả ba dụ ngôn đều nhấn mạnh
đến việc Thiên Chúa quan tâm đến một người hư mất và niềm vui của Ngài khi tìm
lại được một người hư mất.
Theo gương Đức Giêsu, chúng ta phải thay
đổi cách nhìn của chúng ta đối với người tội lỗi. Họ không phải là những hạng người
bỏ đi như người biệt phái vẫn nghĩ thế; trái lại, họ là một con người, một con
người cao qúi trước mặt Chúa không thể để hư mất. Nếu họ hư đi thì phải nỗ lực
đi tìm kiếm như người chăn chiên bỏ 99 con mà đi tìm con chiên lạc, đem về cùng
chung vui vì một người tội lỗi đã trở
lại.
B. TÌM HIỂU LỜI CHÚA.
+ Bài
đọc 1 : Xh 32,7-11.13-14.
Ngay sau khi Thiên Chúa ký Giao ước
với dân
Mặc dầu Thiên Chúa hứa tạo cho ông một
dân tộc mới, ông đã không lìa bỏ dân tộc mình, vẫn liên đới gắn bó với dân như
trước. Chính ông van xin Thiên Chúa tha thứ và được Ngài nhận lời vì Thiên Chúa
kiên nhẫn và trung tín.
+ Bài
đọc 2 : 1Tm 1,12-17.
Trước khi nói cùng ông Timôthê yêu
dấu, thánh Phaolô muốn nhắc lại cách Thiên Chúa đối xử với loài người. Nếu
không có điều ấy, ơn gọi của chính ngài khó mà giải thích được : Thiên Chúa tha
thứ. Ngài tạ ơn Chúa vì lòng nhân từ thương xót của Chúa.
Trước kia, ngài là người bắt đạo và
ngạo ngược nhưng đã được Chúa xót thương. Sự trở lại của ngài là một thí dụ
điển hình về ơn tha thứ Thiên Chúa dành cho mọi người.
+ Bài
Tin mừng : Lc 15,1-32.
Thấy Đức Giêsu hay gần gũi với những người
tội lỗi, nhóm biệt phái và luật sĩ tỏ ra rất khó chịu, lẩm bẩm với Ngài. Nhân
dịp này Đức Giêsu đưa ra ba dụ ngôn nói lên lòng thương xót và tha thứ của Thiên
Chúa đối với tội nhân : con chiên bị lạc, đồng tiền bị mất và đứa con hoang
đàng. Tất cả đều nói lên Thiên Chúa là người Cha nhân hậu.
Để ý nhận xét, đồng tiền là một vật
nhỏ nhất mà cũng mất công tìm tòi kỹ lưỡng, điều này nói lên sự quan tâm rất
mực của Thiên Chúa đối với tội nhân. Dụ ngôn đứa con hoang đàng trở về càng làm
nổi bật lòng nhân hậu, thứ tha của Thiên Chúa, Ngài là người Cha không bao giờ
bỏ rơi con cái bạc bẽo. Chi tiết này càng làm cho người tội lỗi vững tâm trở về
cùng Chúa.
C. THỰC HÀNH LỜI
CHÚA.
Tấm lòng
nhân hậu của người Cha.
I. THIÊN CHÚA KÊU
GỌI NGƯỜI TỘI LỖI
1. Hòan cảnh đưa đến dụ ngôn.
Đối với Đức Giêsu, người ta có hai
thái độ trái ngược nhau : đối với những
người biệt phái và luật sĩ, họ cho mình là người công chính nên khinh thường và
tẩy chay Ngài. Còn những người tội lỗi thì lại đến gần Ngài, nghe Ngài giảng và
sửa đổi con người của mình. Người Do thái rất khó chịu khi thấy Đức Giêsu giao
du với những người tội lỗi và lại còn đồng bàn với họ nữa. Người ta khó chịu
với Đức Giêsu vì họ thấy Ngài cư xử ngược với quan niệm của họ.
Đạo sĩ Do thái đã xếp tất cả những ai không
tuân giữ lưật pháp vào chung một hạng, họ gọi những người đó là “Dân của đất”. Có một hàng rào ngăn cách dứt khoát giữa những đạo sĩ Do thái và người “Dân
của đất”. Gả con gái cho một người dân của đất thì chẳng khác gì trói cô gái ấy
nộp cho sư tử. Luật của đạo sĩ Do thái dạy rằng : Khi có một người là dân của đất,
thì đừng trao tiền cho nó, đừng lấy chứng của nó, đừng nói điều bí mật cho nó,
đừng đặït nó coi kẻ mồ côi, đừng để nó giữ của bố thí, đừng đi đường với nó”.
Có luật cấm đạo sĩ Do thái không được mời
một người dân của đất đến dùng bữa, cũng không được nhận lời mời của ai trong
hạng người đó. Luật cấm đạo sĩ Do thái không được giao dịch thông thường với
họ, không được mua gì của họ hoặc bán gì cho họ. Các đạo sĩ Do thái quyết tâm tránh
hẳn mọi liên hệ với đám dân của đất, tức là những người không giữ đủ các chi
tiết tỉ mỉ trong luật pháp.
Trước thái độ kỳ thị ra mặt của các
đạo sĩ Do thái đối với người bị coi là tội lỗi,
Đức Giêsu mới kể cho họ ba dụ ngôn để nói về lòng nhân từ thương xót của
Thiên Chúa, Ngài muốn tìm kiếm và cứu vớt những gì đã lạc mất.
2. Ba dụ ngôn của Đức Giêsu.
a)
Dụ ngôn con chiên đi lạc.
Trước tiên ta cần lưu ý là hình ảnh
người chăn chiên và bầy chiên là chủ đề cổ điển trong Cựu ước nói lên tương
quan giữa Thiên Chúa và dân Ngài (St 48,15 : Lc 12.32). Dụ ngôn này cũng có
trong Tin mừng Matthêu, nhưng trong lúc Matthêu áp dụng vào trách nhiệm những
vị lãnh đạo Giáo hội, còn Luca nói lên việc Thiên Chúa tìm kiếm người tội lỗi.
Trong dụ ngôn này, người mục tử đã bỏ 99
con kia, dĩ nhiên là được canh giữ cẩn thận, để đi tìm con chiên lạc. Con chiên
lạc này mất vì lý do nào đó không được nêu ra trong dụ ngôn. Nhưng có một đều
chắc chắn là nó đang sống những giây phút
khốn cực, cần sự giúp đỡ của chủ chăn. Chủ chăn đã phải bỏ 99 con trong hoang
địa mà đi tìm con chiên lạc. Một con sánh với 99 còn lại thì chỉ như số không,
không đáng gì, đâu có làm cho ông nghèo đi chút nào. Việc làm của ông chứng tỏ
hùng hồn rằng : bất cứ giá nào, ông cũng không để mất, dù một con. Một con đây cho
giá trị như 99 con. Ý nghĩa này nói lên
tầm mức quan trọng và tự do sự trở về của tội nhân : Quan trọng đến nỗi bất cứù
giá nào, người tội lỗi đó cũng phải được trở về, điều đó chứng tỏ lòng thương xót
của Thiên Chúa đối với tội nhân.
Còn một chi tiết làm cho chúng ta cảm
động :”vác con chiên trên đôi vai”,
vì khi con chiên đi lang thang nhiều giờ hay nhiều ngày xa đàn chiên, nó kiệt
sức và nằm xuống. Thật ra phải vác nó lên thôi. Và một con chiên nặng đấy !
Nhất là khi người chăn chiên cũng đã chạy nhiều giờ trên những ngọn đồi đầy sỏi
đá dưới ánh nắng mặt trời… Chính người chăn chiên cũng rất mệt nhọc ! Nhưng,
Đức Giêsu nói hoàn toàn vui mừng, người đó quên đi sự mệt nhọc của mình, bế nó
lên tay và vác nó.
Chính Thiên Chúa giới thiệu với chúng ta
như thế ! Vả lại hình ảnh ấy không mới mẻ. Toàn thể Thánh Kinh đã thể hiện Thiên
Chúa dưới những đường nét của “người chăn chiên” (Is 40,11-49, 10 …(Quesson).
b)
Dụ ngôn đồng tiền bị mất.
Đức Giêsu lại tiếp nối tư tưởng bằng
một dụ ngôn khác. Đồng tiền nói ở đây là một đồng tiền nhỏ, dễ bị mất trong nhà
dân quê xứ Palestina, và có khi phải mất rất nhiều thì giờ mới tìm lại được.
Nhà của người Do thái thường tối om, vì chỉ có một cửa sổ tròn đường kính
khỏang 45 phân. Nền nhà thì bằng đất nện được phủ bằng những tấm liếp sậy và
cành cây khô. Tìm kiếm một đồng bạc trên một nền nhà như thế khác nào tìm một
cây kim trong đống rác. Nhưng người đàn bà quét đi quét lại, tìm cho bằng được.
Một đồng bạc ở đây có giá trị tương
đương với một ngày làm công (Mt 20,2). Ở đây muốn nói lên sự mất mát dù chỉ có
một đồng cũng là điều quan trọng khiến cho chủ cũng phải tốn công tìm kiếm. Điều này cũng muốn ám chỉ lòng thương yêu của
Thiên Chúa không muốn để ai bị hư đi, nhưng muốn cứu vớt mọi người.
Ngoài lý do vì nhu cầu cần tìm đồng
tiền bị mất, lại còn có một lý do khác thơ mộng hơn. Tại Palestina, dấu hiệu
của người đàn bà có chồng là một chiếc vành trên đầu làm bằng 10 đồng tiền nhỏ
bằng bạc xâu lại với nhau bằng một sợ dây bạc. Trong nhiều năm, một cô gái làm
lụng và để dành cho đủ 10 đồng tiền nhỏ đó. Bởi vì cái chuỗi trên đầu của nàng
cũng đáng giá gần bằng chiếc nhẫn cưới. Khi nàng đã sắm được nó thì trở nên của
riêng nàng, đặc biệt đến nỗi người khác không thể đoạt lấy của nàng món nữ
trang đó để trừ nợ. Có thể người đàn bà trong dụ ngôn đánh mất một đồng bạc thuộc loại đó, và bà ta
đã tìm kiếm nó như bất cứ người nào khác cũng làm như thế khi đánh mất cái nhẫn
cưới vậy.
Vì thế, chúng ta dễ hiểu nỗi vui mừng của
người đàn bà khi tìm lại được đồng bạc bị mất. Đức Giêsu cho biết : cũng thế, Thiên
Chúa và các thiên sứ vui mừng khi một
người ăn năn trở về, như khi một gia đình vui mừng tìm lại được đồng bạc quyết
định cái no hay cái đói của họ, hay cũng giống người đàn bà đánh mất một tài
sản có giá trị hơn tiền bạc rồi lại tìm lại được.
c)
Dụ ngôn đứa con hoang đàng.
Niềm vui lạ lùng này được sáng tỏ hơn trong
dụ ngôân đứa con hoang đàng. Ông chủ chỉ có hai người con trai, tưởng rằng được
sống bình yên trong tuổi già với hai con. Nhưng người con thứ tính phóng khoáng,
thích tụ tập, muốn xin cha chia gia tài cho anh.
Theo luật Do thái, người cha không
được chia gia tài tùy ý mình thích, đứa con cả đương nhiên được hưởng 2/3, đứa
con thứ được 1/3 gia tài (x. Đnl 21,17). Không phải là một việc lạ khi một
người cha phân chia gia tài ngay khi còn sống nếu ông muốn được nghỉ ngơi khỏi
bận tâm buôn bán làm ăn. Nhưng có một sự
trơ tráo nơi đứa con thứ khi chính nó đề xuất việc chia gia tài. Khi nó nói với
cha nó :”Cha hãy cho tôi ngay bây giờ phần gia tài mà trước sau gì tôi cũng lãnh được sau khi
cha chết, và hãy để tôi ra khỏi nhà này”. Người cha không tranh luận gì, ông
hiểu rằng nếu con ông cần một bài học thì nó sẽ có một bài học đắt giá, và ông
đã chia gia tài cho nó. Tức khắc đứa con lấy phần dành cho nó và bỏ nhà ra đi.
Tuy nhiên, việc xin chia gia tài này
có hợp lý không, thì không rõ, chỉ biết rằng sau này chính người con thứ đã hối
hận vì hành động trên.
Đi xa nhà một thời gian, nó đã nhanh chóng
xài hết tiền và kết thúc bằng việc chăn heo, một công việc đáng nguyền rủa của
người Do thái… Trong cảnh khốn cùng, nó hồi tâm suy nghĩ lại và quyết định ra
đi về với cha nó mà chỉ xin được coi như kột đứa đầy tớ thôi, chứ không dám nhận
là con nữa. Nó trở về, cha nó chạy ra ôm chằm lấy mà hôn. Cha nó không để nó
kịp mở miệng xin làm đầy tớ, ông đã lên tiếng trước. Ông đã phục hồi địa vị làm con cho nó bằng
những cử chỉ đầy ý nghĩa :
.
Xỏ giầy vào chân cậu : . Xỏ giầy vào chân chứng tỏ ông đã tha thứ hoàn toàn
cho cậu. Vào thời Kinh Thánh thuở xưa, mang giầy là dấu chỉ của một người tự do,
còn đám nô lệ thì đi chân trần. Xỏ giầy vào đôi chân trần của cậu con tức là xóa đi dấu hiệu thằng con ấy từng là
nô lệ của một người nào đó, và đồng thời trả lại cho cậu ta dấu chỉ cậu là đứa con trai trong gia đình.
. Trao
nhẫn cho cậu. Gắn nhẫn vào ngón tay cậu
chứng tỏ ông bố phục hồi trọn vẹn cho cậu tình trạng trước khi cậu bỏ nhà ra
đi. Đeo nó vào đồng nghĩa với được quyền hành xử như một thành viên trong gia
đình.
Và như thế, khi choàng tay ôm, xỏ
giầy, đeo nhẫn cho đứa con trai, người bố đã cho thấy ông hoàn toàn nồng nhiệt
tiếp đón cậu ta, tha thứ hoàn toàn và phục hồi cho cậu ta trọn vẹn tình trạng
trước khi cậu bỏ nhà ra đi.
Truyện : Vải trắng trên cây táo.
Richard Pindell có viết một chuyện
ngắn nhan đề “Đứa con trai của một người nào đó” (somebody’s son). Câu chuyện mở đầu với một cậu bé tên là
David bỏ nhà ra đi sống bụi đời. Vì khó quá, không chịu nổi, cậu bèn viết một
lá thư gửi về nhà cho mẹ bày tỏ niềm hy vọng được ông bố cổ hủ tha thứ cho cậu
và chấp nhận cậu làm con trở lại. Lá thư
như sau :”Mẹ kính mến, trong một vài ngày nữa con sẽ đi ngang qua nhà. Nếu bố
bằng lòng nhận con trở lại, thì mẹ yêu cầu bố cột một miếng vải trắng lên cây
táo hồng ở miếng đất cạnh nhà chúng ta.
Vài ngày sau, David lên xe lửa đi về. Trong
lúc tầu hỏa lao nhanh đến nhà thì hai hình ảnh
cứ chớp lòe liên tục hiện ra trong trí cậu ta. Khi thì trên cây có cột
một miếng vải trắng, khi thì trên cây chẳng có một miếng vải trắng nào. Xe lửa
càng tiến gần nhà, trái tim David càng đập nhanh hơn. Không bao lâu nữa cây táo
sẽ hiện ra nơi khúc quẹo, nhưng David không dám tự mình nhìn tới vì sợ nhỡ
không có miếng vải trắng cột ở đó. Thế là cậu quay sang người đàn ông bên cạnh
ấp úng nói :”Thưa ông, ông có thể làm ơn giúp cháu một việc không? Vào khúc
quẹo bên tay mặt, ông sẽ thấy một cái cây. Ông làm ơn cho cháu biết trên cành
cây có cột một miếng vải trắng không nhé”.
Khi chiếc xe lửa rầm rầm lướt qua cây táo,
David nhìn chăm chăm về phía trước. Đoạn run run giọng cậu hỏi người đàn ông :”Thưa ông, có
một miếng vải trắng treo ở một cây nào đó không”? Ông ta sửng sốt trả lời :”Ồ,
này cậu bé, cành cây nào ta cũng thấy có
cột một miếng vải trắng cả”(Mark Link).
II. THIÊN CHÚA
THƯƠNG XÓT VÀ THA THỨ.
1. Tấm lòng của người Cha.
Người cha trong dụ ngôn phải là một
ông chủ giầu sang, đầy quyền lực và oai nghi đúng với đặc điểm của một phú ông
miền Đông phương. Đứng trước sự ngông cuồng của người con thứ, người cha đã
chia gia tài cho các con không phải vì ông nhu nhược mà vì ông tôn trọng quyền
tự do của con. Ngày người con thứ ra đi cũng chính là ngày ông bắt đầu ngóng
chờ với niềm tin sẽ có ngày con ông trở về. Quả đúng như vậy. Mặc dù tuổi già
sức yếu, người cha vẫn nhìn ra người con từ rất xa. Có thể nói chính ông đã phá
tan dáng vẻ oai nghi đường bệ của một phú ông Đông phương để hồ hởi chạy ra với người con tựa như trẻ thơ mong
mẹ về.
Nỗi mừng vui cũng như hàng loạt mệnh
lệnh dồn dập của người cha làm cho chúng ta có cảm nghĩ hẳn ông đang chuẩn bị
tiếp đón một nhân vật quan trọng. Mà không quan trọng sao được khi ý nghĩa của
những mệnh lệnh trên hàm chứa một tình yêu vô bờ bến ông dành cho người con
“phá gia” trở về mà không một ngôn từ nào có thể diễn tả hết được.
Chiếc áo mới nhất mà ông mặc
cho người con hẳn phải là chiếc áo dành cho ngày Đại lễ. Bởi chỉ có ngày Đại
lễ, dịp lễ hội, người ta mới mặc áo mới, mới có dịp để chưng diện mà thôi. Chưa
dừng lại ở đó. Chúng ta biết rằng đối với người Do thái, chiếc nhẫn không chỉ
là kỷ vật, là món đồ trang sức, không chỉ là biểàu trưng của tình yêu mà nó còn
là cái ấn đóng dấu nhằm xác nhận tư cách của một người con và đồng thời cũng
xác nhận tư cách của một người được thừa hưởng quyền kế thừa tài sản. Như thế,
bằng việc xỏ nhẫn và xỏ dép vào tay chân của người con, người cha trong Tin
mừng đã xác nhập mối tương quan cha-con, đồng thời cũng xác nhập quyền thừa kế
và trả lại quyền tự do cho nó – điều mà người con thứ không bao giờ nghĩ tới.
Chưa hết, người cha còn ra lệnh giết bê đã vỗ béo để ăn mừng cho sự trở về này.
Như thế đã rõ, bê chỉ vỗ béo để chờ dịp Đại lễ. Ngày người con trở về và người
cha đã hạ bê béo để ăn mừng chẳng phải là dịp Đại lễ mà từ lâu ông hằng ôm ấp
mong chờ để có được ngày hôm nay sao ?
Truyện : Thiền sư Sengai.
Có rất nhiều đệ tử đang tu luyện thiền
học dưới sự hướng dẫn của thiền sư Sengai. Trong số đó có một đệ tử thường hay thức
dậy ban đêm, lẻn trốn một mình trèo tường ra phố rong chơi dạo mát cho thỏa thích.
Và một đêm kia, thiền sư Sengai đi kiểm tra phòng ngủ các đệ tử, thấy vắng mặt
một người và cũng khám phá ra chiếc ghế đẩu mà anh ta thường dùng để leo qua
tường ra ngoài. Sau khi suy nghĩ, thiền sư Sengai liền dời chiếc ghế đi chỗ khác
và đứng thay vào chỗ đó. Một lát sau, anh chàng ham rong chơi trở về không biết
rằng thầy mình là chiếc ghế, cứ thản nhiên
đặt chân vào đầu thầy mình để nhảy xuống đất. Đúng lúc đó mới khám ra sự thể
động trời của mình, anh ta hoảng hốt sợ đến ngất xỉu. Nhưng thiền sư Sengai nhỏ
nhẹ bảo anh :”Sáng sớm trời lạnh lắm, con hãy cẩn thận kẻ bị cảm đấy”. Và từ đó,
người đệ tử hoang đàng ấy không bao giờ dám ra ngoài chơi ban đêm nữa.
2. Tình thương tha thứ của Thiên Chúa.
Thiên Chúa được Đức Giêsu mạc khải là một
người Cha. Cha nào mà chẳng thương yêu con bằng một tình thương tự nhiên, vô điều
kiện, nghĩa là bất chấp con cái tốt xấu, hay dở, có lợi hay gây hại cho mình,
bất chấp cả việc chúng đối xử với mình
tệ bạc đến đâu. Tình thương đích thực luôn luôn tự động biểu lộ thành hành động.
Bản chất của tình thương là như thế, nếu không như thế thì không phải là tình
thương đích thực. Tình thương không biểu lộ bằng hành động chỉ là tình thương ngoài
môi miệng (x. Gc 2,16.26). Và hai cách biểu lộ rõ rệt nhất của tình thương là
sự tha thứ vô điều kiện và sẵn sàng chấp nhận sự đau khổ hoặc chết cho người mình
yêu thương. Tình yêu của Thiên Chúa đối với con người đã được biểu lộ qua hai
cách ấy nơi con người Đức Kitô :”Đức Kitô
đã chết vì chúng ta, ngay khi chúng ta còn là người tội lỗi. Đó là bằng chứng
Thiên Chúa yêu thương chúng ta”.
Trở lại dụ ngôn đứa con hoang đàng, ta
hỏi động lực nào đã làm cho đứa con quay trở về nhà mình ? Chắc chắn không phải
vì thương cha mình, mà vì sự khốn khổ nó đang phải chịu do sự ngu xuẩn và bất hiếu
của nó. Tóm lại, nó về là vì nó thương bản thân nó hơn là thương cha. Chắc chắn
khi thấy nó trở về với “thân tàn ma dại”, cha nó biết nó về với động lực gì.
Nhưng đối với ông, điều đó không quan trọng. Điều quan trọng là nó đã trở về, vì
nó tưởng như “đã chết mà nay sống lại, đã mất mà nay lại tìm thấy”. Động lực khiến
người cha tha thứ và vui mừng đón nhận nó trở về hoàn toàn vì yêu thương con,
vì muốn cho nó hạnh phúc, bất chấp quá khứ lầm lỗi của nó. Đó cũng chính là tâm
tình của Thiên Chúa đối với những người tội lỗi. Chỉ cần người tội lỗi quay trở
về với Chúa trong sự hối hậân về đời sống
quá khứ của mình.
Truyện : Tình mẹ tha thứ.
Ở Batna, có một gia đình nằêm vào địa
điểm hẻo lánh, gồm bà mẹ với các con, mà thằng con lớn phản bội vô số kể, tên
là Sidi Melkassen, ưa a tùng với côn đồ du đãng, bị mẹ khiển trách hằng ngày.
Mất tự do, thằng đó bực tức, nhất định hai mẹ con không đội trời chung. Liền
bắt mẹ đem giam cầm vào một nhà cô tịch tăm tối. Lấy sợi xiềng xích lớn mà
xiềng hai chân mẹ nó lại, đoạn đục vách tường gắn móc khóa lại và giữ chìa khóa
trong túi. Đành lòng đóng cửa lại trước những tiếng kêu la, khóc lóc, van nài
của mẹ.
Trên ba năm trời tồi túng, nóng nực,
lạnh lẽo. Không mền, không chiếu, bữa đói bữa no, người mẹ than khóc đã khô
nước mắt, kêu không ai nghe, buồn không một lời an ủi.
Chiều nọ, một nàng dâu thảo giật được chìa
khóa và mở cửa, tháo xiềng giải thoát cho người mẹ vô phúc. Bà đi ra giữa thanh
thiên bạch nhật, không còn hình tượng người nữa, ai nấy đều thương hại. Việc
này thấu đến tai nhà chức trách, thằng con bất hiếu bị bắt và kêu án sáu tháng
tù ở. Ai nấy đều vỗ tay ca tụng công lý. Chỉ có bà mẹ quên tội của con, cất tiếng
lên vừa than khóc vừa xin tòa đừng tống giam con mình tội nghiệp.
Ôâi, tình mẹ bao la !
3. Có sự nghịch lý trong ba dụ ngôn chăng
?
Bài Tin mừng hôm nay gồm tới 3 dụ
ngôn. Dụ ngôn đầu xem ra không hợp lý : ai lại bỏ 99 con chiên để đi tìm một
con chiên lạc ? Dụ ngôn thứ hai cũng chẳng có tính thuyết phục bao nhiêu : một
đồng xu có đáng là bao so với công sức mà người đàn bà kia bỏ ra để tìm lại nó
? Nhưng rồi tất cả đều trở nên hợp lý khi ta đọc dụ ngôn thứ ba : Ý của Chúa
Giêsu không nhằm tới con chiên, cũng không nói tới tiền bạc mà nói tới con
người. Trước mặt Thiên Chúa, mỗi một con người đều có giá trị vô cùng, bởi vì
mỗi một con người, dù là tội lỗi, cũng đều là con của Ngài.
Tuy nhiên có mấy ai chia sẻ tâm ý của Chúa
? Những người biệt phái và luật sĩ thấy Chúa Giêsu bỏ công lui tới với những người
tội lỗi thì họ cho là mất công vô ích nên xầm xì phản đối. Đối với họ, việc làm
của Chúa Giêsu là không đáng, bởi vì những kẻ tội lỗi là hạng đáng vất đi. Nhưng
đối với Chúa Giêsu, đó là những con người, những giá trị. Một đồng xu qúi giá
thế nào đối với người đàn bà nghèo khổ, một người con quí giá thế nào đối với tấm
lòng người cha, thì một người tội lỗi cũng đáng giá thế ấy đối với tấm lòng của
Thiên Chúa.
Thế còn việc bỏ 99 con chiên trong đàn
để đi tìm con chiên lạc thì sao ? Vì con chiên ấy cần được săn sóc hơn 99 con kia
: nó cô đơn, nó bơ vơ, nó đói khát hơn, nó bị nguy hiểm nhiều hơn. Vì thế nên người
mục tử nhân lành không thể ở yên mà chờ nó tìm được đường về, mà phải đích thân
ra đi tìm nó. Đức Giêsu đã làm như người mục tử ấy : Ngài không chờ đợi kẻ tội
lỗi đến với mình, nhưng được bước trước đến với họ. Ngài kết thân với họ trong
tình trạng của họ còn đang là tội nhân, còn đang lầm lạc. Chính đó là cách đối
xử khác những người biệt phái và luật sĩ, và chính đó là lý do khiến họ xầm xì
phản đối. Nhưng chính cái đối xứ này đã hoán cải được một người biệt phái nổi tiếng
là thánh Phaolô (Trích Carôlô, Sợi chỉ đỏ A, tr 710-711).
III. CHÚNG TA CŨNG PHẢI
CƯ XỬ NHƯ VẬY.
1. Phải thay đổi cách cư xử.
Giáo hội là Mẹ của chúng ta đã từng có
cách cư xử như Đức Giêsu, tạo điều kiện để lôi kéo những con chiên lạc đàn trở về
với Chúa. Chẳng hạn , Augustinô, một thanh niên đã từng sống trụy lạc, ăn chơi,
và có những đứa con rơi rớt không kém gì đứa con hoang đàng trong Tin mừng. Thế
mà khi trở về với Giáo hội, Giáo hội đã mở rộng vòng tay đón nhận. Sự đón nhận trở nên hoàn toàn khi Giáo
hội chấp nhận chàng vào tu viện, và khi thấy chàng xứng đáng, đã phong chức Giám
mục cho chàng. Nhờ sự tha thứ quảnng đại ấy của Giáo hội, Augustinô đã trở nên
một vị thánh.
Chúng ta cũng phải bắt chước Giáo hội mà
phải thay đổi cách nhận định và thái độ cư xử đối với tội nhân. Nghĩa là đừng quá
quan trọng hóa nết xấu, lỗi lầm của anh em, đừng nuôi lòng thích thú khi thấy anh
em sa ngã, lỡ lầm, đừng giả đò thương hại khi đưa lỗi lầm của anh em ra bàn tán
và đừng bao giờ tỏ vẻ khinh khi, ruồng bỏ anh em bằng lời ăn tiếng nói, bằng cử
chỉ ánh mắt, nhưng hãy bắt chước Chúa biết thông cảm với nỗi khổ tâm của anh em,
biết thao thức lo lắng giúp anh em sửa mình, biết tôn trọng, bênh vực anh em,
biết cầu nguyện cho anh em.
2. Ý thức mình cũng là tội nhân được tha thứ.
Có những con chiên xa đàn lạc lối,
nhưng cũng có những con đang sống trong đàn mà chẳng phải là chiên. Có đứa con
bỏ nhà xa cha, nhưng cũng có đứa con tuy sống gần cha mà lòng dường như đi
hoang từ lâu. Nó coi cha không khác gì ông chủ hà khắc keo kiệt, chẳng hề bố
thí cho một con bê để vui vầy với chúng bạn. Như vậy, có thứ lạc đàn thể lý và
cũng có thứ lạc đàn tâm linh. Có những người không đi nhà thờ vì lòng họ xa
Chúa, song cũng có những người không bỏ nhà thờ nhưng lòng họ chẳng gần Chúa
hơn được bao nhiêu. Có lẽ vì tâm trí họ đang đi lạc trong khu rừng có nhiều
tiếng ca của danh vọng, hương sắc của đồng tiền, hung khí của hận thù, giọng
ríu tít đầy lôi cuốn của xác thịt.
Vậy chúng ta có phải là con chiên đích
thực không hay chỉ là hữu danh vô thực ? Chắc chắên không ai trong chúng ta dám
xưng mình là người công chính như luật sĩ và biệt phái, chúng ta vẫn xưng mình là
kẻ có tộâi, và nếu đã biết mình có tội thì phải có lối cư xử với người khác bằng
tình thương yêu.
Nếu Thiên Chúa tỏ lòng nhân hậu và tha
thứ cho chúng ta, thì Ngài muốn chúng ta cũng hãy tha thứ cho nhau như người cha
nhân hậu xin ông anh cả tha thứ cho đứa em lỗi lầm.
Người ta chỉ có thể dễ dàng tha thứ cho
kẻ khác khi ý thức thân phận mỏng dòn yếu đuối của mình. Có nhận ra mình hay
lầm lỗi, con người mới dễ cảm thông tha thứ cho những lỗi lầm của anh em. Đừng bắt
người có tội phải bị trừng phạt mới hả dạ. Đừng đòi hỏi cho được sự công bằng mới
thôi, vì Martin Luther King có viết
:”Nếu cứ áp dụng luật “mắt đền mắt” thì
mọi người trở nên mù lòa”.
Lm Giuse Đinh lập
Liễm
Giáo xứ Kim phát
Đà lạt