NGƯỜI BAN CHO HỌ CỦA
ĂN
DAT ESCAM
(Il donne à manger)
Mê ăn là một tội trọng.
Tội này là một trong bảy tội được kê trong những danh sách của chúng con về
tội. Lạy Chúa, chúng con không bao giờ dám sửa đổi chút nào những danh mục này.
Làm như thế quả là làm một điều liều lĩnh. Nhưng ngày nay, trong một thế giới
gần như ở đâu cũng có nạn đói ; trước một đứa trẻ thiếu ăn ; đối diện với những
toàn thể lục địa như : Trung châu Phi, Ấn Ðộ, Trung Quốc, có hằng triệu người
chẳng bao giờ có được một lần ăn no trong đời họ, thì việc mê ăn mãn tính chỉ
có thể dành cho một thiểu số nhỏ. Ðối với con, hình như người ta chưa hiểu hết
mầu nhiệm về của ăn, khi chúng con phát biểu một cách thông thái rởm tiên đề
không thể chối cải này “không nên ăn quá no, cũng đừng quá nhanh hay quá ngon”.
Các lương dân đã dạy
cho chúng con những bài học sơ đẳng này rồi. Phải có những gì khác, và quan
trọng hơn, và cũng cao quý hơn trong sự tiết độ ; vì con người, mà đôi khi
nguời ta định nghĩa cho chúng con nghe, như là một sinh vật biết suy nghĩ, một
sinh vật biết chiêm niệm, “là một thần linh bị đày đọa nhưng còn nhớ đến cõi
thiên đường”, con người trước tiên là một con vật biết ăn. Ðiều này quả là thô
bạo, không có vẻ thẩm mỹ mấy, nhưng thực sự là thế, và các bà mẹ quá biết điều
này, cũng như các tướng lãnh quân đội hay các ông bộ trưởng phụ trách việc tiếp
tế lương thực. Cái khó khăn mà đa số trong chúng con cảm thấy không phải là
biết lúc nào phải ngừng cung cấp khi họ ăn quá nhiều, mà là giúp đến lúc nào họ
sẽ được ăn vừa đủ. Không phải là chuyện có thực phẩm quá thặng dư, mà là sự
kiện thiếu thực phẩm đang đe dọa chúng con ; và chúng con không tin được con
mắt chúng con, khi thấy được những thực đơn ngày xưa, mà trong hai trang giấy
bóng, tất cả mọi thức ăn được kê thành hàng sát nhau, mà cha ông chúng con làm
sạch chỉ trong một bữa ăn, và nó sẽ đủ cung cấp cho chúng con tất cả lượng
calori cần thiết cho cả một tháng trời. Ngày nay, hùng hỗ lên án tội mê ăn phải
chăng cũng hơi giống như lên giọng kết án những trò đấu kiếm trong các hý trường
thuở xưa ?
Con chỉ muốn suy niệm
theo tinh thần kitô giáo về cách ăn uống của con thôi. Ðó là một việc quan
trọng. Các vấn đề về thực phẩm đã làm thánh Phaolô bận tâm khá nhiều. Với những
ai đang áy náy vì đã ăn thịt được dâng cho các ngẫu thần, ngài khuyên họ hãy đành
lòng ăn rau cải mà đừng cãi nhau với những người láng giềng của mình ăn thịt.
Chúng con có những quy định tỉ mỉ về việc ăn chay và kiêng thịt với tất cả một
môn giải nghi rất tinh tế về bơ, về mỡ, về nước xúp và những chim le le.
Cách ăn uống này đã
nhập vào đời sống tu trì của chúng con, và những kẻ vô tín ngưỡng chế nhạo điều
ấy cách thõa thích. Họ không nghĩ rằng Chúa lại quan tâm đến những dĩa trứng
tráng. Ðối với họ, nhân đức không có liên hệ gì với những gì đựng trong các nồi
niêu. Thịt hay cá, ai có thể mua được các thứ ấy thì cứ ăn : còn muốn kiêng cử
gì thì cứ đi hỏi ý bác sĩ của họ. Việc Chay Tịnh của họ sẽ chỉ là những gì Trường
Ðại học quy định cho họ. Ðối với các thiên tài này hình như Thiên Chúa không
quá đi ra khỏi vai trò của Người, khi Người chỉ muốn biết chúng ta đang nghĩ gì
hay muốn gì, nhưng Người xen vào việc chúng ta ăn thứ gì thì kể là một sự lạm
dụng quyền bính thật sự.
Nhưng lạy Chúa, con
nghĩ rằng gạt bỏ khỏi những danh sách về các mối tội đầu có xưa kia lòng vô ơn,
mà trước kia nó cũng có trong các danh sách âãy, thì thật là một tại hại lớn ;
vì sự hiện diện của tội vô ơn có lẽ sẽ giữ chúng con khỏi hai nguy cơ, là có
trái tim quá khô đét đồng thời có cái miệng quá đầy. Nếu con sống đạo hạnh thì
thức ăn, đối với con, phải là đối tượng của một nghi thức phụng vụ tỏ lòng biết
ơn ; vì thức ăn là của chúng con hoàn toàn lãnh nhận được.
Con có thể tạo ra trong
trí những ý tưởng và những hệ thống ; nhưng con sẽ không bao giờ tự nuôi con
với thân mình con. Từ giọt sữa mẹ đến bữa ăn sáng hôm nay, tất cả đều phải đến
từ một nơi nào đó, tất cả hoàn toàn là một của được ban cho trọn vẹn.
Từ đó, đứng trước một
món quà được ban, chỉ sống có chừng mực, không ăn quá nhiều cũng không quá ít,
theo con là chưa đủ. Lương dân có thể nghĩ như thế, và xem thức ăn cũng giống
như ngủ nghỉ hay làm việc, chiếu theo quy tắc tầm thường này : đừng thái quá.
Ðối với họ, thức ăn chỉ là một dịp tốt để người ta làm suy sụp khi khai thác nó
đến cùng, giống như khi người ta làm chết một con ngựa khi thúc nó chạy quá
nhanh, hay giống như khi người ta làm gãy cây cung khi kéo nó cong quá mức.
Nhưng trước một quà
tặng, việc đầu tiên không phải là sử dụng nó ngay. Nhưng là tạ ơn. Các kitô hữu
đã làm điều này như do bản năng, và họ đọc lời “tạ ơn” trước khi dùng những
thức ăn đó. Họ biết rằng những của ăn đó là do Chúa ban cho, và những người đầu
bếp, khi chế biến các món ăn ấy, cũng xử sự với nó đầy lòng cung kính, vì một
bàn tay vô hình và đầy tình phụ tử đã ban phát những thứ đó. Trong các thức ăn đó,
có cả công việc của trái đất kết hợp với mặt trời, có cả công việc của con người
và của Ðấng Tạo Hóa. Làm tăng giá trị của nó, còn là một cách đi vào những ý định
của Chúa, như thể khi người ta trưng bày một bó hoa thành một bản giao hưởng âm
thầm, thay vì vung vãi nó bừa bải trên bàn.
Tại sao con phải tránh
những điều thái quá ? Chỉ vì lý trí chúng con phản đối chăng ? Nhưng lạy Chúa,
cái lý trí nghèo nàn này thật là lạnh tẻ với những quy định không có chút lòng
mến. Vì muốn tỏ ra đứng đắn và lịch sự chăng ? Nhưng con xin thú thật là lắm
lúc con cảm thấy một nỗi thèm muốn điên cuồng đập phá một chút tất cả những sự đứng
đắn đó ; và tranh cãi những phong cách lịch sự trịnh trọng này mà con cho là
quá trang nghiêm, và thực ra. chỉ là quá tự tin. Như vậy con cần có những rào
chắn vững chắc hơn những rào chắn do lòng tôn trọng trật từ dựng lên. Tôn trọng
trật tự đã thiết lập, quả là thái độ hành xử của kẻ trưởng giả. Ai đã thiết lập
nó, và để làm gì ? Người ta đã không tham khảo ý kiến con khị thiết lập nó, và
nếu con có thể đưa ra ý kiến của con, có lẽ con sẽ sửa đổi tất cả hệ thống.
Rào chắn duy nhất mà
con sẵn sàng nhìn nhận, và con sẽ không vượt qua mà không làm một hành vi tai
ác, đó là rào chắn của lòng biết ơn. Vì ở đây chúng ta là hai. Không phải chỉ
có thái độ đứng đắn với chính mình con thôi ; điều này là chuyện cá nhân của
con. Nhưng con phải tỏ ra thanh cao đối với Chúa nữa. Lạm dụng những quà tặng
người ta cho là khác hẳn với phung phi tài sản của mình. Có lẽ con sẽ chấp nhận
giữ hai bàn tay con lấm cả bụi bặm, khi con ở một mình, nhưng con không đưa cho
người bạn con thấy những bàn tay bẩn thỉu như thế, ngay cả với một người chưa
hề quen biết. Con có một khuynh hướng bất trị là giải quyết giữa con với con,
về những gì chỉ liên quan đến con ; nhưng khi Chúa xuất hiện, không phải với tư
thế là một quan án, nhưng với tư cách là một người đạồng hành, lạy Chúa, con
biết quá rằng con phải quan tâm đến quan điểm và những ao ước của Chúa. Việc mê
ăn ? Làm sao con có thể đi đến mức ấy, khi mà con xác tín với tất cả lòng tin
của con, và con biết từ lúc con mới sinh ra cho đến giờ chết của con, rằng tất
cả thức ăn của con, cho đến miếng bánh khiêm tốn nhất, đều đến từ tay Chúa và
nhắc con phải có lòng biết ơn.
Chúa là Con Người. Chúa
đã nếm cảnh đói và những ngày chay tịnh dài trong hoang địa. Con nghĩ rằng, khi
các thiên thần đến để kết thúc cuộc chay tịnh này, các thiên thần không hạn chế
khẩu phần của Chúa ; khẩu phần ăn đó là quà tặng từ tay Chúa Cha mà đến, Con
không nghĩ rằng Chúa không cấm cản chúng con liên hoan với những quà Chúa ban
tặng, vì Chúa đã đồng hóa vinh quang của Thiên Ðàng với một bữa tiệc trên thiên
quốc ; và con sẽ giữ khỏi mọi sự thái quá, về ít cũng như về nhiều, vì tất cả
những gì con dùng như của ăn, con đều lãnh nhận như một quà tặng từ sự vinh
hiển của Chúa.
Cầu nguyện từ mọi sự
vật
La Prière de toutes les heures, trang
154-157
Pierre
Charles, sj