Thưa cha, sau khi đã đính hôn, có bắt buộc phải tiến hành kết hôn
không? Giáo Luật có quy định gì về vấn đề này không?
***
Trong
Giáo luật, không có quy định nào về nghi lễ đính hôn. Điều 1062 chỉ ghi như
sau:
1) Lời
hứa hôn đơn phương hoặc song phương, gọi là đính hôn, được chi phối bởi luật
riêng do HĐGM ấn định, dựa theo phong tục và luật dân sự nếu có.
2) Lời
hứa hôn không phát sinh tố quyền đòi phải cử hành hôn nhân, nhưng phát sinh tố
quyền đòi đền bù thiệt hại theo mức độ đã gây ra.
Xét
theo điều luật này, thì:
1/Nếu
HĐGM giáo hội địa phương có luật riêng quy định về việc đính hôn, thì áp dụng
theo quy định của luật riêng. Cho đến nay thì chưa có văn bản luật riêng chính
thức nào quy định về việc đính hôn. Vì thế, có thể căn cứ theo điều 1062,1 hoặc
căn cứ theo luật riêng hay thông lệ của mỗi giáo phận.
2/Theo
luật chung, thì lời hứa hôn chỉ là lời cam kết riêng tư của hai bên. Lời cam
kết này không phát sinh bất cứ tố quyền nào đòi buộc các đương sự phải cử hành
hôn nhân, nghĩa là một trong hai đương sự có thể huỷ bỏ. Tuy nhiên, vì là lời
cam kết, nên nếu huỷ hỏ thì:
-Về mặt
luân lý: bên huỷ bỏ mắc tội vì đã không giữ lời hứa.
-Về mặt
trách nhiệm: lời hứa làm phát sinh tố quyền đòi đền bù thiệt hại theo mức độ đã
gây ra, đây cũng có thể gọi là một thứ nghĩa vụ tự nhiên. Vì thế, bên chủ động
huỷ bỏ phải bồi thường cho bên kia theo quy định của Dân Luật (nếu có) hoặc
theo luật riêng giáo phận (nếu có), hoặc nếu không có luật nào quy định thì hai
bên thoả thuận trong việc đền bù thiệt hại. Trường hợp có con chung thì phức
tạp hơn, phải áp dụng điều 1073,3 về nghĩa vụ tự nhiên với đứa con và phải có
phép của bản quyền trước khi cử hành hôn phối.
-Việc
đính hôn phải thực hiện bằng văn bản, có chữ ký của linh mục quản xứ hay vị có
thẩm quyền hoặc hai nhân chứng, thì mới có cơ sở để khiếu nại đòi đền bù thiệt
hại.
Nếu
đính hôn rồi huỷ bỏ mà có khiếu kiện của bên kia đòi đền bù thiệt hại, các vị
có trách nhiệm thường yêu cầu người đơn phương hủy bỏ mà không có lý do chính
đáng phải giải quyết xong vấn đề bồi thường, sau đó mới tiến hành thủ tục kết
hôn mới.
Lm. Anphongsô Nguyễn Công Vinh