Thưa cha, sau khi đã đính hôn, có bắt buộc phải tiến hành kết hôn không? Giáo Luật có quy định gì về vấn đề này không?

 

***

Trong Giáo luật, không có quy định nào về nghi lễ đính hôn. Điều 1062 chỉ ghi như sau:

1) Lời hứa hôn đơn phương hoặc song phương, gọi là đính hôn, được chi phối bởi luật riêng do HĐGM ấn định, dựa theo phong tục và luật dân sự nếu có.

2) Lời hứa hôn không phát sinh tố quyền đòi phải cử hành hôn nhân, nhưng phát sinh tố quyền đòi đền bù thiệt hại theo mức độ đã gây ra.

Xét theo điều luật này, thì:

1/Nếu HĐGM giáo hội địa phương có luật riêng quy định về việc đính hôn, thì áp dụng theo quy định của luật riêng. Cho đến nay thì chưa có văn bản luật riêng chính thức nào quy định về việc đính hôn. Vì thế, có thể căn cứ theo điều 1062,1 hoặc căn cứ theo luật riêng hay thông lệ của mỗi giáo phận.

2/Theo luật chung, thì lời hứa hôn chỉ là lời cam kết riêng tư của hai bên. Lời cam kết này không phát sinh bất cứ tố quyền nào đòi buộc các đương sự phải cử hành hôn nhân, nghĩa là một trong hai đương sự có thể huỷ bỏ. Tuy nhiên, vì là lời cam kết, nên nếu huỷ hỏ thì:

-Về mặt luân lý: bên huỷ bỏ mắc tội vì đã không giữ lời hứa.

-Về mặt trách nhiệm: lời hứa làm phát sinh tố quyền đòi đền bù thiệt hại theo mức độ đã gây ra, đây cũng có thể gọi là một thứ nghĩa vụ tự nhiên. Vì thế, bên chủ động huỷ bỏ phải bồi thường cho bên kia theo quy định của Dân Luật (nếu có) hoặc theo luật riêng giáo phận (nếu có), hoặc nếu không có luật nào quy định thì hai bên thoả thuận trong việc đền bù thiệt hại. Trường hợp có con chung thì phức tạp hơn, phải áp dụng điều 1073,3 về nghĩa vụ tự nhiên với đứa con và phải có phép của bản quyền trước khi cử hành hôn phối.

-Việc đính hôn phải thực hiện bằng văn bản, có chữ ký của linh mục quản xứ hay vị có thẩm quyền hoặc hai nhân chứng, thì mới có cơ sở để khiếu nại đòi đền bù thiệt hại.

Nếu đính hôn rồi huỷ bỏ mà có khiếu kiện của bên kia đòi đền bù thiệt hại, các vị có trách nhiệm thường yêu cầu người đơn phương hủy bỏ mà không có lý do chính đáng phải giải quyết xong vấn đề bồi thường, sau đó mới tiến hành thủ tục kết hôn mới.

 

Lm. Anphongsô Nguyễn Công Vinh