BÀI 10b:
NGÀY MAI BẮT ĐẦU TỪ HÔM NAY [1]
(Đêm Thiêng, tiếp theo)

Khoảnh khắc của đức tin

“Phần thứ hai, tức là đêm tối đức tin chạm đến phần thượng đẳng của con người tức là phần lý trí, là phần nằm sâu ở trong và cũng tăm tối hơn, vì nó tước đoạt luôn cả ánh sáng của lý trí, hay nói đúng hơn, nó khiến lý trí bị mù tối. Do đó, đêm đức tin được so sánh rất xác đáng với nửa đêm, là phần thâm sâu nhất của đêm đen” (2Lên 2,2).

Phút nửa đêm tăm tối là thế, tuy nhiên cuối năm, ta thức đón giao thừa, tiếng đồng hồ điểm vào lúc ấy lại trang trọng đến linh thiêng. Chính giây phút nửa đêm thay cũ đổi mới, dẫn đưa ta vào hy vọng, tựa như điều ta cảm nghiệm trong đêm Vọng Phục sinh, trong đêm Xuất hành của Dân Chúa.

Thánh Gioan Thánh Giá chết lúc 49 tuổi, chưa trải qua kinh nghiệm lão hóa nhưng nhờ những tháng ngày cô độc đến tuyệt vọng trong ngục rất Toledo, ngài đã trải qua đêm đen của đức tin. Chị thánh Têrêsa qua đời mới 24 tuổi, rất trẻ nhưng, bị bệnh tật dập vùi, cũng đã đi qua đêm đức tin.

Kinh nghiệm đức tin là thế này: Chính lúc ta rơi vào bất lực và tuyệt vọng, ta đến với Chúa, phó thác tất cả cho Chúa, thì mọi sự lập tức đảo ngược. Mới lúc nãy đây, khi con người khốn khổ 72 tuổi vừa viết xong những dòng bạn vừa đọc, thì tất cả bị tắt ngúm, không còn biết phải viết gì. Kinh nghiệm dạy tôi rằng: lại bất lực mất rồi! Thế là, thay vì làm học trò ngồi cắn bút, sẽ chỉ gõ được vài ký tự, tôi sang phòng nguyện. Tôi ý thức sự hiện diện của Ba Ngôi Thiên Chúa là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Tôi nhẩm vài lời nguyện tắt: “Lạy Cha yêu dấu, con thờ lạy Cha!”, “Lạy Chúa Giêsu, con tín thác vào Chúa!”, “Lạy Chúa Thánh Thần, con cảm tạ Chúa!”. “Lạy Trái tim cực thánh Chúa Giêsu, đã trào tuôn máu và nước như những dòng suối của Lòng Thương Xót, con tín thác vào Chúa!” Tôi nguyện kinh Lạy Cha, kinh Xin ơn quảng đại của Thánh Inhaxiô và kinh “Cúi xin Chúa sáng soi”. Sau 10 phút, tôi lại thấy sáng rõ những điều đang viết cho các bạn đây.

Rồi tôi tạm dừng bài viết để đi dâng lễ. Bài đọc thứ nhất thánh lễ hôm nay, thứ Năm sau Lễ Tro, trích sách Đệ nhị luật (Đnl30,15-20) thật thích hợp với những gì chúng ta đang chia sẻ. Ông Môsê ngỏ lời với dân Chúa:

¹⁵ Coi đây, hôm nay tôi đưa ra cho anh em chọn: hoặc là được sống, được hạnh phúc, hoặc là phải chết, bị tai hoạ. ^19b Anh em hãy chọn sống để anh em và dòng dõi anh em được sống, ²⁰ nghĩa là hãy yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của anh em, nghe tiếng Người và gắn bó với Người, vì như thế anh em sẽ được sống, sống lâu mà ở lại trên đất Đức Chúa đã thề với cha ông anh em, là ông Áp-ra-ham, ông I-xa-ác và ông Gia-cóp, rằng Người sẽ ban cho các ngài.” (Đnl 30,15.19b-20).

Cùng một tình cảnh nhưng tùy theo tin Chúa hay không, ta sẽ được đem đi vào thế giới mới, tức là được cứu thoát, hay bị bị bỏ lại với thế giới cũ và trầm luân với nó.

²⁶“Và cũng như thời ông Nô-ê, sự việc đã xảy ra cách nào, thì trong những ngày của Con Người, sự việc cũng sẽ xảy ra như vậy… ³³Ai tìm cách giữ mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình, thì sẽ bảo tồn được mạng sống.³⁴Thầy nói cho anh em biết: đêm ấy, hai người đang nằm chung một giường, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại.³⁵Hai người đàn bà đang cùng nhau xay bột, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại.³⁶Hai người đàn ông đang ở ngoài đồng, thì một người sẽ được đem đi, còn người kia bị bỏ lại.”(Lc 17,26-37).

Thánh Phaolô cũng báo trước là chúng ta sẽ được đem đi:

¹⁶Vì khi hiệu lệnh ban ra, khi tiếng tổng lãnh thiên thần và tiếng kèn của Thiên Chúa vang lên, thì chính Chúa sẽ từ trời ngự xuống, và những người đã chết trong Đức Ki-tô sẽ sống lại trước tiên;¹⁷rồi đến chúng ta, là những người đang sống, những người còn lại, chúng ta sẽ được đem đi trên đám mây cùng với họ, để nghênh đón Chúa trên không trung. Như thế, chúng ta sẽ được ở cùng Chúa mãi mãi.¹⁸Vậy anh em hãy dùng những lời ấy mà an ủi nhau. (1Tx 4,16-18)

Người phụ nữ trong Sách Khải Huyền là hiện thân của Hội thánh, còn chúng ta là dòng dõi của bà.

¹³Khi Con Mãng Xà thấy mình đã bị tống xuống đất, nó liền đuổi bắt người Phụ Nữ đã sinh con trai.¹⁴Bà được ban cho đôi cánh đại bàng, để bay vào sa mạc, vào nơi dành cho bà, tại đó bà được nuôi dưỡng một thời, hai thời và nửa thời, ở xa Con Rắn.¹⁵Từ miệng, Con Rắn phun nước ra đằng sau bà như một dòng sông, để cuốn bà đi.¹⁶Nhưng đất cứu giúp bà: đất há miệng ra uống cạn dòng sông từ miệng Con Mãng Xà phun ra.¹⁷Con Mãng Xà nổi giận với người Phụ Nữ và đi giao chiến với những người còn lại trong dòng dõi bà, là những người tuân theo các điều răn của Thiên Chúa và giữ lời chứng của Đức Giê-su. (Kh 12,13)

Tín thác vào Lòng Chúa Thương Xót

Nửa đêm là khoảnh khắc giao thừa, thay cũ đổi mới. Dù ta muốn hay không, năm mới vẫn cứ đến. Nếu cứ khư khư ôm lấy năm cũ, ta sẽ mất cả mới lẫn cũ, vì những cái cũ đang qua đi. Còn nếu dấn thân tiến vào năm mới, đương nhiên phải quả cảm giã từ năm cũ.

Trong ngôn ngữ của vị thánh trẻ, Têrêxa Hài Đồng Giêsu, không có sự phân biệt giữa các từ ngữ: lòng khiêm nhường, việc từ bỏ, niềm tin tưởng và sự phó thác.

Trong bản Việt ngữ quyển Nhật Ký chị thánh Maria Faustina, “trust” được dịch là tín thác. Tín thác là dành cho Thiên Chúa được ưu tiên hành động nơi ta và chờ Ngài lấp đầy sự bất lực của ta bằng tình yêu thương, sức mạnh và sự khoan dung đại lượng của Ngài.

Tín thác là nhìn nhận mình bất lực và phó mặc chính mình cho Thiên Chúa như đứa con bé bỏng yên ngủ trong vòng tay Cha nó, là tin rằng Chúa Giêsu sẽ đích thân nghĩ đến tất cả những nhu cầu của ta, ta chỉ việc giao hết cho Ngài!

“Con không hề bận lòng về tương lai, con chỉ tin chắc là Chúa nhân lành sẽ thực hiện ý định của Ngài, đó là hồng ân duy nhất con ao ước” (Chị Thánh Têrêxa, Thư 221). Những anh chị em đến dâng lời tạ ơn Chúa tại Giáo điểm Tin Mừng cũng thế. Họ lâm vào cảnh bất lực. Nhờ đến tại Giáo điểm và nghe nhìn tận tai tận mắt, hoặc nhờ miệt mài nghe những lời chia sẻ phát đi từ đó, họ đã cảm nhận được thế nào là tín thác, và khi họ thật lòng tín thác, chính Chúa Giêsu đã giải quyết mọi vấn đề giúp họ

Bạn đang thấy bất lực khi đối diện với những vấn đề của bản thân, của gia đình, của cộng đoàn, của tập thể, của giáo xứ, của dân tộc và của nhân loại. Nhìn nhận mình bất lực là một khởi đầu tốt để tiến vào tín thác.

Khi người ta hỏi Đức Thánh Cha Phanxicô tại sao ngài không lên tiếng mạnh hơn về Venezuela, ngài trả lời rằng ngài không muốn xảy ra cảnh đổ máu. Ngài thấy bất lực và ngài phó thác. Có lẽ chính sự thận trọng của ngài đã góp phần giúp cả đôi bên tự kiềm chế.

Trên thập giá, Chúa Giêsu đã thốt lên: “Lạy Cha! Con phó thác linh hồn con trong tay Cha!” Cũng thế, ta hãy thưa: “Lạy Cha, con xin phó thác Quê hương Dân tộc con trong tay Cha!”, “Lạy Cha, con xin phó thác Giáo hội trong tay Cha!”.

Hướng về rạng đông: Thể hiện lòng Thương xót

Đức tin đòi phải có việc làm kèm theo.

Phần thứ ba của đêm là nửa đêm về sáng. Theo cái nhìn của Thánh Gioan Thánh Giá, ánh bình minh sẽ rõ dần, mặt trời càng lúc càng rực rỡ mãi đến giờ chính ngọ, lúc không ai có thể nhìn thẳng vào mặt trời, vì không chỉ bị chói mà còn bị mù mắt. Vì thế, sau tiếng pháo giao thừa, ta lại tắt đèn đi ngủ, biết rằng mình sẽ thức dậy trong ánh bình minh, sẽ cùng với cả nhà tươi cười xúng xính với quần áo mới, đi lễ đầu năm, cùng chúc xuân mừng tuổi mọi người ấy.

Cũng chính vì thế, sách Khải Huyền chỉ dẫn nhập vào phần thứ ba của đêm thiêng bằng mấy câu ngắn ngủi (Kh 22,16-20). Và cũng vì thế, ta hãy tiến vào phần thứ ba của đêm thiêng bằng tâm tình an vui hy vọng và quảng đại học đòi tấm gương Lòng Thương Xót của Thiên Chúa.

Trong Nhật ký chị thánh Maria Faustina, Chúa Giêsu nhấn mạnh hai điều: Điều thứ nhất là tín thác, điều thứ hai là thực hành lòng thương xót.

Nhật ký này đặc biệt nói về việc chuẩn bị đón chào Chúa đến lần thứ hai (số 429, 625, 635) đã gần kề (số 965) và về giai đoạn Chúa Cứu Thế thi thố lòng thương xót trước ngày Ngài đến xét xử nhân loại (số 83, 848, 1146, 1588). Xin xem thêm các số 327, 336, 344, 648, 793, 825, 840, 854, 965, 1100, 1114, 1155, 1158, 1239, 1320, 1398, 1473, 1539, 1570, 1572, 1588, 1709, 1732, 1788, 1805, 1807, 1810, 1823, 1825.

Nơi bức hình Chúa Giêsu Thương Xót có ghi dòng chữ: “Lạy Chúa Giêsu, con tín thác vào Chúa”. Bức hình này không những biểu hiện Lòng Thương Xót Thiên Chúa, mà còn là một dấu hiệu nhắc nhở nghĩa vụ Kitô hữu phải tín thác vào Thiên Chúa và phải tích cực yêu thương người lân cận. Chúa nhấn mạnh: “Đó sẽ một vật nhắc nhở về các yêu sách của Lòng Thương Xót của Ta, bởi vì dù mạnh mẽ đến mấy, đức tin cũng chẳng ích gì nếu thiếu việc làm kèm theo” (NK 742).

Bao dung nghĩ về người khác trong sự thật và tình thương

Bài đọc 2 giờ Kinh Sách hôm nay trích từ giáo huấn của Thánh Giáo hoàng Lêô Cả: “Đối với các Kitô hữu chân chính, lòng nhân ái có một phạm vi thực hành vừa hết sức rộng rãi, vừa rất đa dạng, khiến người sung túc giàu sang cũng như kẻ nghèo làm nhỏ bé đều có thể góp phần vào việc làm phúc bố thí. Như vậy, vậy khả năng làm phúc thì kẻ ít người nhiều, nhưng tâm tình yêu mến thì ai cũng như ai.”

Chúa Giêsu mong rằng mỗi ngày ta có một hành vi thương xót. Theo ngôn ngữ kinh viện, hành vi không chỉ là việc làm bên ngoài nhưng còn là suy nghĩ hay chọn lựa trong lòng. “Acte de foi, de l’esperance, de charité” không chỉ là kinh tin, kinh cậy, kinh kính mến mà còn là hành vi tin, trông cậy và kính mến. Vì thế, ta cần thực tập lòng thương xót từ bên trong, từ tận gốc rễ, tức là nghĩ đến người khác với đầy lòng yêu mến, không xét đoán ai nhưng cảm thông, tha thứ và muốn điều tốt cho họ.

Lời kết: Ngày mai bắt đầu từ hôm nay

Theo Kinh thánh, ngày bắt đầu từ chiều tối: “Qua một buổi chiều và một buổi sáng, đó là ngày thứ nhất” (St 1,5). Điều ta đang sống là làm sao để hoàn tất tốt đẹp một ngày đang qua đi để đón chào ngày vĩnh hằng đang tới. Hướng sống của người tín hữu Chúa không phải là nguyên lý nhân quả nhưng là sống theo đúng mục đích Thiên Chúa đã định sẵn cho ta. Ta không nhắm níu kéo hoàng hôn của ngày hôm trước nhưng chuẩn bị tiến vào rạng đông của ngày hôm sau, ngày ta đọc thấy nơi câu cuối cùng của kinh Tin kính, tại điểm đến của lịch sử ơn cứu rỗi : “Tôi tin xác loài người ngày sau sống lại, tôi tin hằng sống vậy. Amen.”

Xin mời xem bài sau: Chọn giữa hai miếng trắng.

Lm. Trăng Thập Tự Võ Tá Khánh

DẪN VÀO SÁCH KHẢI HUYỀN

a. Khải huyền là một thể văn đặc biệt của Do Thái giáo, phổ biến từ thế kỷ 2 trước Chúa Giêsu, vào giai đoạn đen tối khi dân Chúa bị áp bức, bách hại. Mục đích của thể văn này là nâng đỡ tinh thần các tín hữu bằng cách trình bày cho họ thấy cơn bách hại chỉ là một giai đoạn trong kế hoạch của Thiên Chúa. Thiên Chúa luôn là chủ của lịch sử, cơn bách hại cũng nằm trong quyền kiểm soát của Người và dứt khoát Người sẽ chiến thắng và giải thoát dân Người.

b. Cuốn sách cuối cùng của Tân Ước cũng theo thể văn khải huyền này nhằm khích lệ các Ki-tô hữu đang trải qua những cơn bách hại khốc liệt vào cuối thế kỷ thứ nhất. Lời an ủi dựa trên sự khẳng định quyền làm Chúa của Đức Giê-su Con Thiên Chúa, đã làm Con Chiên Vượt Qua mới, chiến thắng tử thần để giải thoát Dân Mới, đang nắm quyền điều khiển lịch sử và nhất định sẽ toàn thắng để đưa Hội Thánh đến với Người trong trời mới đất mới.

c. Ngôn ngữ của sách Khải huyền: Tác giả thường dùng hình ảnh và mầu sắc để gây ấn tượng. Các hình ảnh và các con số đều mang ý nghĩa tượng trưng bí ẩn, nhưng đọc kỹ sẽ tìm ra chìa khóa để “giải mã” được cài sẵn trong bản văn.

d. Sách Khải huyền hướng người đọc vào viễn tượng chung kết của lịch sử cứu độ để tìm giải đáp cho tình huống có vẻ bế tắc hiện tại. Do đó một đàng vận dụng toàn thể Cựu Ước và Tân Ước để cho thấy sự phát triển liên tục của lịch sử cứu độ, một đàng mở rộng ý nghĩa của các biểu tượng để thời đại nào cũng có thể dựa vào đó mà đọc ra ý nghĩa cứu độ của “ngày hôm nay”.

đ. Hệ quả của cách trình bày này là người đọc phải thuộc Cựu Ước và nhạy bén với những cách “tái chế” hoặc lắp ghép của tác giả để đưa một ý nghĩa mới vào một hay nhiều hình ảnh có sẵn. Đồng thời, độc giả không được vội vàng “đầu cơ” những hình ảnh đó cho riêng hoàn cảnh, thời đại của mình. Một ví dụ cụ thể là con số một ngàn năm đã bị “đầu cơ” vào thời điểm năm Một ngàn rồi cũng đã bị “đầu cơ” vào thời điểm năm Hai ngàn để gây hoang mang về “ngày tận thế”. Các con số về thời gian trong sách Khải huyền đều mang ý nghĩa biểu tượng để chỉ tính cách giới hạn của một biến cố, một quyền lực đối diện với Thiên Chúa là Đấng vô thủy vô chung, là khởi nguyên và là cùng tận của mọi sự. Trước mặt Người “một ngày ví thể ngàn năm, ngàn năm cũng tựa một ngày” (2 Pr 3, 8).

e. Đọc sách Khải huyền là để củng cố lòng tin vào quyền năng cứu độ của Thiên Chúa đang thi thố trong lịch sử, dù trước mắt chỉ thấy bế tắc và đen tối. Không gì ngăn cản được quyền năng cứu độ Thiên Chúa đã trao cho Đức Giê-su Ki-tô, Con Chiên đã bị sát tế và nay đang sống.

(Kinh Thánh Trọn Bộ Cựu Và Tân Ước, Nxb TP.HCM, 1999, trang 1288-1289)

Bảng chữ tắt:

Đnl: Sách Đệ Nhị Luật trong Cựu ước.

Kh: Sách Khải Huyền trong Tân ước.

2Lên: Đường lên núi Cát Minh, quyển 2

Lc: Sách Lu-ca trong Tân ước.

NK: Nhật ký của Thánh nữ Faustina.

2Pr: Thư 2 Phê-rô trong Tân ước.

St: Sách Sáng Thế trong Cựu ước.

1Tx: Thư 1 Tê-xa-lô-ni-ca trong Tân ước.