Chia sẻ của Lm. Trăng Thập Tự Võ Tá Khánh
Cuối năm 2000, tôi được gặp Đức Cha
Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận tại Rôma. Vị Tổng Giám mục bảo tôi hãy về nói với
anh em linh mục tích cực chuẩn bị để Dân Chúa có thể đứng vững được trước trào
lưu vật chất tiêu thụ. Theo ngài, đây là cuộc thử thách đáng sợ gấp bội so với
những kiểu bách hại cổ điển. Gần hai mươi năm đã trôi qua, tôi chưa biết làm
cách nào để chuyển được lời nhắn ấy đến anh em tôi trên mọi miền đất nước thì
giờ đây lời cảnh báo của ngài đã thành hiện thực.
Ba mươi năm sau ngày phong 117 hiển
thánh Chứng đạo, ta thử nhìn lại…
(phần 1)
LỜI MỞ ĐẦU
Cụ Thế Tâm Nguyễn Khắc Dương có
truyền cho tôi một câu nói của người xưa: “Biết mà không nói là bất nhân, nói
mà không nói hết ý là bất nghĩa”.
Gần đây, một tín
hữu được ơn theo Chúa từ hơn 25 năm qua đã nêu lên một trường hợp, không chỉ
hỏi riêng tôi mà còn hỏi vài vị khác nữa. Tuy nhiên tôi thấy nếu chỉ trả lời
từng phần, từng mảnh, theo kiểu làm bài trắc nghiệm “đúng/sai” sẽ có nguy cơ
càng lúc càng gây ngộ nhận. Tôi quyết định dành thời giờ cho vấn đề. Đúng hay
sai đều cần phải cho biết tại sao đúng, tại sao sai. Tôi vừa viết vừa trao đổi
và cuối cùng tôi xóa bỏ những mảng rời ấy để viết lại thành một bài từ đầu tới
cuối không chỉ để giải đáp thắc mắc của một người mà còn để chia sẻ với nhiều
anh chị em đồng đạo đang có những vấn nạn tương tự, và còn hơn thế nữa, đang
phải tự vấn về chính mình và về cộng đồng Dân Chúa.
Tốt nhất, bạn nên đọc bài này cùng
với quyển Kinh thánh để thấy rõ chúng ta đang tìm ý Chúa chứ không theo ý
riêng. Để tránh dài dòng, nhiều chỗ tôi chỉ nhắc tới lời Kinh thánh qua số
nguồn chứ không trích văn. Khi trích văn, tôi ghi cả số câu để gián tiếp nhắc
độc giả nhớ đó là đang trích nguyên văn lời Kinh thánh (theo bản dịch của Nhóm
Các Giờ Kinh Phụng Vụ), tức là những lời chính Thiên Chúa muốn nói với chúng
ta.
Một lần nữa tôi xin cám ơn người đã
nêu câu hỏi và nhất là đã kiên nhẫn với cuộc đối thoại, dù lắm lúc không dễ.
Đồng thời, tôi rất mong nhận được sự góp ý của mọi người để có thể hoàn thiện
bài viết, đem lại lợi ích cho nhiều người.
Quy Nhơn, ngày mùng 5 Tết
Mậu Tuất, 20-2-2018
Lm. Trăng Thập Tự Võ Tá
Khánh
<tinmunggiesu@gmail.com>
Bài này thoạt đầu chỉ viết riêng cho
người đã chia sẻ một câu chuyện liên quan tới lòng hiếu thảo và nêu thắc mắc.
Viết xong, nhận ra rằng đây có thể là vấn đề nhiều anh chị em khác cũng đang
thấy hoang mang, tôi sắp xếp lại các ý tưởng và viết lại toàn bộ, mong giúp đỡ
phần nào cho các con cái Chúa, cách riêng là những anh chị em được ơn theo Chúa
khi đã trưởng thành, tránh được những ngộ nhận.
Ngộ nhận thứ nhất là về Thiên Chúa.
Xin bắt đầu với chuyện do một người
bạn kể lại:
- Một người hàng xóm của tôi gặp thử
thách nặng nề và dai dẳng. Ông đã cầu nguyện với Chúa đủ cách cả ba năm rồi
nhưng không kết quả. Ông tuyên bố sẽ kiên trì thêm ba tháng nữa, nếu vẫn không
kết quả thì nhất quyết sẽ bỏ Chúa lên chùa. Đúng ba tháng một ngày sau, ông lên
chùa cúng và lập tức cầu được ước thấy. Cũng lập tức, ông về dẹp hết bàn thờ
Chúa và dọn bàn thờ Phật lên. Ông không tin Chúa nữa!
- Xin lỗi! Tôi xin phép sửa lại một
chữ cho đúng. “Ông không tin Chúa” chứ không phải: “Ông không tin Chúa nữa!”
Bởi lẽ, ông ta chưa hề tin Chúa đúng theo ý nghĩa của chữ “tin” trong Kinh
thánh. Ông ấy chỉ mới “tin” Chúa theo cách suy nghĩ của ông ta và theo mục đích
của ông ấy. Giữa một siêu thị thần linh do ông tưởng tượng ra, ông nghĩ vị Chúa
ấy sẽ có lợi cho ông nhất, cho nên ông rước về thờ, thay vì rước một thần linh
nào khác. Ông nghĩ rằng mình đã thờ Chúa, đã giữ luật Chúa thì Chúa có bổn phận
phải đáp ứng đúng điều ông yêu cầu. Chúa không thỏa mãn những điều kiện ông đặt
ra thì xin mời Chúa đi chỗ khác chơi. Ông không cần một thứ Chúa vô dụng…
- Cha nói đúng, ông ấy làm cứ như thể
chính ông ấy mới là Chúa, là chủ, còn các thần minh chỉ là những thuộc cấp để
ông sai khiến, những kẻ phải phục vụ ông, phải đáp ứng những nhu cầu của ông. Tuy
nhiên, xin cha cho biết tại sao Chúa lại không đáp ứng điều ông ấy cầu xin?
- Còn tại sao nữa? Tại vì Chúa muốn
giúp ông ấy hiểu rằng chính Chúa mới là Thiên Chúa. Nếu ông ấy đã thật sự tin
Chúa là Đấng làm chủ cuộc đời ông ấy thì chỉ cần thành tâm thưa với Chúa rồi
kiên nhẫn đợi giờ của Chúa. Chúa đã là Chủ thì Ngài có chương trình của Ngài
trên những kẻ Ngài yêu thương, những kẻ thuộc về Ngài…
- Thế thì cha nói sao về việc ông ấy
vừa lên chùa cúng thì lập tức cầu được ước thấy?
- Cuộc sống, hay nói đúng hơn, Chúa
vẫn thường để cho mọi sự trớ trêu như thế đấy! Nếu ông ấy cứ ở nhà nằm ngủ thì
hôm ấy điều ông ấy khao khát vẫn xảy ra y như vậy, không cần phải lên chùa.
Tiếc là ông ấy tuyên bố đầu hàng khi vẫn còn cả một phút cuối cùng để ghi bàn
thắng! Chỉ cần ông ấy kiên nhẫn thêm giây lát là giọt nước tràn ly, ông sẽ giật
được giải thưởng của cuộc đua.
- Cha đã dùng toàn chữ “nếu”. Với chữ
“nếu” thì ai mà không nhét được cả thành phố này vào lọ peniciline?
- Không đâu, mới đêm qua tôi bị những
tràng ho dài và inh ỏi của vị linh mục già phòng bên cạnh đánh thức dậy. Cụ ho
và cứ ho mãi khiến tôi cầm lòng không được. Tôi nghĩ đến lọ xi-rô ho đã dùng
hết hai phần ba. Liệu có nên đợi đến sáng sẽ mua cho cụ nguyên một lọ mới hay
là vào đánh thức cụ, mời cụ uống chỗ thuốc còn thừa của tôi? Cuối cùng, niềm
kính trọng vượt thắng sự thương hại. Hơn nữa, nếu tôi cứ gọi cụ dậy, liệu rồi
cụ có cách gì để ngủ lại được chăng?
Có điều bất ngờ là từ lúc ấy đến
sáng, tôi không nghe cụ ho tiếng nào nữa! Cụ ngủ ngon và tôi cũng yên giấc. Nếu
cụ đã chiều tôi mà uống thuốc, tôi sẽ chắc mẩm rằng nhờ chút thuốc thừa ấy mà
cụ hết ho. Bạn thử nghĩ xem, phải chăng chính là nhờ tôi tự thắng sự vọng động
của mình mà ông cụ hết ho? Có thể lắm chứ?
Tôi không ép bạn chấp nhận điều tôi
nói. Tôi chỉ gợi ý để mời bạn thử theo dõi kinh nghiệm ấy nơi cuộc sống thường
ngày của bạn xem. Bạn sẽ nhận ra xưa nay mỗi ngày vẫn không thiếu những đề thi
tương tự nhưng bạn chưa quan tâm. Giờ đây, để tâm theo dõi, bạn mới nghiệm ra
rằng có một Đấng vẫn ra đề thi cho bạn để giáo dục và đào tạo bạn. Ngài là
người Chủ, là người Thầy và cũng là người Cha đầy ưu ái đang tìm cách làm cho
bạn trưởng thành. Nếu mình thật lòng tin Ngài thì cần biết mau mắn giải những
đề thi nho nhỏ ấy thật nghiêm túc. Bạn sẽ lớn lên theo số những đề thi bạn giải
đáp đúng. Bạn cũng hiểu ra rằng mình giải đáp đúng hay không là tùy mình có
thật sự hào hiệp, quảng đại hay không…
Nếu Chúa đòi hỏi ta một điều gì đó,
ta có thể hiểu ngay và có thể dâng ngay nhưng khi Ngài đòi hỏi ta chờ đợi, ta
khó mà nghĩ rằng sự chờ đợi lâu dài cũng là một cách để tỏ lòng hào hiệp.
Trong cương vị người giáo dục, khi
dạy lòng quảng đại cho các cháu, dù chúng còn rất nhỏ, không phải hễ chúng đòi
gì là ta cho ngay điều ấy. Ta thường đợi đúng lúc mới cho và lắm khi cho nhiều
hơn điều chúng xin. Thường thì người cha thử thách và người mẹ sẽ an ủi để giúp
đứa trẻ biết kiên trì và tin cậy. Nơi Thiên Chúa cũng thế. Đang khi Chúa Cha
còn thinh lặng thì Chúa Thánh Thần ủi an, nâng đỡ: “26Thần Khí giúp đỡ chúng ta là những kẻ yếu hèn, vì
chúng ta không biết cầu nguyện thế nào cho phải; nhưng chính Thần Khí cầu thay
nguyện giúp chúng ta, bằng những tiếng rên siết khôn tả. 27Và Thiên
Chúa, Đấng thấu suốt tâm can, biết Thần Khí muốn nói gì, vì Thần Khí cầu thay
nguyện giúp cho dân thánh theo đúng ý Thiên Chúa” (Rm 8,26-27).
“14Quả vậy, phàm ai được Thần Khí Thiên Chúa hướng
dẫn, đều là con cái Thiên Chúa. 15Phần anh em, anh em đã không lãnh
nhận Thần Khí khiến anh em trở thành nô lệ và phải sợ sệt như xưa, nhưng là
Thần Khí làm cho anh em nên nghĩa tử, nhờ đó chúng ta được kêu lên: ‘Abba! Cha
ơi!’ 16Chính Thần Khí chứng thực cho thần trí chúng ta rằng chúng ta
là con cái Thiên Chúa” (Rm 8,14-16).
- Thưa cha, lúc nãy mở đầu, cha bảo
câu hỏi người nọ nêu ra có liên quan tới đạo hiếu. Bây giờ cha cho biết Thần
Khí Thiên Chúa dạy chúng ta gọi Thiên Chúa là Cha. Như thế thì có nghĩa, Đạo
Chúa không gì khác hơn là chính đạo hiếu đối với Cha Cả trên trời? Phải chăng
người ấy đã hỏi có gì khác biệt hay đối kháng giữa đạo hiếu dưới đất với đạo
hiếu trên trời?
- Vừa gần như thế vừa lý thú hơn
nhiều. Chốc nữa bạn sẽ rõ. Bây giờ, chúng ta trở lại với câu Kinh thánh vừa
đọc. Thần Khí Thiên Chúa tức là Chúa Thánh Thần dạy ta cùng một điều như Chúa
Giêsu đã dạy, tức là dạy ta gọi Thiên Chúa là Cha. Hơn nữa, chính Chúa Thánh
Thần sẽ giúp chúng ta sống thật sâu xa lời kinh Chúa Giêsu đã dạy:
“9Lạy Cha chúng con ở trên trời, chúng con nguyện
danh Cha cả sáng, 10nước Cha trị đến, ý Cha thể hiện dưới đất cũng
như trên trời.
11Xin Cha cho chúng con hôm nay lương thực hằng ngày. 12Và
tha nợ chúng con, như chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con. 13Xin
chớ để chúng con sa chước cám dỗ, nhưng cứu chúng con cho khỏi sự dữ. Amen” (x.
Mt 6,9-13).
Kinh Lạy Cha tóm tắt mọi lời cầu xin
của các con cái Chúa và nêu rõ thứ tự những điều ta cần phải cầu xin. Bạn nắm
được cái thứ tự ấy chứ?
- Vâng ạ! Khi thật sự là con cái
Thiên Chúa, ta cần biết quan tâm tới Cha mình trước rồi mới tới bản thân. Trước
hết, ta cầu xin cho:
* Danh Cha hiển sáng (1),
* Nước Cha hiển trị (2), và
* Ý Cha được thể hiện (3).
Sau đó ta mới nêu lên những lời tóm
tắt mọi nhu cầu thể chất và tâm linh của ta:
* Xin Cha cho chúng con hôm nay lương
thực hằng ngày (4)
* và tha nợ chúng con, như chúng con
cũng tha kẻ có nợ chúng con (5).
* Xin chớ để chúng con sa chước cám
dỗ (6)
* nhưng cứu chúng con cho khỏi sự dữ.
Amen (7).
- Bạn thấy đó, một thứ tự thật rõ.
Trước khi thật sự có đức tin, thường ta chỉ tập trung xin Chúa hai điều (4) và
(7). Dần dần, càng nghiệm ra tình thương và quyền năng cao cả của Thiên Chúa,
ta càng thấy năm điều còn lại vượt hẳn hai điều ấy rất xa.
Chúa Giêsu không giới hạn những điều
ta có thể xin nhưng Ngài đề ra cái ưu tiên số một: Nước Thiên Chúa và sự công chính
của Ngài, như trong đoạn văn sau đó chưa tới một trang:
“25Vì
vậy Thầy bảo cho anh em biết: đừng lo cho mạng sống: lấy gì mà ăn; cũng đừng lo
cho thân thể: lấy gì mà mặc. Mạng sống chẳng trọng hơn của ăn, và thân thể chẳng
trọng hơn áo mặc sao? 26Hãy xem chim trời: chúng không gieo, không gặt,
không thu tích vào kho; thế mà Cha anh em trên trời vẫn nuôi chúng. Anh em lại
chẳng quý giá hơn chúng sao? 27Hỏi có ai trong anh em, nhờ lo lắng,
mà kéo dài đời mình thêm được dù chỉ một gang tay? 28Còn về áo mặc
cũng thế, lo lắng làm gì? Hãy ngắm xem hoa huệ ngoài đồng mọc lên thế nào mà
rút ra bài học: chúng không làm lụng, không kéo sợi; 29thế mà, Thầy
bảo cho anh em biết: ngay cả vua Salômôn, dù vinh hoa tột bậc, cũng không mặc đẹp
bằng một bông hoa ấy. 30Vậy nếu hoa cỏ ngoài đồng, nay còn, mai đã
quẳng vào lò, mà Thiên Chúa còn mặc đẹp cho như thế, thì huống hồ là anh em, ôi
những kẻ kém tin! 31Vì thế, anh em đừng lo lắng tự hỏi: ta sẽ ăn gì,
uống gì, hay mặc gì đây? 32Tất cả những thứ đó, dân ngoại vẫn tìm kiếm.
Cha anh em trên trời thừa biết anh em cần tất cả những thứ đó. 33Trước
hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Ngài, còn tất cả những
thứ kia, Ngài sẽ thêm cho. 34Vậy, anh em đừng lo lắng về ngày mai:
ngày mai, cứ để ngày mai lo. Ngày nào có cái khổ của ngày ấy” (Mt 6,25-34).
Chính tình Cha của Thiên Chúa bảo đảm
tất cả cho chúng ta, vì tình thương ấy lớn hơn tình mẹ trần gian gấp bội. Câu
này thì trích từ Cựu ước, sách Isaia: “Có phụ nữ nào quên được đứa con thơ của mình, hay chẳng thương
đứa con mình đã mang nặng đẻ đau? Cho dù nó có quên đi nữa, thì Ta, Ta cũng chẳng
quên ngươi bao giờ” (Is 49,15). Khi đã thật sự là con cái Thiên
Chúa, ta biết rằng Thiên Chúa luôn yêu thương ta và Ngài có thừa quyền năng
thực hiện cho ta mọi điều, ta không cần phải lo lắng thái quá vô ích.
Hãy đối chiếu hình ảnh dòng người
trong các nhà thờ trong thánh lễ mùng một Tết, nghiêm trang tuần tự lên nhận
câu Lời Chúa làm “lộc thánh” đầu năm và cảnh hỗn độn dẵm đạp lên nhau để cướp
giật tại các trung tâm lễ hội mà mạng xã hội cứ sốt lên mỗi dịp Xuân về, bạn sẽ
hiểu ra sự khác biệt ngần nào giữa sự bình an của lòng tin vào tình thương của
Thiên Chúa và sự bất an lo sợ của mê tín (Xem
FB Nguyễn Thị Bích Ngà - Mê tín: Trạng thái tâm lý bất an, tuyệt vọng?).