TIẾNG
SÉT ÁI TÌNH KHÔNG PHẢI TÌNH YÊU
Bác sĩ
tâm thần người Mỹ Donatella Marazziti cho rằng, “tiếng sét ái tình” là một dấu
hiệu có thực. Cuộc gặp gỡ sấm sét này tạo
ra những rối loạn sinh lý và một cơn lốc hoá chất dữ dội trong não bộ: hai bàn
tay ướt đẫm mồ hôi, đồng tử nở to, hơi thở dồn dập, tim đập loạn xạ, thấp thỏm
đứng ngồi không yên, kẻ đối diện biến thành con người lý tưởng trong tức khắc…Từ
những dấu hiệu bên ngoài này, các nhà khoa học gọi đó là tiếng sét ái tình. Thế
mà, nhiều người đã đồng hóa hiện tượng này với tình yêu. Chúng ta cần nêu vài đặc
tính của tình yêu để đối chiếu với hiện tượng này, từ đó, chúng ta có thể khẳng
định mà không sợ sai lầm rằng: Tiếng sét ái tình không phải là tình yêu.
Trước hết, chúng ta cần
xác tín rằng tình yêu đích thực phải khởi đi từ hoạt động của ý chí tự do.
Trong khi đó, tiếng sét ái tình như một cú giáng đòn “trúng ai nấy hưởng”. Tất
nhiên, sau đó, họ có thể dùng ý chí để điều hướng “cuộc tình” nhưng xét cho
cùng, họ không tự do chọn lựa đối tượng mà họ “phải lòng”. Nếu tình yêu được biểu
hiện cụ thể qua việc hai tâm hồn chọn lựa đến với nhau trong ý thức thì hiện tượng
này là một trạng thái thụ động, họ ngã vào tình yêu, ngã vào nhau không hề có
suy tính thấu đáo. Ý chí trở nên mờ nhạt nhường chỗ cho tác động của phái tính
và tình dục.
Chính yếu
tố phái tình và tình dục này lại giúp chúng ta giải thích sự khác biệt giữa tiếng
sét ái tình và tình yêu. Trong khi tình yêu giúp hai chủ thể mở ra với nhau và
với các tương giao khác, kẻ phải lòng lại qui về chính mình, và sức hút ban đầu
của hiện tượng này chủ yếu là sự khao khát thể xác. Một khi chủ thể buông theo
những hấp lực này, việc “sinh hoa kết trái” không đúng mùa sẽ là điều dễ hiểu.
Bản năng tính dục càng mạnh, con người dễ tìm thỏa mãn cho chính mình.
Cũng
trong chiều hướng này, các nhà chuyên môn gọi đây là hiện tượng yêu quí “cái
tôi” một cách tự nhiên. Chúng ta cần giải thích hiện tượng này trong bối cảnh
gia đình. Phần lớn những đứa trẻ được bao bọc và lớn lên trong vòng tay của cha
mẹ chúng. Thế nên, vô tình các ngài trở thành kiểu mẫu cho đối tượng yêu của
chúng trong tương lai. Nhà tâm lý học Francois
Marty đã phát biểu, trong tiềm thức, người ta luôn luôn tìm kiếm hình ảnh của
cha hay mẹ trong các cuộc tìm kiếm phân nửa thất lạc của mình. Hay mẫu người lý tưởng được người trẻ tìm thấy
và chắt lọc trong các tác phẩm văn học, trong tiểu thuyết, phim ảnh…Rồi một
ngày đẹp trời, tiếng sét ái tình đánh trúng – điều tưởng chừng như ngẫu nhiên –
nhưng đối tượng ấy đã được thêu dệt cách nào đó trong trí tưởng tượng của chủ
thể. Họ chạy đuổi tình yêu và ngã vào nhau, nhưng thực ra, họ yêu chính cái lý
tưởng của mình đã được thành hình trong vô thức. Như thế, họ yêu mình hơn là đối
tượng ấy đáng yêu.
Có một điểm cần lưu ý trong vấn đề đang bàn: lý tưởng hóa đối tượng yêu. Chúng ta thường
đặt vấn đề, lý do nào khiến ảnh hưởng của tiếng sét ái tình rất mau qua ? Họ chỉ
lý tưởng hóa đối tượng khi chưa chiếm đoạt trọn vẹn đối tượng. Đối tượng này sẽ
mất giá trị lý tưởng một khi chủ thể chiếm đoạt trọn vẹn. Khi ấy, họ bắt đầu thất
vọng, buông bỏ và xa lánh đối tượng vì nhận ra thần tượng tuyệt đối của mình chỉ
là những thực tại hoàn toàn tương đối với những yếu đuối và khác biệt khôn lường.
Một đặc tính khác rất quan trọng trong việc đánh giá một tình
yêu đích thực: ra khỏi mình giúp hai tâm
hồn lớn lên. Như chúng ta đã chứng minh kẻ phải lòng sống qui về bản thân,
điều này cản trở họ ra khỏi mình để sống một tương giao lành mạnh và giúp nhau
lớn lên về mọi phương diện. Làm sao tình yêu có thể lớn lên nếu hai tâm hồn
không thiết lập một tương giao lành mạnh ? Làm sao khả dĩ sống tương giao lành
mạnh nếu trước hết và trên hết, họ không chấp nhận một cuộc ra khỏi mình để đến
với người yêu ? Tiếng sét ái tình chỉ khiến hai kẻ phải lòng cuộn vào trong
mình và vào nhau. Mauriac thật chí lý khi nói: ái tình sẽ thay đổi, phai lạt rồi chết hẳn nếu những cặp tình nhân
không chịu xa nhau. Tất nhiên, không chỉ xa nhau về thể lý mà còn xa nhau về
tâm lý, nghĩa là thực hiện một cuộc “ra khỏi mình”, ra khỏi cuộc tình. Khi ấy,
cuộc tình sét đánh sẽ là đối tượng giúp chủ thể đánh giá và lượng giá theo chuẩn
mực tình yêu trao ban. Còn khi xét theo nghĩa chặt của hạn từ ra khỏi mình, họ cần phải hiểu biết và chấp nhận những khác
biệt của người kia để có thể tương thân, tương trợ, tương liên và tương ái giúp
nhau lớn lên về mọi phương diện, nếu muốn nhắm đến một tình yêu đích thực và
lâu bền.
Chúng ta
đã cứu xét những đặc tính của tình yêu hiểu như một hoạt động của ý chí trong
việc chọn lựa có ý thức, từ việc ra khỏi mình đến việc mở rộng các tương giao
giúp bản thân và người khác trưởng thành cách nào đó trong hành trình nhân bản
và tâm linh. Điều này cho thấy sự khác biệt rõ rệt với tiếng sét ái tình. Tuy
nhiên, chúng ta cần giải quyết vấn đề căn bản: Do đâu có nhiều người đồng hóa
tiếng sét ái tình với tình yêu ? Thiết tưởng, khi định rõ giới hạn của hai lãnh
vực: tình dục và tình yêu, chúng ta sẽ thấy rõ sự khác biệt giữa tiếng sét ái tình
và tình yêu. Thật vậy, tình dục chỉ dừng lại ở tác động trao thân. Nó chỉ được
hiểu là tình dục lành mạnh trong đời sống sinh hoạt gia đình. Như thế, tình dục
chỉ là một trong những cách diễn tả tình yêu đôi lứa, và đỉnh cao của hoạt động
tình dục giúp tình yêu sinh hoa kết trái qua việc truyền sinh. Chính đứa con được
sinh ra từ tình yêu này sẽ là kết quả của tình yêu đích thực. Trong khi đó, tiếng
sét ái tình chỉ dừng lại ở hấp lực của thân xác và giới tính nhằm làm thỏa mãn
phần nào mức độ tình cảm chóng qua. Hiểu theo nghĩa này, tiếng sét ái tình là cửa
ngõ dẫn vào tình yêu thực sự. Có thể nói, đây là cơ hội giúp hai tâm hồn gặp gỡ,
trao đổi, hiểu biết và dấn thân lâu dài trong đời sống vợ chồng.
Chuyện kể
rằng một chàng thanh niên vào một siêu thị nọ để mua một số vật dụng cá nhân,
sau khi rảo quanh và tìm được những thứ nhu cầu cần dùng, anh đến bàn thu ngân
và bỗng nhiên, anh bị đánh gục bởi ánh mắt của nàng thu ngân và ngược lại, cô
nàng cũng động lòng trắc ẩn với ánh mắt đưa tình của chàng. Họ đã hẹn nhau
trong một quán ăn tối. Sau đó, nàng quyết định khăn gói sang ở chung với chàng tại
một nhà trọ. Thời gian sau, cô gái chủ động ngỏ ý muốn kết hôn với cậu. Lưỡng lự
hồi lâu, chàng thỏ lộ rằng mình chưa có sự nghiệp và chưa nghĩ đến chuyện kết
hôn…Kết cục thế nào không rõ nhưng chúng ta có thể rút ra một bài học thực tiễn
rằng nàng chủ động kéo dài “cuộc tình”
tiếng sét ái tình, chàng gián tiếp đề nghị một tình yêu trách nhiệm. Nàng sống
thiên về tình cảm, muốn kéo dài cảm giác yêu đương, trong khi đó, chàng muốn giữ
khoảng cách để có thể tôn trọng nàng như một người yêu sẽ trở thành vị hôn thê
trong tương lai. Có thể nói, chính thái độ trưởng thành của chàng khi đứng trước
việc kết hôn mà cả hai sẽ giúp nhau lớn lên trong việc hiểu biết lẫn nhau, cân
nhắc và chuẩn bị tốt cho một cuộc tình lâu bền và chắc chắn.
Nếu như
kết cục của tiếng sét ái tình là một cuộc trao thân thì nó chỉ dừng lại ở tình
dục mà tình dục ngoài hôn nhân chỉ là một sự hạ giảm nhân phẩm của nhau thì một
tình yêu đích thực đòi hỏi một sự tôn trọng đầy đủ và đúng đắn giữa hai tâm hồn.
Bởi vậy, một qui tắc vàng cho một cuộc tình: xa nhau đủ mức để tôn trọng nhau, gần nhau đúng mức để yêu thương nhau.
Hãy để
tiếng sét ái tình bước vào thế giới của tình yêu thực sự với tất cả sự trao ban
của hai tâm hồn tự trọng !
EYMARD
An Mai Đỗ O.Cist.