LEGIO MARIAE, DẶM DÀI TRƯỚC
MẮT
Kỷ Niệm 30 Năm Lễ Phong Thánh Tử Đạo Việt Nam
Năm 2018, mừng kỷ niệm 30 năm các vị Tử Đạo tại Việt Nam được
nâng lên hàng hiển thánh và kỷ niệm 70 năm Legio Mariae Việt Nam, là dịp để
chúng ta nhìn về tương lai, tìm cách phát huy những di sản cha ông để lại,
hướng tới vụ mùa, gặt hái thành quả từ những gì người xưa đã gieo trồng. Nhân
ngày lễ Acies sắp tới, tôi xin được chia sẻ đôi điều, mong được anh chị em hội viên
Legio Mariae và các linh giám khắp nơi cùng suy tư nhằm gia tăng hiệu năng cho
hoạt động tông đồ dưới lá cờ Đức Mẹ.
Tôi đảm nhận vai trò linh giám Comitium Qui Nhơn vỏn vẹn chưa được
ba năm rồi đã nghỉ cách nay hai năm. Tôi vừa học nghề vừa phục vụ. Vào Sài Gòn
tìm gặp anh Trưởng Senatus hỏi han, tôi được anh giới thiệu đến nhà xứ Tân Định
thăm cha GB. Võ Văn Ánh, vị linh giám đã từng lặn lội sang Hàn Quốc tìm hiểu về
Legio Mariae ở đó. Ngài cho biết tại Hàn Quốc, Legio giữ vai trò quan trọng
trong công cuộc truyền giảng Tin mừng những thập niên qua. Các hội viên Legio đến
tận các gia đình dạy giáo lý cho các dự tòng, chăm sóc các gia đình tín hữu mới.
Họ có nhiều sáng kiến mới mẻ, nhiều hoạt động nổi bật, kể cả quản trị một Trường
Đại học.
Về lại Qui Nhơn, tham dự các buổi họp Comitium hằng tháng, mọi
chuyện khác hẳn. Các bản phúc trình định kỳ của các Curiae lần nào cũng tập
trung vào số lượng giờ công tác với một bản danh mục 48 hoặc 49 công việc cho
người lớn và 17 công việc cho Junior (x.
legiomariaevn.com, Phúc trình định kỳ mẫu A1-2017 và mẫu B1-2017). Các vị
hữu trách Comitium (hoặc từ Regia) thường mất khá nhiều giờ nói đi nói lại về
các mục công tác ấy. Hình như đối với nhiều hội viên, toàn bộ Thủ bản được tóm
lại nơi biểu mẫu công tác ấy. Họ chẳng quan tâm tìm hiểu xem đâu là tinh thần của
Thủ bản, chỉ bận tâm tới một biểu mẫu công tác không hề được nói tới trong Thủ
bản. Chương 37 của Thủ bản, tựa đề “Khuyến dụ về công tác”, gồm 18 mục. Danh mục
công tác trong các biểu mẫu trên đây chỉ mới chạm đến 7 mục (1. Việc tông đồ trong giáo xứ; 2. Thăm gia
đình; 3. Tôn vương Thánh Tâm trong gia đình; 5. Thăm bệnh viện, cả bệnh viện
tâm thần; 6. Chăm sóc người cùng khổ và người bị bỏ rơi; 14. Tuyển mộ và chăm
sóc tán trợ; 15. Công tác truyền giáo). Có 2 mục ta có chạm đến phần nào (7. Làm việc cho giới trẻ - tức là lo mục vụ
giới trẻ; 18. Tùy nhu cầu từng địa phương). Còn lại 9 mục hầu như ta chưa
chạm gì tới (4. Kiểm tra gia đình trong
giáo xứ; 8. Xe sách lưu động; 9. Tiếp xúc với đám đông; 10. Quan tâm đến các em
Công giáo ở mướn; 11. Giúp binh sĩ và thủy thủ; 12. Việc truyền bá văn chương
công giáo; 13. Khuyến khích việc dâng lễ hằng ngày và sùng kính Thánh Thể; 16.
Dự cấm phòng kín; 17 Hoàn toàn chay tịnh vì Thánh Tâm). Một câu hỏi: Tại
sao có đến 9 mục ta chưa chạm gì tới, và bao nhiêu năm qua tại Việt Nam cũng chẳng
thấy ai nhắc gì tới?
Một câu hỏi thường được lặp lại trong các buổi họp Comitium là
làm điều này hay điều nọ có được tính “giờ công tác” hay không. Thật tình, từ
ngày quen biết Legio Mariae (khi còn là chủng sinh đi giúp xứ) tôi vẫn ngạc
nhiên tự hỏi tại sao đi làm việc tông đồ lại “tính giờ công tác”, đang khi Chúa
dạy “đừng cho tay trái biết việc tay phải làm” (Mt
6,3)? Chúa đã bảo những kẻ “phô trương cho thiên hạ thấy
thì... đã được phần thưởng rồi” (Mt 6,1-2), liệu chừng việc tính giờ
như thế có khiến mọi chuyện trở thành công cốc trước mặt Chúa?
Tôi đã tò mò lục tìm xem Thủ bản nói gì về “giờ công tác”. Trong
Thủ bản có 214 chữ giờ và 216 chữ công tác nhưng chỉ một lần duy nhất hai
chữ này đi liền với nhau, đó là khi nhấn mạnh các chủng sinh ở Chủng viện muốn
tham gia Legio thì phải cố gắng học Thủ bản: “Học hỏi Thủ Bản là điều cần phải
chú trọng. Tối thiểu phải bỏ ra một giờ
công tác tích cực” (số lề 383).
Thủ bản không nói gì về “giờ công tác”, cũng không hề liệt kê
danh mục tỉ mỉ các công tác như trong hải biểu mẫu nói trên. Vậy thì những khái
niệm này ở đâu ra?
Tôi giúp Comitium Qui Nhơn vào đúng thời điểm Đức Giám mục Giáo
phận kêu gọi các giáo xứ thành lập Legio Mariae. Tôi có nhiều cơ hội theo dõi
bước đầu hình thành của các praesidia mới. Qua đó có thể tôi đã gặp một thực tế
lý giải được khá chính xác cho vấn nạn nêu trên.
Tổ chức Legio Mariae lần đầu tiên ra mắt Giáo hội Việt Nam tại
Nhà thờ Hàm Long ngày 12-8-1948 dưới thời Cha sở Giuse Maria Trịnh Như Khuê.
Chính ngài chủ xướng hay ai khác, tôi không rõ. Tuy nhiên tôi có thể hình dung
ra điều gì đã xảy ra trong những ngày thuở ban đầu ấy. Hẳn hồi đó người ta cũng
đã làm như chúng tôi đang làm cho những xứ mới lập Legio trong Giáo phận. Để bắt
đầu mọi sự từ số không, từ chỗ chưa ai trong Giáo xứ biết gì về Legio, muốn từ
“nước lã vã nên hồ”, người ta đã nghĩ ra một cách thực hành thật giản dị để bất
cứ ai thiện chí trong Giáo xứ cũng đều làm được. Cái giản dị ấy là làm như sổ
kho thiêng liêng của các cháu Thiếu Nhi Thánh Thể. Hẳn người chủ xướng hồi năm
1948 những mong rằng khi những người tham gia đã có được khái niệm về tông đồ
giáo dân với chút kinh nghiệm sơ khởi rồi thì mọi sự sẽ dần dần tiến xa hơn. Thế
nhưng thời cuộc đã biến chuyển dồn dập, khiến người ta quên mất việc phải có
lúc giúp hội viên vượt qua giai đoạn “làm nháp” và chuyển sang giai đoạn “làm
thật”.
Ấy là tôi suy đoán vậy, còn phải được những vị nắm vững lịch sử kiểm
chứng và soi sáng thêm cho vấn đề. Dù sao, nguyên nhân có thế nào đi nữa, cũng
đã đến lúc không cần dùng tới “sổ kho” của các em thiếu nhi nữa. Đã đến lúc ta
cần đào sâu Thủ bản hơn chứ không thể chỉ đọc chiếu lệ như hiện nay. Cần tiếp tục
công việc của cha sở Tân Định, cử người đi Hàn Quốc tìm hiểu học hỏi để bắt kịp
các yêu cầu của Thủ bản. Cũng cần nghĩ đến nguồn năng lực trẻ ngay tại Việt Nam
để có được một sự chuyển mình thích hợp với hoàn cảnh, đáp ứng đúng nhu cầu của
cộng đồng Dân Chúa tại Việt Nam chứ không phải của nơi khác.
Xin mở một dấu ngoặc: Chính việc dừng lại mãi với cái “sổ kho” của
thiếu nhi mà Legio Mariae tại Việt Nam đánh mất đội ngũ trẻ. Ta tổ chức các đội
Junior là để chuẩn bị người cho tương lai. Thế rồi việc ấy đi về đâu? Có được mấy
phần trăm hội viên Junior trở thành hội viên Senior? Rất nhiều bạn Junior hết sức
nhiệt thành nhưng khi bước chân lên Đại học, chẳng thể nào tiếp tục 17 mục công
tác của các em nhỏ cũng không sao theo được 48 mục công tác của người lớn nên
đành bỏ cuộc. Họ trở thành những “cựu Junior”, dịch sát nghĩa ra là những “cựu
thiếu niên của Đức Mẹ nay đã lớn” mà chẳng bao giờ có cơ may trở nên “những người
con trưởng thành của Mẹ”! Trong thời gian làm linh giám, tôi đã lục tìm địa chỉ
các “cựu thiếu niên của Đức Mẹ nay đã lớn” xuất thân từ thành phố Qui Nhơn hiện
đang đi học tại Sài Gòn để qui tụ thành một praesidium và nhờ một vị trong
Senatus chẳm sóc. Buổi đầu rất hào hứng nhưng rồi chẳng được bao lâu, vì cả thầy
lẫn trò đều thấy mình dường như không được phép vượt ra khỏi khuôn khổ. Có một
nữ tu trợ úy đã khơi mở cho các bạn sinh viên Hà Nội những hướng công tác rất mới
trong môi trường đô thị và đại học. Sáng kiến của chị làm nức lòng những bạn
tông đồ trẻ tuổi nhiệt thành. Thế nhưng chưa có ai tiếp nối hướng đi của chị.
Cần mời gọi sự nhập cuộc của các bạn trẻ. Đó đây hiện có những cựu
Junior đã thành đạt trên đường học thuật. Cũng có những cựu Junior hiện đang là
tu sĩ, là chủng sinh, là linh mục. Nếu ta mời gọi họ đầu tư nghiên cứu đào sâu
Thủ bản để cống hiến cho công cuộc Legio tại Việt Nam những nét mới mẻ thật vững
vàng, hẳn nhiều người trong số đó sẽ tích cực hưởng ứng. Nếu ta vận động sinh
viên các Học viện Thần học và các Đại Chủng viện tại Việt Nam, hẳn cũng không
thiếu những người nặng tâm huyết với đại cuộc Tin mừng, đồng cảm với Legio
Mariae, sẽ chú tâm và bỏ công sức nghiên cứu.
Cụ thể nhất, muốn sớm gột bỏ được não trạng “làm tông đồ để tính
giờ công tác” như thiên hạ ngoài đời vẫn “làm để khai báo thành tích”, những
anh chị đang giữ vai trò điều hành tại các Giáo phận nên rủ nhau dành thời giờ
thực hiện cho chính mình những tuần tĩnh tâm như được nói tới ở mục 16 chương
37 của Thủ bản.
Sau cùng, mọi sự sẽ kết quả nhanh hơn và vững hơn nếu như Legio
Mariae có được sự quan tâm trực tiếp của một Ủy Ban trực thuộc Hội Đồng Giám Mục
Việt Nam.
Qui
Nhơn, Thứ Sáu Tuần Thánh 2018
Lm Trăng
Thập Tự Võ Tá Khánh