TẠI SAO NGƯỜI TA ĐẾN GIÊRUSALEM?
Giuse Phạm Đình
Ngọc SJ
WHĐ (25.02.2021) – Tháng 7
năm 2017 quả là một dịp rất đặc biệt cho tôi. Đặc biệt vì tôi được hiện diện
trên mảnh đất thánh Giêrusalem, nơi mà ngày xưa Thầy Giêsu đã nhiều lần lui tới
giảng dạy, chịu khổ nạn, phục sinh và lên trời.
Câu hỏi đầu tiên Thầy Giêsu muốn tôi trả lời: “Tại sao con đến đây và con
đến đây để làm gì?” Đó là lời thức tỉnh để tôi định vị lại ước mong hay khát
khao của mình khi bước vào mảnh đất thánh thiêng này. Vì Giêrusalem là một nơi
quá đặc biệt, nên thánh địa này có thể mời gọi người ta đến đây với nhiều mục
đích khác nhau:
1. Đi thăm quan
Đó cũng là lý do mà rất nhiều người
đã đặt chân đến đây. Một thành phố cổ kính và xinh đẹp với nhiều chi tộc Israel
đan quyện nên một lịch sử cứu độ. Hệ thống thành lũy và những nơi thánh thiêng
của nhiều tôn giáo tụ hợp tại thành Giêrusalem tạo cho du khách nhiều cảm nhận
đặc biệt khác nhau. Họ muốn trải qua những ngày dạo bước đến mọi ngóc ngách của
từng con đường nhỏ hẹp, từng khu phố chật chội và từng khu vực tôn giáo khác
nhau.
Nơi đây, họ cũng bắt gặp được rất nhiều dân tộc trên thế giới đổ về đây
hằng ngày. Nói chung thành Giêrusalem lúc nào cũng đông người bởi vẻ đẹp bên
ngoài và sự thánh thiêng bên trong của nó. Thánh thiêng không chỉ đối với người
Kitô giáo mà còn đối với các tôn giáo khác.
2. Đi hành hương
Hành hương (Pilgrimage)[1] có
một lịch sử tôn giáo từ thời xa xưa. Khi đó người Do Thái hành hương về Đền Thờ
đầu tiên của họ tại Giêrusalem (được xây 957 TCN) để mừng ba lễ lớn: Vượt Qua
(the Feast of Unleavened Bread, hay Passover), Lễ Ngũ Tuần (the Feast of Weeks,
hay Pentecost), và Lễ Lều (Feast of Tabernacles, hoặc Festival of Ingathering).
Trên đường đi, họ hát những bài hành hương, hoặc thánh vịnh. Chẳng hạn, “Tôi
vui mừng khi người ta nói với tôi: Chúng ta hãy tiến vào nhà Chúa. Chân chúng
ta đã đứng nơi cửa tiền đình, Giêrusalem.” Tv 122,1-2.
Để tìm hiểu rõ hơn về thuật ngữ này, tôi được chuyên viên Kinh Thánh Cao
Gia An SJ, giải thích như sau: Trong tiếng La-tinh cổ, “người hành hương”,
pelegrīnus, thường được dịch là “người khách lạ”, “người lữ hành”. Thật ra,
pelegrīnus là từ được tạo nên bởi hai thành tố: “per” nghĩa là “ngang qua”, và
“ager” nghĩa là “cánh đồng”. Người hành hương, theo nghĩa đen của từ, là người
đi ngang qua cánh đồng. Qua cánh đồng, rồi sẽ đến đâu? Xã hội thời cổ được xây
dựng theo kiểu: băng qua một cánh đồng, người ta sẽ chạm đến một thành phố nào
đó. Nơi phải băng qua là những vùng hoang vu trống vắng. Nơi đến là chốn con
người tụ họp và sinh sống; đó là chốn của gặp gỡ, của tình bạn và tình người,
của những điều mà người ra đi muốn tìm kiếm. Hành hương là chuyến hành trình
băng ngang qua nhiều cánh đồng của cuộc đời, để có thể đến được và chạm được
điều mà cả đời người khát mong và tìm kiếm.
Như thế, sau khi Chúa Phục Sinh, Kitô giáo nhanh chóng vượt ra khỏi vùng
đất Palestine đến mọi miền trên thế giới, nhất là vùng trời Châu Âu. Nhanh
chóng nhiều người muốn hành hương về Đất Thánh để đi lại những nơi Chúa Giêsu
đã hiện diện. Qua đó, họ có thể hiểu biết và yêu mến Chúa Giêsu nhiều hơn.
Thời Trung cổ (TK. 5-15) những chuyến đi của Kitô hữu Châu Âu không thuần
túy là thăm quan những địa điểm thánh. Về chiều kích liên hệ đến bí tích hòa
giải thì hành hương như một phương thế đền tội của hối nhân. Đó không hẳn là
những tội nhẹ, nhưng là tội nặng (strong sins). Chẳng hạn cha giải tội có thể
ra việc đền tội là đi đến một nơi thánh nào đó. Khi đến nơi, hối nhận sẽ nhận
được giấy chứng nhận và trở về với tâm hồn tự do. Trong thời Thập Tự Chinh nếu
người ta phạm lỗi gì đó, họ cũng có thể chọn giải pháp đi hành hương.
Thành thánh Giêrusalem nói riêng và đất nước Israel hiện nay quả là một nơi
tuyệt vời để các tín hữu đi hành hương. Từ nhiều thế kỷ qua, thành thánh đón
nhận vô số đoàn hành hương đến từ khắp năm Châu. Nói chung lúc nào cũng có
nhiều người ước ao đi hành hương đất thánh. Họ muốn đi lại những bước đường mà
Chúa Giêsu đã đi qua. Tâm tình thiêng liêng của các tín hữu được thắp lửa yêu
mến hơn khi được chiêm ngắm, đụng chạm và cảm nghiệm một Thiên Chúa thật gần
gũi với con người.
Bởi thế hằng năm người người trẩy hội lên Đền Thánh để ít là một lần trong
đời được hòa vào từng khu phố, con đường, từng lùm cây ngọn cỏ, từng ngôn ngữ
văn hóa mà chính thầy Giêsu đã sống và hiện diện.
Tiếc là vì Covid-19, mọi đoàn hành hương không thể đến đây. Chúng ta hy
vọng thế giới thoát khỏi đại dịch, và sớm mở cửa để nhiều người có cơ hội hành
hương. Họ lên đường đến đây để bước theo thầy Giêsu, đi lại những con đường của
Thầy để xin được ơn hiểu biết thâm sâu, yêu mến nhiều hơn và theo sát Thầy hơn.
3. Ở với Thầy Giêsu nơi thành thánh Giêrusalem
Có lẽ đây là lý do để nhiều người đến Giêrusalem: mong ước trải qua những
ngày ở với Thầy nơi đất thánh. Chính thành thánh Giêrusalem cũng là một món quà
Thiên Chúa dành cho con người, để qua đó nhiều thứ nơi đây trở nên chất liệu
sống động cho những giờ cầu nguyện của con người với Thiên Chúa. Cụ thể và sống
động vì tất cả thành thánh có thể là những biểu tượng với nhiều ý nghĩa và với
bề dày lịch sử thánh để Thiên Chúa muốn trao cho người thao viên như tôi những
thông điệp tình yêu.
Từ bức tường thành kiên vững, cổng thành tứ phía cho đến góc phố con đường,
từ những nơi thánh cho đến mảnh đất trong thành, đều có thể giúp người ta gặp
Đức Giêsu. Hơn nữa từ cử chỉ của đoàn người hành hương cho đến khách thăm quan
du lịch, từ người già cho đến em nhỏ, từ giới tôn giáo cho đến người thường
dân, đều có thể cho người hành hương nhận ra lời mời gọi thống thiết của Thầy
Chí Thánh. Thầy Giêsu mời người ta ở với Thầy để Thầy kể cho nghe những sự
kiện, biến cố và thông điệp vốn gắn liền với từng địa danh nơi đây. Nhờ đó,
người hành hương tạo được mối tương quan giữa với thầy Giêsu cao sâu hơn.
Lạy Chúa Giêsu, do nhiều lý do chúng con không thể đến được Đất Thánh. Tuy
nhiên trong Mùa Chay năm nay, con muốn bước theo Ngài vào thành thánh
Giêrusalem. Nơi đó, xin cho con cùng đi với Ngài trong Cuộc Thương Khó và được
ở với Ngài trong vinh quang. Amen.
Kỳ tới: Câu Chuyện Bức Tường Thành Giêrusalem
[1] Đi
"Hành hương" có mục đích gì? Một ít người đi hành hương để
"cầu nguyện bằng đôi chân", họ có kinh nghiệm bằng các giác quan rằng
cả cuộc đời mình là một cuộc hành trình dài tiến về cùng Thiên Chúa. Trong Cựu
ước dân Israel hành hương lên Đền Thờ Giêrusalem. Các Kitô hữu thời Trung cổ cũng
hành hương đến các nơi thánh, đến Giêrusalem, đến Rôma, đến mộ các thánh tông
đồ… Kitô hữu đi bộ khi hành hương thường để đền tội, và thường người ta bị thúc
đẩy bởi ý nghĩ sai lầm rằng những việc tự động hãm mình có thể làm cho mình nên
công chính trước mặt Chúa. Ngày nay đã đổi mới, Kitô hữu đi hành hương để tìm
sự bình an và sức mạnh xuất phát từ các nơi thánh. Nhiều người sống cô đơn lẻ
loi, họ muốn ra khỏi cảnh tẻ nhạt đều đều hằng ngày, muốn được thoát thân khỏi
những cái thừa thãi để nhẹ nhõm đi đến với Chúa. (Youcat số 276. Bản dịch của
Lm Antôn Nguyễn Mạnh Đồng.)