Những sợi vải len, sợi chỉ
của một tấm thảm
Một biến cố lớn gây sôi
động ngạc nhiên đến độ sững sờ cho toàn thế giới xảy ra trong Hội Thánh Công
gíao năm 2013 là biến cố thoái vị của đức giáo hoàng Benedictô XVI., ngày
11.02.2013.
Đức giáo hoàng
Benedictô XVI. đã thoái vị khỏi trách nhiệm đứng đầu Hội Thánh Công gíao, đi
nghỉ hưu. Nhưng không vì thế, ngài biến mất hẳn khỏi sân khấu đời sống trong
Hội Thánh. Trái lại, ngài vẫn còn hiện diện trong những tác phẩm, những suy tư
ngài đã viết. Và trong những bài báo sách vở bình luận khảo cứu về Joseph
Ratzinger, Benedictô XVI., người ta đã cùng đang còn viết về tư tưởng con người
của ngài
Đây là một trường hợp
ít khi xảy ra trong Hội Thánh cùng cho cả với người đi hưu trí. Đức Giáo hoàng
nghỉ hưu Benedictô XVI. trở thành một hiện tượng trí thức về tư tưởng thần học
trong Hội Thánh Công gíao.
Đức giáo hoàng
Benedictô XVI. thoái vị gây nên làn sóng từ bỡ ngỡ kinh hoàng, đến mức câm điếc
tựa như “tia sấm chớp giữa trời thanh quang” (lời đức Hồng Y Sodano phát biểu
hôm 11.02.2013). Và sau đó những suy đoán về lý do tiềm ẩn đàng sau biến cố đó
vẫn không ngừng, cho dù từ ngày 13.03.2013 Hội Thánh đã có Đức giáo hoàng mới
Phanxico.
Về phần mình, Đức giáo
hoàng Benedictô XVI. hôm 11.02.2013 trước Hồng Y đoàn nhóm họp ở
“Sau khi nhiều lần xét
mình kỹ lưỡng trước mặt Thiên Chúa, tôi đã đi tới sự chắc chắn rằng sức lực của
tôi, vì tuổi cao, không còn thích hợp nữa để thi hành sứ vụ Phêrô một cách
thích đáng nữa. Tôi ý thức rõ sứ vụ này, do yếu tính thiêng liêng, phải được
chu toàn không những bằng hoạt động và bằng lời nói, nhưng còn bằng đau khổ và
cầu nguyện.
Tuy nhiên, trong thế
giới ngày nay, đang chịu những biến chuyển mau lẹ và bị giao động vì những vấn
đề có tầm quan trọng lớn đối với đời sống đức tin. Để cai quản con thuyền của
Thánh Phêrô và loan báo Tin Mừng, cần có nghị lực cả thể xác lẫn tâm hồn. Nghị
lực mà trong những tháng gần đây bị suy giảm nơi tôi đến độ tôi phải nhìn nhận
mình không có khả năng thi hành tốt sứ mạng đã được trao phó cho tôi.
Vì thế, với ý thức rõ
ràng về hành vi hệ trọng này, với tự do hoàn toàn, tôi tuyên bố từ bỏ sứ vụ
Giám Mục Roma, người kế vị Thánh Phêrô, được ủy thác cho tôi do tay các Hồng Y
ngày 19 tháng 4 năm 2005”.
Nghe cùng đọc biết như
vậy. Nhưng người ta vẫn thắc mắc chung quanh sự việc đó. Người ta không thể tin
được vị Gíao hoàng Benedictô XVI. , giáo sư thần học gia Ratzinger, luôn đặt
nặng suy luận của lý trí cùng mấu chốt lịch sử trong suy nghĩ viết lách lên
hàng đầu lại có thể đơn giản làm một việc “tựa như ngẫu hứng” như vậy?
Người ta cũng không thể
tưởng tượng nổi ra được rằng trong hội Thánh Công giáo một vị Giáo hoàng lại có
thể từ chức thoái vị đi nghỉ hưu. Hay như Đức Hồng Y Stanilaw Dziwisz có suy
nghĩ “không được xuống khỏi thập gía”?
Người ta cũng nêu ra
suy nghĩ, phải chăng ngài bị áp lực nào đó bắt phải hành xử như thế ?
Càng đi sâu tìm hiểu,
người ta khám phá ra những vết dấu con đường chỉ rõ hơn tới quyết định từ chức
thoái vị của ngài khỏi trách nhiệm sứ vụ mục tử đứng đầu Hội Thánh Công giáo.
Có thể nói được, những dấu vết đó tựa như những sợi vải len, sợi chỉ cho tấm
thảm được dệt bện hiện thực thành hình, đã được lấn lượt sắp sẵn ra trong thời
gian rồi.
1. Trong cuộc phỏng vấn
Năm 2010 Đức giáo hoàng
Benedictô XVI. đã có cuộc nói chuyện phỏng vấn với ký giả Peter Seewald, và sau
đó được xuất bản in thành sách dịch ra nhiều thứ ngôn ngữ trên thế giới. Có bản
dịch ra tiếng Việt
Trong cuộc phỏng vấn
dài có hai câu hỏi và trả lời liên quan chặt chẽ tới việc từ chức sau này.
1.1 Ký giả Seewald: Đa
phần những vụ lạm dụng , tình dục nơi trè con, đã xảy ra nhiều chục năm trước.
Nhưng giờ đây chúng đè nặng trên nhiệm kỳ gíao chủ của ngài. Ngài có nghĩ tới
việc từ chức không?
Benedictô XVI: Mình
không được bỏ chạy trước cơn nguy lớn. Vì thế lúc này không phải là thời điểm
để từ chức. Chính đây là lúc mình phải đứng vững để giải quyết tình thế khó
khăn. Người ta có thể từ chức trong thời điểm yên hàn hoặc khi thấy mình không
còn kham nổi nữa. Trong cơn nguy biến không được chạy trốn và để lại của nợ cho
người khác giải quyết.
1.2 .Seewald: Nghĩa là
Ngài cho rằng có thể từ chức trong một hoàn cảnh nào đó?
Benedictô XVI.: Vâng,
Khi một Giáo chủ hiểu rõ mình không còn khả năng về thể lý, tâm lý và tinh thần
để cáng đáng nhiệm vụ được giao phó nữa, thì vị đó có quyền từ chức, và trong
một số hoàn cảnh vị đó có nhiệm vụ phải từ chức. ( Ánh sáng thế gian trang 52.)
Khi đọc câu trả lời
này, người ta có cảm tưởng đức giáo hoàng nói đến lý thuyết đã được định nghĩa
trong bộ Gíao luật CIC can. 332 § 2 về việc một vị Giáo hoàng có thể được từ
chức. Và không ai nghĩ rằng đó là một sợi vải len, sợi chỉ đang được bện dệt
cho tấm thảm từ chức dần dần được hiện thực thành hình. Bây giờ mới vỡ lẽ, ngài
đã suy nghĩ chuẩn bị tinh thần chín chắn kỹ lưỡng cho việc này từ trước rồi.
2. Cuộc hành hương
viếng mộ Thánh giáo hoàng Coelistin V.
2.1. Cuộc hành hương
đến mộ vị Thánh giáo hoàng Coelistin V. ở thánh đường Santa Maria di
Collemaggio bên nước Ý ngày 29.04.2009 vào thời điểm thánh phố Aquila bị trận
động đất làm sụp đổ nhiều nhà cửa của thành phố cổ, trong đó có ngôi thánh
đường Maria di Collemaggio. Nơi đây có ngôi mộ nổi làm bằng kiếng an táng Thánh
giáo hoàng Coelistin V. Ngôi mộ này như một phép lạ không bị hư hại gì đang khi
ngôi thánh đường bị sụp đổ.
Vị Thánh gíao hoàng
Coelistin V. tên là Pietro del Murrone sinh năm 1209 thuộc gia đình nông dân
miền Abruzzen nước Ý. Ngài là một Tu sỹ Dòng Benedictô, sống đời tu sỹ khắc khổ
trong những buồng nhỏ đục vào hang núi đá. Chính ngài đã lập Tu viện Dòng
Coelistin và trở thành Tu viện trưởng của Tu viện Faifoli. Ngay lúc sinh thời,
ngài đã được ca tụng như là một vị Thánh.
Sau khi Đức giáo hoàng
Nicolau IV. ngày 04.04.1292 băng hà, thời gian trống Tòa kéo dài hai năm liền.
Các Hồng Y không bầu được người kế vị thay thế Đức giáo hoàng qua đời, vì những
tranh tụng giữa hai dòng tộc quyền qúi người Roma Colonna và Orsini về việc bầu
ai là người kế vị Giáo hoàng đã qua đời Nicolaus IV.
Sau cùng ngày
05.07.1294 các vị Hồng Y đã thống nhất chọn bầu Tu viện trưởng Pietro del
Murrone làm người kế vị lên làm Giáo hoàng với thánh hiệu Coelistin V.
Vị tân giáo hoàng
Coelistin V. là một Tu sỹ sống đời tu hành ẩn dật chỉ chuyên lo việc ăn chay
cầu nguyện, nên thiếu khả năng kinh nghiệm trong việc điều hành một cơ cấu rộng
lớn, nhất là Hội Thánh hoàn cầu. Vì thế ngài càng ngày càng bị lệ thuộc nhiều
vào các vị cố vấn, nhất là Hồng Y Benedetto Caetani. Tuy là giáo hoàng nhưng
ngài chưa bao giờ về Roma ở được, mà phải ở Neapoli do Vua Carolo II. bắt buộc.
Vì cảm thấy mình không
thể cáng đáng nổi trách vụ to lớn nặng nề, cùng thêm sức khỏe yếu kém - lúc
được bầu chọn làm Giáo hoàng ngài đã 85 tuổi rồi - lại thêm những bị lệ thuộc
ràng buộc về công việc hành chánh cũng như chính trị, và nhất là lòng mong muốn
được trở về đời sồng ẩn tu. Nên ngày 13.12.1294, ngài tự ý tình nguyện xin
thoái vị khỏi chức vụ Giáo hoàng của Hội Thánh Công gíao.
Vị kế nhiệm ngài, đức
giáo hoàng Bonifatius VIII., vì sợ xảy ra sự chia rẽ bè phái tách ly trong Hội
Thánh, nên đã bắt ngài phải sống cô lập ở Frosinone vùng Lazio bên nước Ý như
một „tù nhân danh dự“cho tới lúc qua đời ngày 19.05.1296.
Ngày 05.05.1313 ngài
được Đức giáo hoàng Clemente V. phong lên hàng Thánh .Và như thế là cung cách
phục hồi danh dự cho ngài, nhất là việc chính thức công nhận sự từ chức thoái
vị tự nguyện của ngài 1294. Mãi tới 1326 thi hài ngài được chuyển về chôn cất
trong thánh đường Santa Maria di Collemaggio thành phố
Thánh gíao hoàng
Coelistin V. trở thành quan vị Thánh bổn mạng của những người đóng sách vở và
thành phố
Ngày 29.04.2009 đức
giáo hoàng Benedictô XVI. đã đến thăm viếng thành phố
Cử chỉ của đức giáo
hoàng Benedictô lúc đó đã khơi dậy sự chú ý của mọi người trên thế giới. Nhưng
không nghĩ xa hơn.
Cử chỉ này nay được
nhìn dưới ánh sáng rõ hơn. Đó không chỉ là đạo đức lòng kính trọng của vị giáo
hoàng đương nhiệm với vị Thánh Giao hoàng tiền nhiệm của mình. Nhưng Giáo hoàng
Benedictô XVI. qua đó muốn tìm sự nối tiếp lịch sử đời sống mình với lịch sử
đời sống vị tiền nhiệm của mình, người đã từ chức thoái vị khỏi trách nhiệm sứ
vụ mục tử là Giáo hoàng.
2.2 Cuộc thăm viếng
ngày 04.07.2010, nhân dịp kỷ niệm sinh nhật thứ 800. năm của vị Thánh Giáo
hoàng Coelistin V. ở nhà thờ chính tòa Sulmona, nơi hòm đựng di hài Thánh
Coelistin được di chuyển tới đặt trước bàn thờ chính.
Trong bài giảng, đức
giáo hoàng Benedictô XVI. đã ca ngợi Thánh giáo hoàng Coelistin V. là gương mẫu
của Hội Thánh.
Qua hai cuộc thăm viếng
di hài ngôi mộ của vị Thánh giáo hoàng tiền nhiệm của mình, đức Benedictô XVI.
đã như đi đến quyết định từ chức. Vì Ngài đã qua cử chỉ đặt dây Pallium trên mộ
vị Thánh và ca ngợi là “gương mẫu của Hội Thánh” hẳn chắc đã căn cứ theo đó làm
thước đo cho sự từ chức thoái vị của mình, như vị tiền nhiệm Coelistin V. đã
làm ngày xưa cách đây 700 năm.
3. Những tiền suy tư
thần học cách đây hơn 40 năm
3. 1. Tập san
Theologische Quatalschrift Nr. 149, 1969, trang 105-116.
Ngược dòng thời gian,
từ năm 1966 - 1969 Linh mục Joseph Ratzinger là giáo sư giảng dậy bộ môn Tín lý
ở phân khoa thần học công giáo thuộc đại học Tuebingen. Phân khoa thần học của
đại học Tuerbingen phát hành tập san Theologische Quartalschrift mỗi năm hai
số, nghiên cứu thảo luận vể một đề tài thần học chuyên biệt.
Số hai năm 1969 tập san
viết khảo luận về đề tài Chức vụ Gíam mục và giới hạn thời gian của chức vụ -
Das Bischofsamt und seine zeitliche Begrenzung zum Gegenstand. Trong số này có
bài viết với đề tài: Befristete Amtszeit residierender Bischoefe?Ein Vorschlag
- Thời hạn ấn định trách vụ mục tử của vị Giám mục đương nhiệm ? Một đề nghị.
Bài viết đưa ra đề nghị
thời hạn trách vụ mục tử của một Giám mục giới hạn trong tám năm.
Bài viết đề nghị đưa ra
những giải thích cặn kẽ cùng lý do tại sao lại đề nghị như vậy. Bài viết dài 12
trang nơi đầu bài có hình ba ngôi sao, và phần chú thích ngay bên dưới trang
đầu bài viết tên những những bậc học gỉa giáo sư. Đó là những tên của những vị
cùng xuất bản tập san Theologische Quartalschrift đang là giáo sư giảng dậy ở
đại học Tuebingen, trong số đó có tên Giáo sư Joseph Ratzinger, người từ 1966-1969
là giáo sư giảng dạy môn Tín lý ở phân khoa thần học thuộc đại học Tuebingen:
Alfons Auer, Guenter Biemer, Karl August Fink, Herbert Haag, Hans Kueng, Joseph
Moelle, Johannes Neumann, Joseph Ratzinger, Josef Rief, Karl Hermann Schelkle,
Max Sekler, Peter Stockmeier.
Trên thực tế, việc giới
hạn thời gian trách nhiệm mục vụ của Giám mục và Hồng Y không đặt thành vấn đề
nữa. Thay vào đó là giới hạn tuổi tác.
Câu thắc mắc được nêu
ra, đề nghị giới hạn thời gian như đề nghị của bài viết Tuebingen 1969 có thể
áp dụng cho các vị Gíao hoàng được không. Nhưng cũng không được quên việc giới
hạn thời gian trách vụ mục tử khác với việc từ chức thoái vị. Vì đó là việc của
các Giám mục, của các Vị Gíao hoàng.
Bây giờ đọc lại bài
viết năm 1969 của Tuebingen có sự đóng góp đồng ý của Giáo sư Ratzinger, người
ta nhận ra, ngay từ sớm thuở xưa Linh mục giáo sư Ratzinger trong tâm tưởng ít
nhất đã nghĩ đến hay sự gằng co suy nghĩ về việc trách nhiệm của người đứng đầu
điều hành chức vụ cao cả trong hội Thánh không thể bị bắt buộc gắn chặt giữ cho
tới chết.
Bài viết Tuebingen năm
1969 đưa đề nghị giới hạn thời gian tám năm cho vị Giám mục chịu trách nhiệm
đứng đầu mục vụ.
Đức giáo hoàng
Benedictô XVI. tính từ ngày được bầu chọn trở thành Giáo hoàng , Giám mục Roma
hôm 19.04.2005 cho đến ngày từ chức thoái vị 28.02.2013, thời gian trị vì chịu
trách nhiệm đứng đầu Hội Thánh được 07 năm, 10 tháng và 09 ngày . Như thế so
với đề nghị giới hạn 8 năm, đức giáo hoàng Benedictô XVI. cũng đã gần đạt tới
sát kề cận. Nhưng ngài đã không vượt qua giới hạn ngưỡng cửa 8 năm.
Đề nghị giới hạn 08 năm
như bài viết Tuebingen 1969 tất nhiên không mang ý nghĩa một phần phụ lục như
thước đo. Nhưng có thể hiểu được 8 năm tự nó là một dấu chỉ, tuy có nhiều nghi
vấn, nhưng dẫu sao cũng là sự quan phòng của Thiên Chúa.
Sợi vải len, sợi chỉ
dệt thành tấm thảm cho việc từ chức của đức giáo hòang Benedictô XVI., Giám mục
Roma, đã có những bước chuẩn bị khởi đầu.
Bài viết Tuebingen năm
1969, mà ngài cùng góp tư tưởng công lao xây dựng, là một trong những sợi vải
len, sợi chỉ của tấm thảm đó.
3.2 Về tương lai Hội
Thánh
Và lần ngược trở về
thời qúa khứ lúc còn là Giáo sư giảng dạy mônThần học ở đại học cùng là nhà
nghiên cứu thần học, linh mục Josph Ratzinger đã có suy tư về đời sống tương
lai Hội Thánh :
„Tương lai Hội Thánh có
thể và sẽ chỉ nhờ vào sức mạnh của đời sống đức tin có căn rễ sâu thẳm. Sức
mạnh đời sống đức tin không phát xuất từ toa đơn thuốc hay do công thức mà có.
Nó cũng không thành tựu do những người thoáng qua trong giây lát ồ ạt chạy
theo. Nó cũng chẳng nảy sinh do những phê bình chỉ trích của những người khác,
mà họ tự cho mình là có khả năng bất khả ngộ. Nó cũng không xảy ra do con đường
thoải mái dễ chịu, mà tránh né sự đau khổ, sự hy sinh cố gắng.
Chúng ta có thể nói
cách khác tích cực hơn: tương lai Hội Thánh sẽ tùy thuộc ở nơi đời sống thánh
thiện của các người có đời sống thánh thiện đem lại làn gió đổi mới. Tùy thuộc
nơi những người chấp nhận nhiều hơn là những khúc đoạn thời điểm tân thời. Tùy
thuộc nơi những người biết nhìn nhiều hơn, biết lắng nghe hơn cùng biết từ bỏ
những đòi hỏi trong đời sống hằng ngày, dù chỉ là những điều nhỏ bé.“ (Joseph
Ratzinger, Benedickt XVI., Glaube und Zukunft, Koesel Muenchen 1970, Neuausgabe
2007, tr. 148-149).
Phải chăng suy tư này
ngày xưa của thần học gia Ratzinger như sợi vải len, sợi chỉ đã manh nha dệt
nên tấm thảm đời sống của mình sau này, khi ngài từ bỏ thoái vị khỏi ngôi vị
giáo hoàng. Việc làm từ bỏ tuy có hoài nghi hoang mang, nhưng góp phần xây dựng
tương lai Hội Thánh mang tính chất tích cực nhiều và sâu rộng.
4. Trong suy nghĩ sửa
soạn
Đức Giáo hoàng
Benedictô XVI. đã chọn thời điểm công bố việc từ chức của mình sau một thời
gian dài đắn đo suy nghĩ. Nó là kết qủa của những năm tháng tìm hiểu, cầu
nguyện chuẩn bị, và chọn lựa để sao cho sự chuyển tiếp xảy đến không bị chao
đảo phân chia lúng túng cho Hội Thánh.
Hôm 08.02.2013, ba ngày
trước khi công bố quyết định thoái vị, đức giáo hoàng Benedictô XVI. đã thăm
viếng đại chủng viện của Giáo phận Roma nhân ngày lễ Madonna della Fiducia .
Trước 190 chủng sinh, ngài đã nói chuyện với họ khoảng 26 phút như „lectio
divina“ dựa trên bức thư thứ nhất của Thánh Phero, vị giáo hoàng tiên khởi của
Hội Thánh công gíao.
Đức giáo hoàng
Benedictô XVI. đã nói đến địa vị người đứng đầu, đại diện Chúa Giêsu Kito của
Thánh Phero trong Hội Thánh đã được Chúa trao cho. Và ngài nói đến sự tử đạo
theo đường ngang chân trời ở trần thế mà ngày xưa Thánh Giáo Hoàng Phero đã
phải chịu cho tới lúc qua đời trong ánh sáng mầu nhiệm thập gía: „ Thánh Phero
đã chấp nhận đau khổ thập gía, và ngài mời gọi chúng ta, chập nhận khía cạnh tử
đạo của đạo Chúa Kito dưới nhiều cung cách hình thức khác nhau. Vâng, thập gía
có nhiều hình thức khác nhau, nhưng không ai có thể là tín hữu Chúa Kito mà
không sống theo Đấng đã vác thập gía cùng chết trên đó, cùng không chấp nhận
chịu tử đạo.“
Suy luận trên đây của
đức giáo hoàng có lẽ đã như ơn soi sáng của Chúa âm ỷ từ lâu trong tâm trí
ngài, và đã giúp ngài ba ngày sau đó đi đến công bố quyết định từ chức thoái vị
khỏi ngôi vị giáo hoàng, chấp nhận con đường tử đạo thập gía dưới hình thức
sống yên lặng cầu nguyện như một vị ẩn tu trong tu viện.
Theo tâm sự của Đức Ông
Georg Ratzinger, người anh ruột của đức giáo hoàng Benedictô XVI., quyết định
từ chức của em mình đã ngã ngũ từ những tháng trước đó rồi.
Vị Chủ nhiệm báo
Ossevatore Romano cho biết từ nhiều tháng trước đây rồi, đức giáo hoàng đã đi
đến quyết định từ chức, và trên đường trở về sau chuyến thăm viếng mục vụ ở
Mexicô tháng ba 2012 ngài đã hé lộ cho biết rồi.
Khi tấm thảm đã dệt thành
hình, lúc đó người ta không chỉ ngạc nhiên trầm trồ sửng sốt, mà còn lần đi tìm
dấu vết những sợi vải len, sợi chỉ dệt thành tấm thảm có từ đâu.
Đó là sự thú vị, cùng
là sự năng động phát triển trong đời sống ở mọi lãnh vực.
5. Những ý kiến suy
nghĩ và cuộc sống nghỉ hưu
Quyết định từ chức
thoái vị của đức giáo hoàng Benedictô XVI. cách đây một năm đã gây ra làn sóng
ngạc nhiên cho mọi người. Nhiều người còn có cảm giác bất bình không bằng lòng
nữa.
Nhưng đó không là việc
việc ngẫu hứng, hay do bị áp lực nào bắt buộc cùng thúc đẩy. Có thể nói được,
đó là một hành trình suy nghĩ đắn đo cân nhắc chín chắn từ trước lâu dài nơi
ngài rồi.
Việc từ chức thoái vị
của đức giáo hoàng Benedicto XVI. đi nghỉ hưu cũng không mang mầu sắc tính cách
thần bí chạy trốn thực tế để tìm về chốn thiêng liêng mầu nhiệm bí ẩn.
Trái lại, nó hoàn toàn
mang tính chất của một con người có đời sống chân thành với chính mình và với
Thiên Chúa. Đó là nếp sống bản chính chan hòa tính chất tự nhiên của một con
người có trách nhiệm, khi thấy mình không còn có thể cáng đáng làm việc được
nữa, thì xin thôi ngừng nghỉ.
Nếp sống này nói lên
chiều sâu nội tâm của một anh hùng quân tử có lòng khiêm nhường cao độ. Vì đã
can đảm từ trên ngai cao bước xuống thấp bên dưới. Đây là cung cách lối sống
đạo đức chan chứa tình yêu lòng bác aí, như Chúa Giêsu Kito đã hạ mình đến với
con người, đã qùy xuống rửa chân cho các Môn Đệ.
Đức giáo hoàng
Benedictô XVI., Joseph Ratzinger, là vị học gỉa thần học uyên bác, đọc sách rất
nhiều, nhất là các sách về các Thánh Giáo phụ trong Hội Thánh Công giáo. Sáng
tác viết sách bài vở là ơn gọi và cũng là sở thích riêng của ngài. Ngài có đôi
con mắt nhìn sắc bén, cùng khối óc suy luận phân biệt cùng tổng hợp trong sáng.
Và điểm nổi bật là ngài là người từ tốn luôn để ý lắng nghe người khác, trước
khi nói ra ý kiến riêng của mình.
Qua việc từ chức đi
nghỉ hưu đã tỏ hiện nếp sống thế nào của con người trí thức biết nhận ra giới
hạn thể lý lẫn tinh thần trí khôn của mình.
“Trong thế giới ngày
nay, đang chịu những biến chuyển mau lẹ và bị giao động vì những vấn đề có tầm
quan trọng lớn đối với đời sống đức tin. Để cai quản con thuyền của Thánh Phêrô
và loan báo Tin Mừng, cần có nghị lực cả thể xác lẫn tâm hồn. Nghị lực mà trong
những tháng gần đây bị suy giảm nơi tôi đến độ tôi phải nhìn nhận mình không có
khả năng thi hành tốt sứ mạng đã được trao phó cho tôi.
“Vì thế, với ý thức rõ
ràng về hành vi hệ trọng này, với tự do hoàn toàn, tôi tuyên bố từ bỏ sứ vụ
Giám Mục Roma, người kế vị Thánh Phêrô, được ủy thác cho tôi do tay các Hồng Y
ngày 19 tháng 4 năm 2005”.
Không như vị tiền nhiệm
Thánh giáo hoàng Coelistin V. sau khi từ chức thoái vị bị vị giáo hoàng kế vị
Bonifatius VIII. bắt giam lỏng tách biệt một nơi như người tù danh dự cho tới
lúc băng hà.
Đức giáo hoàng nghỉ hưu
Benedictô XVI. tự ý lui về sống ẩn dật trong tu viện Mater Ecclesiae ở trong
khuôn viên Vatican. Ngài hứa kính trọng và vô điều kiện vâng lời đức giáo hoàng
kế nhiệm Phanxico.
Ngài được kính trọng,
được tự do. Nhưng ngài rất giới hạn mình, không xuất hiện trước công chúng,
không chen mình vào việc nội bộ cai quản Hội Thánh của vị kế nhiệm bao giờ.
Ngài chỉ tiếp những vị khách riêng tư, và chuyên lo việc cầu nguyện thôi, cả
việc viết sách thần học ngài cũng hy sinh từ bỏ không làm nữa.
Hôm 04.01.2014 ngài vào
bệnh viện Gemelli ở Roma thăm Đức Ông Georg Ratzinger, anh mình đang nằm điều
trị. Ở bệnh viện ngài chỉ nói chuyện với các bác sĩ điều trị anh mình thôi.
Ngài không đến thăm cùng không nói chuyện với những bệnh nhân khác đang điều
trị chữa bệnh ở đó, khác với hồi ngày xưa lúc ngài còn đương nhiệm.
Cử chỉ hành động này
nói lên mức độ lòng tự trọng cao độ của một người trí thức có tâm hồn đạo đức
biết nhận phân biệt giới hạn chức vụ của mình. Và như thế không muốn để bị hiểu
lầm gây hoang mang cho vị giáo hoàng đương nhiệm Phanxico, cũng như cho những
người khác.
Thật là một con người
có đời sống nhân đức anh hùng khiêm nhượng cao vời.
***
Ngày 28.02.2013 trong
phòng khách danh dự Clemente ở Vatican trước 144 Vị Hồng Y đang tụ tập để tiễn
biệt đức giáo hoàng Benedictô XVI lên máy bay đi nghỉ hưu, đức giáo hoàng
Benedictô XVI. đã chống gậy thăm từng vị và tâm tình cùng họ không bằng những
lời từ gĩa, nhưng bằng những tâm tình thâm trầm hướng về tương lai của Hội
Thánh. Ngài nói“
“Tôi muốn nói với các
chư huynh là tôi luôn tiếp tục gần gủi các chư huynh trong lời cầu nguyện, đặc
biệt là trong những ngày sắp tới để các chư huynh tràn đầy ơn Đức Chúa Thánh
Thần trong việc bầu cử một Giáo Hòang mới. Xin Thiên Chúa hãy bày tỏ thánh ý
của Ngài. Trong các chư huynh ở đây, sẽ có một vị Giáo Hòang mới, đối với Đức
Giáo Hòang mới, tôi xin hứa là tuyệt đối trung thành và vâng phục hòan tòan vô
điều kiện”.
Sâu sắc hơn nữa, nhân
bản cùng thâm trầm trí thức đạo đức hơn nữa, có lẽ không hơn được như thế.
Đức nguyên giáo hoàng
Benedicto XVI. là một thần học gia, một học gỉa uyên thâm vừa có bộ óc suy tư
bao la thâm sâu, vừa là một người có lòng đạo đức với lối sống khiêm nhượng rụt
rè, đồng thời vừa có trái tim nhậy cảm của một nhà nghệ thuật chơi nhạc cụ,
cùng vừa có bàn tay khéo léo tài nghệ viết lách chữ nghĩa trong sáng không mỏi
mệt, cùng chơi đàn dương cầm điêu luyện.
Đức đương kim Giáo
Hoàng Phanxico đã ca ngợi vị tiền nhiệm Benedicto XVI. của mình: „ Tôi rất qúi
mến ngài. Với tôi ngài là người của Thiên Chúa, một người tràn đầy lòng khiêm
nhượng, một người chuyên chăm cầu nguyện. Tôi đã rất đỗi vui mừng hạnh phúc,
khi ngài được bầu chọn là Giáo hoàng. Và cả khi ngài thoái vị, với tôi ngài là
một người cao cả... Chỉ người cao cả mới có thể làm được chuyện này. Ngài là
một người của Thiên Chúa, người của cầu nguyện.“
Xin tạ ơn Chúa.
Và xin ngả mũ cúi đầu
bái chào đức giáo hoàng nghỉ hưu Benedictô XVI, Joseph Ratzinger - Chapeau!
Duesseldorf, mùa Xuân
Giáp Ngọ 2014
Một năm sau ngày từ
chức của Giáo hoàng Benedictô XVI. 2013- Tháng Hai-2014
Lm. Daminh Nguyễn ngọc
Long (songductin.de)
----------------
Lấy cảm hứng từ:
- Jan-Heiner Tueck Hg.,
Der Theologenpapst, Eine kritische Wuerdigung Benedickts XVI. , Herder Fr.i.
Br. 2013, tr. 529-539
- Biển Đức XVI. Ánh sáng thế gian, Phạm hồng
Lam chuyển ngữ, Dòng Thánh Phaolo Thiện bản, 2011
- W de.wikipedia.org/wiki/Coelistin_V.
- Joseph Ratzinger, Benedickt XVI., Glaube und
Zukunft, Koesel Muenchen 1970, Neuausgabe 2007, tr. 148-149.