Sự lạ và sự ảo
Tôi đã không biết Người. Nhưng chính Đấng sai tôi đi làm
phép rửa trong nước đã bảo tôi: “Ngươi thấy Thần Khí xuống và ngự trên ai, thì
người đó chính là Đấng làm phép rửa trong Thánh Thần.” (Ga 1,33).
1. Sự Lạ
Qua Lịch Sử Cứu Độ, chúng ta được biết có ba biến cố quan
trọng mà Chúa Thánh Thần đã tác động. Thứ nhất là quyền năng của Chúa Thánh
Thần bao trùm trinh nữ Maria và Maria đã mang thai Con Một Thiên Chúa (Mt.
1,18). Thứ hai là sau khi Chúa Giêsu chịu phép rửa, bước lên khỏi nước: Trời mở
ra và Người thấy Thánh Thần Chúa ngự xuống như một bồ câu và đậu trên Người
(Mc. 1,10). Thứ ba là Chúa Thánh Thần hiện xuống qua hình lưỡi lửa trên đầu các
thánh Tông Đồ ngày Lễ Ngũ Tuần (Tđcv. 2,3). Khi Thiên Chúa thực hiện chương
trình cứu độ, Ngài đã sai sứ thần Gabriel đến hỏi ý kiến trinh nữ Maria và
Maria đã sáng suốt đáp lời xin vâng. Cũng như thiên thần được sai đến báo mộng
cho Giuse, Giuse chấp nhận với ý chí hoàn toàn tự do. Đức Maria và thánh Giuse
đã tin tưởng, phó thác vào quyền năng và chương trình cứu độ của Thiên Chúa.
Các Ngài vâng phục theo thánh ý Chúa nhưng các Ngài hoàn toàn có sự chọn lựa
với ý chí của mình.
Chúng ta biết Ngôi Ba Thiên Chúa vẫn tiếp tục hoạt động để
thánh hóa và hướng dẫn Hội Thánh ở trần gian qua các ơn linh ứng và soi sáng
riêng. Ơn Khôn Ngoan là một trong bảy ơn của Chúa Thánh Thần. Theo truyền thống
của Giáo Hội và sự thực hành của các tín hữu, mỗi lần bắt đầu một giờ kinh, giờ
cầu nguyện hay giờ họp mặt chúng ta đều hát hoặc đọc kinh xin ơn soi sáng của
Chúa Thánh Thần để chúng ta biết việc phải làm từ khởi sự cho đến hoàn thành.
Có một lần tôi tham dự cuộc tĩnh tâm Canh Tân Đặc Sủng, lời đầu tiên của cha
giảng tĩnh tâm nói là xin qúy ông bà và anh chị em bỏ cái đầu xuống. Tôi nghĩ
là cha đó có ý nói là hãy phó thác mọi sự trong Chúa. Đừng lý luận và đừng suy
nghĩ gì cứ thả mình theo sự dẫn dắt của người hướng dẫn để cầu nguyện.
2. Ơn Lạ
Chúng ta cần phó thác cuộc đời của chúng ta trong sự quan
phòng của Thiên Chúa. Khi chúng ta cầu nguyện xin ơn Đặc Sủng là chúng ta đang
cầu xin các ơn Khôn Ngoan, ơn Hiểu Biết, ơn biết Lo liệu, ơn Sức Mạnh, ơn Thông
Minh, ơn Đạo Đức và ơn Kính Sợ Chúa. Chúng ta biết rằng con đường Chúa đến với
loài người là con đường âm thầm và kín đáo. Chúng ta chỉ có thể gặp gỡ và đến
với Chúa qua con đường đức tin. Chúng ta hãy lấy trí khôn mà học hiểu và suy
nghĩ về cách sống đạo và con đường theo Chúa. Qua cuộc tĩnh tâm Canh Tân Đặc
Sủng, có nhiều người cảm nhận là họ đã được Chúa đụng chạm tâm linh. Điều này
là có thật. Chúng ta không chối từ những ơn lành Chúa ban cho riêng từng người.
Qua những sự kiện lạ xảy ra nhiều nơi trong quá khứ như
những việc phao tin về các sự kiện Đức Mẹ hiện ra tại Connecticut, Georgia, Đức
Mẹ khóc chảy máu ở Sacramento, CA; Đức Mẹ hiện ra ở Đài Đức Mẹ Tân Hiệp, Kiên
Giang; tượng Đức Mẹ Nhà Thờ Đức Bà Sàigòn; Đức Mẹ hiện ra ở Giáo xứ Bạch Lâm,
Gia Kiệm; Đức Mẹ phát quang ở Sóc Trăng; Đức Mẹ khóc ở Bảo Lộc … Sự nhiệt thành
cầu nguyện và sự đơn sơ phó thác của tín hữu đã tạo ra một phong trào sùng kính
ngoại thường. Sự kiện loan tin lạ đã gây nên những hoang mang niềm tin của
nhiều người. Đức tin của họ bị chao đảo và không biết thật hư. Thường thì chúng
ta phản ứng gay gắt đối với đại diện giáo quyền khi không có sự phát biểu đồng
thuận.
Tôi biết vấn đề rất tế nhị và khó khăn khi chia sẻ để viết
về biên giới giữa sự linh thiêng và cảm nghiệm hay chứng nghiệm cụ thể, nhất là
về vấn đề thực hành đức tin. Tâm tư thôi thúc tôi viết chia sẻ về những Sự Lạ
và Sự Ảo. Sự lạ hay phép lạ là những gì xảy ra ngoại thường và vượt trên định
luật tự nhiên. Sự ảo có thể là do cảm xúc, ảo giác, ảo tưởng, ảo ảnh, ảo thuật,
hư ảo, mê ảo, mê họặc, huyền ảo, hoang tưởng và mê tín dị đoan. Tôi muốn cùng
qúy ông bà và anh chị em suy tư một vài sự kiện đang cao trào trong đời sống
đạo. Chúng ta thử quan sát và suy nghĩ một chút về các cuộc tĩnh Tâm Canh tân
Đặc Sủng, ngành Việt
3. Lạ Hay Ảo
Phong Trào Canh Tân Đặc Sủng có rất nhiều ưu điểm nên được
phổ biến, nếu Phong Trào thực hành theo sát với sự hướng dẫn của Giáo Hội.
Phong trào sẽ giúp người tín hữu chia sẻ cầu nguyện và suy gẫm lời Chúa qua sự
hướng dẫn của Chúa Thánh Thần một cách đắc lực. Nhưng trong thực hành cụ thể,
những cuộc tĩnh tâm Canh Tân Đặc Sủng đã rơi vào những sự thái qúa hoặc bất cập
về hình thức cầu nguyện. Đôi khi chúng ta qúa chú tâm vào những cảm tình sống
đạo, mà đi vào sự lầm lạc chen lẫn. Hoặc đôi khi chúng ta dùng những phương thế
mờ mờ ảo ảo và không phân tích rõ nguyên nhân, để lôi cuốn quần chúng tham dự
gây nên sự hoang mang.
Có nhiều cuộc tĩnh tâm Đặc Sủng được tổ chức, nhiều người
đã có kinh nghiệm và chứng kiến những sự lạ hoặc ảo xảy ra. Phần riêng tôi, tôi
chưa học thấy có giáo huấn nào của Giáo Hội dậy về việc Chúa Thánh Thần cho nói
tiếng lạ hay té ngã hàng loạt như trong các buổi cầu nguyện của Canh Tân Đặc
Sủng, ngành Việt Nam. Chúng ta nên tìm hiểu một chút về nguyên nhân và hậu quả.
Để chấp nhận một phép lạ hay sự lạ, Giáo Hội đòi buộc phải qua các xét nghiệm
cụ thể và xem xét rất cẩn thận về mọi phương diện tâm lý, sinh lý và vật lý.
Chúng ta biết vì có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng chi phối thuộc về con người qua
môi trường, bầu khí và tâm sinh lý làm cho chúng ta cảm thấy được ngụp tràn
trong linh thiêng. Cảm giác này là có thật và chúng ta cũng tin tưởng là thật.
Một số các linh mục đã làm được phép lạ là xin Chúa Thánh
Linh xuống trên nhiều người trong các cuộc tĩnh tâm Canh Tân Đặc Sủng và chữa
lành. Mọi nơi tổ chức Canh Tân Đặc Sủng, ngoài việc giảng giải, ca hát, tôn
vinh và cầu nguyện còn có hai phần phụ, nhưng trở thành chính để lôi kéo tín
hữu là đặt tay chữa lành và nói tiếng lạ. Chỉ trong vòng gần hai tiếng đồng hồ,
linh mục đã đặt tay cho té ngã cả mấy trăm người. Tôi chứng kiến là có nhiều
người đi làm về trễ, rồi ghé qua tham dự đang có nghi thức đặt tay cầu nguyện.
Họ cũng té ngã và còn nằm trên đó thiếp đi cả 15 phút, gọi là nghỉ ngơi trong
Chúa Thánh Thần. Sự thật là gì? Có ai suy nghĩ để tìm nguyên nhân thế nào? Tất
cả những lần tổ chức đều như nhau, cứ tới ngày thứ hai trong ba ngày tĩnh tâm là
có giờ nói tiếng lạ, đặt tay té ngã và gọi là chữa lành. Có nghĩa là tổ chức
phải có như vậy mới đầy đủ. Có phải Chúa Thánh Linh cũng phải làm việc theo
thời biểu đã sắp đặt? Vậy những sự việc lạ xảy ra có đáng tin không hay chỉ là
sự ảo? Nhiều người trong nhóm cầu nguyện Thánh Linh nói rằng những người không
đồng lòng hoặc không tin thì họ giống như ma qủy đang quấy phá. Thật sự chúng
ta không biết rằng có khi ngay chúng ta đang bị ru ngủ giữa ban ngày đó.
4. Sự Kỳ Lạ
Chúng ta đều có tâm tình đạo đức và lòng chân thành hướng
về điều tốt. Ai cũng muốn được ơn cải đổi, được ơn chữa lành phần hồn và phần
xác. Qua sự đặt tay của linh mục, có nhiều người cứ tưởng là mình được khỏi
bệnh ngay lập tức và lấy làm hoan hỉ. Nhưng sau đó một hai ngày, bệnh tình trở
lại như cũ mà chẳng dám than vãn với ai và vẫn phải dùng thuốc. Có những người
khi nghe nói là có người được khỏi bệnh thì đi truyền rao khắp cả mà không cần
kiểm chứng. Sự kiện lạ được tiếp tục loan truyền và nhiều người cứ tin như
thật. Có người tuyên dương là các linh mục linh hướng như là bác sĩ đa khoa đại
tài, có thể chữa cả tâm linh lẫn thể xác. Với thái độ khôn ngoan, chúng ta phải
có quan sát (follow up) xem xét và nhìn xem hậu qủa thực hư thế nào. Chúng ta
đang sống trong xã hội có nhiều thay đổi, mê tín, cả tin, có khi thông tin lệch
lạc và đưa tin thiếu xót. Chúng ta luôn phải cẩn thận để nhận định và phân tích
các sự kiện xảy ra cho rõ ràng.
Chúng ta cứ thử nghĩ xem, mỗi cuộc tĩnh tâm trong giờ cầu
nguyện xin ơn nói tiếng lạ, linh mục hướng dẫn cầu nguyện nói tiếng lạ, thế là
mọi người đều nói tiếng lạ. Có phải giáo dân là đàn chiên ngây ngô đang họa
theo người chủ hay không? Cũng như việc té ngã, tại sao phải có một nhóm người
được chuẩn bị để đỡ người té. Linh mục hướng dẫn chắc chắn rằng Chúa Thánh Linh
sẽ ban ơn té ngã để cần người đỡ sao! Tựu trung cứ nơi nào có tĩnh tâm Canh Tân
Đặc Sủng là nơi đó phải có sự lạ. Đây mới thật là sự lạ kỳ, nó giống như mùa
Thu về mỗi năm, lá sẽ phải rơi rụng thôi. Chúng ta hãy dùng đầu óc mà suy nghĩ
một chút đi. Nhớ rằng, chúng ta đừng mê mẩn phó thác linh hồn và tâm tình sống
đạo cho một thần tượng nào cả, ngoài Chúa Giêsu Kitô.
Có những vị hướng dẫn đã đến thi hành nhiệm vụ tĩnh tâm rồi
đi, họ sẽ không chịu trách nhiệm về những tháng ngày còn lại trong đời sống đạo
của các tín hữu. Những cuộc tĩnh tâm đã để lại những tâm hồn tín hữu đơn sơ, bơ
vơ hững hờ, nửa nghi nửa ngờ, thật thật hư hư và không có định hướng. Không
biết Phong Trào Canh Tân Đặc Sủng thuộc ngành Việt Nam, có sự chuẩn bị tài liệu
học hỏi, linh đạo bài bản và huấn luyện nhân sự để giúp người tín hữu tiếp tục
sống ơn đức tin hay không? Hoặc có khi một vài linh mục đến tĩnh tâm chỉ để
khơi động phong trào lên nhất thời, rồi bỏ ngỏ. Các tín hữu cần được trau dồi
và hướng dẫn học hiểu Kinh Thánh sâu rộng theo truyền thống của Giáo Hội. Trong
các nhóm Cầu Nguyện Thánh Linh, người hướng dẫn cần nắm rõ một số nguyên tắc
căn bản để chia sẻ Kinh Thánh. Mỗi lo là tự do giải thích và áp dụng Kinh Thánh
có thể sẽ dần dần dẫn chúng ta ra xa ngoài truyền thống của Giáo Hội và đi vào
hướng của các anh chị em Tin Lành. Các tín hữu là những người phải đối diện với
cuộc sống và nhân chứng hằng ngày.Trong thực tế cuộc sống, có nhiều những cảm
giác nhất thời nó tự đánh lừa chúng ta. Chúng ta cố gắng bình tâm và suy nghĩ
kỹ càng.
5. Điều Lạ
Có người đặt câu hỏi tại sao lại phải té ngã hay nói tiếng
lạ? Câu trả lời phủ đầu là ông bà, anh chị không có đức tin hay yếu đức tin.
Các vị hướng dẫn dựa vào thư của thánh Phaolô gởi cho giáo đoàn Côrintô (Chương
14) nói về ơn nói tiếng lạ. Chúng ta biết thơ của thánh Phaolô đã viết và góp
nhặt lại cách đây gần 2000 ngàn năm trước. Chúng ta nên học hỏi, tìm hiểu kỹ
càng về ý nghĩa nội dung, nguồn gốc bản văn và hoàn cảnh, thời điểm loan tin
mừng của Thánh Phaolô. Đừng cả tin nơi một vài linh mục giải thích, sắp đặt và
tạo bầu khí cầu nguyện để được ơn nói tiếng lạ, mà chúng ta không biết tự mình
nói hay do quyền phép nào?
Nói chung, ai trong chúng ta cũng thích muốn điều lạ và cảm
giác lạ. Nhiều lần chúng ta xem ảo thuật, chúng ta biết đó chỉ là ảo thuật,
không có thật nhưng chúng ta vẫn cứ thích xem và ngưỡng mộ. Qua những cuộc tĩnh
tâm Đặc Sủng, tôi có nhận được một số phản ảnh: Có ba anh nói rằng trong khi
đặt tay, vị linh mục đã đẩy mạnh trên trán về phía sau. Tôi có nhận hai điện
thư từ nơi xa cũng nói như thế và một lá thơ viết tay nói rằng vị linh mục đã
đẩy ông ba lần, làm mất thăng bằng và té phải gượng dậy. Ông viết: Con cũng là
người bị cha M. sô té. Khi con đang đứng nhắm mắt lại và đứng theo tư thế của
người hướng dẫn, thì nghe có bàn tay đặt lên trán con và sô nhẹ một cái, miệng
đọc những lời con nghe không hiểu. Con chỉ hí mắt thôi thì thấy cha M., tiếp
theo là một cái đẩy nữa mạnh hơn, con bị mất thăng bằng, hai chân bị yếu muốn
té ngửa, rồi có một bàn tay nào đó đặt vào lưng con, tiếp theo là một cái đẩy
thứ ba mạnh thật mạnh, con dùng một chân chõi ngược về phía sau để chống lại,
nhưng khi con dở một chân lên thì lại đẩy tiếp ngã ngửa luôn… Nếu là sự kiện
này có thật, quý ông bà và anh chị em nghĩ thế nào khi một tín hữu có lòng chân
thành cầu nguyện mà xảy ra như thế?
6. Ước Mơ Lạ
Chúng ta biết rằng trong bất cứ đảng phái, nhóm, hội, phong
trào đều có nhiều người ý hạp và đi theo phò. Thực hành tôn giáo cũng rơi vào
các phạm trù đó. Giáo Hội đã có những nhóm Cải Cách, nhóm Ly Khai, nhóm ủng hộ
Phụ Nữ Linh Mục và các nhóm Tin Lành lớn, nhỏ đều có nhiều người đi theo và
không thiếu các nhà tài trợ. Khi gia nhập một phong trào nào đó, chúng ta cần
ơn Khôn Ngoan để nhận định và tìm hiểu rõ ràng điều nào thật và sự kiện nào mù
mờ hay giả ảo, để giúp sống đạo tốt hơn. Chúng ta biết rằng đôi khi người trong
cuộc rất khó để nhận định một cách rõ ràng và sáng suốt một cách khách quan.
Chúng ta hãy học hỏi kinh nghiệm nơi Giáo Hội duy nhất, thánh thiện, công giáo
và tông truyền. Chúng ta biết rằng để chấp nhận một sự lạ xảy ra một cách tỏ
tường, giáo quyền phải kinh qua tất cả mọi chứng nghiệm cả về thể chất lẫn tinh
thần. Nhờ thế, Giáo Hội vẫn kiên vững qua mọi thời đại.
Chúng ta quan sát các tín hữu sống và thực hành đạo trong
giáo hội ngày nay. Hàng năm có cả mấy triệu người đi hành hương các nơi thánh
như Đất Thánh,
Trách nhiệm của các đấng bậc, các linh mục và những người
hướng dẫn nếu có ý mị dân hay dùng những cách thế không rõ ràng, lờ mờ, các vị
sẽ chịu trách nhiệm trước mặt Chúa và tha nhân. Cần có cách hướng dẫn thực hành
đạo luôn luôn phải trong sáng, tỏ tường, không nên có sự mờ ảo theo cảm tính
hay đưa dẫn nhiều người vào sự nghi ngờ đức tin. Chúng ta nhớ rằng Thiên Chúa
đã kiên nhẫn chờ đợi gần 2000 năm để chuẩn bị Con Chúa xuống trần cứu độ. Chúng
ta không thể đốt giai đoạn hay đi đường tắt đến ơn cứu độ. Xin các vị hữu trách
rà soát lại cách thực hành và tìm hiểu nguyên nhân của các sự kiện xảy ra khi thi
hành tác vụ.
7. Thực Tế
Tôi chưa nói về vấn đề tiền bạc. Hầu như cuộc tĩnh tâm nào
cũng quảng cáo là miễn phí nhưng khi mọi người đã tụ họp, thì ban tổ chức sẽ kể
lể mọi sự phí tổn và phục vụ, thế là bà con rút ruột rộng rãi quảng đại giúp
đỡ. Chúng ta biết mỗi lần tổ chức cần cả trên dưới 10 ngàn đô. Tiền chi thu thế
nào tôi không biết nhưng trong vấn đề gây qũy về giáo luật cần rõ ràng sổ sách
chi thu. Thù lao cho các linh mục tham dự, ca đoàn, các thứ tiền chuyên chở, ăn
ở… đâu cũng cần tiền chi phí cả?
Thịnh hành như Phong Trào Cursillô cũng đã đưa dẫn rất
nhiều người trở lại với Chúa và họ cải đổi đời sống. Họ đã sống ngày thứ Tư sau
khi đã tham dự khóa Ba ngày. Phong Trào này có hướng dẫn, học hỏi, có bài bản
và chia sẻ trong nhóm nhỏ. Họ là những người khiêm nhượng trong thân phận hèn
yếu và tội lỗi của mình để tìm nâng đỡ nơi ơn Chúa và lời cầu nguyện của những
người anh em. Chúa Thánh Thần sẽ ban ơn cải đổi đời sống.
Chủ yếu của Phong Trào Canh Tân Đặc Sủng là chia sẻ của
nhóm cầu nguyện giúp sống đạo thành tâm và tốt lành hơn. Trong buổi cầu nguyện
có phần dẫn nhập xin ơn Chúa Thánh Thần soi sáng, hát ca và ngợi khen tôn vinh
Chúa, đọc Kinh Thánh, chia sẻ kinh nhiệm sống lời Chúa và chứng nhân trong cuộc
sống hằng ngày, sau là lời nguyện xin ơn riêng. Mục đích của Nhóm cầu Nguyện là
quy về sự học biết, yêu mến và tin tưởng vào Chúa Giêsu là trung tâm điểm và là
Đấng Cứu Độ trần gian.
Ước mong mỗi người chúng ta hãy tỉnh thức và cầu nguyện.
Chúng ta hãy bám chặt lấy Hội Thánh qua kho tàng đức tin trong Thánh Kinh và
Thánh Truyền, qua quyền giáo huấn của Giáo Hội. Chúng ta sẽ hiên ngang đi trong
đường chính trực. Chúng ta hãy sống như con cái sự sáng giữa ban ngày. Chúng ta
hãy hồi tâm suy nghĩ một chút, đừng để những cảm xúc, tự ái hay sự ngây thơ nghi
ngờ chi phối cuộc sống đạo của chúng ta.
Lm. Giuse Trần Việt Hùng