KHI NGHỊCH CẢNH ĐẾN, BẠN CÓ THÁI ĐỘ
NÀO?
Jos. Vinc. Ngọc Biển
Trong cuộc sống, rất nhiều người sợ lâm vào khó khăn, nghịch cảnh. Vì thế, họ luôn đặt ra cho mình những
câu hỏi như: “Sao mọi thứ lại không trôi
chảy?”; “Sao cuộc đời lại đầy rẫy khó khăn, trở ngại?”; “Tại sao điều này lại xảy
ra với mình?”; “Tại sao đời bất công đến vậy?”; hay
“Tôi đã làm gì để ra nông nỗi này?”. Nhưng nếu suy tư một chút, chúng ta sẽ
thấy: nghịch cảnh cuộc đời là điều không thể tránh. Không ai
tránh được những bất trắc trong cuộc sống. Thật thế, người thì bị mất việc,
kinh doanh thất bại, mất đi người thân, khủng hoảng tài chính, người thì đổ vỡ
trong các mối quan hệ, hoặc thậm chí sức khỏe sa sút. Đôi khi những thử thách đó lại nằm ngoài tầm kiểm soát của ta, nên
dù cố gắng đến mấy, nó vẫn tan thành mây khói.
Điều đáng bàn ở đây là: chúng ta sẽ phải ứng xử với những nghịch cảnh đó như thế nào cho đúng
mực, hầu đem lại hiệu quả tối ưu!
1.
Những thái độ khác nhau khi gặp nghịch cảnh
Thật thế, những người có thái độ tích cực
đối với thất bại thì trong đầu họ luôn nghĩ: “Nghịch cảnh không phải là một tảng đá cản lối bước chân bạn. Hãy xem
đó như một thềm đá nâng bạn bước cao hơn” (Fanco Molinary).
“Thất bại chỉ là cách chúng ta học hỏi qua phương pháp thử
và sai. Chúng ta không chỉ cần chấm dứt ngay nỗi
sợ hãi thất bại mà còn cần sẵn sàng chấp nhận thất bại – thậm chí hào hứng đón
nhận thất bại. Họ gọi phương pháp đón nhận thất bại này là ‘thất
bại để tiến lên’. Bạn chỉ cần bắt tay thực hiện,
phạm sai lầm và tiếp tục tiến về phía mục tiêu của mình. Tất cả những kinh nghiệm
thu được đều là những thông tin hữu ích bạn có thể sử dụng cho những lần sau” (Jack Canfield – trích trong “những nguyên tắc thành công”). Nghe có
vẻ hơi điên rồ, nhưng nếu nhìn lại cuộc đời mình, bạn sẽ nhận ra những món quà
quý giá bạn đang tận hưởng trong hiện tại lại “đâm chồi nảy lộc” từ nơi nghịch cảnh bạn phải hứng chịu trong quá
khứ.
Tại sao thế? Thưa vì: “Bạn không thể học được ít hơn, bạn chỉ có thể học được nhiều hơn. Tôi
có kiến thức sâu rộng chính là bởi tôi đã phạm rất nhiều sai lầm” (Buckínter
Fuller - Nhà toán học và triết gia). Thất bại là chậm trễ,
nhưng không đánh bại. Đó là một đường vòng tạm thời,
không phải là một ngõ cụt.
2.
Câu chuyện thành công từ những nghịch cảnh
Có một câu chuyện kể rằng:
Những nông dân ở miền
Nam Alabama đã quen trồng chỉ mỗi một thứ là cây bông (dùng để se chỉ, dệt vải).
Một năm kia, những
con sâu bọ đã tàn phá cả vùng. Năm sau những người nông dân
đem nhà cửa của họ đi cầm cố để có tiền và lại tiếp tục trồng cây bông, hy
vọng vào một kỳ gặt hái tốt đẹp. Thế nhưng, khi những
cây bông bắt đầu mọc, những con sâu bọ đó lại đến và phá sạch hầu hết các cánh
đồng.
Một số ít những người "sống sót" qua 2 năm đó đã quyết
định trồng thử một thứ mà trước đây họ chưa bao giờ trồng, đó là cây lạc (đậu
phộng). Và kết quả là cây lạc của họ nhanh chóng được thị trường ưa chuộng,
đến nỗi lợi tức của năm đó đủ để họ trả hết nợ của 2 năm trước. Kể từ đó họ trồng cây lạc và rất phát đạt.
Và rồi bạn biết những
người nông dân đó làm gì không? Họ trích một phần trong tài sản của mình để dựng
một đài kỷ niệm ngay giữa trung tâm thành phố để ghi công "những con sâu bọ". Bởi nếu không vì những con sâu
đó họ sẽ không bao giờ khám phá ra cây lạc. Họ sẽ mãi mãi đủ ăn
với nghề trồng cây bông từ thế hệ này qua thế hệ khác.
3.
Đứng trước nghịch cảnh, người Công Giáo
cần có thái độ nào?
Khởi đi từ nguyên tắc
cứu độ của Đức Giêsu trong nguyên lý của hạt lúa mì: “Nếu hạt lúa gieo vào lòng đất mà không
chết đi, thì nó vẫn trơ trọi một mình; còn nếu chết đi, nó mới sinh được nhiều
hạt khác” (Ga 12,24);
rồi chính Đức Giêsu đã đi trên con đường tự hủy đó để cứu độ con người. Đỉnh
cao của mầu nhiệm này là cái chết trên thập giá như Ngài đã tiên báo: “Con Người phải chịu đau khổ nhiều, bị các
kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư loại bỏ, bị giết chết và sau ba ngày, sống lại”
(Mc 8, 31). Tinh thần này đã được
thánh Phanxicô Assisi lựa chọn và sống, ngài viết: “Chính lúc chết đi là khi vui sống muôn đời”.
Quả
thật, con đường này là con đường nghịch lý của thập giá mà chính Đức Giêsu đã
lựa chọn. Tuy nhiên, đằng sau sự mục nát của hạt lúa,
chúng ta thấy trổ sinh nhiều cây và bông hạt khác. Cũng
vậy, nếu không có thập giá hôm nào thì không có sự phục sinh của Đức Giêsu và
niềm hy vọng của chúng ta. Chính Tôi Tớ Chúa, Đức Hồng Y Fx. Nguyễn Văn
Thuận cũng đã nói: “Đừng nản lòng vì
thất bại. Nếu con tìm ý Chúa thực sự, thì chính sự thất bại đó là thành công. Chúa muốn như vậy. Xem gương Đức Giêsu trên thánh giá”; “ Chỉ có một sự thất bại là không hy vọng vào Chúa. Con
đã hy vọng vào Chúa và con sẽ không hổ thẹn đến muôn đời" (ĐHV., số 41. 43).
“Lửa thử vàng, gian nan thử đức”. Trong
hành trình sống đạo, hẳn không thiếu những nghịch cảnh. Tuy nhiên, khi đối diện với chúng, mỗi người chúng ta hãy kiên trì
và trung thành với ơn gọi mà mình đã khám phá và cảm nghiệm. Mỗi khi khó khăn thử thách đến với chúng ta, đừng vì thất vọng mà
buông xuôi. Nhưng hãy trung thành đến cùng. Nếu bỏ cuộc, chúng ta đã làm việc này việc nọ vì hứng chứ không
phải vì lòng yêu mến Chúa.
Tuy
nhiên, lòng yêu mến Chúa thì không phải là hứng mà làm, nhưng là vì cảm nghiệm. Khi đã cảm nghiệm thì
không còn chuyện bàn tán nên hay không nên, mà tất cả đều có ích cho những
người yêu mến Chúa.
Hình
ảnh người trộm lành cho chúng ta thấy, anh ta hạnh phúc ngay trong sự thất bại. Anh ta được hạnh phúc
là vì anh ta tin tưởng tuyệt đối vào tình yêu của Thiên Chúa. Còn Giuđa thì thất vọng khi đang sống trong tình yêu nhưng lại nghi
ngờ, nên ông đã là người thất bại thê thảm.
Nếu
không bền chí thì không phải là người tài đức song toàn. Người
tài là người được lớn lên trong thử thách. Người có đức là người bền
chí, trung thành và can đảm. Bền chí là dấu hiệu của người đang dồi dào ân sủng.
Nếu
thiếu đi hai yếu tố trên thì không phải là mình “hiền” như mình vẫn lầm tưởng, mà là “hèn”. Cần hiểu và phân định rõ rằng: “hiền”
và “hèn” là hai lối sống và biểu hiện
khác nhau.
Nếu
không có lòng yêu mến Chúa, thì không thể kiên trì, trung thành được, bởi vì,
họ sẽ không thể tìm ra ý nghĩa của đau khổ, thất bại. Họ
sẽ không thấy sự sống trổ sinh từ cây thập giá chết. Họ sẽ không thể hy
vọng về một tương lai tươi sáng khi đang phải đối diện với tối tăm mù mịt.
Giuđa
và Gioan chỉ khác nhau ở lòng mến mà thôi. Trong tâm hồn chúng ta cũng vẫn còn đó
hai hình ảnh và hai lối sống lẫn lộn: Gioan và Giuđa. Bao lâu chúng ta còn kiên
trung, bền chí, và hy vọng, ấy là dấu chỉ ta theo
Gioan để đi trọn con đường tình yêu dưới chân thập giá. Còn giờ phút nào chúng
ta nhát đảm, sợ sệt, ham tiền, ham danh, ấy là lúc chúng ta đã chọn Giuđa làm
quan thầy và thắp hương tôn thờ vị "quan
thầy phản bội".
Bạn thân mến,
Chúng ta thường than oán mỗi khi rơi vào nghịch cảnh. Thế nhưng, chúng ta quên rằng Chúa
là Cha của chúng ta ở trên trời, Chúa luôn yêu thương chúng ta, Ngài biết trước
những gì chúng ta cần, vì thế chúng ta nên phó thác trong tay
Ngài. Hãy tin tưởng vào Chúa quan phòng
(x. Mt 6,25-34). Mỗi khi gặp nghịch cảnh , khó khăn xảy
đến, chúng ta đừng quá bận tâm cho câu hỏi tại sao? Mà hãy
chú tâm và khám phá ra ý định của Thiên Chúa trong nghịch cảnh đó.
Khi thinh lặng nội
tâm, Ngài sẽ cho biết lý do tại sao, hay cần làm gì để chúng ta nhận biết được
những hồng ân quý báu Chúa ban cho trong nghịch cảnh đó.
Thật vậy, mọi sự đều trở nên ích lợi cho những người yêu mến Chúa. Vì thế, không còn chuyện than thân
trách phận hay buồn bực, chán nản và thất vọng vì những điều không hợp với ý của
ta nữa. Các thánh là những người đã sống mầu nhiệm thập giá
qua những nghịch cảnh cách xuất sắc. Có những đấng đã
xin Chúa cho chịu thật nhiều đau khổ để đến vì tội mình. Lại có đấng sẵn lòng chịu khổ cực thay cho người khác. Và cũng có những đấng đón nhận mọi khổ cực đắng cay, hiểu lầm vì
lòng yêu mến Chúa. Các thánh là những người phải chiến đấu với sự yếu đuối
bản thân, với những nghịch cảnh từng ngày từng giờ, từng phút, từng giây trong
cuộc sống.
Xin hãy nhớ rằng: những điều tốt đẹp
ngày hôm nay là kết quả của những thử thách ngày hôm qua.
Để kết thúc, xin bạn cùng với tôi, chúng
ta cùng nhau suy ngẫm câu nói sau: " ‘Khổ’. Đúng vậy. Thương khó, bỏ dễ. Khó mới quí, bỏ là quỉ” (ĐHV., số 60).
Vậy bạn và tôi, chúng ta muốn làm thánh
hay là quỷ???