Chúc Mừng Đức Cha
Vinh Sơn Nguyễn Mạnh Hiếu, vị Giám Mục Việt Nam tiên khởi tại Canada
(vietcatholic.net 12 Jan 2010 19:18)
Toronto: Hôm nay ngày thứ Tư 13 tháng Giêng năm 2010 tại Nhà Thờ Chính Tòa
Saint Michael' Cathedral của Tổng Giáo Phận Toronto, số 65 Bond St, Toronto,
Tỉnh Bang Ontario vào lúc 3:00 giờ chiều, Đức Tổng Giám Mục Thomas Collins chủ
phong với các Đức Cha John A. Boissoneau, Đức Cha Peter J. Hundt Giám Mục Phụ
Tá Tổng Giáo Phận là đồng phụ phong, sẽ cử hành thánh lễ tấn phong Linh Mục
Vinh Sơn Nguyễn Mạnh Hiếu, ( nguyên Cha Sở Giáo Xứ St. Cecilia-Chính Xứ Các
Thánh Tử Đạo Việt Nam Toronto, Chưởng Ấn kiêm Trưởng Giáo Phủ Tổng Giáo Phận
Toronto) là Giám Mục Phụ Tá Tổng Giáo Phận Toronto.
Trong 600 khách được mời tham dự bên cạnh
các Đức Giám Mục thuộc Hội Đồng Giám Mục Canada, Hội Đồng Giám Mục Ontario còn
có đại diện của Chính phủ Liên Bang, Tỉnh Bang Ontario, Thành Phố Toronto, các
vị Bề Trên Lãnh đạo các Dòng Tu-Tu Hội, tổ chức Công Giáo, các văn phòng trực
thuộc Tổng giáo phận, các giáo sĩ và đại diện các Giáo Xứ trực thuộc Tổng Giáo
Phận Toronto trong đó qúy Cha, qúy Tu sĩ thuộc Liên Giáo sĩ-Tu sĩ Việt Nam trên
toàn cõi Canada và trên khắp năm châu, gia đình thân nhân của Đức Cha Vinh Sơn
Nguyễn tại Canada, Việt Nam và các nơi khác đã đến dự. Linh Mục Giuse Trần Tập,
người kế nhiệm Đức Cha Vinh Sơn Nguyễn Mạnh Hiếu làm Cha Sở Nhà thờ St. Cecilia
kiêm Qủan Xứ Giáo Xứ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam Toronto cùng với Cha cố Phêrô
Phạm Hoàng Bá, Cộng Đoàn Đức Mẹ La-Vang, Nhà thờ Ss. Salvador do
Mundo-Missisauga; Cha Phêrô Nguyễn Văn Qúy OFM, Cộng Đoàn Công giáo Việt Nam
tại Nhà thờ St. Jane Frances-North York và Trưởng đại diện các Hội Đồng Giáo
Xứ, các Ban Ngành Đoàn thể Công Giáo Việt Namcùng hiệp thông dâng lời cảm tạ
Thiên Chúa đã thương đến Giáo Đoàn Công Giáo Việt Nam tại Canada và cách riêng
Đức Cha Vinh Sơn Nguyễn Mạnh Hiếu.
Phần I. Những mốc thời gian ghi dấu ân
sủng của Thiên Chuá:
Toronto ngày 07 tháng 11 năm 2009 tại Nhà
thờ St. Cecilia, Đức Cha Thomas Collins,Tổng Giám Mục Tổng Giáo Phận Toronto đã
chủ tế Đại Lễ Tạ Ơn kỷ niệm 100 Năm xây dựng ngôi Thánh đường này (1909-2009,
xin xem Bài 2: Di Sản Đức Tin chung của người Công Giáo Ái Nhĩ Lan và Việt Nam
tại Canada, Nhà thờ của những thuyền nhân-di dân).
Đồng tế với Đức Tổng giám Mục có Đức Cha
Pearse Lacey, nguyên Giám Mục Phụ Tá TGP Toronto, Linh Mục Joseph Trần Tập Cha
Sở Giáo Xứ St.Cecilia kiêm Chánh Xứ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam Toronto, các Linh
Mục Phòng Bộ, Đức Ông Marco Laurencic và 10 Linh Mục gốc Irish, Vietnamese và
Canadian đã từng phục vụ tại thánh đường St. Cecilia.
Nhà thờ St.Cecilia' Church of Toronto là
Giáo Xứ tòng thổ (territorial parish) của người Công Giáo Irish-Canadian và
cũng là Giáo Xứ tòng nhân (personal parish) của người Công Giáo
Vietnamese-Canadian. Đây cũng là Nhà thờ Tông Tòa của Giám Mục Phụ Tá Tổng Giáo
Phận Central Toronto Region kiêm Đặc trách Các Sắc dân và Di dân.
Đức Cha Thomas Collins, Tổng Giám Mục
Tổng Giáo Phận Toronto
Trong lời chào mừng khai mạc Thánh Lễ trọng
đại này, sau lời cảm tạ ân sủng Thiên Chúa ban cho hàng giáo phẩm và tín hữu đã
tham gia phụng vụ tại ngôi thánh đường này trong hơn 100 năm qua-Đức Tổng Giám
Mục đã giới thiệu vị giáo sĩ niên trưởng kỳ cựu nhất đã từng phục vụ Giáo Xứ.
Đó chính là Đức Cha
Pearse Lacey, sinh ngày 26/11/1916 và còn
đúng 20 ngày nữa sẽ là sinh nhật thứ 94 của ngài. Đức Cha Pearse Lacey đã phục
vụ tại Giáo Xứ St.Cecilia từ năm 1948 đến 1953. Sau khi được tấn phong Giám
Mục, Đức Cha Pearse Lacey đã được bổ nhiệm làm Giám Mục Phụ Tá Tổng Giáo Phận
Toronto từ năm 1979-1993. Nghĩ về lịch sử 100 Năm xây dựng ngôi Thánh Đường
St.Cecilia, cuộc đời phục vụ của Đức Cha Pearse Lacey là một bằng chứng về Lòng
Thương xót và ân sủng của Thiên Chúa ban cho ngài.
Đức Cha M. Pearse Lacey, nguyên Giám Mục
Phụ Tá TGP Toronto (từ 1979-1993)
Sau tràng pháo tay chúc mừng vị giáo sĩ
niên trưởng của Tổng Giáo Phận Toronto, Đức Tổng Giám Mục Thomas Collins đã
loan báo tin mừng thứ hai, nhân ngày Đại Lễ Kỷ Niệm 100 Năm xây dựng Thánh
Đường St. Cecilia, Đức Giáo Hoàng Benedict thứ 16 đã gởi đến cho Tổng Giáo Phận
Toronto và St.Cecilia một vị Giám Mục trẻ tuổi nhất của Tổng Giáo Phận: đó là
Đức Cha Vinh Sơn Nguyễn Mạnh Hiếu.
Theo như thông cáo chính thức tại Toronto,
Linh Mục Vinh Sơn Nguyễn Mạnh Hiếu sinh năm 1966 tại Việt Nam và là người con
thứ sáu trong một gia đình có bảy người con trai và hai người con gái. Ngài vượt
biên khỏi Việt Nam tới Nhật Bản sau đó đến Canada vào năm 1984. Sau khi tốt
nghiệp ngành Kỹ sư Điện tử tại Viện Đại Học Toronto, người thanh niên thuyền
nhân Vincent Nguyễn Mạnh Hiếu đã theo học tại Đại Chủng Viện St. Augustine
Toronto năm 1993. Tốt nghiệp các văn bằng Cử Nhân và Cao Học Thần Học và được
thụ phong Linh Mục tại Nhà Thờ Chánh Toà St. Michael ngày 9/5/1998. Sau khi làm
nhiệm vụ Phó Xứ tại St. Patrick, Mississauga, năm 2001 Linh Mục Vinh Sơn Nguyễn
được bổ nhiệm làm Qủan Xứ Giáo Xứ St. Monica tại downtown Toronto, Linh Mục
Vincent Nguyễn đã trở thành người Linh Mục gốc thuyền nhân Việt Nam đầu tiên
được bổ nhiệm làm Cha Sở tại Toronto, Canada. Năm 2003, Đức Hồng Y Aloysius
Ambrozic, Tổng Giám Mục TGP Toronto đã bổ nhiệm Linh Mục Vincent Nguyễn làm Cha
Sở St.Cecilia kiêm Quản Xứ Giáo Xứ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam Toronto. Đức Hồng
Y TGM cũng đặc cách bổ nhiệm Linh Mục Vincent Nguyễn vào Hội Đồng Linh Mục của
Tổng Giáo Phận. Nhờ ân sủng của Thiên Chúa-20 năm sau kể từ ngày người thuyền
nhân Việt Nam-Vincent Nguyễn Mạnh Hiếu tham gia phụng vụ tại Giáo Xứ St.
Cecilia và là thành viên của Ca Đoàn Trinh Vương thuộc GXCTTĐVN-nay trở thành
Linh Mục Cha Sở chung cho cả người bản xứ Canadian và Việt Nam.
Đức Hồng Y Aloysius Ambrozic, nguyên
Tổng Giám Mục TGP Toronto
Năm 2005 Đức Hồng Y Aloysius Ambrozic bổ
nhiệm Linh Mục Joseph Trần Tập, Cha Sở Giáo Xứ St. Gertrude, Oshawa về
St.Cecilia-GXCTTĐVN Toronto thay cho LM Vincent Nguyễn Mạnh Hiếu được cử đi học
tại Giáo Hoàng Học Viện St. Thomas Aquinas (Angelicum, Rome). Sau khi tốt
nghiệp văn bằng Cử nhân Giáo Luật trở về Canada năm 2008, tháng Tám năm này LM
Vincent Nguyễn được bổ nhiệm làm Phó Chưởng Ần TGP. Tháng Chín năm 2009, LM
Vincent Nguyễn được cử làm Chuởng Ấn kiêm Trưởng Văn Phòng Giáo Phủ Tổng Giáo
Phận Toronto.
Và hôm nay ngày 07 tháng 11 năm 2009, sau
25 năm kể từ ngày đặt chân đến đất nước Canada-người thanh niên Vincent Nguyễn Mạnh
Hiếu- một thưở như bao người Việt Nam trên đường vượt biển tìm tự do đã không
ngừng nguyện xin cho con tàu và chính bản thân được an toàn đến bến bờ tự do-đã
không thể tưởng tượng được hồng ân của Thiên Chúa bao la đến dường nào: từ vị
Cha Sở trẻ tuổi nhất của St.Cecilia, Linh Mục Vincent Nguyễn đã trở thành vị
Giám Mục Canada tiên khởi gốc thuyền nhân Việt Nam có tuổi đời trẻ nhất trong
hàng Giám Mục Canada.
(Chú thích: phiá tay trái là Đức Cha Peter
Hundt, đứng giữa là Đức Cha John Boissoneau, bên tay phải là Đức Cha Richard
Grecco (nay là Giám Mục Chính Toà Giáo Phận Tỉnh Bang Prince Edward Islands,
quần đảo ở miền biển phiá Đông Canada )
Phần 2: Ý nghĩa của Huy Hiệu và Khẩu
Hiệu Giám Mục của Đức Cha Vincent Nguyễn Mạnh Hiếu:
(Bản giải thích nguyên tác bằng Anh ngữ
của chính Đức Cha Vinh Sơn Nguyễn Mạnh Hiếu. Phần chuyển ngữ sang tiếng Việt do
Dominic David Trần thực hiện).
Huy Hiệu Giám Mục của Đức Cha Vinh Sơn
Nguyễn Mạnh Hiếu được mang trên Thánh Giá với 05 vết thương chí thánh của Chúa.
Khiên hiệu được chia làm hai phần chính. Phần chính phía bên trên được trích từ
Sách Khải Huyền chương 7 đoạn 9: " Có một hàng ngũ đông đảo Các Thánh Tử
Đạo tay cầm nhành thiên tuế đứng chầu trước ngai toà Chúa Chiên Con". Biểu
tượng vẽ hai nhành thiên tuế nâng đỡ một giọt máu có một ý nghĩa gia đình đặc
biệt quan trọng với Đức Cha Vinh Sơn Nguyễn bởi vì Ông tổ bốn đời của Đức Cha
chính là một trong Các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Phần nửa chính bên dưới không chỉ
là biểu tượng cho sứ vụ Chúa Giêsu đã truyền cho Các Thánh Tông Đồ là trở thành
ngư phủ đi chài lưới người mà cũng còn để công nhận rằng Đức Giám Mục Vinh Sơn
Nguyễn Mạnh Hiếu đã là một trong những thuyền nhân đến Canada từ Việt Nam.
Khẩu Hiệu của Đức Cha Vinh Sơn Nguyễn bằng
chữ LaTinh '' Ego Vobiscum Sum " có nghiã là " Thầy ở cùng các
con" chính là những Lời Chúa Giêsu phán dạy đưọc ghi trong phần cuối cùng
của Phúc Âm theo Thánh Mátthêu (Matthêu chương 28 đoạn 20: Và các con hãy nhớ,
Thầy ở luôn cùng các con cho đến ngày tận thế). Đây là Lời Chúa nhắc nhở Đức
Giám Mục rằng Thiên Chúa Ba Ngôi ở cùng ngài khi ngài vâng theo tiếng Chúa gọi
ngài làm Giám Mục là để hiện diện và gắn bó với Dân Chúa khi tất cả cùng gánh
vác nhìệm vụ làm chứng nhân cho Chúa Ki-Tô- truyền rao Tin Mừng của Thiên Chúa
trên thế giới. Đây là những lời đoan hứa của Chúa Giêsu cho Giáo hội lữ hành
trên trần thế này và cho chính Đức Giám Mục. Điều đoan hứa này cũng giống như
lời Thiên Chúa trao ban cho các vị thánh Ngôn Sứ, các Tiên Tri- vì các ngài
hoàn toàn biết rõ khả năng chưa đầy đủ của các ngài trong việc thực thi nhiệm
vụ khó khăn được trao cho riêng từng vị Giám Mục.
Phần 3: "Duc in altum!" Lời
Chúa phán: "Hãy chèo ra chỗ nước sâu"
(2 Mac. 6:18, 21,24-31 Rome/8:31-39 Matthew
10:34-39)
Bài giảng lễ cho Các Cộng Đoàn Công Giáo
Việt Nam hành hương tại Đền Kính Các Thánh Tử Đạo Canada và Việt Nam tại
Midland.
Bài suy niệm đặc biệt về tương đồng lịch sử
của công cuộc truyền giáo tại hai Giáo Hội Canada-Việt Nam của Đức Cha Richard
J. Grecco, nguyên Giám Mục Phụ Tá TGP Toronto nay là Giám Mục Chính Tòa Giáo
Phận Prince Edward Islands, Canada. Bản dịch của Linh Mục Vinh Sơn Nguyễn Mạnh
Hiếu nay là Giám Mục Phụ Tá TGP Toronto. Phần chú thích và những chữ in nghiêng
nhấn mạnh là do Dominic David Trần thực hiện)
"Thưa qúy Cha và qúy vị tham gia
ngày Hành hương Thánh Mẫu và Các Thánh Tử Đạo hôm nay;
Tôi thật xúc động khi đọc lịch sử giáo
hội Việt Nam, và nhận ra lòng trung thành, can đảm và vâng phục của Các Thánh
Tử Đạo Việt Nam. Trong khi đọc những dòng lịch sử ấy, tôi chợt nhận thấy thật
là thích hợp để tụ họp nơi đây, tại Đền Các Thánh Tử Đạo Canada này (*). Năm
1615 các linh mục Dòng Tên thiết lập cơ sở truyền giáo đầu tiên tại Việt Nam.
Tới năm 1627 (*), một linh mục Dòng Tên, A Lịch Sơn Đắc Lộ, đã rửa tội cho gần
8,000 người, trong đó có cả một người em gái của Vua. Cha Đắc Lộ, vị "Tông
đồ của Việt Nam", đã bị trục xuất năm 1645. Cũng chính trong thập niên này
cơ sở truyền giáo Ville Ste. Marie được thành lập ngay tại nơi đây bởi Các
Thánh Tử Đạo Canada. Ngoài sự trùng hợp về các Cha Dòng Tên, về thời gian, còn
có một lý do linh thiêng để mừng lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam tại Đền Thánh
này.
Lý do đó chính là: Các Thánh Tử Đạo Việt
Nam đã nghe lời Chúa Giêsu bảo Thánh Phêrô Tông Đồ: " Hãy chèo ra chỗ nước
sâu." Duc in altum! Thánh Phêrô và các Tông Đồ đã vâng lời Chúa Giêsu. Các
Thánh Tử Đạo Việt Nam cũng đã làm như vậy. Chúa Giêsu bảo các môn đệ là hãy
kiên nhẫn chèo ra chỗ nước sâu. Sau một đêm chài lưới vất vả mà chẳng được gì,
các Tông Đồ đã mệt mỏi và chán nản. Dĩ nhiên chài lưới trong chỗ nước cạn sẽ an
toàn hơn, nhưng Chúa Giêsu nói rõ ràng " chỗ nước sâu". Việc vâng lời
Chúa đòi hỏi MẠO HIỂM. Chúa bảo: hãy bạo dạn, liều lĩnh, lắng nghe và vâng theo
lời Người
truyền dạy. Các ông đã làm như thế, và
lưới của các ông đã đầy những cá. Thánh Phêrô đã hãi sợ xin Chúa tránh xa mình
vì là người tội lỗi. Nói một cách khác, sự BẠO DẠN đem lại sự thành công mà
Phêrô không hiểu nổi. Thế giới cũng không hiểu thấu. Và Chúa Giêsu trấn an
Phêrô, "Đừng sợ". Đừng sợ chèo ra chỗ nước sâu. Đừng sợ phải vâng lời
của Thầy. Đừng sợ vì thân phận tội lỗi của mình. Đừng lo lắng về kết cuộc sẽ ra
thế nào.
Gần 1600 năm sau, trên Bắc Mỹ, Brebeuf,
Isaac Jogues và các bạn đã nghe lệnh truyền này của Chúa Giêsu trong một hình
thức khác. Chỗ nước sâu là Huronia. Vâng, lệnh truyền này thật là một mạo hiểm,
và sợ hãi là điều rất thường tình của con người. Nhưng lời của Chúa nung nấu
bầu nhiệt huyết của họ, và họ đã mạo hiểm "chèo ra chỗ nước sâu."
Tương tự như thế, bên kia qủa địa cầu,
hằng trăm ngàn người Việt Nam cũng đã nghe lệnh Chúa Giêsu. Chỗ nước sâu là
những cuộc bách hại đạo và khổ hình mà họ đã trải qua trong những thế kỷ thứ
17, 18 và 19. Giáo Hội Công Giáo Việt Nam được ban cho món qùa can đảm để đối
diện với sự khủng hoảng của cực hình và cái chết. Đức tin đốt lên lòng sốt
sắng. Lòng sốt sắng thúc đẩy họ dâng hiến sự sống mình hoàn toàn cho Thiên
Chúa. Ai không xúc động bởi gương can đảm, lòng tín trung với Đức Kitô ấy?
Chẳng hạn như An tôn Nam (**), một y sĩ và giáo lý viên, đã không sợ hãi chèo
ra chỗ nước sâu. Ông đã nói với người con gái đang khóc thương mình rằng:
" Này con, đừng khóc mà làm cho cha đau lòng; trái lại hãy vui lên, chúc
tụng Chúa, cảm tạ Người vì Người thương cho cha được vinh phúc tử vì đạo."
Cho đến ngày nay, gương mẫu của ngài đem lại lòng can đảm cho tất cả mọi người
Công giáo để vâng lời truyền dạy của Chúa Giêsu mà chèo ra chỗ nước sâu.
Thánh Lễ này để kính nhớ Thánh Linh Mục
Anrê Trần An Dũng Lạc và Các Thánh Tử Đạo Việt Nam, bởi vì chúng ta chia xẻ với
các ngài cùng một thân thể và máu thánh Chúa Kitô. Chúng ta biết rằng đức tin
của các ngài, lòng sốt mến của các ngài, và lòng vâng phục Chúa Kitô của các
ngài không chỉ là câu chuyện để hoài niệm về quê hương. Cuộc đời và gương sáng
của các ngài là gương mẫu cho chúng ta ngày hôm nay. Các ngài dạy cho chúng ta
nhiệt thành cho lòng tin, vâng lời Chúa Giêsu và can đảm lên.
Tháng Giêng năm 2001, tôi ở bên Rôma để
tham dự các nghi lễ kết thúc năm thánh. Sau khi đóng cánh cửa Năm Thánh tại Đền
thờ Thánh Phêrô trong dịp kỷ niệm 2000 Năm lịch sử Công Giáo, Đức Thánh Cha
Gioan Phaolồ đệ nhị đã bắt đầu thiên niên kỷ thứ ba bằng việc ký Tông Thư Novo
Millennio Ineunte (Tiến vào Thiên niên kỷ Thứ Ba). Trong đó, ngài mời gọi các
tín hữu trên toàn thế giới lắng nghe lệnh truyền của Chúa Giêsu, "Chèo ra
chỗ nước sâu." (Luca 5:4).
Trong bức Tông Thư, Đức Giáo Hoàng Gioan
Phaolồ đệ nhị mời gọi tôi và qúy ông bà anh chị em hãy đối diện với Ngàn Năm
Thứ Ba với cùng một lòng bạo dạn của Phêrô; cùng một lòng vâng phục của Các
Thánh Tử Đạo Canada, cùng một lòng can trường của Cha Thánh Anrê Trần An Dũng
Lạc và Các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Như Các Thánh Tông Đồ, có lẽ chúng ta mệt
mỏi, sợ hãi và chán chường. Nhưng lời Đức Thánh Cha khích lệ chúng ta đối diện
Ngàn Năm Thứ Ba với lòng nhiệt thành và can đảm, theo gương Các Thánh Tử Đạo
Việt Nam.
Ba trăm sáu mươi năm trước, Các Thánh Tử
Đạo Canada đã mang theo một sứ mạng. Họ xây dựng Công Đoàn Ville Ste. Marie
giữa những người thổ dân Huron. Nền móng công trình này của họ không chỉ là
những gì được tìm thấy trên cánh đồng gần đây. Không. Những vị truyền giáo
Canada can trường đã chọn Chúa Kitô làm nền móng cho cơ sở truyền giáo của họ.
" Chúa Kitô là viên đá góc tường" của cơ sở truyền giáo ở Ville Ste.
Marie tại Midland, ngay chỗ này đây.
Tôi biết rõ là có rất nhiều qúy ông bà
anh chị em cũng đã mạo hiểm khi hơn 25-30 năm trước đây đã "chèo ra chỗ
nước sâu." Rất nhiều, nếu không phải là tất cả, qúy ông bà anh chị em đã
đến Canada sau khi đã vượt biển. Chèo ra chỗ nước sâu, qúy ông bà anh chị em đã
được Chúa đưa đến cùng một địa điểm mà Các Thánh Tử Đạo Canada đã được Chúa đưa
đến. Và như Các Thánh Tử Đạo Việt Nam, qúy ông bà anh chị em được Chúa ban cho
sức mạnh, lòng tin, lòng can đảm để đến được Canada. Qúy ông bà anh chị em đã
giữ vững đức tin theo gương của Các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Đừng bao giờ quên
gương mẫu của các ngài. Cũng đừng quên gương mẫu của Các Thánh Tử Đạo Canada,
bởi vì như các ngài, qúy ông bà anh chị em cũng có một công đoàn để dựng xây.
Qúy ông bà anh chị em cũng có một sứ mệnh là xây dựng đức tin trên miền đất
Canada này
Thiên Chúa có mục đích khi ban tặng ơn
của Người cho chúng ta. Các Thánh Tử Đạo Canada là những người đã xây dựng nên
Ville Ste. Marie không phải với gạch và gỗ nhưng với lòng tin, với Chúa Kitô là
tảng đá góc tường. Cũng thế, qúy ông bà anh chị em cũng có một sứ mệnh được
Chúa giao phó là xây dựng xứ đạo của mình ngay tại Canada với gia đình, với
tiền nhân trên tảng đá góc tường là chính Chúa Kitô. Qúy ông bà anh chị em hãy
trang bị cho con cháu mình đức tin và lòng can trường bằng việc vâng phục Đức
Kitô. Đó là di sản mà các tiền nhân anh dũng, Thánh Linh Mục Anrê Trần An Dũng
Lạc và Các Thánh Tử Đạo Việt Nam, đã để lại cho qúy ông bà và anh chị em. Amen
+ Most Rev. Richard J. Grecco "
Chú thich: (*) Đền Thánh Quốc gia sùng kính
Các Thánh Tử Đạo Canada tại Midland, Ontario- nơi đây Các ngài đã hiến dâng
mạng sống để làm chứng cho Đức Tin Công Giáo. Tuy nằm trong lãnh thổ Tổng Giáo
phận Toronto nhưng theo truyền thống cho qúy Cha và Tu sĩ Dòng Tên Canada tại
Quebec quản lý và phụng vụ. Được Đấng Bản quyền TGP cho phép và sự đồng ý của
Cha Giám Đốc Đền Thánh; một dự án xây dựng Đền dâng kính Đức Mẹ La-Vang Nữ
Vương Các Thánh Tử Đạo Việt Nam sẽ được thực hiện khi thuận tiện.
(*) Linh Mục Dòng Tên, A Lịch Sơn Đắc Lộ
(thường quen gọi cha Đắc Lộ) là phiên âm họ và tên viết theo Hán Việt của cha
Alexandre de Rhodes. Dòng Tên (Society of Jesus viết tắt là SJ, Dòng Chúa
Giêsu. Tại Việt Nam theo truyền thống kỵ húy danh thánh Dòng Danh Thánh Chúa
Giêsu nên gọi là Dòng Tên.)
(*) Năm 1627 (trích theo Niên Biểu Công
Giáo Việt Nam, chương 11-Niên Giám 2004 trang 204: ngày 19 tháng 03 năm 1627,
Cha Đắc Lộ tới Cửa Bạng trong đoàn truyền giáo do Linh mục Pedro Marques dẫn
đầu. Ngày 02 tháng 07 năm 1627, họ tới Thăng Long và dâng tặng lễ vật lên chúa
Trịnh Tráng ở Đàng Ngoài lúc đó thuộc triều đại của Vua Lê Thần Tông
(1619-1643), ở Đàng Trong lúc đó ở thời chuá Sãi Nguyễn Phúc Nguyên.
Nói thêm vào năm 1624 thời chúa Sãi, các LM
Alexandre de Rhodes, Girolamo Majorica, Gaspar Luis, Gabriel de Mattos,
Melchior Ribeiro, và Mathias Machida đến Hải Phố để học tiếng Việt với LM
Fancisco de Pina SJ. Các ngài cũng chứng kiến Lễ ban phép Thánh Tẩy cho bà Minh
Đức Vưuơng Thái Phi (1568-1648), bà là thứ phi của chúa Tiên Nguyễn Hoàng. Bà
được mang tên thánh là Maria Magdalena.
(**) ông Anton Nam: cũng theo Niên biểu nêu
trên trang 232 và Thiên Hùng Sử 117 Hiển Thánh Tử Đạo Việt Nam (trang 201-204;
Cộng Đồng Công Giáo Việt Nam San Jose, California USA 1990. Trong bài giảng
cung cấp không có dấu ă, vì vậy đây chính là thánh Antôn Nguyễn Hữu Quỳnh, sinh
1768 tại làng Mỹ Hương, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Là con thứ năm của ông
Antôn Nguyễn Hữu Hiệp và bà Magdalena Lộc nên còn được gọi là ông Năm Quỳnh.
Bị buộc phải gia nhập quân đội Nguyễn Ánh,
giải ngũ năm 1802 với cấp bậc Vệ Úy. Ngài về quê làm ruộng, học nghề làm thuốc
và trở nên luơng y danh tiếng trong vùng. Là Trùm trưởng làng Mỹ Hương, ngài bị
bắt năm 1838 thời vua Minh Mạng và bị kết án xử giảo giam hậu. Vì cương quyết
không chối bỏ đạo và không chịu bước qua Thánh Giá, ngày 10/07/1840 cùng với
thày giảng Phêrô Nguyễn Khắc Tự, hai ngài bị xử giảo tại pháp trường Đồng Hới,
Quảng Bình.
Đức Giáo Hoàng Lêo thứ 13 đã suy tôn ngài
lên bậc Chân phước ngày 27/05/1900. Đức Giáo Hoàng Gioan Phao-Lồ đệ nhị đã
tuyên phong Chân phước Antôn Nguyễn Hữu Quỳnh (Năm) lên hàng Hiển thánh Giáo
Hội trong 117 Thánh Tử Đạo Việt Nam ngày 19/06/1988.
Câu đối trên bia mộ thánh Antôn Nguyễn Hữu
Quỳnh tại làng Kim Sen, Quảng Bình còn ghi:
Nghiã khí nêu cao trên đất nước
Oai linh phù hộ khắp non sông.
Dominic David Trần