Tường thuật ngày thứ hai chuyến viếng thăm mục vụ của ĐTC
tại Benin
Thứ bảy 19-11-2011 là ngày thứ
hai trong chuyến viếng thăm mục vụ 3 ngày của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI tại
Lúc 7 giờ 30 sáng thứ bảy
19-11-2011, Đức Thánh Cha đã cử hành Thánh lễ riêng trong nhà nguyện Toà Sứ
thần Toà Thánh. Lúc 8 giờ 45 phút, ngài đã đi xe tới Dinh Tổng thống, cách đó 3
cây số, để gặp gỡ các giới chức chính quyền, ngoại giao đoàn và đại điện các
tôn giáo chính.
Dinh Tổng thống được kiến thiết
năm 1960 nhân dịp tuyên bố
Tổng thống Boni đã tiếp đón Đức
Thánh Cha tại chân cầu thang dẫn lên Đại Thính đường Nhân Dân trong Dinh Tổng
thống, là một phòng rộng lớn có thể tiếp đón 3.000 người.
Ngỏ lời với giới lãnh đạo đạo
đời Benin và ngoại giao đoàn, Đức Thánh Cha đã đề cập tới cuộc sống xã hội
chính trị kinh tế của đại lục Phi châu và cuộc đối thoại liên tôn. Ngài mời gọi
toàn đại lục Phi châu tin tưởng hy vọng đứng lên và đừng sợ hãi. Đức Thánh Cha
cho biết trong các lần nói về Phi chầu ngài thường hay nối liền nó với từ hy
vọng. Đây cũng là từ được nhắc tới nhiều lần trong Tông huấn hậu Thượng Hội
đồng Giám mục “Africae munus” mà ngài sẽ ký và trao cho Giáo Hội tại Phi châu.
Khi nói về Phi châu, rất thường khi người ta chỉ có cái nhìn giản lược với
nhiều thành kiến tiêu cực và thiếu tôn trọng, chỉ coi Phi châu và người dân Phi
châu như một vựa chứa năng lực, quặng mỏ, nông nghiệp và nhân lực có thể khai
thác dễ dàng cho các lợi lộc, thường khi không cao quý.
Trong các tháng qua, nhiều dân
tộc đã bày tỏ ước mong tự do, nhu cầu an ninh vật chất và ý muốn sống hoà hợp
trong các chủng tộc và tôn giáo của họ. Một quốc gia mới cũng đã sinh ra trong
đại lục của quý vị. Cũng có nhiều xung khắc nảy sinh do sự mù quáng của con
người, do ý muốn quyền lực và các lợi lộc chính trị kinh tế, khinh bỉ phẩm giá
của con người và của thiên nhiên. Đức Thánh Cha quảng diễn các ước mong của
người dân phi châu như sau:
Con người ngưỡng vọng sự tự do;
nó muốn sống một cách xứng đáng; nó muốn có các trường học tốt và lương thực
cho con cái, các nhà thương để săn sóc người bệnh; nó muốn được tôn trọng, nó
đòi hỏi một sự cai trị trong sáng, không lẫn lộn tư lợi với công ích; và trên
hết nó muốn hoà bình và công lý. Trong lúc này đây có quá nhiều gương mù gương
xấu và bất công, quá nhiều gian tham hối lộ và thèm khát, quá nhiều khinh rẻ và
dối trá, quá nhiều bạo lực dẫn đưa tới bần cùng và chết chóc. Dĩ nhiên, các sự
dữ này đang tàn phá đại lục của quý vị, nhưng chúng cũng tàn hại phần còn lại
của thế giới nữa.
Tiếp tục diễn văn, Đức Thánh Cha
nói mỗi dân tộc đều muốn hiểu biết các lựa chọn chính trị kinh tế được làm nhân
danh họ. Họ phản ứng lại sự lèo lái và trả thù đôi khi với bạo lực. Họ muốn
tham dự vào việc cai quản tốt. Chúng ta biết không có một thể chế chính trị nào
của con người là lý tưởng cả, không có một lựa chọn kinh tế nào là trung lập
cả. Nhưng chúng phải luôn luôn phục vụ công ích. Vì thế, chúng ta đang đứng
trước một đòi hỏi hợp pháp liên quan tới mọi quốc gia, để có được phẩm giá hơn
và nhất là để nhân bản hơn. Con người muốn rằng nhân tính của nó được tôn trọng
và thăng tiến. Các giới chức hữu trách chính trị kinh tế của các quốc gia đang
đứng trước các quyết định và lựa chọn định đoạt không tránh né được. Tiếp đến,
Đức Thánh Cha đã gióng lên lời kêu gọi hàng lãnh đạo chính trị kinh tế của Phi
châu và toàn thế giới như sau:
Xin đừng lấy mất đi niềm hy vọng
của các dân tộc của quý vị! Xin đừng cắt cụt tương lai của họ bằng cách cắt cụt
hiện tại của họ! Hãy có một tiếp cận luân lý đạo đức can đảm đối với các trách
nhiệm của quý vị, và nếu quý vị là các tín hữu, hãy cầu xin Thiên Chúa ban cho quý
vị sự khôn ngoan! Sự khôn ngoan ấy sẽ làm cho quý vị hiểu rằng là những người
thăng tiến tương lai các dân tộc của quý vị, cần phải trở thành các người phục
vụ đích thực của niềm hy vọng. Thật khó mà sống điều kiện của người phục vụ, và
sống nguyên tuyền giữa các trào lưu tư tưởng và lợi lộc hùng mạnh. Quyền bính
nào cũng dễ khiến cho con người bị mù loà, nhất là khi nó dính líu tới các lợi
lộc cá nhân, gia đình, hay tôn giáo. Chỉ có Thiên Chúa mới thanh tẩy các con
tim và ý hướng mà thôi.
Đức Thánh Cha nói tiếp trong
diễn văn đọc trước giới lãnh đạo đạo đời và ngoại giao đoàn: Giáo Hội không đem
lại giải pháp kỹ thuật nào và không áp đặt giải pháp chình trị nào. Giáo Hội
lặp lại rằng “Đừng sợ hãi!” Nhân loại không lẻ loi một mình trước các thách đố
của thế giới. Thiên Chúa hiện diện. Đó là một sứ điệp hy vọng, một niềm hy vọng
làm nảy sinh ra nghị lực khích lệ trí thông minh và ban cho ý chí tất cả năng
động của nó.
Giáo Hội đồng hành với nhà nước
trong sứ mệnh của nó và không mệt mỏi chỉ cho nó thấy điều nòng cốt: Thiên Chúa
và con người. Một cách công khai và không sợ hãi, Giáo Hội ước mong chu toàn
nhiệm vụ mênh mông của người giáo dục và săn sóc, và nhất là cầu nguyện không
ngừng (x. Lc 18,1), chỉ cho thấy Thiên Chúa ở đâu (x. Mt 6,21) và con người đích
thật ở đâu (x. Mt 29,26; Ga 19,5). Tuyệt vọng là cá nhân chủ nghĩa. Hy vọng là
hiệp thông. Tôi mời gọi tất cả các vị hữu trách chính trị, kinh tế, cũng như
thế giới đại học và văn hoá, hãy là những người gieo vãi niềm hy vọng!
Liên quan tới cuộc đối thoại
liên tôn, Đức Thánh Cha nhắc tới sự cần thiết của việc hiểu biết, đào sâu và
thực hành tôn giáo của mình. Cuộc đối thoại liên tôn đích thực khước từ sự thật
lấy con người làm trung tâm điểm, vì chỉ có Thiên Chúa mới là sự thật duy nhất.
Vì thế, không có tôn giáo nào hay nền văn hoá nào có thể biện minh cho việc kêu
gọi hay sử dụng sự bất khoan nhượng và bạo lực. Dùng các lời mạc khải của Thánh
Kinh hay danh Thiên Chúa để biện minh cho các lợi lộc, các đường lối chính trị
hay bạo lực là một lỗi rất trầm trọng. Việc đối thoại liên tôn chỉ có thể bắt
đầu với lời cầu nguyện cá nhân chân thành của người ước mong đối thoại. Lời cầu
nguyện ấy cũng xin Thiên Chúa ban ơn cho thấy nơi tha nhân một người anh em cần
yêu mến, và thấy nơi truyền thống họ sống một tia sáng phản ánh sự thật chiếu
soi tất cả mọi người.
Mặc dù có các cố gắng, cuộc đối
thoại liên tôn không dễ dàng, hay bị ngăn cản bởi nhiều lý do. Nhưng đó không
phải là sự thất bại, vì có nhiều hình thức đối thoại khác nhau: sự cộng tác
trong lĩnh vực xã hội hay văn hoá có thể giúp hiểu biết nhau hơn và chung sống
với nhau an bình hơn. Đối thoại không phải vì yếu đuối, mà vì tin nơi Thiên
Chúa, và nó là một hình thức phụ thuộc giúp yêu mến Thiên Chúa và tha nhân.
Áp dụng vào tình hình cụ thể tại
Phi châu, Đức Thánh Cha ghi nhận sự kiện có nhiều gia đình có các phần tử theo
nhiều tôn giáo khác nhau, nhưng vẫn rất hiệp nhất với nhau. Sự hiệp nhất đó
không chỉ do nền văn hoá, mà là sự hiệp nhất được gắn bó bởi tình yêu mến huynh
dệ. Đôi khi cũng có thất bại, nhưng cũng có rất nhiều thành công. Trong chiều
kích này Phi châu có thể giúp suy tư và là suối nguồn của niềm hy vọng.
Cũng như bàn tay có 5 ngón, mỗi
ngón đều có một bổn phận sống động, cần phải dậy cho tín hữu các tôn giáo khác
nhau biết điều đó. Thù hận là một thất bại, thờ ơ là một bế tắc, và đối thoại
là sự rộng mở. Giơ tay ra có nghĩa là hy vọng để tiến tới rồi yêu thương. Thiên
Chúa muốn chúng ta giơ tay ra để dâng hiến và nhận lãnh. Thiên Chúa không muốn
bàn tay giết chết hay gây ra khổ đau, nhưng Ngài muốn nó săn sóc và trợ giúp sự
sống. Bên cạnh con tim và trí thông minh, bàn tay có thể trở thành dụng cụ của
sự đối thoại.
Lấy lại 3 biểu tượng Kinh Thánh
diễn tả niền hy vọng Kitô là mũ chiến che chở khỏi sự ngã lòng (x. 1 Tx 5,8) mỏ
neo cắm vững vàng chắc chắn nơi Thiên Chúa (x. Dt 6,19) và đèn dầu cho phép đợi
bình minh của ngày mới (x. Lc 12,35-36), Đức Thánh Cha khích lệ mọi người đừng
sợ hãi, nhưng hãy để cho con tim rộng mở cho niềm hy vọng, cũng như lo lắng cho
các thực tại của thân xác và trần thế để làm vinh danh Thiên Chúa.
Sau bài diễn văn đọc trước các
giới chức đạo đời và ngoại giao đoàn, Đức Thánh Cha đã hội kiến riêng với Tổng
thống trên văn phòng của ông ở lầu ba. Tiếp đến, hai bên đã trao đổi quà tặng
và Đức Thánh Cha đã ký tên vào sổ vàng lưu niệm. Rồi ngài gặp phu nhân và gia
đình của tổng thống.
Vào lúc 10 giờ 30, Đức Thánh Cha
đã lên xe đi tới thành phố Ouidah, cách đó 43 cây số, để thăm Đại Chủng viện
Saint Gall. Ouidah là nơi buôn bán nô lệ xưa kia. Tại đây, có một cổng gọi là
“Cổng không trở lại”. Những ai chết trước khi qua cổng này, thì được chôn cất
trên đất liền. Còn ai qua cổng rồi mà chết, thì bị ném xuống biển. Năm 2000,
các Kitô hữu đã xây thêm một cổng gọi là “Cổng tha thứ”. Ở đây cũng có pháo đài
do người Bồ Đào Nha xây năm 1721 và đóng vai trò quan trọng trong việc buôn bán
nô lệ.
Chủng viện
Vì số chủng sinh ngày càng đông
nên phải nới rộng chủng viện. Việc nới rộng được Giám mục Giáo phận
Sau khi viếng Mình Thánh Chúa,
Đức Thánh Cha đã viếng mộ của Đức Hồng y Bernardin Gantin trong nhà nguyện Đại
Chủng viện dâng kính Thánh Têrêxa Hài Đồng Giêsu, Bổn mạng các xứ truyền giáo.
Tại đây, cũng có mộ của Đức cha Louis Parisot, Giám quản Tông toà Dahomey và
Ouidah, và là Tổng Giám mục đầu tiên của Giáo phận Cotonou.
Đức Hồng y Gantin sinh năm 1922,
gia nhập Chủng viện Ouidah năm 1936 và thụ phong linh mục năm 1951. Sau 3 năm
làm giáo sư chủng viện, năm 1953, Cha Gantin đi du học bên Rôma. Năm 1956, Cha
được chỉ định làm Giám mục Phụ tá
Sau khi viếng mộ Đức Hồng y
Gantin, Đức Thánh Cha đã đi xe đến Nhà thờ Chính toà Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội
để gặp gỡ các linh mục, chủng sinh, tu sĩ và giáo dân nam nữ. Buổi gặp gỡ diễn
ra tại khu vực gần đại chủng viện. Đức Thánh Cha đã khích lệ mọi người sống
niềm tin đích thực, sống động là nền tảng của một cuộc sống Kitô thánh thiện,
và giúp xây dựng một thế giới mới. Qua Giáo hội
Đức Thánh Cha nhắn nhủ các linh
mục như sau: Các linh mục thân mến, anh em đặc biệt có trách nhiệm thăng tiến
hoà bình, công bằng và hoà giải. Vì Bí tích Truyền Chức đã nhận lãnh, và các bí
tích anh em cử hành, anh em được mời gọi là những con người của sự hiệp thông.
Cũng như thuỷ tinh không giữ ánh sáng lại, nhưng phản chiếu nó và tái trao ban
nó, linh mục phải để tỏ lộ điều mình cử hành và nhận lãnh. Tôi khích lệ anh em
tỏ lộ Chúa Kitô trong cuộc sống hiệp thông đích thực với giám mục, tốt lành với
các anh em linh mục khác, lo lắng cho mỗi tín hữu và chú ý tới mọi người.
Ngài khích lệ các tu sĩ nam nữ
triệt để dấn thân sống ơn gọi hoạt động cũng như chiêm niệm, thực thi 3 lời
khấn Phúc Âm khiến cho họ hoàn toàn tự do vâng phục Tình Yêu Chúa và giúp họ
nên thánh.
Đức Thánh Cha khích lệ các chủng
sinh theo học trường của Chúa Kitô, tập tành các nhân đức giúp sống chức thừa
tác linh mục như phương thế nên thánh. Ngày nay, linh mục phải là một người
khiêm nhường và quân bình, khôn ngoan và cao thượng, là chứng nhân đáng tin cậy
của hoà bình, công lý và hoà giải. Kinh nghiệm 60 năm linh mục của ngài cho
biết tất cả những gì các chủng sinh tích trữ được trong việc đào tạo trí thức,
tinh thần và mục vụ sẽ là kho tàng phong phú cho cuộc sống tương lai.
Riêng đối với các giáo dân nam
nữ, Đức Thánh Cha nhắn nhủ họ đừng quên mình là muối đất và ánh sáng thế gian
trong các thực tại cuộc sống thường ngày, và dấn thân cho công lý, hoà bình và
hoà giải. Sứ mệnh này đòi hỏi phải có đức tin xây dựng trên gia đình theo
chương trình của Thiên Chúa và sự trung thành với hôn nhân Kitô. Làm sao để gia
đình thực sự là Giáo hội tại gia. Ngài đặc biệt khích lệ các giáo lý viên, là
các thừa sai dũng cảm sồng giữa các thực tại khiêm tốn nhất, luôn cống hiến sự
trợ giúp đặc thù tuyệt đối cần thiết của họ cho việc phổ biến đức tin, với niềm
hy vọng, sự cương quyết và lòng trung thành với giáo huấn của Hội Thánh.
Kết luận, Đức Thánh Cha nói ngài
tin tưởng nơi từng linh mục, chủng sinh, giáo dân và giáo lý viên nam nữ Benin,
để làm cho Giáo Hội được sống động và trưởng thành.
Sau khi ban phép lành cho mọi
người, Đức Thánh Cha và đoàn tuỳ tùng viếng thăm Nhà thờ Chính toà Đức Mẹ Vô
Nhiễm Nguyên Tội. Nhà thờ này được xây năm 1909 và năm 2009 đã mừng kỷ niệm 100
năm. Đây đã là điển phát xuất truyền giáo cho toàn vùng. Năm 1989, Đức Gioan
Phaolô II đã nâng nhà thờ lên hàng “Tiểu Vương cung Thánh đường”. Bên trong nhà
thờ đã có các Hồng y, Tổng Giám mục, Giám mục thuộc Hội đồng đặc biệt của
Thượng Hội đồng Giám mục Phi châu kỳ II cũng như các Giám mục Benin, các Giám
mục khách và tín hữu chờ sẵn.
Đức Thánh Cha đã viếng Mình
Thánh Chúa rồi nghe lời giới thiệu của Đức Tổng Giám mục Nikola Eterovic, Tổng
Thư ký Thượng Hội đồng Giám mục. Đức Thánh Cha đã ngỏ lời bằng 3 thứ tiếng Anh,
Pháp và Bồ Đào Nha. Ngài nói biến cố Thượng Hội đồng Giám mục cho Phi châu kỳ
II kết thúc với việc ký Tông huấn Africae
Munus. Nó đã khiến cho Giáo Hôi tại Phi châu cầu nguyện, suy tư, thảo luận
về đề tài hoà giải, công lý và hoà bình và tạo ra sự gần gũi giữa người kế vị
Thánh Phêrô với các Giáo hội Phi châu.
Tông huấn hậu Thượng Hội đồng
Giám mục cho Phi châu kỳ I “Ecclesia in Africa” đã được Đức Chân phước Giáo
hoàng Gioan Phaolô II công bố, trong đó người đã nhấn mạnh rằng không thể tách
rời sự cấp thiết rao truyền Tin Mừng cho đại lục này khỏi việc thăng tiến nhân
bản. Tông huấn đã đem lại nhiều hoa trái cho xã hội phi châu. Giáo Hội được mời
gọi ngày càng tự khám phá ra như là một gia đình. Đối với các Kitô hữu, chính
mầu nhiệm hiệp thông với Thiên Chúa Ba Ngôi linh động các tương quan giữa con
người, các nhóm và các dân tộc với nhau, vượt ngoài các khác biệt chủng tộc,
văn hoá và tôn giáo. Trong việc phục vụ con người ấy, Giáo Hội rộng mở cho sự
cộng tác với tất cả mọi thành phần xã hội, đặc biệt với các vị đại diện các
Giáo hội và cộng đoàn Giáo hội chưa hoàn toàn hiệp thông với Giáo hội Công
giáo, cũng như với đại diện các tôn giáo khác, đặc biệt với các vị đại diện các
tôn giáo cổ truyền và Hồi giáo.
Thượng Hội đồng Giám mục Phi
châu kỳ II tập trung vào đề tài hoà giải, công lý và hoà bình, là những điểm
quan trọng đối với toàn thế giới, nhưng rất thời sự tại Phi châu, là đại lục
đang phải gánh chịu các căng thẳng, bạo lực, chiến tranh, bất công và lạm dụng
đủ loại. Hoà giải với Thiên Chúa và với tha nhân. Một Giáo Hội hoà giải trong
chính mình và giữa các thành phần với nhau có thể trở thành dấu chỉ ngôn sứ của
hoà giải trên bình diện xã hội của mọi nước và của toàn đại lục.
Vì thế không bao giờ được mệt
mỏi tìm kiếm các con đường hoà bình. Hoà bình là một thiện ích quý báu nhất. Để
đạt hoà bình, phải có can đảm hoà giải bắt nguồn từ sự tha thứ và ý muốn bắt
đầu trở lại con đường chung, với cái nhìn liên đới của tương lai và sự kiên trì
vượt thắng các khó khăn... Hỡi Phi châu, vùng đất của một Lễ Hiện Xuống Mới, hãy
tin tưởng nơi Thiên Chúa. Được Thần Khí Chúa Kitô Phục Sinh linh hoạt, hãy trở
thành đại gia đình của Thiên Chúa, quảng đại với mọi con cái mình, là các tác
nhân của hoà giải, hoà bình và công lý. Hỡi Phi châu, Tin Mừng của Giáo Hội,
hãy trở nên như vậy cho toàn thế giới!
Tiếp đến, Đức Thánh Cha đã ký
vào Tông huấn hậu Thượng Hội đồng Giám mục Phi châu kỳ II, rồi ngài lên xe trở
về Toà Sứ thần Toà Thánh để dùng bữa trưa và nghỉ ngơi chốc lát trườc khi tiếp
tục các sinh hoạt khác vào ban chiều.
Lúc 4 giờ 30, Đức Thánh Cha đã
chào Ban Tổ chức chuyến công du của ngài tại
Ngài đã nói chuyện với các em
rồi cất Kinh Lạy Cha và ban phép lành cho các em cũng như mọi người hiện diện.
Rời tổ ấm, Đức Thánh Cha và đoàn tuỳ tùng sang Nhà thờ Thánh nữ Rita bên cạnh
để gặp gỡ các em thiếu nhi.
Sau lời chào của Đức cha
Ehouzou, Giám mục Porto Nuovo, Đặc trách Mục vụ Xã hội, em Aicha Hounzounou đại
diện cho các trẻ em chào mừng và cám ơn Đức Thánh Cha đã dành cho các em niềm
vui này. Nhân danh các trẻ em toàn nước Benin, toàn Phi châu và toàn thế giới,
trong đó có các trẻ em chiến binh, các trẻ em bị khai thác bóc lột cho các mục
tiêu kinh tế, các trẻ em đói khát, bị ngược đãi, đau yếu, mồ côi, bị khước từ
và loại bỏ. Các em cám ơn Đức Thánh Cha và Giáo Hội về đức tin, về nền giáo dục
và săn sóc y tế đã nhận lãnh. Sau đó hai em bé dã đại điện các bạn tặng quà cho
Đức Thánh Cha.
Ngỏ lời với các em, Đức Thánh
Cha mời gọi các em yêu mến và năng viếng thăm Chúa Giêsu Thánh Thể hiện diện
trong các nhà thở khu xóm của các em, cũng như trong các giáo xứ và mọi Nhà Tạm
của mọi nhà thờ trên toàn thế giới, để nó lên tình yêu của các em đối với Chúa
Giêsu, là Đấng đã khiến cho mọi người trở thành anh chi em với nhau trong đức
tin và tình yêu thương. Ngài nói các con đừng ngần ngại nói với Chúa Giêsu về
người khác. Chúa là một kho tàng cần quảng đại chia sẻ với tha nhân. Trong lịch
sử Giáo Hội Chúa Giêsu đã khiến cho biết bao nhiêu Kitô hữu, kể cả trẻ em như
các con, được tràn đầy can đảm. Thánh Kizito là một bé trai
Đức Thánh Cha đã khuyến khích
các em năng cầu nguyện nghĩa là nói lên tình yêu thương đối với Thiên Chúa là
Cha chúng ta, noi gương Chúa Giêsu là anh của chúng ta. Mỗi ngày các con hãy
tìm ra một chút giờ để cầu nguyện. Sống như thế với Chúa Giêsu cho phép Người
đổ vào lòng chúng ta tràn đầy tình yêu, ánh sáng và sự sống của Người, rồi đem
chúng ta đến cho cha mẹ, bàn bè và mọi người khác. Đức Thánh Cha cũng chỉ cho
các em cách cầu nguyện với Kinh Thánh và lần hạt Mân Côi. Và ngài đã tặng cho các
em mỗi em một cỗ tràng hạt.
Sinh hoạt cuối cùng trong ngày
thứ hai viếng thăm
Linh Tiến Khải