Tinh thần tự do đích thực loại trừ bạo lực, âu lo và bối rối
Radiovaticana 02/03/2011 18.26.45 – Tinh
thần tự do đích thực loại trừ bạo lực, âu lo và bối rối, chứ không loại bỏ sự
vâng lời. Lý tưởng tự do mà loài người khát khao chỉ được thực hiện với sự tràn
đầy trong Thiên Chúa, chứ không qua bạo lực và sợ hãi.
Đức Thánh Cha đã khẳng định như trên với
gần 8.000 tín hữu tham dự buổi tiếp kiến chung sáng thứ tư 2-3-2011
trong đại thính đường Phaolô VI.
Trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã giới
thiệu gương mặt thánh Phanxicô De Sales, Giám Mục, Tiến sĩ Giáo Hội.
Ngài nói về tiểu sử thánh nhân như sau:
Sinh năm 1567 trong một vùng biên giới
nước Pháp, người là con ông chúa vùng Boisy, một gia đình thượng lưu quyền qúy
nhà Savoia. Sống giữa hai thế kỷ XVI-XVII, thánh nhân quy tụ nơi mình cái tinh
túy của các giáo huấn và các chinh phục văn hóa thời đó, bằng cách hòa giải gia
tài của thuyết nhân bản với sự thúc đẩy hướng tới cái tuyệt đối của các trào
lưu thần bí.
Tại Paris người học cao học và triết
học, tại đại học Padova bên Italia người theo học luật như thân phụ muốn, và
lấy bằng tiến sĩ lưỡng luật: giáo luật và dân luật. Trong thời thanh xuân, khi
suy tư về tư tưởng của thánh Agostino và thánh Toma thành Aquino, Phanxicô gặp khủng
hoảng nặng liên quan tới ơn cứu rỗi và sự tiền định của mình, nghi ngờ đến mất
ăn mất ngủ trong mấy tuần liền và sống các vấn đề thần học thời đó như là thảm
cảnh tinh thần. Sau cuộc thử thách, Phanxicô đến nhà thờ các cha dòng Đaminh ở
Paris, rộng mở con tim cho Chúa và cầu nguyện như sau: ”Lậy Chúa là Đấng nắm
giữ mọi sự trong tay, và các con đường của Ngài là công lý và sự thật, bất cứ
sự gì xảy ra, bất cứ gì Chúa đã thiết định cho con.. Chúa luôn luôn là thẩm
phán công bằng và là Cha thương xót, con sẽ yêu Chúa, lạy Chúa... Con sẽ yêu
Chúa ở đây và sẽ luôn luôn hy vọng nơi lòng thương xót Chúa và sẽ luôn luôn lập
lại lời ca ngợi Chúa.. Ôi lậy Chúa Giêsu, Chúa sẽ luôn mãi là niềm hy vọng và
ơn cứu độ của con trên cõi đất của các kẻ sống” (I Proc. Canon., Vol I, art 4).
Từ đó Phanxicô tìm được sự bình an trong
thực tại triệt để và giải thoát của tình yêu Chúa: yêu Chúa mà không thắc mắc
đòi hỏi gì và hoàn toàn tín thác nơi tình yêu Chúa và thánh ý Ngài. Đây sẽ là
bí quyết cuộc sống của thánh nhân sẽ được trình bầy trong ”Khảo luận về tình
yêu Thiên Chúa”.
Thắng vượt mọi chống đối của thân phụ,
ngày 18 tháng 12 năm 1593 Phanxicô de Sales được thụ phong linh mục. Năm 1602
người trở thành Giám Mục Genève trong thời gian thành phố này đã trở thành pháo
đài của Tin Lành Calvin, đến độ tòa giám mục của Đức Cha phải đặt tại
Tuy gặp các khó khăn nhưng cuộc sống và
giáo huấn của thánh nhân xem ra có ảnh hưởng mênh mông đối với Âu châu thời đó
và các thế kỷ theo sau. Người là tông đồ, vị giảng thuyết, nhà văn, người hoạt
động và cầu nguyện, dấn thân thực hiện các lý tưởng của Công Đồng Chung Trento;
bị liên lụy trong cuộc tranh luận và đối thoại với các anh em tin lành, và sống
kinh nghiệm sự hữu hiệu của tương quan cá nhân và bác ái. Thánh nhân cũng đảm
trách các sứ mệnh ngoại giao trên bình diện âu châu và các nhiệm vụ làm trung
hòa giải, nhưng nhất là người hướng dẫn các linh hồn.
Từ cuộc gặp gỡ với một phụ nữ trẻ là bà
chúa vùng Charmoisy, người có chất liệu để viết các sách thiêng liêng được
nhiều người đọc nhất trong kỷ nguyên tân tiến. Từ sự hiệp thông tinh thần xâu
xa với thánh nữ Giovanna Francesca di Chantal sẽ nảy sinh dòng các nữ tu Thăm
Viếng, có đặc tính là sống sự thánh hiến hoàn toàn cho Thiên Chúa trong đơn sơ
và khiêm tốn, chu toàn các việc tầm thường hằng ngày một cách phi thường.
Cuộc sống của thánh Phanxicô de Sales
tương đối ngắn ngủi. Người qua đời năm 1622 khi mới 55 tuổi, nhưng gương mặt
của người dã tỏa ra một sự tràn đầy, thanh thản và phong phú với các giáo huấn
có ảnh hưởng lớn trên lương tâm kitô.
Thánh nhân có nhiều quan niệm về từ
”nhân bản” và khiến cho nó có nghĩa là văn hóa và lịch thiệp, tự do và dịu
dàng, cao qúy và liên đới.
Trong cuốn ”Dẫn nhập vào cuộc sống
đạo đức” viết cho bà Filotea năm 1607, thánh nhân mời gọi tín hữu hoàn toàn
thuộc về Thiên Chúa, sống tràn đầy hiện tại trong thế giới này và chu toàn các
bổn phận của mình. Lời mời gọi tín hữu giáo dân săn sóc việc thánh hiến các
thực tại trần thế và thánh hóa cuộc sống thường ngày sẽ được Công Đồng Chung
Vaticăng II đề cao và cũng là tinh thần tu đức của chúng ta ngày nay.
Trong ”Khảo luận về tình yêu Thiên Chúa”
viết cho Teotimo năm 1616, thánh Phanxicô đưa ra một quan điểm chính xác về con
người, một nền nhân chủng học, trong đó lý trí hay ”linh hồn lý luận” được coi
như một kiến trúc hài hòa, một đền thờ, có nhiều chỗ chung quanh một trung tâm
gọi là ”đỉnh” ”chóp” của tinh thần, hay ”đáy” của linh hồn. Đó là nơi, sau khi
đã qua hết các mức độ của nó, lý trí ”khép mắt” và sự hiểu biết trở thành tất
cả là một với tình yêu (x. libro I, cap.XII). Đức Thánh Cha khai triển điểm này
như sau:
Rằng tình yêu, trong chiều kích đối
thần, thiên linh của nó, là lý do hiện hữu của tất cả mọi sự, trong một chiếc
thang đi lên, xem ra không có đổ gẫy và vực thẳm, thì thánh Phanxicô de Sales
đã tóm tắt trong câu nổi tiếng này: ”Con người là sự toàn thiện của vũ trụ;
tinh thần là sự toàn thiện của con người; tình yêu là sự toàn thiện của tinh
thần; và bác ái là sự toàn thiện của tình yêu” (ibid. libro X, cap.I).
Trong thời văn chương thần bí nở hoa,
Khảo luận nói trên của thánh nhân là một tổng luận đích thật, đồng thời cũng là
một tác phẩm văn chương hấp dẫn. Lộ trình dẫn tới Thiên Chúa bắt đầu với sự
hướng chiều tự nhiên, được khắc ghi trong trái tim con người dù là tội lỗi, để
nó yêu mến Thiên Chúa trên hết mọi sự. Theo mô thức của Thánh Kinh thánh
Phanxicô nói tới sự kết hiệp giữa Thiên Chúa và con người bằng cách khai triển
một loạt các hình ảnh tương quan liên bản vị. Thiên Chúa của thánh nhân là cha
và chúa, là phu quân và bạn, có các đặc tính như người mẹ và vú nuôi, là mặt
trời mà đêm đen cũng là sự mạc khải bí nhiệm. Vì Thiên Chúa ấy lôi kéo con
người bằng các mối dây tình yêu, nghĩa là sự tự do thật: ”bởi vì tình yêu không
có các kẻ bị cưỡng bách và nô lệ, mà biến mọi sự ở dưới sự vâng phục mình với
một sức mạnh ngọt ngào đến nỗi không có gì mạnh hơn tình yêu, không có gì dễ
thương như sức mạnh của nó” (ibid libro I, cap.VI).
Tuyệt đỉnh sự kết hiệp với Thiên Chúa,
ngoài các cuộc xuất thần khi chiêm niệm, là sự tràn đầy tình bác ái cụ thể, chú
ý tới tất cả mọi nhu cầu của tha nhân mà thánh nhân gọi là ”xuất thần của sự
sống và các công việc”... Thánh Phanxicô de Sales viết cho thánh nữ Chantal như
sau: ”Đây là luật sự vâng lời của chúng ta mà cha viết bằng chữ hoa: LÀM TẤT
CẢ VÌ TÌNH YÊU - KHÔNG CÓ GÌ LÀ CƯỠNG BÁCH - YÊU MẾN VÂNG LỜI HƠN LÀ SỢ HÃI
VIỆC BẤT TÙNG PHỤC. Cha để lại cho các con tinh thần tự do, không phải tinh
thần loại bỏ sự vâng lời là tinh thần của thế gian; nhưng là tinh thần loại trừ
bạo lực, âu lo và bối rối” (Lettera del 14 ottobre 1604). Không phải vô
tình mà nhiều con đường sư phạm và tu đức thời đại chúng ta tìm thấy nguồn gốc
của chúng trong các tác phẩm và tư tưởng của thánh Phanxicô de Sales... Thánh
Phanxicô de Sales là một chứng nhân gương mẫu của thuyết nhân bản kitô. Với
giọng văn thân tình, với các lời đôi khi có cú đập cánh của thơ phú, người nhắc
cho biết rằng con người mang trong trong mình nỗi nhớ nhung Thiên Chúa được
khắc ghi trong nó và chỉ nơi Thiên Chúa con người mới tìm ra niềm vui đích thật
và sự hiện thực tràn đầy.
Đức Thánh Cha đã chào các tín hữu bằng
các thứ tiếng Pháp, Anh, Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ba Lan, Tscheques,
Slovac, Croat, và Ý. Chào người trẻ ngài khích lệ họ chuẩn bị đương đầu với các
chặng quan trọng của cuộc sống với dấn thân tinh thần và xây dựng mọi dự án
trên các nền tảng vững chắc của lòng trung thành với Thiên Chúa. Đức Thánh Cha
xin các anh chị em bệnh nhân dâng mọi khổ đau cho Thiên Chúa Cha, kết hiệp với
các khổ đau của Chúa Kitô để góp phần xây dựng Nước Chúa. Ngài nhắn nhủ các cặp
vợ chồng mới cưới biết xây dựng cuộc sống gia đình trên việc lắng nghe Lời
Chúa, chung thủy với nhau trong tình yêu và tiếp đón những người cần trợ giúp
nhất.
Sau cùng ngài cất kinh Lậy Cha và ban
phép lành tào thành cho mọi người.
Linh Tiến Khải