Nội dung Tông Huấn ”Giáo Hội tại
Trung Đông”
HARISSA. Tông huấn ”Giáo Hội tại Trung Đông”, được ấn hành
bằng các thứ tiếng chính, và đặc biệt bằng tiếng Arập và Do thái, ngoài phần
Lời tựa, Nhập đề, và kết luận, còn có 3 phần.
Văn kiện này được soạn thảo dựa trên 44 đề nghị chung kết của Thượng HĐGM và
mời gọi Giáo Hội Công Giáo tại Trung Đông làm cho tình hiệp thông trong nội bộ
của mình được sinh động, cởi mở đối với với người Do thái và Hồi giáo. Đây là một
tình hiệp thông, hiệp nhất, cần đạt tới trong những bối cảnh khác biệt về địa
lý, tôn giáo, văn hóa, xã hội chính trị ở Trung Đông. Đồng thời ĐTC tái kêu gọi
bảo tồn và thăng tiến các nghi lễ của các Giáo Hội Đông phương, vốn là gia sản
của toàn thể Giáo Hội Chúa Kitô.
- Phần thứ I của Tông huấn đề cập đến bối cảnh các tín hữu Kitô tại Trung Đông,
trong đó nhiều người bị thiệt mạng, nạn nhân của sự mù quáng của con người,
sống trong lo sợ và tủi nhục. Dường như không có những gì cản ngăn được tội ác
của Cain. Tông huấn nhắc lại lập trường của Tòa Thánh về các cuộc xung đột
trong vùng, về thành
Phần I của Tông huấn cũng đề cập đến đời sống Kitô và phong trào đại kết, việc
đối thoại liên tôn với người Do thái và Hồi giáo, lên án việc lạm dụng tôn giáo
vào những cuộc xung đột không thể biện minh được đối với một tín hữu chân
chính. Văn kiện khuyến khích các tín hữu Kitô quí chuộng Hồi giáo là tôn giáo
đa số trong vùng, nhưng đồng thời cũng than phiền rằng cả hai bên đã sử dụng
những khác biệt đạo lý như cái cớ để biện minh, nhân danh tôn giáo, cho những
hành vi bất bao dung, kỳ thị, gạt ra ngoài lề, thậm chí cả những hành vi bách
hại. ĐTC cũng kêu gọi các xã hội Arập đi xa hơn sự bao dung để tiến tới tự do
tôn giáo.
Văn kiện này nhắc đến hai thực tại: trước tiên là đặc tính đời với những hình
thức nhiều khi có tính chất cực đoan, tiếp đến là trào lưu cực đoan bạo động có
liên hệ tới tôn giáo. Tông huấn cổ võ đặc tính đời, sự trung lập của nhà nước
về tôn giáo một cách lành mạnh, chấp nhận sự cộng tác giữa chính trị và tôn
giáo trong sự tôn trọng lẫn nhau. Tông huấn chống lại chủ nghĩa tôn giáo cực
đoan, dùng võ lực để cướp chính quyền và không am hiểu tôn giáo của người khác,
chà đạp lương tâm và tôn giáo của tha nhân, vì lý do chính trị. Vì thế, ĐTC tha
thiết kêu gọi các vị lãnh đạo tôn giáo ở Trung Đông, qua gương sáng và giáo
huấn, hãy làm tất cả những gì có thể để loại trừ đe dọa bạo lực dựa trên tôn
giáo gây chết chóc cho tín đồ các tôn giáo.
Tông huấn phê bình một khía cạnh khác trong thực tại xã hội ở Trung Đông, tố
giác nhiều hình thức kỳ thị phụ nữ. ĐTC viết: ”Trong khi nhìn nhận huynh hướng
bẩm sinh của nữ giới là yêu thương và bảo vệ sự sống con người, và trong khi ca
ngợi sự đóng góp đặc thù của nữ giới cho nền giáo dục, săn sóc sức khỏe, các
hoạt động từ thiện và tông đồ, tôi tin rằng phụ nữ phải nắm giữ và phải được để
cho nắm giữ vai trò lớn hơn trong đời sống công cộng và Giáo Hội”.
Tông huấn cũng đề cập đến vấn đề các tín hữu
Kitô xuất cư khỏi Trung Đông. Một Trung Đông không còn hoặc chỉ còn rất ít Kitô
hữu thì không còn là Trung Đông nữa. Vì thế, ĐTC kêu gọi các vị lãnh đạo chính
trị và tôn giáo tránh những chính sách hoặc chiến lược biến Trung Đông thành
một mầu sắc, không còn phản ánh thực tại con người và lịch sử nữa.
ĐTC cũng mời gọi các vị chủ chăn của các Giáo Hội Công Giáo Đông phương giúp
các LM và tín hữu của mình ở hải ngoại hãy giữ liên lạc với gia đình và Giáo
Hội nguyên gốc của họ. Ngoài ra ngài kêu gọi các vị chủ chăn của các giáo phận
đón nhận các tín hữu Công Giáo Đông phương hãy cho họ được cư hội cử hành phụng
vụ theo truyền thống của họ.
- Phần thứ II của Tông huấn ngỏ lời với một số thành phần chủ yếu của Giáo Hội
Công Giáo, từ các vị Thượng Phụ các Giáo Hội Công Giáo tự quản, cho đến các GM,
LM và chủng sinh, những người sống đời thánh hiến và giáo dân, các gia đình,
người trẻ và trẻ em. Ngài gửi đến họ những lời nhắn nhủ thích hợp với hoàn cảnh
hiện nay.
- Trong Phần thứ III, Tông huấn đề cập đến những chủ đề như:
. Lời Chúa là linh hồn và là nguồn mạch hiệp thông và chứng tá
. Phụng vụ và đời sống bí tích
. Cầu nguyện và hành hương
. Rao giảng Tin Mừng và bác ái: sứ mạng của Giáo Hội
. sau cùng là việc huấn giáo và đào tạo theo tinh thần Kitô.
- Trong phần kết luận Tông Huấn, nhân danh Thiên Chúa, ĐTC kêu gọi các nhà lãnh
đạo chính trị và tôn giáo không những thoa dịu nỗi đau khổ của tất cả những
người đang sống tại Trung Đông, nhưng còn loại trừ những nguyên nhân gây ra
những đau khổ ấy, làm tất cả những gì có thể để đạt tới hòa bình. Đồng thời,
các tín hữu Công Giáo cũng được nhắn nhủ củng cố và sống tình hiệp thông với
nhau, mang lại sức sinh động cho việc mục vụ. Thái độ thờ ơ nguội lạnh là điều
làm phật lòng Thiên Chúa”, vì thế, các tín hữu Kitô tại Trung Đông, Công Giáo
và các hệ phái khác, hãy đoàn kết và can đảm làm chứng về Chúa Kitô. Chứng tá
này không phải là dễ dàng, nhưng là điều mang lại sự phấn khởi”.
G. Trần Đức Anh OP