Con thuyền Giáo Hội là của Chúa.
Người luôn điều khiển và không để nó chìm.
vi.radiovaticana.va2013-02-27
17:54:29 – Con thuyền Giáo Hội không phải của tôi, không phải của chúng ta,
nhưng là của Chúa, và Người không để cho nó chìm. Chính Chúa điều khiển nó,
chắc chắn cả qua các người mà Người đã chọn, bởi vì Người đã muốn như thế.
Thiên Chúa hướng dẫn giáo Hội, Người luôn đỡ nâng Giáo Hội nhất là trong những
lúc khó khăn. Người luôn ở gần chúng ta, Người không bỏ rơi chúng ta, Người ở
gần chúng ta và bao bọc chúng ta với tình yêu của Người. Chúng ta đừng bao giờ
mất đi quan niệm đức tin này, là quan niệm duy nhất đích thật của con đường của
Giáo Hội và của thế giới.
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã nói như trên với 170.000 tín
hữu và du khách hành hương năm châu tham dự buổi tiếp kiến chung cuối cùng của
ngài tại quảng trường thánh Phêrô sáng thứ tư 27-2-2013. Thật thế, buổi tiếp
kiến sáng 27-2-2013 đã là buổi gặp gỡ cuối cùng với Đức Thánh Cha Biển Đức XVI
trong triều đại của ngài, vì vào lúc 20 giờ tối thứ năm 28-2-2013 giờ Roma, Đức
Thánh Cha kết thúc nhiệm vụ giáo hoàng. Tông Tòa sẽ trống ngôi, và trong vài
ngày nữa, có thể là thứ hai tuần tới đây Đức Hồng Y Nhiếp Chính sẽ chủ sự buổi
họp của Hồng Y Đoàn để quyết định ngày khai mạc Mật Nghị Hồng Y bầu Giáo Hoàng
mới.
Đáng lý ra trong mùa này buổi tiếp kiến sáng thứ tư diễn ra
trong đại thính đường Phaolô VI, nhưng để nhiều tín hữu có thể tham dự buổi gặp
gỡ vị Cha chung lần cuối cùng, buổi tiếp kiến đã được tổ chức tại quảng trường
thánh Phêrô. Trời Roma trong xanh có nắng ấm rất đẹp, như thể mùa xuân đã bắt
đầu. Ngay từ 5 giờ sáng, hàng trăm xe buýt chở các đoàn hành hương từ các giáo
phận Italia hay từ các nước khác đã đổ tìn hữu xuống quanh quảng trường thánh
Phêrô, để mọi người xếp hàng đi qua các trạm kiểm soát diện tử vào quảng
trường. Phủ giáo hoàng đã phân phát 50.000 vé, nhưng số tín hữu tham dự đã lên
tới 170.000, đặc biệt có rất đông sinh viên học sinh và các bạn trẻ. Các Đại
học giáo hoàng Roma đều cho sinh viên nghỉ để có thể tham dự buổi tiếp kiến của
Đức Thánh Cha, và cùng với tín hữu khắp nơi bầy tỏ lòng yêu mến, tình liên đới,
sự gắn bó gần gũi và biết ơn ngài, vì những gì Đức Thánh Cha đã cống hiến cho
Giáo Hội và cho toàn thế giới trong các năm qua.
Nhiều đoàn tìn hữu mặc áo mầu đồng phục hay có mũ, khăn và
cờ để dễ nhận ra nhau. Các đoàn tín hữu đã mang theo rất nhiều cờ, cờ Tòa Thánh
cũng như cờ quốc gia, và nhiều biểu ngữ viết tên thành phố của họ và các câu
như: “Cám ơn Đức Thánh Cha Biển Đức XVI”, “Ngài luôn luôn là Phêrô và giới trẻ
chúng con yêu mến ngài”, “Thưa Đức Thánh Cha, chúng con yêu mến ngài”, “Chúng
con gần gũi ngài”, “Luôn luôn với Đức Giáo Hoàng”, “Cám ơn Đức Thánh Cha nhiều
lắm” vv...
Sau khi bắt đầu triều đại giáo hoàng của mình Đức Thánh Cha
Biển Đức XVI đã có buổi tiếp kiến chung lần đầu tiên ngày 27 tháng 4 năm 2005.
Trong gần 8 năm làm Giáo Hoàng ngài đã có 348 buổi tiếp kiến chung với
5.116.600 tín hữu tham dự. Số tín hữu tham dự đông nhất là vào năm 2006 với 45
buổi tiếp kiến và 1.031.500 người. Trong năm đầu đã có 32 buổi tiếp kiến với
810.000 người tham dự. Các năm khác đã có từ 42 tới tới 45 buổi tiếp kiến với
con số tham dự xê xích từ 447.000 tới 729.000 người.
Riêng cho buổi tiếp kiến lịch sử sáng thứ tư 27-2-2013, ban
kỹ thuật Tòa Thánh đã dựng thêm 4 màn truyền hình khổng lồ khác để cho các tín
hữu đứng ở đường Hòa Giải cũng có thể theo dõi. Hiên diện trong buổi tiếp kiến
cuồi cùng sáng 27-2 ngoài khoảng 70 Hồng Y, hàng chục Tổng Giám Mục, Giám Mục,
các Đức Ông thuộc các cơ quan trung ương Tòa Thánh, hàng ngàn Linh Mục tu sĩ
nam nữ các dòng tu và các trường quốc tế, ngoại giao đoàn cạnh Tòa Thánh, còn
có Đại quận công thừa kế Guillaume nước Luxembourg, tổng thống Slovac Ivan
Gasparovic và phái đoàn, ông Horst Seehofer, thống đốc bang Bavière Nam Đức và
phái đoàn, ông Renato Balduzzi Bộ trưởng Y tế Italia, ông Jorge Fernandez Diaz,
Bộ trưởng Nội vụ Tây Ban Nha, chị Maria Voce, lãnh đạo phong trào Tổ Ấm, Anh
Kiko Argello, lãnh đạo phong trào Con đường tna dự tòng, thầy Alois Đan viên
trưởng Đan viện đại kết Taizé vv...
Đã có hàng chục đoàn hành hương giáo phận Italia do chính
các Tổng Giám Mục và Giám Mục hướng dẫn. Trong các phái đoàn hiện diện củng có
một nhóm tín hữu Việt
Trong buổi tiếp kiến hôm qua đã không có nghi thức hôn tay
Đức Giáo Hoàng như thường lệ. Nhưng sau đó tại phòng Clemente một só nhân vật
quan trọng có thể đến chào Đức Thánh Cha và hôn tay ngài.
Trong suốt mấy tiếng đồng hồ chờ đợi Đức Thánh Cha, các
sinh viên học sinh và bạn trẻ đã liên tục gọi tên Đức Thánh Cha Biển Đức XVI,
hát xướng và vỗ tay, trong bầu khí của lễ hội, giống như trong các Ngày Quốc Tế
Giới Trẻ. Lúc 10 giờ các Đức Ông thuộc Phủ Quốc Vụ Khánh Tòa Thánh đã chào tín
hữu và giới thiệu các nhóm tham dự. Khi nghe xướng tên nhóm mình tín hữu, đặc
biệt là các bạn trẻ, đã hô to lên.
Lúc 10 giờ 40 xe díp trắng chở Đức Thánh Cha Biển Đức XVI
xuất hiện từ phía trái Đền Thờ Thánh Phêrô giữa tiếng vỗ tay của tín hữu, những
tràng pháo tay xem ra e dè hơn và đượm một nỗi buồn nào đó. Xe chở Đức Thánh
Cha đi một vòng giữa các lối đi ở quảng trường để ngài chào tín hữu, trước khi
lên khán đài chính giữa thềm đền thờ thánh Phêrô.
Sau khi Đức Thánh Cha làm dấu thánh giá khai mạc buổi tiếp
kiến, các Đức Ông thuộc Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh đã đọc bài Sách Thánh trích
từ chương 1 thư thánh Phaolô gửi tín hữu Côlôxê, bằng nhiều thứ tiếng khác
nhau.
Mở đầu bài huấn đụ Đức Thánh Cha cám ơn tín hữu đã đến đông
đảo như vậy để tham dự buổi tiếp kiến cuối cùng trong triều đại giáo hoàng của
ngài. Đức Thánh Cha nói: “Như tông đồ Phaolô trong văn bản kinh thánh chúng ta
vừa nghe, tôi cũng cảm thấy trong tim tôi nhất là phải cám ơn Thiên chúa, là
Đấng dẫn dắt và làm cho Giáo Hội lớn lên, là Đấng gieo vãi Lời Người và như thế
đưỡng nuôi đức tin Dân Người. Trong lúc này đây tâm hồn tôi nới rộng ra để ôm
trong vòng tay toàn thể Giáo Hội rải rác trên thế giới; và tôi cảm tạ Thiên
Chúa vì các “tin tức”, mà trong các năm này của sứ vụ Phêrô tôi đã có thể nhận
được liên quan tới niềm tin nơi Chúa Giêsu Kitô, và về tình bác ái luân lưu
trong Thân Mình của Giáo Hội và khiến cho nó sống trong tình yêu và niềm hy
vọng, rộng mở chúng ta và hướng chúng ta tới cuộc sống tràn đầy, tới quê hương
trên Trời. Tôi cảm thấy mình mang tất cả mọi người trong lời cầu nguyện, trong
một hiện tại là hiện tại của Thiên Chúa, nơi tôi tiếp nhận mọi cuộc gặp gỡ, mọi
chuyến du hành và mọi cuộc viếng thăm mục vụ. Tất cả và mọi người tôi đều đón
nhận trong lời cầu nguyện để tín thác cho Chúa: để chúng ta am tường thánh ý
Người, với tất cả sự khôn ngoan và hiểu biết tinh thần, và để chúng ta có thể
có cung cách hành xử xứng đáng với Người, với tình yêu thương của Người, bằng
cách mang lại hoa trái trong mọi việc lành (Cl 1,9-10).
Tiếp tục bài huấn dụ Đức Thánh Cha nói: Trong lúc này đây,
trong tôi có một sự tin tưởng lớn lao, bởi vi tôi biết chúng ta tất cả đều biết
rằng Lời chân lý của Tin Nừng là sức mạnh của Giáo Hội, là sự sống của Giáo
Hội. Tin Mừng thanh tẩy và canh tân, đem lại hoa trái, bất cứ nơi đâu cộng đoàn
tín hữu biết lắng nghe và tiếp nhận ơn thánh Chúa trong chân lý và sống trong
tình bác ái. Đó là sự tin tưởng của tôi, đó là niềm vui của tôi. Ngày 19 tháng
Tư cách đây gần 8 năm, khi tôi đã chấp thuận lãnh nhận sứ vụ Phêrô, tôi đã có
sự chắc chắn này và nó đã luôn đồng hành với tôi. Trong lúc này đây, cũng như
tôi đã nói lên nhiều lần, các lời đã vang lên trong tim tôi: Lậy Chúa, Chúa xin
con điều gì? Đây là một gánh nặng lớn mà Chúa đặt lên vai con, nhưng nếu Chúa
xin con, thì dựa trên lời Chúa con sẽ thả lưới, chắc chắn rằng Chúa sẽ hướng
dẫn con. Và Chúa đã thực sự hướng dẫn tôi, gần gũi tôi, tôi đã có thể nhận thấy
hằng ngày sự hiện diện của Người.” Nhìn lại gần 8 năm triều đại giáo hoàng của
người Đức Thánh Cha nói: “Đó đã là một đoạn đường của Giáo Hội, có những lúc
vui, có ánh sáng, nhưng cũng có những lúc không dễ dàng. Tôi đã cảm thấy như
thánh Phêrô với các Tông Đồ trong con thuyền trên hồ Galilea: Chúa đã cho chúng
ta biết bao nhiêu ngày có mặt trời và gió mát hiu hiu, những ngày trong đó đã
đánh được đầy cá; nhưng cũng có những lúc trong đó nước động và gió ngược, như
trong suốt lịch sử của Giáo Hội và xem ra Chúa ngủ. Nhưng tôi đã luôn luôn biết
rằng trong con thuyền ấy có Chúa và tôi đã luôn luôn biết rằng con thuyền Giáo
Hội không phải của tôi, không phải của chúng ta, nhưng là của Chúa, và Người
không để cho nó chìm; chính Chúa điều khiển nó, chắc chắn qua cả các người mà
Người đã chọn, bởi vì Người đã muốn như thế. Đây đã và hiện là một sự chắc
chắn, mà không gì có thể làm lu mờ. Và chính vì thế mà hôm nay tim tôi tràn đầy
sự cảm tạ Thiên Chúa, bởi vì Người đã không bao giờ để cho Giáo Hội, và cho cả
tôi nữa, phải thiếu sự ủi an, ánh sáng và tình yêu của Người.”
Đề cập tới Năm Đức Tin đang tiến hành Đức Thánh Cha nói: “Chúng
ta đang ở trong Năm Đức Tin mà tôi đã muốn để củng cố đức tin của chúng ta nơi
Thiên Chúa, trong một bối cảnh xem ra ngày càng đặt để lòng tin vào hàng thứ
yếu. Tôi muốn mời gọi từng người cảm thấy được yêu thương bởi Thiên Chúa, là
Đấng đã ban Con Người cho chúng ta và đã cho chúng ta thấy tình yêu vô biên của
Người. Tôi muốn từng người cảm thấy niềm vui được là kitô hữu. Có một lời cầu
đẹp cần đọc mỗi sáng nói rằng: “Lậy Thiên Chúa của con, con thờ lậy Chúa, và
con yêu mến Chúa với tất cả trái tim con. Con cảm tạ Chúa đã tạo dựng nên con,
đã cho con là tín hữu kitô...”. Vâng, chúng ta hài lòng vì ơn đức tin; đó là
thiện ích lớn lao nhất, mà không ai có thể lấy mất! Chúng ta cảm tạ Chúa về ơn
đó mỗi ngày, với lời cầu nguyện và với một cuộc sống kitô trung thực. Thiên
Chúa yêu thương chúng ta, nhưng cũng chờ đợi chúng ta yêu thương Người!”
Tiếp đến Đức Thánh Cha đã cám ơn các cộng sự viên và mọi
thành phần dân Chúa và nói: “Nhưng trong lúc này tôi không chỉ muốn cảm tạ
Thiên Chúa mà thôi. Một Giáo Hoàng không một mình hướng dẫn con thuyền của
Phêrô, cả khi trách nhiệm đầu tiên là của người; và tôi đã không bao giờ cảm
thấy cộ đơn trong việc mang niềm vui và gánh nặng của sứ vụ Phêrô. Chúa đã đặt
bên canh tôi biết bao nhiêu người đã giúp đỡ và gần gũi tôi, với sự quảng đại
và tình yêu thương đối với Thiên Chúa và Giáo Hội. Trước hết là anh em, các
Hồng Y thân mến: sự khôn ngoan, các lời khuyên và tình bạn của anh em đã rất
qúy báu đối với tôi; các cộng sự viện của tôi, bắt đầu là Quốc Vụ Khanh và tất
cả các cơ quan trung ương Tòa Thánh, cũng như tất cả những người phục vụ Tòa
Thánh trong các lãnh vực khác nhau,: có biết bao khuôm nặt không nổi bật, ở
trong bóng tối, nhưng chính trong thinh lặng, trong sự tận tụy hằng ngày, với
tinh thấn đức tin và lòng khiêm tốn, đã là một sự nâng đỡ chăc chắn và đáng tin
cậy. Một tư tưởng đặc biệt tôi xin gửi tới Giáo Hội Roma, giáo phận của tôi. Tôi
không thể quên các anh em trong Hội Đồng Giám Mục và Linh Mục, các người sống
đời thánh hiến và toàn thể Dân Chúa: trong các chuyến viếng thăm mục vụ, trong
các cuộc gặp gỡ, các buổi tiếp kiến, các chuyyến công du, tôi đã luôn luôn trực
giác được sự chú ý lớn lao và lòng trìu mến sâu xa. Tôi cũng đã yêu thương tất
cả và từng người một, mà không phân biệt, với tình bác ái mục tử là con tim của
mọi Chủ Chăn, nhất là của Giám Mục Roma, của Người Kế Vị Tông Đồ Phêrô. Mỗi
ngày tôi đã mang từng người trong anh chị em trong lời cầu nguyện của tôi, với
con tim của một người cha.”
Đức Thánh Cha nói thêm trong bài huấn dụ: “Tôi muốn rằng
lời chào và cảm ơn của tôi tới được với tất cả mọi người: trái tim của một Giáo
Hoàng mở rộng ra cho toàn thế giới. Và tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn của tôi với
Ngoại Giao Đoàn cạnh Tòa Thánh, khiến cho đại gia đình của các quốc gia hiện
diện. Ở đây tôi cũng nghĩ tới tất cả những ai làm việc cho một sự truyền thông
tốt đẹp và tôi xin cám ơn công việc phục vụ của họ. Tới đây tôi muốn thật sự
hết lòng cám ơn tất cả mọi người trên thế giới trong các tuần qua đã gửi tới
tôi các dấu chỉ cảm động của sự chú ý, tình bạn và lời cầu nguyện. Phải, Giáo
Hoàng không bao giờ cô đơn, giờ này tôi còn cảm nghiệm được điều đó một lần nữa
đánh động con tim một cách lớn lao như vậy. Giáo Hoàng thuộc về tất cả mọi
người, và biết bao nhiêu người cảm thấy họ gần gũi ngài. Có đúng thật là tôi đã
nhận được rất nhiều thư của các nhân vật quan trọng trên thế giới - từ các quốc
trưởng các nước, từ các vị lãnh đạo tôn giáo, từ các đại diện của thế giới văn
hóa vv... Nhưng tôi cũng nhận được rất nhiều thư của những người đơn sơ viết
cho tôi một cách dơn sơ từ trái tim của họ, và khiến cho tôi cảm thấy lòng
thương mến của họ, nảy sinh từ việc cùng nhau ở với Chúa Giêsu Kitô, trong Giáo
Hội. Các người này không viết cho tôi, ví dụ như viết cho một ông hoàng hay cho
một người lớn mà họ không quen biết. Họ viết cho tôi như các anh chị em hay như
con cái, với ý thức về một mối dây gia đình rất yêu mến. Ở đây người ta có thể
sờ mó được bằng tay Giáo Hội là gì - không phải là một tổ chức, một hiệp hội,
có các mục đích tôn giáo hay nhân đạo, nhưng là một thân thể sống động, một sự
hiệp thông giữa các anh chị em với nhau trong Thân Mình của Chúa Giêsu Kitô, là
Đấng hiệp nhất tất cả chúng ta. Sống kinh nghiệm Giáo Hội trong kiểu này, và
hầu như có thể sờ mó được bằng tay sức mạnh chân lý và tình yêu của nó, là lý
do vui sướng, trong một thời đại, trong đó biết bao nhiêu người đang nói về sự
suy tàn của Giáo Hội.”
Đề cập tới quyết định từ nhiệm của ngài Đức Thánh Cha Biển
Đức XVI giải thích như sau: “Trong các tháng cuối cùng này, tôi đã cảm thấy sức
lực của tôi giảm sút, và trong lời cầu nguyện tôi đã nài nỉ Thiên Chúa, soi dẫn
cho tôi với một ánh sáng của Người để làm cho tôi lấy một quyết định đúng đắn
hơn, không phải cho thiện ích của tôi, nhưng cho thiện ích của Giáo Hội. Tôi đã
đi bước này trong ý thức tràn đầy về sự nghiêm trọng và cũng mới mẻ của nó,
nhưng với một sự thanh thản sâu xa trong tâm hồn. Yêu thương Giáo Hội cũng có
nghĩa là can đảm có những lựa chọn khó khăn, đau khổ, nhưng luôn luôn có trước
mắt thiện ích của Giáo Hội, chứ không phải của chính mình.
Ở đây xin cho phép tôi trở lại ngày 19 tháng 4 năm 2005 một
lần nữa. Sự nghiêm trọng của quyết định cũng đã là ở nơi sự kiện từ lúc đó trở
đi tôi đã được luôn luôn và vĩnh viễn dấn thân bởi Chúa. Luôn luôn - ai lãnh sứ
vụ Phêrô thì không còn có sự tư riêng nào nữa. Người ấy luôn luôn và hoàn toàn
thuộc về tất cả mọi người, thuộc về toàn thể Giáo Hội. Như thể nói rằng chiều
kích riêng tư bị lấy mất khỏi cuộc sống người ấy. Tôi đã kinh nghiệm và tôi
đang trải nghiệm điều đó giờ đây, rằng một người nhận lấy cuộc sống chính khi
cho nó đi. Trước đây tôi đã nói rằng nhiều người yêu mến Chúa thì cũng yêu mến
Người Kề Vị Thánh Phêrô và cũng trở thành trìu mến đối với ngài; rằng Giáo
Hoàng thật sự có các anh chị em, con cái nam nữ trên toàn thế giới, và rằng
ngài cảm thấy an toàn trong vòng tay sự hiệp thông của họ; bởi vì ngài không
thuộc về chính mình nữa, nhưng thuộc về tất cả mọi người và tất cả mọi người
thuộc về ngài.”
Đức Thánh Cha giải thích thêm ý nghĩa sự kiện “luôn luôn”
như sau: “Sự “luôn luôn” cũng là một sự “vĩnh viễn” - không còn có việc trở lại
sự riêng tư nữa. Quyết định của tôi từ bỏ việc tích cực thi hành sứ vụ không
thu hồi điều này. Tôi không trở lại đời sống tư, một đời sống gồm các cuộc du
hành, các cuộc gặp gỡ, tiếp kiến, diễn thuyết vv... Tôi không từ bỏ thập giá,
nhưng tôi ở lại trong một cach thức mới mẻ gần Chúa bị đóng đanh. Tôi không
mang quyền bính của nhiệm vụ cai quản Giáo Hội nữa, nhưng như để nói rằng trong
việc phục vụ cầu nguyện tôi ở bên trong ranh giới của thánh Phêrô. Thánh Biển
Đức, mà tôi mang tên như Giáo Hoàng, sẽ là gương sáng vĩ đại cho tôi trong điều
này. Người đã chỉ cho chúng ta thấy con đường cho một đời sống, mà tích cực hay
thụ động, hoàn toàn tùy thuộc vào công trình của Thiên Chúa.
Tôi xin cám ơn tất cả và từng người một, cả về sự tôn trọng
và cảm thông mà với chúng anh chị em đã tiếp nhận quyết định quan trọng này.
Tôi sẽ tiếp tục đồng hành với con đường của Giáo Hội bằng lời cầu nguyện và suy
tư, với sự tận tụy đối với Chúa và Hiền Thê của Người, mà tôi đã tìm cách sống
cho tới giờ này mỗi ngày, và tôi muốn sống nó luôn mãi. Tôi xin anh chị em nhớ
tới tôi trước mặt Thiên Chúa, và nhất là cầu nguyện cho các Hồng Y, được mời
gọi cho một nhiệm vụ lớn lao như vậy, và cho Người Kế Vị mới của Tông Đồ Phêrô:
xin Chúa đồng hành cùng ngài với ánh sáng và sức mạnh của Thần Khí Người.
Chúng ta hãy khẩn nài sự bầu cử hiền mẫu của Đức Trinh Nữ
Maria, Mẹ Thiên Chúa, để Mẹ đồng hành với từng người trong chúng ta và toàn thể
cộng đoàn giáo hội; Chúng ta hãy phó thác cho Mẹ với lòng tin tưởng sâu xa. Các
bạn thân mến! Thiên Chúa hướng dẫn giáo Hội, Người luôn đỡ nâng Giáo Hội, cả và
nhất là trong những lúc khó khăn. Chúng ta đừng bao giờ mất đi quan niệm đức
tin này, là quan niệm duy nhất đích thật của con đường của Giáo Hội và của thế
giới. Ước chi trong con tim chúng ta, trong con tim của từng người trong chúng
ta, luôn có sự chắc chắn tươi vui rằng Chúa ở gần chúng ta, Người không bỏ rơi
chúng ta, Người ở gần chúng ta và bao bọc chúng ta với tình yêu của Người. Xin
cám ơn anh chị em!” Bài huấn dụ của Đức Thánh Cha đã bị cắt quãng nhiều lần bởi
các tràng pháo tay của tín hữu.
Khi Đức Thánh Cha kết thúc bài huấn dụ, các Hồng Y và mọi
người đã đứng lên vỗ tay rất lâu. Đức Thánh Cha cũng đứng lên đáp lễ. Tiếp đến
Đức Thánh Cha đã chào tín hữu bằng các thứ tiếng Phàp, Anh, Đức, Tây Ban Nha,
Bồ Đào Nha, A rập, Ba Lan, Croat, Tchèques, Slovac, Rumani và tiếng Ý.
Chào các tín hữu Italia Đức Thánh Cha nói: “Các bạn thân
mến, tôi xin cám ơn sự tham dự đông đảo của các bạn trong buổi gặp gỡ này, cũng
như lòng thương mến của các bạn và niềm vui của đức tin. Đó là các tâm tình mà
tôi xin hết lòng đổi lại bằng cách bảo đảm với các bạn lời cầu nguyện của tôi
cho các bạn hiện diện nơi đây, cũng như cho thân bằng quyến thuộc và những
người thân thiết của các bạn.
Ngỏ lời với người trẻ Đức Thánh Cha xin Chúa đổ tràn đầy
tình yêu của Người trong tim họ để họ sẵn sàng hăng hái theo Chúa. Đức Thánh
Cha xin Chúa nâng đỡ các người đau yếu để họ chấp nhận gánh nặng của khổ đau
với sự thanh thản. Và ngài xin Chúa hướng dẫn các cặp vợ chồng mới cưới biết
làm cho gia đình họ lớn lên trong sự thánh thiện.
Sau cùng Đức Thánh Cha đã cất kinh Lậy Cha và ban phép lành
tòa thánh cho mọi người.
Lúc 11 giờ sáng thứ năm 28-2-2013 Đức Thánh Cha gặp các
Hồng Y hiện diện tại Roma trong phòng Clemente để chào từ biệt các vị. Vào lúc
5 giờ chiều ngài lấy trực thăng đi
Linh Tiến Khải