Tiếp Kiến Chung Của Đức Thánh Cha: Dụ Ngôn Bà Rút Soi Sáng Vẻ Đẹp Của Các Mối Liên Hệ Gia Đình

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA 27/04/2022

Sáng thứ Tư, 27 tháng Tư năm 2022, Đức Thánh cha Phanxicô đã tiếp kiến hàng chục ngàn các tín hữu hành hương, tại Quảng trường thánh Phêrô. Trước khi bắt đầu lúc 9 giờ, Đức Thánh cha đi xe mui trần tiến qua các lối đi để chào thăm các tín hữu.

Và sau khi Đức Thánh cha làm dấu thánh giá mở đầu buổi tiếp kiến, mọi người nghe đọc đoạn sách bà Rút (1,8.16-17) bằng nhiều thứ tiếng, như sau:

“Bà Noemi nói với hai con dâu: “Thôi, mỗi người chúng con hãy trở về nhà mẹ mình (..) Nhưng bà Rút nói với bà mẹ chồng: “Xin mẹ đừng ép con bỏ mẹ mà trở về, không theo mẹ nữa, vì mẹ đi đâu, con đi đó, mẹ dừng lại ở đâu, con sẽ dừng lại đó; dân của mẹ là dân của con và Thiên Chúa của mẹ là Thiên Chúa của con. Mẹ chết ở đâu, con chết ở đó, và nơi đó con sẽ được chôn cất”.

Bài giáo lý

Trong bài huấn giáo tiếp đó, Đức Thánh cha tiếp tục loạt bài giáo lý về tuổi già. Bài thứ bảy này có tựa đề: “Noemi, liên minh giữa các thế hệ mở ra tương lai”.

Mở đầu bài huấn dụ, Đức Thánh cha nói: Anh chị em thân mến, chào anh chị em!

“Hôm nay chúng ta hãy để cho mình được cuốn sách tuyệt vời về bà Rút, bảo ngọc của Kinh thánh, hướng dẫn chúng ta. Dụ ngôn bà Rút soi sáng vẻ đẹp của các mối liên hệ gia đình: các liên hệ ấy nảy sinh từ tương quan của đôi vợ chồng, nhưng chúng đi xa hơn mối liên hệ lứa đôi. Các quan hệ yêu thương cũng có khả năng mạnh mẽ như thế, trong đó có chiếu tỏa sự hoàn hảo của một khối đa diện các tình cảm cơ bản họp thành qui tắc gia đình về tình thương yêu”. Qui tắc này mang lại nhựa sống và sự khôn ngoan sáng tạo trong toàn bộ các tương quan xây dựng cộng đoàn. So với sách Nhã Ca, sách bà Rút giống như một tấm ảnh khác của bức tranh về tình yêu vợ chồng. Nó cũng quan trọng, thiết yếu, và nó ca ngợi sức mạnh và sự thơ mộng phải có trong các tương quan giữa các thế hệ, giữa họ hàng, tương quan tận tụy, trung thành bao gồm toàn thể gia đình. Và thậm chí chúng trở nên có khả năng mang lại sức mạnh tình thương không thể tưởng tượng nổi trong những hoàn cảnh bi thảm của đời sống vợ chồng, có khả năng mở ra hy vọng và tương lai.”

Lời Chúa soi sáng tương quan gia đình

“Chúng ta biết rằng những quan niệm thông thường về những mối liên hệ họ hàng do hôn nhân tạo nên, nhất là tương quan giữa mẹ chồng và nàng dâu đi ngược với viễn tượng đó. Nhưng chính vì thế lời Chúa trở nên quí giá. Sự soi sáng của đức tin mở ra một chân trời chứng tá đi ngược với xu hướng so với những thành kiến thông thường nhất, trong một chân trời quí giá cho toàn thể cộng đoàn nhân loại. Tôi mời anh chị em tái khám phá sách bà Rút! Đặc biệt trong việc suy niệm về tình thương và trong giáo lý về gia đình.

Sách bà Rút

“Cuốn sách nhỏ này cũng chứa đựng một giáo huấn quí giá về liên minh giữa các thế hệ, trong đó tuổi trẻ tỏ ra có khả năng mang lại sự hăng say cho tuổi trưởng thành, và tuổi già tỏ ra có khả năng mở ra tương lai cho tuổi trẻ bị tổn thương. Thoạt đầu, bà cụ Noemi, tuy cảm động vì tình thương của các con dâu, hai người bị góa bụa vì hai con trai của bà đã chết, bà Noemi tỏ ra bi quan về số phận của họ giữa lòng một dân tộc không phải của họ. Vì thế, bà thân ái khuyến khích hai con dâu trẻ hãy trở về với gia đình của họ để làm lại cuộc đời. Bà nói: “Mẹ chẳng thể làm gì cho các con”. Ngay điều này cũng là một cử chỉ thương yêu: bà cụ già, không còn chồng và con trai, nài nỉ để hai con dâu từ bỏ bà. Nhưng thái độ của bà Noemi cũng là một thứ cam chịu: không còn có thể có tương lai cho hai góa phụ nước ngoài, thiếu sự bảo vệ của chồng. Bà Rút chống lại thái độ quảng đại ấy của mẹ chồng. Mối liên hệ đã được thiết lập và được Thiên Chúa chúc phúc: bà Noemi không thể yêu cầu bị bỏ rơi. Thoạt đầu, bà Noemi có vẻ cam chịu hơn là hạnh phúc vì đề nghị của con dâu: có lẽ bà nghĩ rằng mối liên hệ lạ thường này sẽ khiến rủi ro trở nên trầm trọng hơn cho cả hai con dâu. Trong một số trường hợp, xu hướng của những người già tỏ ra bi quan cần được chống lại bằng sức ép thân ái của những người trẻ.

Thực vậy, bà Noemi cảm động vì sự tận tụy của bà Rút, nên sẽ ra khỏi thái độ bi quan và thậm chí còn đề ra sáng kiến, mở ra cho bà Rút một tương lai mới. Bà dạy dỗ và khuyến khích Rút, góa phụ của con trai bà, kiếm được một người chồng mới ở Israel. Booz, ứng viên, tỏ ra sự cao thượng của mình, bảo vệ bà Rút khỏi những người đàn ông trong đám nhân viên của ông. Rất tiếc đó là một nguy cơ mà ngày nay chúng ta còn thấy.

Hôn nhân mới của bà Rút

Hôn nhân mới của bà Rút được cử hành và thế giới lại được bình định. Các phụ nữ Israel nói với bà Noemi rằng Rút, người ngoại quốc, có giá trị hơn bảy người con trai và cuộc hôn nhân ấy là “một phúc lành của Chúa”. Noemi, trong tuổi già, được niềm vui được dự phần vào thế hệ sẽ sinh ra. Anh chị em hãy nhìn xem bao nhiêu sự lạ xảy ra với sự thay đổi của bà cụ già này! Bà hoán cải đón nhận nhiệm vụ trở nên sẵn sàng trong tình thương yêu đối với tương lai một thế hệ bị tổn thương vì sự mất mát và nguy cơ bị bỏ rơi. Các yếu tố vẫn vậy, cứ theo những thành kiến thông thường, lẽ ra phải tạo ra những rạn nứt đổ vỡ không thể vượt qua được. Trái lại, đức tin và tình thương giúp vượt thắng chúng: bà mẹ chồng vượt qua sự ghen tương vì con trai của mình, bằng cách yêu thương cuộc hôn nhân mới của bà Rút; các phụ nữ Israel vượt thắng sự nghi kỵ đối với người ngoại quốc (và giả sử họ làm như vậy, thì mọi người cũng làm như thế”; sự dễ bị tổn thương của một phụ nữ trẻ đơn độc một mình, đứng trước quyền lực của người nam, nay được hòa giải với một liên hệ đầy yêu thương và tôn trọng.

Và tất cả những điều này là vì phụ nữ trẻ Rút quyết liệt trung thành với một liên hệ bị đe dọa vì thành kiến chủng tộc và tôn giáo. Tất cả vì bà cụ già Noemi đưa ra sáng kiến mở ra một tương lai cho bà Rút, thay vì chỉ lo hưởng sự hỗ trợ của Rút. Nếu những người trẻ cởi mở đối với lòng biết ơn vì những gì họ đã nhận lãnh, và những người già có sáng kiến đề ra tương lai cho người trẻ, thì không gì có thể ngăn chặn sự triển nở của những phúc lành Chúa ban cho các dân tộc! Xin Chúa ban cho chúng ta trở thành những chứng nhân và là những người trung gian phúc lành đó.

Chào thăm và kêu gọi

Bài huấn dụ bằng tiếng Ý trên đây của Đức Thánh cha được các thông dịch viên lần lượt tóm lược trong các thứ tiếng khác nhau, kèm theo lời chào thăm của Đức Thánh cha.

Bằng tiếng Anh, Đức Thánh cha đặc biệt nhắc đến những người đến từ Anh quốc, Đan Mạch, và Hoa Kỳ, đồng thời nói thêm rằng trong niềm vui của Chúa Kitô Phục sinh, tôi khẩn cầu trên mỗi người trong anh chị em, cho gia đình mọi người, tình yêu thương xót của Thiên Chúa là Cha chúng ta!

Bằng tiếng Ba Lan, Đức Thánh cha chào thăm các tín hữu đến từ Tổng giáo phận Lotz cùng với các vị mục tử của mình, để cám ơn Chúa vì kỷ niệm 100 năm thành lập giáo phận. Đức Thánh cha cho biết cuối buổi tiếp kiến này, ngài sẽ làm phép các xâu chuỗi có ảnh Đức Mẹ ở Vương cung Thánh đường Đức Mẹ Nữ Vương Ba Lan ở Gdynia. Ngài cũng nói rằng hôm nay là kỷ niệm tám năm phong hiển thánh cho Đức Gioan Phaolô II, nhờ lời chuyển cầu của thánh nhân, chúng ta hãy cầu xin ơn được trở thành những chứng nhân trung thành của Chúa Kitô và lòng thương xót của Chúa trong thế giới, trong gia đình và tại các nơi làm việc.

Bằng tiếng Ý, Đức Thánh cha đặc biệt chào thăm nhiều phái đoàn khác nhau và sau cùng như thường lệ, Đức Thánh cha chào thăm những người già, các bệnh nhân, người trẻ và các đôi tân hôn. Ngài cầu mong rằng trong mùa Phục sinh này đang mời gọi chúng ta suy niệm về mầu nhiệm Chúa Kitô sống lại, ước gì vinh quang của Chúa là nguồn mạch cho mỗi người được những nghị lực mới trên đường tiến về ơn cứu độ, đặc biệt giúp đỡ người trẻ trung thành bước theo Tin mừng, nâng đỡ anh chị em những người cao niên và các bệnh nhân, tiến bước trong sự tín thác và hy vọng; hướng dẫn anh chị em, các đôi tân hôn thiết lập những gia đình vững chắc trong dấu chỉ chân lý Tin mừng.

Sau khi ban phép lành cho mọi người, Đức Thánh cha còn xin lỗi vì đầu gối của ngài bị đau vẫn chưa khỏi, không thể đứng lâu, nên ngài phải ngồi khi chào thăm những người đến bắt tay ngài. Mọi người đã nồng nhiệt vỗ tay cầu chúc ngài sớm bình phục.