Đức Nguyên Giáo Hoàng Biển Đức XVI Qua Đời

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA 31/12/2022

“Tôi đau buồn thông báo rằng Đức nguyên Giáo hoàng Biển Đức XVI đã qua đời lúc 9 giờ 34 phút, sáng nay, ngày 31 tháng Mười Hai năm 2022, tại Đan viện Mẹ Giáo hội tại Vatican”.

Trên đây là tuyên bố của ông Matteo Bruni, Giám đốc Phòng Báo chí Tòa Thánh. Ông cho biết thêm rằng: “Các thông tin chi tiết sẽ được thông báo cụ thể sau. Sáng thứ Hai, mùng 02 tháng Giêng năm 2023, thi hài Đức nguyên Giáo hoàng sẽ được quàn tại Đền thờ thánh Phêrô để các tin hữu có thể viếng”.

Trong cuộc gặp gỡ giới báo chí lúc giữa trưa, ông Bruni cho biết thêm rằng lễ an táng Đức nguyên Giáo hoàng sẽ được cử hành sáng thứ Năm, ngày 05 tháng Giêng năm 2023 tới đây, lúc 9 giờ 30, tại Quảng trường thánh Phêrô và do Đức Thánh cha Phanxicô cử hành. Ông cũng nói rằng Đức Biển Đức đã để lại những chỉ dẫn rõ ràng về hậu sự của ngài, đặc biệt là lễ an táng đơn sơ. Người ta cũng được biết Đức nguyên Giáo hoàng đã chịu phép Xức dầu hôm thứ Tư, 28 tháng Mười Hai trước đó.

Tin Đức Biển Đức XVI qua đời gây ngỡ ngàng cho mọi người, vì trong thông cáo công bố lúc 3 giờ chiều, ngày 30 tháng Mười Hai, ông Matteo Bruni cho biết: “Đêm thứ Năm 29 tháng Mười Hai, Đức nguyên Giáo hoàng đã ngủ ngon. Người cũng tham dự thánh lễ trong phòng. Tình trạng của người vẫn như trước đó”.

Đức Biển Đức XVI thọ gần 96 tuổi, được bầu làm Giáo hoàng ngày 19 tháng Tư năm 2005, khi được 78 tuổi, kế nhiệm thánh Gioan Phaolô II, và từ nhiệm ngày 11 tháng Hai năm 2013, sau 7 năm 315 ngày cai quản Giáo hội.

Vài nét tiểu sử

Đức Biển Đức XVI tục danh tên là Joseph Ratzinger, sinh ngày 16 tháng Tư năm 1927, tại làng Martktl am Inn, miền Bavaria, nam Đức, gần biên giới Áo và thuộc giáo phận Passau. Thân phụ ngài là một hiến binh. Ngài có một người anh linh mục là Đức ông Georg Ratzinger, qua đời cách đây 2 năm, thọ 96 tuổi, nguyên là Giám đốc ca đoàn nhà thờ chính tòa giáo phận Regensburg, và có một người chị tên là Maria, qua đời năm 1991.

Thầy Joseph Ratzinger được chịu chức linh mục năm 1951 cùng với anh ruột, và năm 1957 đậu Tiến sĩ Thần học tại Đại học Munich. Tiếp đến, cha lần lượt dạy thần học tín lý và thần học cơ bản tại đại học Freising (1958-1959), Đại học Bonn (1959-69), Muenster (1963-66), và tại Tuebingen (1966 đến 1969). Năm 1969, cha Ratzinger được bổ nhiệm làm giáo sư tín lý và lịch sử tín lý tại Đại học Regensburg, và cũng làm Phó Viện trưởng tại đây cho đến năm 1977.

Trong thời Công đồng chung Vatican II, cha Ratzinger làm cố vấn thần học cho Đức Hồng y Joseph Frings, Tổng giám mục Giáo phận Koeln, tham dự Công đồng. Cha cũng giữ một vai trò có ảnh hưởng trong các cuộc thảo luận giữa các tham dự viên người Đức tại Công đồng và có tiếng là một “thần học gia cấp tiến”.

Sau Công đồng, cha Ratzinger xuất bản nhiều tác phẩm, trong đó có cuốn “Dẫn vào Kitô giáo”, “Tín lý và mạc khải”, “Thế mạt luật”. Năm 1969, cha được bổ nhiệm làm thành viên Ủy ban Thần học quốc tế.

Năm 1977, Đức Giáo hoàng Phaolô VI bổ nhiệm cha Joseph Ratzinger làm Tổng giám mục Munich, giáo phận lớn thứ ba tại Đức. Một năm sau, 1978, ngài được thăng Hồng y.

Năm 1982, Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II mời Đức Hồng y Ratzinger về Roma làm Tổng trưởng Bộ Giáo lý đức tin, chức vụ ngài đảm trách cho đến khi được bầu làm Giáo hoàng. Cơ quan này có nhiệm vụ bảo vệ và thăng tiến giáo lý tinh tuyền của Giáo hội. Đây cũng là Bộ quan trọng nhất tại Tòa Thánh sau Phủ Quốc Vụ khanh. Với nhiệm vụ này, ba lần mỗi tháng, vào những buổi chiều thứ Sáu, Đức Hồng y Ratzinger gặp Đức Thánh cha Gioan Phaolô II để tường trình và trao đổi về những vấn đề lớn của Giáo hội về phương diện đạo lý.

Đức Hồng y Ratzinger nhiều lần lên tiếng vạch rõ những hướng đi sai trái của các nhà thần học đối lập, thần học giải phóng mác xít, những lạm dụng trong sứ vụ của giáo dân, đồng tính luyến ái, những trào lưu cổ võ truyền chức linh mục cho nữ giới, trào lưu nữ quyền cực đoan, kể cả nơi một số nữ tu, nạn phá thai, nam nữ sống chung trước khi kết hôn, những lạm dụng trong việc cải tổ phụng vụ và cả nhạc Rock dùng trong nhà thờ nữa.

Trong nhiệm vụ bảo vệ đạo lý tinh tuyền của Giáo hội, và nhiều khi phải dùng biện pháp kỷ luật đối với các nhà thần học cố tình duy trì đạo lý sai trái, Đức Hồng y Ratzinger thường bị dư luận coi là “đại pháp tòa điều tra”. Nhưng hơn một lần trong các cuộc phỏng vấn, ngài bác bỏ nhãn hiệu như thế.

Đức Hồng y Ratzinger cũng thường phê bình bệnh bàn giấy lan tràn trong Giáo hội và sự sản xuất ồ ạt các văn kiện, phúc trình, các cuộc hội họp quá nhiều. Một lần, khi được hỏi: “Phải chăng Tòa Thánh sẽ hoạt động tốt đẹp hơn nếu đặt trụ sở tại Đức?”, Đức Hồng y Ratzinger nói: “Như thế sẽ thật là một thảm họa, vì Giáo hội sẽ trở thành một cơ cấu có tổ chức thái quá. Các thánh là những người có tinh thần sáng tạo, chứ không phải là những công chức bàn giấy!”.

Tháng Mười Một năm 2002, Đức Hồng y Ratzinger được bầu làm Niên trưởng Hồng y đoàn, sau khi Đức Hồng y Bernardin Gantin từ chức và trở về quê hương Benin của ngài bên Phi Châu.

Đức Hồng y Joseph Ratzinger đã đắc cử trong mật nghị “chớp nhoáng”, chỉ 24 tiếng đồng hồ sau khi khai mạc, và trong lần bỏ phiếu thứ Tư, chiều ngày 19 tháng Tư năm 2005.

Nghỉ hưu

Trong gần 10 năm từ sau khi từ nhiệm, Đức nguyên Giáo hoàng cư ngụ tại Đan viện Mẹ Giáo hội ở Nội thành Vatican. Gọi là đan viện vì ngôi nhà này, trong những năm trước đó, được Đức Gioan Phaolô II chọn làm nơi các nữ tu chiêm niệm, từ các dòng khác nhau, lần lượt đến đây sống và cầu nguyện cho Giáo hội, cho sứ vụ của Đức Giáo hoàng.

Sau khi từ nhiệm, Đức Biển Đức XVI đã chọn Đan viện này làm nơi cư ngụ, và Đan viện được biến cải để thích hợp hơn với tình trạng sức khỏe của ngài.

Trợ giúp ngài trong đời sống thường nhật, có vị bí thư riêng là Đức Tổng giám mục Georg Gänswein, và có bốn chị giáo dân thánh hiến “Memores Domini” (tưởng nhớ Chúa) thuộc Phong trào Hiệp thông và giải phóng. Ngoài ra, có một thầy y tá thuộc sở y tế của Vatican thường vẫn đến Đan viện Mẹ Giáo hội nơi Đức Biển Đức cư ngụ để săn sóc ngài. Săn sóc ngài về y tế, có giáo sư bác sĩ Patrizio Polisca, 69 tuổi, người đã từ lâu săn sóc sức khỏe của ngài khi còn làm Giáo hoàng.