Đức Thánh Cha Chủ Sự Thánh Lễ Kính Đức Maria Mẹ Thiên Chúa

G. Trần Đức Anh, O.P. | RVA 01/01/2023

Lúc 10 giờ sáng ngày đầu năm 2023, Chúa nhật ngày 01 tháng Giêng vừa qua, lễ Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa, Đức Thánh cha Phanxicô đã chủ sự thánh lễ tại Đền thờ thánh Phêrô, trước sự tham dự của 9.000 tín hữu ngồi chật nhà thờ. Ngoài ra cũng có các đại ngoại giao của nhiều nước.

Đồng tế với Đức Thánh cha, có 30 hồng y và giám mục cùng với gần 130 linh mục. Đặc biệt Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, thay Đức Thánh cha chủ sự tại bàn thờ, vì Đức Thánh cha đi lại khó khăn. Trên bàn thánh, cạnh Đức Hồng y Parolin, có Đức Hồng y Michael Czerny, người Canada, Bộ trưởng Bộ Phát triển nhân bản toàn diện, và Đức Tổng giám mục Paul Gallagher, người Anh, Ngoại trưởng của Tòa Thánh.

Ngồi hàng đầu nơi các giáo dân cũng có phái đoàn 12 thiếu nhi và thiếu niên người Đức, Áo và Thụy sĩ. Các em được gọi là “Các ca viên ngôi sao”, tham gia chiến dịch Lễ Ba Vua tại các nước liên hệ. Các em mặc y phục như ba Đạo sĩ, đi tới các gia đình chúc mừng là lạc quyên để giúp các trẻ em nghèo.

Trong bài giảng thánh lễ, Đức Thánh cha gợi lại ý nghĩa Lễ Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa, một mầu nhiệm mang lại hy vọng cho con người, và ngài khích lệ các tín hữu noi gương những người chăn chiên ở Bethlehem mau mắn lên đường đến gặp Chúa Hài Đồng trong hang đá, và biểu lộ qua sự quan tâm đến tha nhân.

Đầu bài giảng, Đức Thánh cha nhắc lại Công đồng chung Êphêsô năm 431 đã tuyên xưng Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa. Ngài nói: “Đây là một điều thiết yếu của đức tin, nhưng nhất là một tin rất vui: Thiên Chúa có một người Mẹ và vì thế Chúa mãi mãi gắn liền với nhân loại chúng ta như một người con gắn bó với mẹ, đến độ nhân tính của chúng ta trở thành nhân tính của Chúa... Và Công đồng chung Vatican II đã khẳng định rằng: “Qua việc nhập thể, Con Thiên Chúa liên kết một cách nào đó với mỗi người. Ngài đã làm việc với đôi tay của con người, đã suy nghĩ với trí tuệ con người, đã hành động với ý chí con người, đã yêu thương với con tim của con người. Khi sinh với Đức Trinh Nữ Maria, Ngài đã thực sự trở nên một người trong chúng ta, hoàn toàn giống chúng ta trừ tội lỗi” (GS 22).

Và Đức Thánh cha nói: Anh chị em thân mến, Thiên Chúa yêu thương chúng ta không phải bằng lời nói, nhưng bằng việc làm, không phải “từ trên cao, từ xa, nhưng gần gũi, bên trong xác thể chúng ta, vì trong Mẹ Maria, Ngôi Lời đã làm người, vì trong lồng ngực của Chúa Kitô tiếp tục có một con tim bằng thịt đập, rung động vì mỗi người chúng ta!” ... Tóm một lời, chân lý này, mang lại hy vọng cho chúng ta. Và đầu năm nay, chúng ta cần hy vọng như đất cần mưa. Năm đang bắt đầu với dấu hiệu Mẹ Thiên Chúa và là Mẹ chúng ta nói với chúng ta rằng chìa khóa của hy vọng chính là Mẹ Maria... Chúng ta hãy đặc biệt cầu xin Mẹ cho những người con đang đau khổ, và không còn sức để cầu nguyện nữa, cầu cho bao nhiêu anh chị em bị chiến tranh tại nhiều nơi trên thế giới, họ đang sống những ngày lễ này trong tối tăm và giá lạnh, trong lầm than và sợ hãi, chìm ngập trong bạo lực và dửng dưng!”

Đề cập đến bài Tin mừng của ngày lễ, kể lại những người đầu tiên thấy Mẹ Maria và Chúa Hài Nhi là những người chăn chiên ở Bethlehem. Từ thái độ đơn sơ của họ, Đức Thánh cha gợi lên hai bài học cho các tín hữu: các mục đồng ấy mau lẹ lên đường để đến xem.

Tin mừng nói rằng “Các mục đồng mau lẹ ra đi” (Lc 2,16). Họ không dừng lại. Đó là đêm khuya, họ có đoàn vật cần chăm sóc, và chắc chắn họ cũng mệt mỏi, dầu vậy họ đã mau lẹ lên đường sau khi nghe sứ thần Chúa báo tin. Và họ đã tìm thấy Đấng Thiên Sai được chờ đợi từ bao năm.

Đức Thánh cha nói: “Anh chị em thân mến, để đón nhận Thiên Chúa và an bình của Ngài, ta không thể đứng yên và thoải mái chờ đợi tình thế trở nên tốt đẹp hơn. Cần trỗi dậy, đón nhận cơ hội ơn phúc và ra đi, làm sáng tỏ. Ngày đầu năm hôm nay, thay vì ngồi đó nghĩ ngợi và chờ đợi sự việc thay đổi, tốt hơn chúng ta hãy tự hỏi: Tôi, trong năm nay, tôi muốn đi đâu? Tôi đi làm điều thiện cho ai?” Bao nhiêu người trong Giáo hội và xã hội đang chờ đợi điều thiện mà bạn và chỉ có bạn mới có thể thực hiện dịch vụ của bạn.

Và đứng trước sự lười biếng gây mê và sự dửng dưng làm tê liệt, đứng trước nguy cơ chỉ ngồi đó trước màn hình với đôi tay trên bàn phím, các mục đồng kích thích chúng ta hãy ra đi, chuyển động để thay đổi thế giới, dấn thân cho điều thiện, từ bỏ bao nhiêu tập quán và tiện nghi để cởi mở đối với những mới mẻ của Thiên Chúa...

Đức Thánh cha nói thêm rằng: Tin mừng cũng kể các mục đồng tìm thấy Mẹ Maria, thánh Giuse và Hài Nhi trong máng cỏ (v.16). Sau khi thấy, họ kinh ngạc và kể lại về Chúa Giêsu cho những người khác và tôn vinh, chúc tụng Thiên Chúa vì tất cả những gì nghe và thấy (vv.17-18.29).

Và ngài nêu nhận xét: “Bao nhiêu lần vì vội vã, chúng ta chẳng có thời giờ để dừng lại một phút với Chúa để lắng nghe Lời Ngài, để cầu nguyện, để thờ lạy, chúc tụng Chúa. Cũng vậy đối với những người khác: vì vội vã hay vì muốn coi mình như nhân vật chính, chúng ta không có thời giờ để lắng nghe, vợ, chồng, để nói với con cái, để hỏi thăm xem con cái thế nào trong tâm hồn, không những chỉ hỏi về việc học hành hay sức khỏe. Và thật là điều tốt dường nào khi lắng nghe người già, nghe các ông bà nội ngoại, để nhìn sâu và cuộc sống và tái khám phá những căn cội. Vì thế chúng ta hãy tự hỏi xem mình có khả năng nhìn những người đang sống quanh ta, những người ở cùng chung cư, những người chúng ta gặp mỗi ngày trên đường. Anh chị em, chúng ta hãy noi gương các mục tử: hãy học cách nhìn!”

Trong phần lời nguyện giáo dân, mọi người đã lần lượt cầu cho Giáo hội đang ở trong tiến trình công nghị đồng hành, cầu cho Đức Thánh cha Phanxicô và các giám mục, cho gia đình nhân loại, những người nghèo, di dân và tị nạn, sau cùng, cầu cho các tín hữu hiện diện, được trở nên đồng hình dạng với Chúa Kitô, dưỡng tử của Chúa nhờ ơn thánh, và được ơn an bình trong tình hiệp thông huynh đệ.

Sau khi cử hành thánh lễ lúc 10 giờ sáng, ngày 01 tháng Giêng năm 2023, tại Đền thờ thánh Phêrô, vào lúc 12 giờ trưa, Đức Thánh cha Phanxicô đã xuất hiện tại cửa sổ phòng làm việc ở dinh Tông tòa để chủ sự buổi đọc kinh Truyền tin với gần 20.000 tín hữu tại Quảng trường thánh Phêrô và cả khu vực bên ngoài.

Trong bài huấn dụ, trước khi đọc kinh, Đức Thánh cha đặc biệt nhắc đến Đức nguyên Giáo hoàng Biển Đức XVI mới qua đời.

Đức Thánh cha nói: Anh chị em thân mến, chào anh chị em và chúc mừng năm mới!

Đức Thánh cha nói: “Đầu năm mới được phó thác cho Mẹ Maria rất thánh, mà hôm nay chúng ta mừng kính như Mẹ Thiên Chúa. Trong những giờ này chúng ta đặc biệt cầu xin sự chuyển cầu của Mẹ cho Đức nguyên Giáo hoàng Biển Đức XVI mới qua đời hôm qua. Tất cả chúng ta cùng tâm đồng ý hiệp cảm tạ Thiên Chúa vì món quà người tôi trung này của Tin mừng và của Giáo hội.

“Trong khi chúng ta còn chiêm ngắm Mẹ Maria trong hang đá nơi Chúa Giêsu sinh ra, chúng ta có thể tự hỏi: Đức Thánh Trinh Nữ nói với chúng ta bằng ngôn ngữ nào? Chúng ta có thể học được từ nơi Mẹ điều gì cho năm mới đang bắt đầu này?

“Trong thực tế, nếu chúng ta quan sát cảnh tượng mà Phụng vụ hôm nay trình bày cho chúng ta, chúng ta thấy rằng Mẹ Maria không nói. Mẹ kinh ngạc đón nhận mầu nhiệm Mẹ đang sống, cẩn giữ mọi sự trong lòng, và nhất là Mẹ chăm sóc Chúa Hài Đồng, như Tin mừng nói, “được đặt nằm trong máng cỏ” (Lc 2,16). Động từ dùng ở đây có nghĩa là “được đặt cẩn thận” và nói với chúng ta rằng ngôn ngữ riêng của Mẹ Maria là ngôn từ của tình mẫu tử: dịu dàng chăm sóc Chúa Hài Đồng. Sự cao cả của Mẹ Maria là: trong khi các thiên thần hát mừng, các mục đồng chạy đến và mọi người lớn tiếng chúc tụng Thiên Chúa vì biến cố xảy ra, thì Mẹ Maria không nói, không trao đổi với những người khách để giải thích những gì xảy ra, không chiếm “sân khấu”. Trái lại, Mẹ đặt Chúa Hài Đồng ở trung tâm, chăm sóc Người với tất cả lòng mến yêu. Một nữ thi sĩ đã viết rằng Mẹ Maria “cũng biết thinh lặng một cách long trọng, [...] vì Mẹ không muốn mất cái nhìn về Thiên Chúa của Mẹ”.

“Đó là ngôn ngữ tiêu biểu của tình mẫu tử: sự dịu dàng chăm sóc. Thực vậy, sau khi đã cưu mang trong lòng 9 tháng hồng ân mầu nhiệm lạ lùng, các bà mẹ tiếp tục đặt những người con của mình nơi trung tâm mọi chú ý: nuôi dưỡng, ôm con trong vòng tay, dịu dàng đặt con trong nôi. Chăm sóc: đó cũng là ngôn ngữ của Mẹ Thiên Chúa.

Quan tâm chăm sóc tha nhân

Anh chị em thân mến, cũng như tất cả các bà mẹ, Mẹ Maria mang sự sống trong cung lòng, và qua đó Mẹ nói với chúng ta về tương lai của chúng ta. Nhưng đồng thời Mẹ nhắc nhở chúng ta rằng nếu chúng ta thực sự muốn một năm mới được tốt đẹp, nếu chúng ta muốn tái thiết hy vọng, thì cần phải từ bỏ những ngôn ngữ, cử chỉ và những chọn lựa do ích kỷ và học ngôn ngữ tình thương, là chăm sóc. Đây là quyết tâm: chăm sóc cuộc sống chúng ta, thời giờ, linh hồn của chúng ta; chăm sóc thiên nhiên và môi trường chúng ta sống, và hơn nữa, chăm sóc tha nhân, những người mà Chúa đặt ở cạnh chúng ta, cũng như những anh chị em túng thiếu và đang kêu gọi sự lưu ý và cảm thương của chúng ta. Hôm nay chúng ta cử hành Ngày Hòa bình thế giới, chúng ta hãy tái ý thức trách nhiệm được ủy thác cho chúng ta để xây dựng tương lai: đứng trước những khủng hoảng của con người và xã hội chúng ta đang trải qua, đứng trước thảm trạng chiến tranh, “chúng ta được kêu gọi đương đầu với những thách đố của thế giới chúng ta trong tinh thần trách nhiệm và cảm thương” (Sứ điệp Ngày Hòa bình thế giới lần thứ 56, 5). Và chúng ta có thể thực hiện điều đó nếu chúng ta chăm sóc lẫn nhau, và nếu tất cả cùng nhau chúng ta chăm sóc căn nhà chung của chúng ta.

Và Đức Thánh cha kết luận rằng: “Chúng ta hãy cầu xin Mẹ Maria rất thánh, Mẹ Thiên Chúa, để trong thời kỳ bị ô nhiễm vì sự nghi kỵ và dửng dưng này, xin Mẹ làm cho chúng ta có khả năng cảm thương và chăm sóc, “có khả năng xúc động và dừng lại trước người khác, bao lâu cần thiết” (Evangelii gaudium, 169).

Sau khi đọc kinh và ban phép lành, Đức Thánh cha cầu chúc tất cả mọi người được an bình trong Năm mới và ngài ngỏ lời cám ơn Tổng thống Ý, ông Sergio Mattarella đã thăm hỏi và chúc mừng ngày nhân dịp năm mới. Ngài cầu chúc Tổng thống và mọi người dân Ý được an bình. Đức Thánh cha không quên cầu chúc bà Giorgia Meloni, Thủ tướng Ý.

Đức Thánh cha tái lên án chiến tranh đang làm thương tổn hòa bình mà đại đa số các dân tộc mong muốn, đặc biệt là tại Ucraina. Chiến tranh tiêu hao những tiền bạc đang cần để giải quyết các vấn đề cấp thiết của nhân loại, đặc biệt của những người rốt cùng. Ngài bày tỏ sự gần gũi với tất cả những người đang đau khổ.

Đức Thánh cha không quên chào thăm và chúc lành cho các cuộc tuần hành hòa bình nhân ngày Hòa bình Thế giới, đặc biệt cuộc tuần hành sáng ngày 01 tháng Giêng do Cộng đồng thánh Egidio tổ chức với các tham dự viên đến từ các nước trên thế giới.

Sau hết, Đức Thánh cha chúc mọi người ngày Chúa nhật an lành, đồng thời xin họ đừng quên cầu nguyện cho ngài.