Bài
Giáo Lý XIII của ĐTC Bênêđictô XVI về Năm Đức Tin
www.giaoly.org January 20, 2013 by Phaolo
Học để Thấy Thánh Nhan Thiên Chúa
“Thánh Thể là trường
học tuyệt vời, trong đó chúng ta học để thấy Thánh Nhan Thiên Chúa, chúng ta đi
vào một mối liên hệ mật thiết với Ngài.”
Dưới đây là bản dịch
Bài Giáo Lý thứ mười ba của ĐTC Bênêđictô XVI về Năm Đức Tin, được ban hành tại
Sảnh Đường Phaolô VI hôm thứ tư ngày 16 tháng 1, 2013. Hôm nay ĐTC tiếp tục
loạt Bài Giáo Lý về Đức Tin.
Anh chị em thân mến,
Công đồng Vaticanô
II, trong Hiến Chế về Mặc Khải của Thiên Chúa, Dei Verbum, quả quyết rằng chân
lý thâm sâu của mặc khải của Thiên Chúa soi sáng cho chúng ta “trong Đức
Kitô, Đấng vừa là trung gian vừa là sự viên mãn của tất cả mặc khải”(số 2).
Cựu Ước kể cho chúng ta biết làm sao mà Thiên Chúa, sau cuộc tạo dựng, bất chấp
tội tổ tông và tính kiêu căng của con người muốn đặt mình vào địa vị của Đấng
Tạo Hóa, lại một lần nữa ban cho họ khả năng làm bạn hữu của Ngài, đặc biệt là
qua giao ước với ông Abraham và cuộc hành trình của một dân tộc bé nhỏ, dân
Israel, mà Ngài chọn không với tiêu chuẩn quyền lực trần thế, nhưng chỉ đơn
thuần vì yêu thương. Đó là một sự lựa chọn vẫn còn là một mầu nhiệm và cho thấy
cách hoạt động của Thiên Chúa, Đấng kêu gọi một số người không phải để loại trừ
những người khác, nhưng để họ hành động như cây cầu dẫn những người khác đến
với Ngài: việc lựa chọn luôn luôn là một lựa chọn cho người khác. Trong lịch sử
dân
Và chính việc thực
hiện những lời hứa này là điều mà chúng ta đã suy niệm trong Lễ Giáng Sinh: Sự
Mặc Khải của Thiên Chúa đạt đến cao điểm, đạt đến viên mãn. Trong Chúa Giêsu
thành Nagiareth, Thiên Chúa thực sự thăm viếng dân Ngài, Ngài thăm viếng nhân
loại bằng một cách vượt xa mọi mong đợi: Ngài đã sai Con Một Ngài. Chính Thiên
Chúa đã làm người. Chúa Giêsu không nói với chúng ta một điều gì đó về Thiên
Chúa, không chỉ đơn thuần nói về Chúa Cha, nhưng Người là sự Mặc Khải của Thiên
Chúa, vì Người là Thiên Chúa, và như thế Người mặc khải cho chúng ta thấy Thánh
Nhan của Thiên Chúa. Trong Lời Mở Đầu Tin Mừng của mình, Thánh Gioan viết: “Không
ai đã thấy Thiên Chúa bao giờ. Con Một, là Thiên Chúa, và là Ðấng hằng ở trong
cung lòng Chúa Cha, chính Người đã tỏ cho chúng ta biết Ngài.” (Galatians 1:18).
Tôi muốn tập trung
vào việc này “việc mặc khải Thánh Nhan Thiên Chúa.” Về vấn đề này, Thánh Gioan,
trong Tin Mừng của ngài, cho chúng ta biết một sự kiện quan trọng. Khi cuộc khổ
nạn đã gần, Chúa Giêsu đã trấn an các môn đệ, bảo các ông đừng sợ hãi và hãy
vững tin; sau đó Người bắt đầu một cuộc đàm thoại với các ông, trong đó Người
nói về Thiên Chúa Cha (x. Ga 14:2-9). Có một lúc, tông đồ Philiphê hỏi Chúa
Giêsu, “Lạy Chúa, xin chỉ cho chúng con thấy Chúa Cha, như thế là đủ cho
chúng con rồi.” (Ga 14:8). Thánh Philiphê rất thực tế và cụ thể, ông nói ra
những gì mà chúng ta cũng muốn nói, “chúng con muốn thấy, xin chỉ cho chúng
con thấy Chúa Cha,” ông xin “thấy” Chúa Cha, thấy Thánh Nhan của Ngài. Câu
trả lời của Chúa Giêsu là một câu trả lời không chỉ dành cho Thánh Philiphê, mà
còn cho chúng ta, và dẫn chúng ta vào trung tâm của đức tin Kitô. Chúa nói: “Ai
thấy Thầy là thấy Chúa Cha” (Ga 14:9). Lời diễn tả này tóm tắt một cách
tổng hợp tính mới mẻ của Tân Ước, tính mới mẻ ấy xuất hiện trong hang đá
Chủ đề “tìm kiếm
Thánh Nhan Thiên Chúa” hiện diện khắp nơi trong Cựu Ước, mong ước được biết
Thánh Nhan, mong ước được thấy Thiên Chúa này quan trọng như thế nào đến nỗi từ
Do Thái, panîm, có nghĩa là “khuôn mặt”, xuất hiện hơn 400 lần, và 100
lần trong số ấy nói về Thiên Chúa: 100 lần người ta nói về Thiên Chúa, người ta
muốn nhìn thấy Thánh Nhan Thiên Chúa. Tuy nhiên, đạo Do Thái hoàn toàn cấm mọi
hình ảnh, bởi vì Thiên Chúa không thể được mô tả như các dân lân cận của họ đã
làm với việc thờ ngẫu tượng; do đó, với lệnh cấm hình ảnh này, Cựu Ước dường
như loại trừ hoàn toàn “việc nhìn thấy” trong phụng tự và sùng kính. Như vậy,
đối với những người Do Thái đạo đức, tìm kiếm Thánh Nhan Thiên Chúa nghĩa là gì
trong khi nhìn nhận rằng không thể có hình ảnh của Ngài? Câu hỏi này thật quan
trọng: một đàng, người ta muốn nói rằng Thiên Chúa không thể bị hạ xuống thành
một vật, như một hình ảnh mà một người có thể cầm trong tay, nhưng người ta
cũng không thể đặt một vật gì lên thay cho Thiên Chúa; tuy nhiên, đằng khác,
người ta lại khẳng định rằng Thiên Chúa có một Thánh Nhan, Ngài là một “Ngài”
có thể bước vào một mối quan hệ, Ngài không tự giam mình trên Trời Cao mà ngó
xuống nhân loại. Thiên Chúa chắc chắn là trên mọi sự, nhưng Ngài quay mặt về
phía chúng ta, lắng nghe chúng ta, thấy chúng ta, nói với chúng ta, lập giao
ước, và có khả năng yêu thương. Lịch sử cứu độ là lịch sử của Thiên Chúa với
nhân loại, là lịch sử về mối liên hệ này của Thiên Chúa là Đấng tự mặc khải
cách tiệm tiến cho con người và cho họ biết về chính mình, cho họ biết Thánh
Nhan Ngài.
Ngay từ đầu năm nay,
ngày mùng 1 tháng 1, chúng ta đã nghe trong phụng vụ, kinh nguyện chúc lành
tuyệt mỹ trên dân chúng: “Nguyện xin Chúa chúc lành và gìn giữ anh chị em.
Nguyện xin Chúa chiếu thánh Nhan Ngài trên anh em, và độ lượng với anh chị
em.Nguyện xin Chúa ghé mặt nhìn và ban bình an cho anh chị em” (Dân số
6:24-26). Sự huy hoàng của Thánh Nhan Thiên Chúa là nguồn mạch sự sống, là điều
cho phép chúng ta nhìn thấy thực tại, và ánh sáng của Thánh Nhan Ngài là chỉ
nam hướng dẫn cuộc đời. Trong Cựu Ước có một nhân vật liên hệ cách rất đặc biệt
với chủ đề “Thánh Nhan Thiên Chúa” là ông Môsê, người mà Thiên Chúa đã chọn để
giải phóng dân Ngài khỏi ách nô lệ Ai Cập, để ban cho họ Luật giao ước và dẫn
họ đến Đất Hứa. Vâng, chương 33 của Sách Xuất Hành nói rằng ông Môsê đã có một
mối liên hệ chặt chẽ và thân tín với Thiên Chúa: “Chúa nói với ông Môsê mặt
đối mặt, như một người nói chuyện với bạn mình” (câu 11). Nhờ sự tin tưởng
này, ông Môsê xin Chúa: “Xin tỏ cho con vinh quang của Chúa,” và câu trả
lời của Thiên Chúa thật rõ ràng: “Ta sẽ bày tỏ sự tốt lành của Ta ra trước
mặt ngươi; Ta sẽ công bố Danh Chúa trước mặt ngươi … Nhưng ngươi sẽ không thấy
dung nhan Ta, vì không ai thấy nhan Ta mà vẫn còn sống … Đây là chỗ gần Ta …
ngươi sẽ thấy phía sau của Ta; nhưng thấy nhan Ta thì không được.” (các câu
18-23). Như vậy, một đàng có một cuộc đối thoại mặt đối mặt như giữa bạn bè,
nhưng đàng khác, trong cuộc sống này, có một điều bất khả thi là nhìn thấy
Thánh Nhan Thiên Chúa, là điều vẫn còn tàng ẩn; nhãn quan bị hạn chế. Các Giáo
Phụ nói rằng những lời này, “ngươi sẽ chỉ thấy phíasau của Ta”, có nghĩa
là: chúng ta chỉ có thể theo Đức Kitô và khi đi theo Người chúng ta thấy mầu
nhiệm của Thiên Chúa từ phía sau; người ta có thể theo Thiên Chúa trong khi
thấy phía sau của Ngài.
Tuy nhiên, có điều
gì mới mẻ xảy ra với việc nhập thể. Việc tìm kiếm Thánh Nhan Thiên Chúa trải
qua một thay đổi không thể tưởng tượng được, bởi vì giờ đây người ta có thể
nhìn thấy Thánh Nhan này: là Thánh Nhan của Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa làm
người. Trong Người, con đường mặc khải của Thiên Chúa, khởi đầu với ơn gọi của
ông Abraham được hoàn thành; Người là sự viên mãn của mặc khải này vì Người là
Con Thiên Chúa, Người vửa là “Đấng Trung Gian và sự viên mãn của tất cả mặc
khải” (Hiến Chế Tín Lý Dei Verbum, 2), và trong Người nội dung của Mặc Khải
và Đấng Mặc Khải trùng hợp nhau. Chúa Giêsu cho chúng ta thấy Thánh Nhan Thiên
Chúa và dạy chúng ta biết Danh Thiên Chúa trong kinh nguyện tư tế trong Bữa
Tiệc Ly, Người thưa cùng Chúa Cha: “Con đã tỏ lộ Danh Cha cho những người mà
Cha đã lấy từ thế gian mà ban cho Con… Con đã cho họ biết Danh Cha” (x. Ga
17:6,26). Thuật ngữ “Danh Thiên Chúa” có nghĩa là Thiên Chúa là Đấng hiện diện
giữa loài người. Nơi bụi gai bốc cháy, Thiên Chúa đã tiết lộ cho ông Môsê Danh
Ngài, đã làm cho người ta có thể kêu cầu Danh Ngài, đã ban cho một dấu chỉ cụ
thể về “sự hiện hữu” của Ngài giữa loài người. Tất cả điều này tìm thấy sự hoàn
thành và viên mãn trong Chúa Giêsu: Người khai mào một cách hiện diện mới của
Thiên Chúa trong lịch sử, bởi vì ai thấy Người là thấy Chúa Cha, như Người nói
với Thánh Philiphê (x. Ga 14:9). Thánh Bernađô nói Kitô giáo là “tôn giáo
của Lời Chúa,” tuy nhiên, “không phải một từ bằng văn tự và lặng câm,
nhưng Lời nhập thể và sống động” (Hom. super missus est, IV, 11: PL
183, 86B). Trong các truyền thống Giáo Phụ và Trung Cổ, người ta sử dụng một
công thức đặc biệt để diễn tả thực tại này: Chúa Giêsu là Verbum abbreviatum
(x. Romans 9:28, nói về Isai 10:23),
Người là Lời ngắn, Lời thu gọn và đáng kể của Chúa Cha, Đấng đã nói với chúng
ta mọi sự về Ngài. Trong Chúa Giêsu, toàn thể Lời Chúa hiện diện.
Trong Chúa Giêsu,
ngay cả việc làm trung gian giữa Thiên Chúa và loài người cũng được hoàn thành.
Trong Cựu Ước, có một số nhân vật đã thực hiện nhiệm vụ này, đặc biệt là ông
Môsê, vị giải phóng, vị hướng dẫn, “trung gian” của giao ước, như Tân Ước cũng
xác định về ông (x. Gl 3:19; Cv 7:35, Galatians
1:17). Chúa Giêsu, Thiên Chúa thật và người thật, không phải là chỉ đơn
thuần là một trong những vị trung gian giữa Thiên Chúa và loài người, nhưng
Người là “trung gian” của Giao Ước Mới và vĩnh cửu (x. Dt 8:6; 9:15, 12:24),
Thánh Phaolô nói, “Vì chỉ có một Thiên Chúa duy nhấtvà một Đấng trung gian
duy nhất giữa Thiên Chúa và loài người, con người Đức Chúa Giêsu Kitô” (1 Timothy 2:5, Gl 3:19-20). Trong Người chúng
ta thấy và gặp gỡ Chúa Cha; trong Người chúng ta có thể gọi Thiên Chúa là “Abba,
Lạy Cha”; trong Người chúng ta được ban ơn cứu độ.
Ở trong mỗi người,
ngay cả những người vô thần, đều có ước muốn thật sự biết Thiên Chúa, nghĩa là,
được thấy Thánh Nhan Thiên Chúa. Và chúng ta có lẽ vô tình có ước muốn này, là
ước muốn đơn thuần thấy Ngài là ai, Ngài là gì, và Ngài là ai đối với chúng ta.
Nhưng ước muốn này được thể hiện bằng cách theo Đức Kitô, để chúng ta thấy phía
sau của Ngài và cuối cùng cũng thấy Thiên Chúa như một người bạn, thấy Thánh
Nhan Ngài trong gương mặt của Đức Kitô. Điều quan trọng là chúng ta không chỉ
theo Đức Kitô khi chúng ta cần Người và khi chúng ta có thì giờ rảnh rỗi trong
những công việc hàng ngày của mình, nhưng phải theo như thế trong toàn thể cuộc
đời chúng ta.
Toàn thể cuộc đời
chúng ta phải được hướng đến cuộc gặp gỡ với Người, yêu mến Người, và trong
cuộc đời ấy, tình yêu thương người lân cận phải giữ một địa vị trung tâm, tình
yêu đó, trong ánh sáng của Đấng Chịu Đóng Đanh, giúp chúng ta nhận ra khuôn mặt
của Chúa Giêsu trong những người nghèo, người yếu đuối và người đau khổ. Điều
này chỉ có thể được nếu khuôn mặt thật của Chúa Giêsu đã trở nên quen thuộc với
chúng ta trong việc lắng nghe Lời Người, trong việc thưa chuyện với Người cách
nội tâm, trong việc đi vào Lời này một cách nào để chúng ta thực sự gặp gỡ
Người, và đương nhiên là trong mầu nhiệm Thánh Thể. Trong Tin Mừng của Thánh
Luca có một đoạn quan trọng về hai môn đệ ở Emmau, họ nhận ra Chúa Giêsu trong
việc bẻ bánh, nhưng họ đã được chuẩn bị sẵn sàng bởi hành trình mà trên đó họ
đồng hành với Người, được chuẩn bị bởi lời mời mà họ xin Người ở lại với họ,
được chuẩn bị bởi cuộc đối thoại khiến lòng họ bừng cháy; để rồi cuối cùng, họ
thấy Chúa Giêsu.
Đối với chúng ta
cũng thế, Thánh Thể là trường học tuyệt vời, trong đó chúng ta học để thấy
Thánh Nhan Thiên Chúa, chúng ta bước vào một mối liên hệ mật thiết với Ngài,
đồng thời học hướng cái nhìn của mình về giây phút cuối cùng của lịch sử, khi
Ngài sẽ làm cho chúng ta no thỏa với ánh sáng của Thánh Nhan Ngài. Trên trần
gian, chúng ta đi về phía sự viên mãn này, trong khi vui mừng chờ đợi Nước
Thiên Chúa thật sự được thể hiện. Cảm ơn anh chị em.
Phaolô Phạm Xuân
Khôi chuyển ngữ